Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 27, 5 July 1902 — Page 6

Page PDF (630.43 KB)

This text was transcribed by:  Lufi Luteru
This work is dedicated to:  No ka lahui o Hawaii

KE ALOHA AINA

POAONO, IULAI 5, 1902.

 

LAWELAWEIA HE MAU HANA KOLOHE MALUNA O KAWAHA.

 

            Ma kela Poakolu aku nei ua lawelaweia iho la kekahi mau hana kolohe maluna o Kawaha, ke keonimana mai Kauai mai, e ike mau ia nei ma na huina alanui o ke kapitala nei me kona papale biva loihi, me he keiki ala no ka hao anu o Maleka, e kekahi poe haole ekolu no lakou na inoa o George Gallagher, N.G.Compion a me H. Hartman maoloko o kekahi o na hale inu rama. Ma ka hoike a Kawaha a me na hiohiona maewaewa e kau ana maluna o kona mau aahu ua hoopuka ia he mau palapala hopu no keia poe haole. A ma ka Poakahi nei ua hookolokolo ia iho la keia hihia imua o Luna kanawai Wilikoki.

            Imua oia aha ua hoike aku o Kawaha i ka moolelo piho o ka lawelawe ia ana o na hana kolohe maluna ona e na haole no lakou na inoa i hoike ia ae la maluna. wahi ana, mai Kauai mai oia, he oui kana dala a ua kuai aku oia he mau aahu hou nona maanei. Ma ka la i lawelawe ia ai keia mau hana kolohe maluna ona, ua komo aku oia iloko o kekahi o na hale inu rama, a inu pu iho la me keia mau haole ekolu. Iloko o keia inu ana ua hoomaka mai la keia mau haole e hana i na hana kolohe maluna ona, ma o ka ike paha hoi kahi i ko ianei hao a paihi. Ua oki ia ae na manamana o kona mau mikilima e Hartman.  O ka pulima o kona kuka ua oki ia e kekahi o keia poe haole. Ua uhaki ia kona mamalu e Hartman a me Gallager a hookomoia iho la mahope o kona kua. Ua lilo aku kana eke dala ia Hartman me kekahi mau omole waiala. Ua kulai ia aku oia me ka hooku aku i ka paia.

            Ma ke noi a keia mau haole ua ukali aku la oia ia lakou no kekahi hale inu rama okoa aku a kamau kiaha hou iho la. Aole i pau na hana lapuwale a keia poe iaia, aka, ua kulai ia aku la oia me ka hookui i kekahi pakaukau a hoeha ia iho la kona poohiwi. Ua like oia me he kii hoomakeaka ala ia lakou, a i kahi o lakou e hoonanea ana iaia ua hoopaa ia iho la he mau mea hoopahupahu mahope o kona kua a kuni ae la i ke ahi. Ua piha loa oia me ka makau i keia mea, aka, o na leo akaaka pahenehene oia kai haawi ia mai e na haole. Ua a ia kona lole e ke ahi a ua hoopio ia e Campion me kekahi mau kiaha wai i nini ia maluna ona.  I kona hoomaopopo oiaio nona, ua holo aku la oia iwaho a kahea i ka makai.

            Ua lawe ia mai ka aahu o Kawaha imua o ka aha i hoike ma kona aoao no na hana kolohe a keia mau haole. I ka pau ana o ka hoolohe ia ana o keia hihia ua haawe mai la o Lunakanawai Wilikoki i kana olelo hooholo e hoopaahao ia keia mau haole no eha mahna maloko o Kawa. Ua hoohalahala aku na poe i hoopai ia no ka aha kaapuni.

 

NA LONO MAKAMAKA HOU MAI WASINETONA MAI.

 

            Ma ka la 3 o Iulai nei i manao ia ai e hookuu ana ka Ahaolelo o Amerika.

            O na Komisina Amerika i manao ia no ka holo ana aku e nana i na aina leialii a me ko ka Moiwahine Liliuokalani kulenana ia ma aina, ua manaoia aole lakou e holo aku ana no Hawaii oiai, o Senatoa Plat a me Senatoa Cockrell, Komite Paemoku Pakipika a me Porto rico, he kue loa i keia manao. Aia keia ninau ke waiho la iloko o ka lima o ke komite.

            O ka bila kaa hapaumi ua haule oia no keia kau Ahaolelo, mahope o ka hooikaika ana iho nei o ka Elele Wilikoki a me Caypless. E lawe hou ia mai ana oia e noonoo ma keia noho hou ana mai a ka Ahaolelo.

            O ka palekai a Phillip Peck i hoohala iho nei he mau manawa lehulehu no ke kuka ana me ke Komite Paemoku Pakipika a me Porto Rico no ke kukulu ana ma Hilo ua waiho ia aku la no ke kau o Dekemaba ae nei, no ka mea, ua haiki loa ka manawa no ka lawe ia ana mai e noonoo maloko o ke Senate i keia kau.

            Ua noi aku la o Phillip Peck e hoomana ia i Komisina no ka ninau ana i na hemahema o na hale aupuni ma Honolulu a me Hilo.

            O ka bila telegarapa na ke aupuni e hoomoe i na uwea telegrapa o Hawaii, ua make loa.

            He mau la haalele wale no keia no ka Moiwahine Liliuokalani i ke kapitala nei no kona home ma na mokupuni.

 

PAA KA MOKUAHI POTALANA I KA HAU.

 

            Seattle, Iune 20.  O ka mokuahi lawe gula Potalana, e noho ona ia nei e ka hui Alaskan commercial o Kapalakiko, ua paa oia i kekahi moku hau nui ma ke kowa o Berina ma ka la 4 o Iune, a no na ohua a me na ukana aia ke lawe ia ala iloko o ka Moana Arika. Aia maluna o ka Potalana he 100 ohua he lehulehu o lakou he poe i ike nui ia o Nome. He 46 oia heluna he mau kamaaina no Kalakiko.

            O na ohua o ka mokuahi Nome i hoea mai la mai kani eli gula mai i keia po, ua hoike mai oia ua paa loa ka Potalana iloko o kekahi makou hau a ke lawe ia ala no loko o ka Moana Arika ma ka elima mile i ka hora. O ka Noe kekahi i aneane e paa iloko o keia moku hau nui, i ka ike ana i kona poino ua holo aku la oia me ka hookuikui ana no ke komohana. Ua hiki aku ia klakou ke ike maopopo aku i ka Potalana e lawe ia ana no ka akau.

            Ua hoouna pupuahulu ia aku ka mokukaua Thetis no ka hoopakele ana i ka poe poino, aka, aole nae he mea i maopopo e loaa aku ana ua hoopakele ia ana i ka Potalana a me kona mau ohua mai keia moku aku.

            He nui ka hopohopo ia no ka palekana o Potalana i kona wa e komo aku ai iloko o ke kowa mai kona opa a wawahi ia ana e ka hau, a i pale kana oia mai keia mau poino mai e pilikia ana kona mau ohua i ka nele i ka ai a me ka wai.

            Aia o Nome ke kali nei i na nuhou me ka pihoihoi no na hoike hope. I ka ike hope ia ana o ka Potalana iloko oia o kekahi ahua hau i hiki ole ke hoopakele iaia iho.

 

NA HOOMAKAUKAU ANA NO KA LA PONI MOI.

 

            Ladana, Iune 23. Ua hoea mai la ka Moi Edewada a me ka Moiwahine Alekanadera no Windsor i ka hora 12:30 p.m. o keia la.

            Ladana, Iune 22. O ka poha ana mai o na kukuna malamalama o ka la, mahope o kona huna ia ana e na ao hoopoluluhi o ka ino a me ka ua no kekahi mau pule, ua haawi mai la ia i ka la mua o ka poni i ka hauoli nui i ka puuwai o na tausani kupa Beritania a me na lahui e ae i hele mai na wehi like ole mai o ke ao nei e ike i na hana like ole no ka hanohano o ka poni moi e malamaia ana iloko o hookahi pule.

            He maikai ke ola o ka moi e noho nei ma ke Kakela Windsor i keia la. A ma keia anina la ua hookuu akea ia ae he mau tausani o na kanaka malalo o kana kauoha e komo aku iloko o ke kahua o ke Kakela Windsor no ka hoolohe ana i ka aha puhi ohe. Ua hoolohe mai ka Moi a me ka Moiwahine i na mele mai ka puka aniani mai o ko laua mau rumi mehameha.

            O na alanui o Ladana nei ua hoopiha ia me na kanaka o na lahui like ole a aole hoi he wa piha kanaka e like me keia ke pii nei ka auhau o kela a me keia mea.

            O na hoolalal no kekahi hoike ike kukui nui o na mokukaua Bertania mawaho o Spitheads ma po Poaha, Poalima a me Poaono, ua makaukau ia i keia wa. Me adimarala aku iloko o kaimoana a ka maka he ekolu haneria mokukaua me na kukui uwila i hoohihih ia mailuna o na kia, na i a a ma ka aoao, e haawi mai ana i na malamalama omaomao me ka melemele. A o ko lakou mau kukui uwila malamalama ikaika loa @@@ enemi e hoikeike pu ia ana ma ia mau po.

            Eia ke kuai nei na noho o ka la poni moi mai la ka (english pound sign)1 a ka $30.

 

HE HANA NA KA ENEMI.

 

            Mamuli o ko Senatoa David Kanuha manao ana ua lawelawe ia aku kekahi hana kolohe i kupono loa ai i ke kanawai ke a ʻ o mai, nolaila, ua waiho aku la oia i ka hana o ka huli ana i ke kolohe ia Makaikiu D. Kaapa. Ma ka po Poalima o kela pule aku nei ua kipa aku la kekahi mea i piha me na manao kolohe a hoopoino aku la i ka hale hou o Senatoa Kanuha e kukulu ia nei mauka ae nei o Kapalama. O na pani puka he eono ka nui ua okioki ia i ka pahi, o na puka aniani ua pau i ka wawahi ia, a o na pou mawaho o ka lanai ua pau i ka okioki ia.

            Aole he meheu e alakai aku ana i ka mea a mau mea paha nana keia mau hana kolohe, aka, eia ke hookolo nei ka oihana makai maluna o kekahi kanaka a Senatoa Kanuha i hoohuoi wale ai nana i lawelawe keia mau hana kolohe. O keia mau hoopoino i hana ia, ma ko Senatoa Kanuha manao, aole ia na kona mau enemi pilikino iho.

 

UWEA TELEGARAPA MOANA NO HAWAII.

 

            Ua olelo ae o S.S. Dickinson, ka luna nui o ka hui telegarapa Mackay, ua loaa mai la iaia na hoike mai kona mau poo mai, ma ka la 1 o Augate ae nei e haalele aku ai ka moku Silvertown ia Ladana me ka uwea telegarapa maluna ona. E holo mai ana oia no Kapalakiko ma ke alahele mai o ka Lae Hao.  Aole he maopopo o kona wa e hoea mai ai i Kapalakiko, oiai, aole oia i kapili ia no ka holo. He ui nota kona holo i ka hora a he nui hoi kana mau awa e kipa mai ai no ka hoopiha nanahu ana. O ka hoomoe ia ana o ka uwea mawaena o Kapalakiko a me Hawaii nei ua hiki loa ke hapaia iloko o na la he 12. O kahi e pae mai ai o ka uwea telegarapa inka nei o ka aina ma San Souci no ia mawaho o Waikiki. eia ke noonoo ia nei ka hoolilo ana i ka la mua e hoouna ia ai na huaolelo maloko o ke telegarapa i Amerika Huipuia mai Hawaii nei aku i la nui a poina ole.