Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 27, 5 July 1902 — Page 4

KE ALOHA AINA POA'ONO IUL I 5, 1902

 

Ke Aloha Aina

Hookamula no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu pepa no ka Lahui Hawaii

 

EDWARD L. LIKE

Lunahoononopono.

JOSEPH K. LIKE

Luna Hoopuka

ALEX NAWAHI

Luna Hoohana

EMMA A. NAWAHI

Puuk@ o KE ALOHA AINA

 

PUKA PULE

E hoopuka ia ana ma na kakahiaka Poaono a pau.

 

No ka Makikihi           $2.00

No ka Eono Mahina    1.00

No ke Kope Hookahi  .05

 

KEENA HANA.

Ma alanui Moi, Leleo, Helu 370 Kokoke maka Hale Hoolulu Kaaahi.  Pahu Leta 513.

 

HONOLULU IULAI 5, 1902

 

            OLELO IA mai, aohe no he ma@ mea ano nui a ka Elele e kamailio mai @i ua pao e ae nei no i ka ohi ia e na nupepa kuloko o kakou nei, hiki mai nei kana e hai mai ai, o ka holo ole o ka bila mea aia no i keia kau ae e holo loa ai.  O ka bila mea ua waiho ia no a na ko anei Ahaolelo no ia e hana i keia kau ae, a pela aku, pela ko makou lohe.  Hookahi wale no hana nui, oia ka noonoo ana e hoolokahi hou i ka lahui no keia kau koho balota hoe ae.

 

            I IA mai ela lakou nei ke haku a hoonohonoho e mai nei i mea na lakou e palau hou mai ai imua o kanaka i hoomau ia ai no ka ko lakou puni walk hou ana e like me ke kau i hala.  Kai no paha o ka ka Elele mau mea hoi ka kakou e hoolohe aku, eia ka o ko anei kai ala e ake nei e lohe a i hookuku ae me kana, alaila, loaa ka mea e pelo hou mai ai i kanaka.  Kupahana no!

 

AIA HAPAI KE KUKO, HANAU KA HEWA; A OO KA HEWA, HOOPUKA IA MAI KA MAKE.

 

            Ma ka olelo a kekahi hoaloha haole ia makou, ua lohe o@a eia kekahi poe Repubalika ke kuko e mai nei i keia mau la me ka olelo iho, ina lakou e haole hou ana ma keia kau koho balota ae a lanakila hou na poe Home Rule, alaila, he hookahi wale no alahele i manao ia e lakou e hooko ia ana no kekahi mau mea a lakou e makemake ai ma keia kau Ahaolelo ae, me ka uuku o na lilo ua lawa ia no ka hoohana ana i ko lakou mau makemake.  Oia no ka lawe hou ia mai o kela mau hana ekaeka lap@wale e like me ke kau i hala, ke kau nana i hoopu@a ae i ka lewa me na ea maea o na hana kipe a lawe kipe kaulana i hele a kukalahea ka hohono i na moku me he@'a palani la a me he "ewe manu la" ka paoa i ka hohono.

            Eia ka olelo a kekahi o na poe Repubalika nei, na nui loa ko kakou mau lilo i ike ia wa ke kau koho balota i hala, aole nae kakou i lanakila a aole he waiwa i loaa mai no ia mau dala i lu ia, ina no kakou e hana hou aku ana e like me ko ke kau i hala, nolaila, o ka hana pono wale no a kakou e hana ai me ka nui ole o na lilo a he @@ku na dale e hoahu ai, na lawa ia no ke kuai maoli ana aku i na poe e puka mai ana a noho mai maloko o ka Hale Ahaolelo; no ka mea, na ike no kakou he poe puni wale na kanaka i ke kuai ia me ke dala, a he poe nawiliwili hoi i nele maoli i ka iwi kuamoo ole e maloeloe ai ko lakou ku ana, e lali wale ana ma o a maanei me ka nana ma kahi o ke dala e loaa ana ia lakou, ua ike kakou ia mea ma ke kau Ahaolelo i hala. O keia na kuko a kahi poe Repubalike e  hoopue mai nei ma kuono, a o ka wa e pukaamaka maoli ae ai o keia mau mea a@@ no ia i ka wa e hiki mai ana.

            A oia ka makou i olelo ae la malona, "aia hapai ke koko, hanau mai ana ka hewa; a oo ka hewa, hoopuka ia mai ka make."  Nolaila, he make maopopo keia o ka lahui ke hiki io mai ka wa e hoohana ia ai keia mau kuko (kipe) o keia mua aku, a ke hele no hoi a puni @o na "wahaolelo" hou o kakou o keia kau ae a lawe i na dala kipe a keia poe, o ka make maopopo no ia o ka lahui ma ka ilima ponoi o na poe a kakou i koho aku ai.  O ka wa pono wale no keia e noonoo ai me ke akahele e wae a koho i poe kupaa a hoopono maoli no, aole i poe i ike ia ko lakou ano he poe hoopilimeaai, aole no auanei e nele ka hele mai ianei e hoopilimeaai ai a lawe no i ke kipe i mea no lakou e pomaikai ai, alaila, auhea hou ka pono e loaa i ka lehulehu, e kaukai hou @oanei kakou a kahi kau hou aku e loaa ai ka pono, a pela wale no kakou e fulu mau ia ai a piha loa mai o Hawaii nei i na haole a uhi ia a nalowale pu kakou na Hawaii.

            Mai hapuku wale a koho i na poe i ike ia he nohona nele maoli, a oia nele no auanei kekahi kumu e lawe ai i ke dala kipe, aka, e koho i na poe Hawii kuonoono iki o ka aina a he ponopono iki ka noho ana he mau wa hi lako ponoi mahope o ko lakou kua nana e kokua mai kahi mau lilo nui o ka noho ana o Honolulu nei, o hele mai no auanei ianei e lu ai a puehu na wahi uku Ahaolelo, o ka huli iho la no @a a hapapa hewa na ilima i ka mea lelo a ka haole.  E noho aku ana paha o Honolulu nei me ka makaukau ia mau la hooili kaua, ilaila iho e ike ia ai ke koa a me ka ole, ke kupaa a me ka puui wale.  I hakalia paha a kau iho ka inoa Honehala i kahi poe, he pii mai hoi kau o ke kulana, a ola @aanei ka wa o kapae ia ae ai ka makemake o na haku na l@k@@ i k@ho mai "mahope ae oukou" aia a pono m@a ae makou.  Nolaila, he paipai nei makou i ka lahui holookoa, e hoao e ko ole keia mau kuko e mai nei.  E kupaa no ko oukou pono o keia mau la e nee mai nei.  E wae i poe kupono.

 

UA HOI MAI NEI KA ELELE

 

            Ma ke Zealandia i ku mai i ke aumoe poniponi o ka po Poakahi @ ao ae Poaloa nei, i hoea mai ai ka Elele a ka lahui R.W. Wilikoki.  Ma ka hoike mai a na poe i ike a hui kino pu me ia, he maikai loa kona ola kino.  Aohe oia i huai pa@ mai i ka waiwai @o kana huakai imi pomaikai o ka lahui imua o na hoaloha kakaikahi i hoea aku, ke kali@aku nei ka lehulehu me ke ake e wehe ae oia i halawai makaainana nui e lohe ai na mea @a pau, aole nae pela, ua manao ia e hoike m@a ana oia i na poe o ka Aha Hooko a mahope aku ka ka lehulehu.

            Kupanaha no ka hoi ka holo i ka poopoo e hoike e ai, me he mea la na ka Aha Hooko oia i koho iho a hoouna aku nei i Elele i Waainetona.  Kai no hoi na la lehulehu, a ma o ka lehulehu ala oia i lilo ai i Elele i ka Ahaolelo Nui o Amerika, o ka hoi mai kana a hea ka halawai makaainana nui, o ka wa hoihoi no ia o ka malihini o kinohi, o ko ke kuaaina mau no o ke ake aku e lohe i na mea hou o @ke alo alii mai la o Waainetone.  E@Ke ano like loa mai nei no keia me kela hoi mua ana mai ai a hoo-repu-@alika ai i ka lahui, i ka poopoo wale no ia la kahi i hana ma a ia mai ai i lohe mai ka hana eia ka ua hoolilo ia ka lahui ma o Home R@la ala i Repubalika.  Oia ano like no kaia.

 

OEHU HOU NA MO@O

 

            Manila, Iune 23.  He elima koa Amerika o ka regimana 27, e malama ana i kekahi kaa ukaua he hapalua mile mai ko lakou kahua hoolulu mai, ma ka mokupuni o Mindanao, i lele kaua ia e elima kanaka me na pahi.  He hookahi koa i moku kukonukonu loa ma ka ilima a he hookahi ma ke poo.  Ua lilo aku i na Moro he hookahi pu raifela a mah@ka nui aku la.  He ekolu mau tanoa ma ka aoao hoole ala i ka noho hoaloha ana me na Amerika.  He manaolana ko Konela Baldwin no ka loaa he noho ana maluhia

 

            Ma ka mokuahi Enterprise i haalele aku ai Hilo ma ka Poaono nei o Kapalakiko i kau aku ai o Mrs Amelia Nakapuahi no ka h@lo makaikai ana i ka aina laula o Maleka a me ka hau hookuakea i ka ili.  O ka huakai mua loa keia a keia wahine opio Hawaii i Amerika.

 

O KA ELELE WILIKOKI

 

            Ma ka mokuahi Zealandia ku mai la i ke kakahiaka Poalua nei i huli hoi mai ai ka Elele Wilikoki no ke one hanau nei, mahope o kona hoohala ana mai nei he mau mahina loihi ma ke Kapitala o Wasinetona, ma ka hooikaika ana i na manawa a pau e hooholo ia kana mau bila kanawai no Hawaii nei, aka, a hiki wale i kona hoi ana mai la he @oku loa kana wahi hana i nana ia mai e ka Hale Kau Kanawai o Amerika Huipuia.

            He nawiliwili na hiona o ka Elele, e hoike mai ana, aole no i loaa iaia ka maka a palekana loa mai kela m@i ikaika i loaa ai iaia ma Wasinetona.  O ke Senatoa Kalauokalani a me Emaluka na keonimana hanohano o ka aoao Home Rula Repubalika i hoea aku i kai o ka uwapo i ka wa a ka mokuahi Zealandia i pili mai ai.  Malaila pu ae me Mrs Wilikoki, me ka lana mau keiki a mahope o na lulu lima pokole ana a ka Elele me ka lehulehu, ua huli hoi pololei aku la oia no kona home no ka haawi ana i manawa nona e hoomaha ai kona poluea moku.

            Aole no he mau mea ano nui a ka Elele i hoike mai ai, a he manaolana kona e holo ana no ka bila koi poho pauahi.  Ua manao ia aole e haawi koke ana ka Elele he haiolelo imua o ke akea e pili ana i kana mau hana ma ke Kapitala a mahope aku o ka lohe ana o ka Aha Elele.

            Aole i hoi mai kana kakanolelo D. Kalauokalani Jr. me ia, aka, ua haole iki aku o@a mahope me ka Mowahine Liliuokalani, a me he la, ma ka mokuahi o ka la 9 o keia mahina, e hoea mai ai lakou i ka home nei.

 

            Ma ke kakahiaka La Pule nei i ka wa a ka mokuahi Kalaudina e hoopili ana no kona uwapo ma Waikiki iho o ke Kinau, ua hookua mai la oia ma ka hope o ke Kinau a ulupe pu ia ae la kona palekai.  Aole he manuheu i loaa aku i ke Kalaudina, a mahope o keia hookui ana ua pili aku ke Kalaudina i kona uwapo.  Ua hoomaka koke ia no ke pahonohono ia ana o na wahi i poino o ke Kinau ma ia la i wahi e haule hope ole ai kona wa holo.

 

Wm. RINGER

 

            Eia au imua o oukou e o'u ma@ hoa lahui Hawaii, ua wehe ae aei au he halekuai kika, kikiliki, pakanau o na ano a pau, kini mea ai no na ano like ole, wai momona, paka Hawaii o Kailua Kona paka on@, a pela me na Opelu maloo.  Ua hiki ia'u ke hoolawa i na makemake o'u mau hoa hanau o na mokupuni.  E loaa no au ma alanui Muliwai, k@koke i alanui Kukui.  P O. Box 482.