Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 28, 12 July 1902 — NAHAHA KA AOAO HOME RULA Haule ke Kaulike a Apono ia ka Monopoli. [ARTICLE]

NAHAHA KA AOAO HOME RULA

Haule ke Kaulike a Apono ia ka Monopoli.

NAHAHA KA AOAO HOME RULA!! Haule ke Kaulike a Aponoia ka Monopoli. E na poe Home Rula makee kaulike ame na poe Home Rula kue Monopoli eia ma keia e ike iho ai oukou i na kumu o ka nahaha ana o ka aoao a oukou i ku ai i na la i hala ae. Ua ala mai no keia mau hana mamuli o ke ake ana o kekahi poe e hooponopono hou ia ke Kumukanawai i mea e ku ai ka aoao maluna o ke kahua kaulike ame ke ala e loaa ai he lanakila i ka Aoao Home Rula; ame ke ake o kekahi poe e hoomau no i ke ku ana maluna o ke Kumukanawai kahiko i ike pono ole ia ia mea he kaulike. I mea e maopopo ai ke kulana o keia mau Kumukanawai ame ko laua mau ano, eia mai ke hoopuka piha ia aku nei: KUMUKANAWAI O KA AOAO HOME RULA, I KUKULUIA MA HONOLULU, MOKUPUNI O OAHU, MA KA LA 8 O IANUARI. M. H. 1901. NA OLELO HOAKAKA MUA. Oiai ua ikeia ae nei ka loli ano nui ana o ko kakou kulana kalai Aupuni. O keia manawa e nee aku nei imua, a he mea hoi nana [e] kono mai ia kakou ka Lahui, e ku me ka makaala no ke kiai ana i na pono pilipaa o na Oiwi ame na Kupa Makaaina[na] Amerika i manao hana like. Nolaila: ma ka noho ana o ka Aha Elele o na AHAHUI ALONA AINA ame AHAHUI KALAIAINA i huiia ma ke Kulanakauhale o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Panalaau o Hawaii, ma ka la 8 o lanuari, M. H. 1901, ua hooholoia e hoohuiia na AHAHUI ALOHA AINA ame KALAIAINA i oleloia, ma ka inoa ame ke kuleana kalai Aupuni no keia mua aku e kapaia KA AOAO KALAI AUPUNI "KUOKOA HOME RULA." KUKULU ANA. Pauku 1. Ma keia ke kukulu ia nei he Aoao Kalai Aupuni Kuloko no na Kupa Amerika apau i manao hana like o loko o ka Panalaau o Hawaii nei a e ikeia ma kona kulana ame ka inoa ka AOAO KUOKOA HOME RULA me kona Mana Hooko piha ma ke Kapitala ma Honolulu ma ka Mokupuni o Oahu. AOAO KUOKOA HOME RULA. Pauku 2. O ka loaa ana he Aoao Kalai Aupuni malalo o kekahi olelo Hooholo Hoohui a ka Aha Elele o na AHAHUI KALAIAINA ame ALOHA AINA, i aponoia ma ka la 8 o Ianuari, M. H. 1901, e kapaia a e ikeia no o ka AOAO KUOKOA HOME RULA. KAHUA HANA. Pauku 3. Ua manao makou he mea pono e hookumuia na Aupuni apau maluna o na kumu kuokoa o ka noho lanakila, ka noho ke'ake'a ole ia ame na pono kaulike e loaa ai he kahua, lanakila no ka lehulehu. Ua manao makou ua hanau pu ia mai ke kanaka me kona mana kuokoa a he like hoi na mea apau imua o ka maka o ke kanawai, a i hoohuaia mai hoi me na kuleana kaokoa, oia hoi ke ola, ka noho lanakila ame ka imi ana i na mea e oluolu ai ka noho ana, me ka hoomaluia mai na hana lima ikaika ia mai ame na manao alunu o ka hoohaiki mana, a e loaa oiaio ai he Aupuni kaulike no ka lehulehu, ma o ka lehulehu, a na ka lehulehu. O ka manaoio o ka Aoao Kuokoa Home Rula, ua hookumuia no maluna o ka moto: Ka Pono Kaulike o ka Lehulehu— Equal Rights for the People NA LALA. Pauku 4. O na Lala o ka Aoao Kalaiaina Kuokoa Home Rula, oia no na kane Kupa Amerika apau o na Ahahui Kalaiaina ame Aloha Aina i huiia ame na Kupa Amerika e ae i manao hana like i hiki aku na makahiki i ka Iwakaluakumamakahi a oi aku, a i loaa hoi iaia ka mana koho balota ku i ke Kanawai, e noho ana iloko o ka Panalaau o Hawaii a i kakau inoa hoi malalo o ke Kumukanawai a i ole malalo o na Rula. NA LUNA NUI. Pauku 5. O na Luna Nui o ka Aoao Kuokoa Home Rula, oia no ka Papa Luna Nui i hoikeia na kulana penei: Peresidena, Hope Peresidena, Kakau olelo, Luna Hooia, Puuku, Hookahi Peresidena Hanohano ame Elua Hoope Peresidena Hanohano ame ka Papa Hooko o Kanaonokumamalima (65) Lala. O lakou no na Luna Nui maluna o na Aoao Kalaiaina Kuokoa Home Rula a puni ka Panalaau o Hawaii, a o lakou apau e noho ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu. E kohoia lakou apau ma ka balota o na Elele iloko o ka Aha Elele mua

e noho ana iloko o Ianuari, 1901. E mau lakou ma ka oihana no Elua makahiki ke pono ka lakou hana ana. NA MAHELE. Pauku 6. Aia iloko o keia Aoao Kalaiaina, e kukuluia he Hookahi Mahele Nui ma Honolulu, i kapaia ka Mahele Kuwaena (Central Body) o Honolulu, oia ka Mahele Mana Nui maluna o na Mahele a puni ka Paeaina, a ma ke Kapitala o Honolulu e noho ai ia Mahele, a mailoko aku o ka Mahele Kuwaena o Honolulu e kukuluia ai i mau Mahele Lala o ka Aoao Kuokoa Home Hula ma na Apana a Mahele koho balota a puni ka Paeaina, e hoopaa ana i ua mau Mahele Lala la malalo o ke Kumukanawai, na Rula ame na Kahua Hana o ka Aoao Kuokoa Home Rula, no keia mua aku ma ke alakai ia ana e ka Mahele Kuwaena o Honolulu. E koho na Mahele Lala i mau Luna no lakou, penei. Peresidena, Hope Peresidena, Kakauolelo ame ka Puuku, e paa lakou ma ka oihana no Elua makahiki ke pono ka lakou hana ana. AHA ELELE. Pauku 7. E kukuluia i Aha Elele no ka Aoao Kalaiaina Kuokoa Home Rula a puni ka Panalaau o Hawaii, a e kapaia "Aha Elele Aoao Kuokoa Home Rula" e malamaia i hookahi kau halawai o ua Aha la ma ke Kulanakauhale o Honolulu, Oahu, ma ka Poakolu Ekolu o Ianuari o kela ame keia Elua makahiki, a i kekahi manawa e ae paha a ka Peresidena e kahea ai ma ke kauoha ana a ka Aha Hooko. PERESIDENA. Pauku 8. (A) E kohoia i Peresidena no ka Aoao Kuokoa Home Rula ma ke kau Aha Elele mua e noho ana ma Honolulu i Ianuari, 1901, a i kela ame keia Elua makahiki ma ia hope aku. (B) Na ka Peresidena e kakau inoa ma kona ano oihana i na hana apau i pili i ka pono o ka Aoao Kuokoa Home Rula, oia no ka mea nana e hoomalu na halawai o ka Mahele Kuwaena o Honolulu ame ka halawai o ka Aha Elele, oia no ka mea mana maluna o na Mahele ame na Ahahui Lala e kukuluia aku ana ma keia hope aku ma ka inoa o ka Aoao Kuokoa Home Rula. (C) E loaa ka mana i ka Hope Peresidena e like me kona mua oiai kona mua i kaawale aku ai. PAPA HOOKO. Pauku 9. O ka Papa Hooko oia no na Lala he Kanaonokumamalima (65) e hui pu ana me na Luna Nui i kohoia e ka Aha Elele ma kona kau mua e noho ana iloko o Ianuari, 1901. O ka Lunahoomalu o ua Papa la, oia no ka luna Hoohana o ka Aoao Kuokoa Home Rula. O ka papa Hooko oia ka mana nana e hooponopono i na Ahahui Lala apau, o na hana apau a ua Papa la i hooholo ai e paa no ia maluna o na Ahahui apau. E loaa ka mana i ka Papa Hooko e koho i pani ma kahi o kekahi Luna Nui i na ua hakahaka kona noho, a e paa oia ma ia oihana a hiki i ke kohoia ana i pani ma kona wahi e ka Aha Elele. Ua lawa na Lala he Umikumamalima (15) o ka Papa Hooko e malama i ka halawai i ka manawa halawai. Na ka Papa Hooko e koho i Kakauolelo nona iho, na ka Mana Hooko no e koho i ko lakou Lunahoomalu, a ina hana hewa ana oia, alaila, e kipakuia no ia, a i ole, o lakou. KAKAUOLELO. Pauku 10. O ka hana a ke Kakauolelo o ka Aoao Kuokoa Home Rula, e malama oia i na moolelo o na halawai o ka Mahele Kuwaena, ka Aha Elele ame, na hana e ae e pili ana i ka pono o ka Aoao Kuokoa Home Rula. E malama oia i Buke kakau inoa no na Lala, e malama oia i hoike no na loaa ame na hoolilo a e waihoia aku imua o ka Papa Hooko i kela ame keia hapaha makahiki. PUUKU. Pauku 11. O ka hana a ka Puuku oia no ka malama ana i na waiwai apau o ka Aoao Kuokoa Home Rula, na Dala, na Palapala Waiwai o na ano apau. Aole e ukuia kekahi mau Bila Aie ke ole e aponoia e ka Papa Hooko. O na hoolilo apau e pili ana no ka pono o ka Aoao Kuokoa Home Rula, e noonoo a e hooholoia no ia e ka Papa Hooko. E bonaia ka Puuku. KOMITE WAIWAI. Pauku 12. E kohoia i Papa Komite Waiwai o Elima (5) Lala a na lakou e noonoo, a e huli ma na ano apau e loaa mai ai i Waihona no ka Aoao Kuokoa Home Rula, a o na loaa apau i loaa mai i ke Komite Waiwai e waihoia aku no ia i ka lima o ka Puuku ma ke ano he Waiwai no ka Aoao Kuokoa Home Rula.

NA HALAWAI. Pauku 13. E malamaia i halawai mau na ka Mahele Kuwaena ma ke ahiahi Poaha o kela ame keia pule a i kekahi manawa e ae pah aa ka Peresidena e kahea ai. Ua lawa no Lala 9 e malama i ka halawai a ka Aoao Kuokoa Home Rula i na manawa apau. NA KANAWAI. Pauku 14. Ua hiki no i kela ame keia Mahele, a i kela ame keia Papa Hooko e kau i mau Rula nona iho i kue ole i keia Kumukanawai. E hiki no ke hoololi a pakui a hooponopono hou i ke kau wahi o keia Kumukanawai, ke hoolahaia mai ia hoololi, pakui a hooponopono ma kekahi halawai ana a ma ka halawai hou ana a ka Aha Elele e aponoia ai. O ke kope maluna ae, oia no ke kope oiaio o ke Kumukanawai o ka Aoao Kuokoa Home Rula. D. KALAUOKALANI, Peresidena Nui o ka Aoao Kuokoa Home Rula. Na ka Peresidena, Aoao Kuokoa Home Rula. J. K. NAKOOKOO, Kakauolelo Nui, Aoao Kuokoa Home Rula. NA LUNA NUI O KA AOAO KUOKOA HOME RULA. 1. D. Kalauokalani, Peresidena. 2. J. K. Kaulia, Hope Peresidena. 3. J. Kanui, Peresidena Hanohano. 4. T. C. Polikapa, Hope Peresidena Hanohano Elua. 5. J. Keau, Hope Peresidena Hanohano Ekahi. 6. J. K. Nakookoo, Kakauolelo. 7. W. H. Kailimai, Puuku. 8. W. H. Kaleihuia, Luna Hooia. 9. J. B. Kaohi, Komite Waiwai, Hawaii. 10. S. E. Kaiue, Komite Waiwai, Maui. 11. J. N. Uahinui, Komite Waiwai, Molokai. 12. J. Kanui, Komite Waiwai, Oahu. 13. J. P. Leleiwi, Komite Waiwai, Kauai. PAPA INOA O NA LALA O KA PAPA HOOKO. 1. J. K. Kaulia. 2. J. M. Kealoha. 3. W. H. Kailimai. 4. J. C. Quinn. 5. J. K. Clark. 6. J. K. Nakookoo. 7. S. K. Pua. 8. J. P. Kahahawai. 9. D. H. Keliiaa. 10. Geo. Kala. 11. R. N. Boyd. 12. T. C. Polikapa. 13. Moses L. Kaaikaula. 14. Sol. Meheula. 15. E. C. Rowe. 16. L. K. Nakookoo. 17. S. B. Kaneihalau, 18. D. W. Kamaliikane. 19. J. Keau. 20. JJ. Kanui, 21. Kalaeokekoi. 22. J. M. Kekala. 23. S. H. Meekapu. 24. H. B. Keliiheenalu 26. J. Hale-liilii. 26. J. W. Holoua. 27. W. Kalaehao. 28. Kawaiki. 29. William Ringer. 30. A. Kaluna. 31. Timoteo 32. D. Ai. 33. J. H. Kanakaliilii 34. D. Crowningburg. 35. Henry Huka. 36. C. B. Maile. 37. G. W. Kualaku. 38. M. P. Palau. 39. Maikai. 40. Panoko. 41. Keohokapu. 42. W. Kaaihue. 43. J. M. Mahuka. 44. D. M. Kupihea. 45. Nakaikuahine. 46. Kaimimoku. 47. Manuhiu. 48. Kanoa. 49. John Lii. 50. John Hina. 51. J. Kukaulalii. 52. F. W. Erving. 53. Napeha. 54. D. Kaona. 55. W. K. Kaleihuia. 56. E. W. Palau. 57. D. Kaheleua. 58. Ioela. 59. Kaka. 60. J. Alapai. 61. Lapana Keawepoole [Keawepooole]. 62. P. Haiola. 63. B. Hao. 64. William Kapela. 65. W. K. Kaleihuia. PAPA INOA O NA ELELE O KA AHA ELELE O IANUARI, 1901. MOKUPUNI O OAHU I. N. J. Hiapoole. 2. G. W. K. Kauimakaole. 3. G. M. Keone. 4. Moses L. Kaaikaula. 5. Lapana Keawepooole. 6. Joseph Kauahoa Clark. 7. T. C. Polikapa. 8. W. Kaaihue. 9. John Lii. 10. Mrs. R. N. Boyd. 11. J. Kanui. 12. S. K. Oili. 13. Henry Kailimai. 14. S. K. Mahoe. 15. Kaimimoku. 16. Kalaeokekoi. 17. J. P. Kahahawai.

18. J. K. Nakookoo. 19. C. B. Maile. 20. W. K. Kaleihuia. 21. J. M. Kealoha. 22. D. M. Kupihea. 23. W. H. Kailimai. 24. Mrs. G. W. Kualaku. 25. Mrs. Iwa Keanu. MOKUPUNI O HAWAII. 26. J. M. Kauhi. 27. D. M. Kuali. 28. S. W. M. Kawelo. 29. J. Kauahi. 30. M. K. Kou. MOKUPUNI O MAUI. 31. P. K. Kalohelani. 32. E. H. Kekapai. 3S. Dan. Mahuka. 34. G. P. Wailehua. 35. E. R. Keike. MOKUPUNI O MOLOKAI. 36. G. Kekipi. 37. J. N. Uahinui. MOKUPUNI O KAUAI. 38. D. Kapahu. 39. James K. Lota. 40. P. M. Castro. 41. J. W. K. Nawai. MOKUPUNI O OAHU. 42. L. M. Keaunui. He Elele keia i hiki mai i na hora e aneane ana e hookuu na hana o ka Aha Elele. 43. J. Waiola. 44. Nakapuahi. 45. J. K. Mahoe. 46. D. H. Keliiaa. 47. S. K. Hui. Honolulu, Iulai 9, 1902. I ka Peresidena ame na Elele o ka Aha Elele o ka Aoao Home Rula: E na Keonimana: —O kou Komite no ka hoololi ana i ke Kumukanawai o ka Aoao Home Rula ke waiho haahaa aku nei me keia he Kope o ke Kumukanawai e hoohui ana i na hoololi i manaoia ua kupono i mea alakai no ka Aoao no keia mua aku. O na Pauku mua eha o ke Kumukanawai aole i hoololiia a o ke koena aku ua hooponopono hou ia e hooemi mai ana i ke Komite Hooko i kanakolu lala, a e kohoia lakou mai na Apana Koho mai o ke Teritori e like me na Lunamakaainana, a na ka Hope Peresidena o ka Aoao e hoomalu i ka lakou mau halawai. He ehiku lala o ke Komite Kuwaena, hookahi mai kela ame keia Apana Koho mai ame ka Peresidena o ka Aoao, a o ua Peresidena 'la ke hoomalu i ka lakou mau halawai. O na Elele i ka Aha Elele o ke Teritori e kohoia lakou mai kela ame keia Mahele mai—hookahi elele kaulele a hookahi elele o kela ame keia 50 balota Home Rula i hookomoia i ke Kau Koho Balota i hala. O na Elele Apana e kohoia lakou mai kela ame keia Mahele mai—hookahi elele kaulele a hookahi elele no kela ame keia 25 balota Home Rula i hookomoia i ke Kau Koho Balota i hala. Ke manaolana nei makou ke aponoia keia mau hoololl e waihoia aku nei, e loaa ana ka hooiaia ana o na kulana haha iloko o ko kakou Aoao Kalaiaina. Me ka haahaa, JOHN EMMELUTH, D. K. EWALIKO, J. W. BIPIKANE, JOHN KAAUWAI, J. B. KAOHI, G. P. WAILEHUA, GEO. W. MAHIKOA, Komite Hooponopono Kumukanawai. KUMUKANAWAI O KA AOAO HOME RULA I KUKULUIA MA HONOLULU, MOKUPUNI O OAHU, MA KA LA 10 O IULAI, M. H. 1902. I NA OLELO HOAKAKA MUA. Oiai ua ikeia ae nei ka loli ano nui ana o ko kakou kulana kalai Aupuni o keia manawa e nee aku nei imua, a he mea hoi nana e kono mai ia kakou ka Lahui, e ku me ka makaala no ke kiai ana i na pono pilipaa o na Oiwi ame na kupa makaainana Amerika i manao hana like. Nolaila, ma ka noho ana o ka Aha Elele o na AHAHUI ALOHA AINA ame AHAHUI KALAIAINA I huiia ma ke Kulanakauhale o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Panalaau o Hawaii, ma ka la 8 o Ianuari, M. H. 1901, ua hooholoia e hoohuiia na AHAHUI ALOHA AINA ame KALAIAINA i oleloia ma ka Inoa ame ke kuleana kalai aupuni no keia mua aku e kapaia KA AOAO KALAI AUPUNI "HOME RULA." Pauku 1. Ma keia ke kukuluia nei he Aoao Kalai Aupuni Kuloko no na Kupa Amerika apau i manao hana like o loko o ka Panalaau o Hawaii nei, a e ikeia ma kona kulana ame ka Inoa—ka Aoao Home Rula me kona Mana Hooko piha ma ke Kapiitala ma Honolulu, ma ka Mokupuni o Oahu. AOAO HOME RULA. Pauku 2. O ka loaa ana he Aoao Kalai Aupunl malalo o kekahi Olelo Hooholo Hoohui a ka Aha Elele o na AHAHUI, KALAIAINA ame ALOHA AINA, i aponoia ma ka la — o Ianuari, M. H. 1902, e kapaia a e ikeia no, o ka AOAO HOME RULA. KAHUA HANA. Pauku 3. Ua manao makou he mea pono e hookumuia na Aupuni apau maluna o na kumu kuokoa o ka noho lanakila, ka noho keakea ole ia, a me na pono kaulike e loaa ai he kahua lanakila no ka lehulehu. Ua manao makou ua hanau pu ia mai ke kanaka me kona mana kuo-

J Ttoa, a īie lf"ke ho! na mea apau itnna ' o ka maka o ke Kanawat," a i hootiitafa 1 mai hni na kulpana Vatfkoa. ola hoi t ke ola, ka noho lanaktla ana, ame t ka imi ana l na mea e oluolu ai ka ! noho ana me ka hoomaluia tnai na * [ hana lima Ikalka mal, ame na manao aluiia o ka hoohatkl mana, a e loaa oiaio ai he Aupuni knlike no ka lehulehu, mā o ka lehulehu, a na ka lehulehu. . O ka manaolo o ka AOAO HOME RtrLA, ua hookumula no maluna o ka moto: Ka Pono Kau??ke o ka Lehulehu —'Equal Rights for the People." NA LALA. t Pauku 4. O na lala o ka Kalal- ' alna HOMR RT.7LA, ola no na r kane kupa Amerlka apau o na Ahahul Kalaiaina ame Aloha Alna I Huila ame na Kupa Amerfka e ae 1 manao hana ' llke 1 hlkl aku nā makahlkl 1 ka 21 a of aku, a l loaa hol lala ka koho ( ba!ota ku 1 ke Kanawal, e 'noho ana 1 iloko o ka Panālaau o Hawall, a I ka- ' kaulnoa hol m&Ialo o ke Kumukana- L &ai a i ole o na Rula. ALOHA AINA—4 . KOMITE HOOKO. Pauku 5. I kanakolu lala o ke Koj mite Hooko o ka ĀOAO HOME RULA, ' a te kohoia e kela ame kela ; Apana ' Kohio Lupamakaalnana e llke mē ke atio ame ka nul o na Lunamakaalnana ' i ka Ahaolelo; a aole e manaola I poe noho paa lakou no loko o na Apana ] o lakou f kohola mal ai. E kohoia lakou ma ka halawai mua ! 0 kela ame keia Mahele Koho iloko o ; Julai, M. H. 1902, ā f"kela ame keia ] Elua Makahiki mahope aku; a e' paa ' lakou 1 ko lakou mau kulana me ka ! hoopono no na makahlki elua. O ka 1 Hope Peresrdena o' ka AOAO HOME RtTLA, ka mea nana e hoomalu 1 na ' halawai apau o ke Komite Hooko. 1 E koho no ke KomJte Hooko i kona ! mau Luna Nul mai waena ae o kona ' ! mau lala. E manao!a he 12 lala o ke t Komlte Hooko 1 akoakoa mal ma ke- ' | kahi halawai o ua Komlte la, he Kō-- j ! īamuMa no ka hooholomua ana I na ' ! liana o ua Komite la ma koina mau ' ] halawai apan e imalmaia ana i kela a I me keia mahlna. ' I KOMITE KU WAENA. Pauku 6. E kohoia i Komite Ku i Waena no ka AOAO HOME )FtULA I 7 lala. O ka PerGsldetia ame 6 lala o ! j ke Komlte Hooko—a o keia mau lala ] 6, na ke Komite HooksTio e koho ke!a ! Komite, a e lflo no lakou i mau lala ! no ke Komite Ku Waena 4 a e pāā la-1 kou ma ia kulana no ka manawa o ko ! : lakou noho 'lāla ana no ke' Komite ' \ Hooko; a na lakou no e hooponopono ! i i na hana pili i ke koho bālota apau no • ! ka pono o ka AOAO HOME RULA • | malalo o ke alakai ana a ke Komite 1 Hooko; a e koho lakou i 3 lala no ' loko mai o ko lakou heluna no ke ! Komite Waiwal; a e koho no hoi la-! kou pela, I Puuku. | E lilo na laīa o ke Kom!te Ku Wa- I ena 1 mau hoa kuka a i Komile Kukai ' me na lala HOME RTTLA o ka Ahaolelo; a na lakou no e hoeponopono I a e hana 1 mau Rula no lakou, me ke j kuhikuhi ame ke apono ana 'oia mau lala o ka Ahaolelō. KUKULU A HOALA ANA I NA AHAHUI MAHELE. Pauku 7. 0 na lala o ka AOAO HOME RULA o kela ame kela Māhele Ko- ! ho a puni ka Paualaau, e kukulu a e ] hoala i mau Ahahui Mahele; a e kohō lākou i ko iakou mau Luna Nuī ame f na Komite Apaiia i Truīfke me na Ru- f la -1 hooponoponoia e ke Komite Kukulu Ahahul. KOHO ELELE ANA. Pauku 8. Ma ke Koho Elele iloko o lune, M. H. 1904, a i kela me keia elua makahikl mahope a'ku, e koho kela ame kahele Koho I Hoo kahi Elele Kaulele a 1 hookahl Ēlele no kela me keia 50 balotā i fkohoia I t\o ka Moho HOME KULA i loaa ka balota Wekie ma ke Kau mau i hala; f a o kela me kela Ēlele i kohoia,' e noho J latou Ilo)ro o ka Aha E'ele Wae Moho 1 k?la r.e ke?a manawa ke Kom!te Hooko e ks.uoha ai, iloko o 30 la mahop® Jho o ko lakou kohoifc ana, no ka hoomakaukau ana t ka Papa Hana no ke Kau Koho Balota e hiki ni*l ana, ] ka wae ana i Moho Elele no ka PanaJaau I ka Ahaolelo ma Amerika Hui puia, a o kekahl mau hana e āe paha e hiki mai ana Imua o lakou; a e paa lakou ia kulana me ka hoopono no na ! makahiki elua e hiki'mai ana, a e ha-! lawai no lakou i leela me keia ma- I nawa a ke Komite Hooko e kauoha ai f ia lakou a i ole i ka manawa a ka f Peresidena o ka AOAO HOME RITLA I e kahea ai me ke apono nae o Ma-! na Hooko. | NA ELELE APANA ME KA AHA ELELE. ' j Pauku 9. Ma ke'koho ana o na ] Elele iloko o Tulai, 190?; a i kel'a me ] kela elua makahlkl mahope aku, e ko- ] ho kela 'me keia Mahele Koho i 11 Elele Kaulele, a 1 1 Elele no kela me f kela 25 ba'ota 1 kohoia no ka Moho ] HOMē RtMiA \ loaa ka balota klekie I ! ma ke Kau- mau i hala. I I E hui a e halawai na Ēlolo apau 1 t I koholima ko lakou raau Koho { | pakahi ma o ke kahea ana a ke Ko- f ! n;ito Apana Iloko o 60 la mahope o ka noho ana o ka Aha Elele o ka I | Pannlahu. no ke apono ana i ke Ka-1 hua Hana o ke Kau Koho T!alota e ! hikl mai ana, ka wae ana i na Moho t ' no ka Ahaolelo o ka Panalaau, a kekahi mau hana e r hikl mal ana | ■ !mua o lakou E paa Uikou raa !a mau |

■kuīana ine ka hoopono no elua' Jcatifkt ; Ē hala'wal lakou ma leela a īiK' keia mankwā a ke Komite Apanpk e kauoha a!, NA ME NA HOPE PKRESIt>ISNA, Pankn 10. lĒ \cohola e ka Elofe e riō!To kna roa "HonoHiīu ! lulāl. 1904 + * me kēta elua makahiki hope ino ! Peresidena, Hope' Peresī« dena 1 Peresidena Hanōhano, a me 3 Hope Peresideiiā Hanohano no ka ACI)At> HOME RTJLiA . A hlki* i ke koho ana i lulai, 190< e like me ta I hoapLkaia, e mau no keia mau Luna e liaa nel. r Na ka Perei3idena e malama i na h,&> lawal ame na kukakuka ana a Tra A& Elele o ka Panalaau, ame ke Koinlia Ku Waena; o hoopaa oia i kona inba oihana no jka AOAO HOME liaiA maiuna o na Palapala i lilo ai i moa mana. | Na ka Hope Pe.residena e malama' l na halawai ame 'na kukaluika ana a ko L Komite Hooko, a e komo mal no ka Peresidena ma keia mau Halawai ana, no ke kuka ana ame ke koH'o ana. , O na hana apau a ke Komite Hooko. e p'ono e apono mua ia e ka Pere« | sidena, aka nae hoi, ina e vitoia e ka ' Peresldena ia mau hana, e hiki* no hookoia iā makemake o ke KomiW - Hooko ma o ka ae ana o elua kapakolu o ke Komite Hooko. KAKAUOLELO * 1 Pauku 11. O ka hana a ke Kakau- ! 01010 o ke ffomite Hooko oia no ka ; maiama ana i na moolelo apaū om | Komite ain-e ke Komite Ku Waena ' hoi, ma ke ano he hoa kuka me ka | mana koho ole, a me ka Aha Wae Moho o na Elele, a me n-a hana apau o ka AOAO HOME RUfcA; a e malama. : ' oia { ka Papa īnoa o na lala apau, a : hof iloko o kana. malama āna ka S|la. ; o ka Abao Kāīalalna; a e lioohana, wale ia no maluna o na palapala DUt oihana. " j PUTTKU. ! Pauku 12. Na ka Puuka oke &0. • mite Ku Wafena e malama na waiwal ? apau/ na daīa īoaa ame na waiwai a ; se o kela me koia ano I ikeia no ka J lfcME RULA. Aole e ukuii | kekahi "bila a mau biīa paha me k& , apono oīe o ke Komīte Waiwai ?tOMITE WAIWAI. i Pauku IS. Na ke Komite Waiwai «> hoolala a e imī i na ano ame na hap.a e loaa ai he waihona no ka AOAŌ HOME RULA. a o na īoaa apau i j īoaa mai ī ua Komite la, e haawiia akii ia i ka Puuku ma ke ano he waiwal ' RUL A P ° malkar n °' ka AOAO Ho ¥®- | HALAWAī KUIKAWA O KE KO. I miTe hooko. I Pauku 14. Ona lialawai kuikawa " ( a ke Komite Hooko e kaheaia no ia. , e ka Peresidena o ka AOAO HOMa RULA ma o ke noi ana a 5 lala o ua Komlte'la, a e hoolahaia aku i na lalft. !' he 24 hora mamua ae oka noho ana ' ola haīawai, ,' NA RULA ME NA HOŌLOLL ' Pauku 15. Ua hiki ho ! ke Komiie | Hooko ke hana i kona mau Ruīa hooponopono ke kue ole i na o la Knmukanawal. 1 E hiki no ke hoololiia keia Kumukanawal ma kekahi halawai -o ka A>i«y Eīele i mai, ma o ka hoolaiia i mua ia ana ma kekahi haīawai mua j ae no 24 hora, a e aponoia no na j ho °īoll a pakui paha ma ka kalawl • manope iho me ka ae o eīua hapa,kola o na īala i hikl mai. * O kfe KOPE maīuna ae ke kope olaia o ke KUMUKANAWAI o ka AOAO HOME RULA. Peresidena o ka Āoao* Hoine' Rula« Na ka Peresidena, Aoao Home Rtjla:i' i Kakauoielo.' Ke ike pono iho la oukou,. o na' Pauku mua eha o ke Kumukānawai leahiko ua īaweia mai a hookomoia no maīoko o ke Kumukanawai houEia iho i Pauku 5 ka hoololi a a nana iho oukou I ke kulike ole. Me( ka

Klumukanawai kahiko e olelo ana i 65 lala oka Papa 'Hpoko, a kohoia o Ha elele e hōfa inai ana iloko o lannari, 1901, a p maii lakou xio elua makahiki , E hoomaopopoia no hoi, o keia Papa Hooko ka mana maluna 0 ka Aoao Holne Ruia a puni ka Pa.nalaau o Hawaii a mai ka Mokupuni .wale mai no o Oahu lakou, Ma.ke Kumukanawai hon ua okiia mai a i 30, a e kohoia mai nae lakpu. e- k>ela ame keia Apana Koho Lunamakāinana e like hoi ko lakOu heluna me ka nui o na Luaamakaainana, a i mea e malama mau ia ai ka lahou halawal 1 keia ame kria mahina, a i mea hol e oie aku al i na I-a)a, ua waihoia ka puka no ko na kuaaina e koht) mai i mau kanakā a lakou i hilinai ai e noho ana ma Honoīulu nei n i ole, i kekaUl' naha o lakou e nc!"n ■ i ma Honolulu hei l.j hele mai a uo- o iho no kekahi mana- I wa. . : Ma k ::: e ike iho ai oukou e Hawaii, Maui, McIo;-:ai ame Kauai ua ; ake ia e ieheia ko oukou mau leo ma lee koho ana ; na luna nui o ka Aoao Hom'e Kula, no ka uiea, o ka Maua Hooko ka oi malun' o na mea apau, aka, iie hewa iho la ka keia ao ka roea i makemakeia e kekahi poe o ka hoonele aku no ia oukou o kuaaina a na Honoiulu nei wale no e hana i ko ]akou makemakē ma ke ano Monopoli. Aole wale no o keia ka mea i kueia ai ke Kumukanawai hou, aka, ua manao ia ka he kipaku ana aku-keia i na elemakule e noho nei he mau lala no ka Papa Hooko. Ua hlki wa'e no ke ikeia aku ka hawawa o keiā manao, no ka rata. uka poe apau e noho ana ma keia Papa Hooko e koho pono wale ia no lakou, a ina he makee ia ua poe elemakule nei, heaha iho la ka mea o ka makau ana, no ka mea, e koho akea ia ana a e puka hou mai ana no ua poe elemakule nei? Nolaila, o ke kaulike keia ma ke Kumukanawai Hou, Kekahi no hoi, o ka manawa ; o koho ana i keia mau lala, ua waihoia aa ka lahui a koho mai, a i keia mahina e kohoia ai. Ma ke Kumukanawai kahiko i lanuarā, 1903, he eono wale no mahina ke kaawale. Eia hou no kekahi, ina ua makeeia na elemakule no ka lakou mau hana i na la i hala ae, o ka ninau,—heaha ka J|)omaikai i loaa mai? He mea oiaio, ua loaa iho nei ka lanakila i kela Kau Ahaolelo aku nei, a e oleloia mamuli no ia o ka noho kapena ana o na elemakule, aka, heaha ka mea i ikeia, ua loaa anei na pomaikai? Aole hookahi. ® na elemakule, h? mau la heluna wale no ko lakou a o makou na opio no makou keia mua aku, aole makou i makemake e noho aku makou i na ; makahiki e hoea mai ana iloko o na j ehaeha mamuli o kekahi man hana pomaikai ole a keia poe elemakule i heluia ko lakou mau la. Aka e hoomaopopoia ina no ua makemakeia no ke alakai ana a na elemakule aole no e nele ko lakou piika iloko o kela a me keia mau Apana like ole. Ma ka Pauku 6 o ke Kumukanawai kahiko. e ikeia no he Mahele Ku Waena kekahi, aka, no Honolulu nei wale no a koe no oukou e Hawaii, Maui, Molokai me Lanai . Eia nae, nawai ia e koho keia mau la oiai ua hamau ma ia wahi. Ma ka* Kumukanawai hou hoi e ike ia no, he Komite Ku Waena hoi, aka nae, nau e H'awaii, Maul, Molokai ame Kauai e koho ana keia Komite Ku Waena ma o ko oukou mau hoa la ilo-

ko o ke KomiCē~Hooko Ua ike hou ia no ke kaulike o keia Pauku oke Kumukanawai Hou. Eia hou no kekahi ma keia Pauku o ke Kumukanawai Hou, e ikeia no he hana hou ka k?ia Komit- rCu Waena m&muli o ko lakou komo pu ana aku e kuka me na La!a Home Rula o ka Ahaolelo, he mea e hoopaa ana i na Lala o ka Ahaolelo e hana pono i ka lakou mea i kauohaia ai e ka Lahui. O ka Pauku 7 o ke Kumukanawai : hou ua ano like no me ka hapa hope ! o ka Pauku 6 o ke Kumukanawai ka hiko, nana no e hoike nona iho. Ma ka Paukii 7 o ke Ku-nilkanawai kahiko e ikeia no, "e kukuluia i Aha Elele," aka nae, acl« i hoikeia mai nawal e koho a i ehia ia Eleie o ka Apana Koho hookahi. aehe an.i e kaupaleua ana i ka nui i mak c mak?ia. Heaha kau e Hawaii, Ma;>i. Molokai a me Kainii i ike iho la ma keia Aha* Elele? He 124 Eleie o Oahu nei, he 4 an e Hawaii. 0 au e Maui a 5 au e Kaimi. e ko ai ko oukou naakemake e na kuaaina ina e emi iho ko oukou mau Eh'le i ka uuku loa, a pehea no e nui ai, po ka mea. jna oukou e manao ana e hoouna mai i 200 e koho ana no o Oahu nei i 1,000. a o ka pilikia o ko oukou ala e na kuaaina e hiki ole mai ana ka hapanui, a olai < ia no ko Oahu ii' i i ka miku kahi i kau ai. nele no oukou na kuonina. Jia k i Piiuku S Ju>; o ke Kuuiukanav:u I!oi!. ua ana ia ka nui o na El-Me v hel.- mii pi m;;i i>»>. A'M'ia Kohn l kr o).- n-;:; :i <• iik<> m» kn nui o kn hoiu na o Honv Eu'a mr»'aila, n- la no i ka m;i o ko oukou iuau l'a ;:na l ia ;:oY iiik' k<. lVI;i r.o j ka Aha Elel • W;v» o n > Apnna Koho. Aole an i o kkaulik" keia a | o ko a'anui <"• v.u Vn an' 1 i na • liiaanui a aao Moaopoll? Eki kda aua h

lElele mt ka Pauku n o ke Kumukanawai hou, a aole loa hoi he hoakaka ana | ma ke Kumukanawai kahiko. J Ma ka Pauku 8 o ke Kumukanawai kahiko e olelo aua: (A) "E kohoia | i Pcresidena" ma ka Aha Elele i lanu- 1 ari, 1901. a e paa oia no elua makahiki. O ka Mahele "B" ame "C," aohe : ano nui. • ■■■ | Ma ka Pauku 10 hoi o ke. Kumukanawai Hou, e eaa no o Kalauokalani ; ma a hiki i lulai, 1904, aohe hoi e pau i 1903, lanuarj. He mau me? no keia e hoike akii ana aole na opio i mukeē aku I "kona hanohano. Mā ka hapa hope no hoi o keia Kumukanawai Hou e Ikeia no ua haawlia aku i ka Peresklena ka mana e kue i ka hana a ke KomJte Hooko ma o kona Vito ana I ka lakou mau a, • aia wai ' na a loaa elua hapakolu aiaila ko ka. makemake o ke Komile Hooko. He mau mana keia i haawila i loaa ole i ka Peresi<lena ma ke Ku mukanawai kahlko a he hoololi leeia ; na Markham, ka lima akau o Kalauokaiani, aole no nae i kue pa opio. Ma ka Pauku 9 o ke Kumukanawai Kahiko, ua oleloia he Papa Hooko, aka, o na luna no nae o 65 lala, a na ka Aha Elele no 1 limanul ia e Oahu nei e koho a ko ole no kou makemake e na kuaaina. O na Mahele-mahope aku o keia Pauku, aole no he mau inea ano nui. Aole Pauku o k-*ia ano ma ke' Kumukanawai Hou, no ka mea. ua huiia no ma na Paūku maluna ae. Ma ka Pauku 10 o ke Kumukanawai Kahiko, no na mea e pili v ana i ke Kekauolelo, aole no he ano nui o na hoololi o keia Pauku ma ka Pauku 11' o ke Kumukanawai Hou. Ma ka Pauku 11 o ke Kumukanawai Kahiko. no na h'tna a ka Puuku. a aohe no he mau hoololi ma ka Pauku 12 o ke Kumukanawai Hou. Ma ka Pauku 12 ō ke Kumukanawai Kahiko, no ke Komite Waiwai, aia hoi ia ma ka Pauku 13 o ke Kumukanawai Hou, aole no he ano nui o ha hoololi. Pauku 13 ō ke Kumukanawai Kahiko, no na Halāwai, aole no he mau hooioli ano nui ma ka Pauku 14 o ke Kumukanawai Hou. Pauku 14 o ke Kumukanawai Kahiko, no na Kanawai, aole no he mau hoololi niii ma ka Pauku 15 o ke Kumi'kanawai Hou. ko? wale no keia, ua hiki ke hoololiia ke Kumukanawai ma ka hoolaha o 24 hora, aka no nae, aia' no a loaa ka ae o elua hapakolu o nas Eiele. I hanaia keia hoololi mamuli no o ka ulu mal o na kuia ike ole ia, a ake nui ia e hoōloli, a ina e kaukai a noho hou mai ka Aha EleleVelohi loa ana. Ka pau ana keia o na Pauku o na Kumukanawai. O keia mau hoolol! maloko o ke Kumukanawai Hou, ua-ae lokahi ia e Ke'kahi Aha Kuka i kah#aia e' ka Elele R. W. Wilcox, a ua hoopauia na manao kuee o na hoa ma ka haunaele mua apa ma ka la 9 o lulai, 1902, ua inihi mai, mihi aku, a i ke kakahiaka o ka la 10 o lulai, 1902, ua koho hou ia he aha hou a malaila o Elele Wilikoki, D. Kalauokalani Opio, E. Caypless, Geo. Markham, Keikialii Kalanianaole, C. A. Long, D. Kanuha, D. Ewaliko ame J. H. Wise. Ua hooholo lokahi lakou i na m,ea apau, koe hookahi mea i hapaiia mai e Mark ham, lima akau o Kalauokalani, a ua ae mai no o Markham e waihoia mawaho. Pela ka Elele ame D. _Kalauokalani Opio, a oia keia: "E kohoia e ka Peresidena i Komite o JSkr Hi Lala, a o ka lakou hana. oia no ka wae ana i na moho holo Lunamakaainana am-e Senatoa, i ka mana-

wa e w-aiho mai ai na Apana Koho 1 ka lakou mau moho." Heaha ka mea i kue āi o na opio i alakaila e ke Keikiaiii Kalaaianaole? No ka manao no o limanui hou ia no ko oukou mau pono e ka lehuiehn. Ina e aeia keia Pauku, alaila, e koho mai ana ka Peresidena i Kcmite i like me Markham ame na poe oia ano. A i kou wa e ka Apana Ekahi, ola hoi o Puna, Hiio ame Hamakua e koho ai i ka oukou mau moho i hilinai ai, oiai o oukou no ka mea i kamaaina i ko oukou poe kupono, alaila, i ka manawa o keia Komite i noho poo ia e Makamu. ka lima ākau o Kalauokalani, g kipakuia ana ka oukou mau moho a waihoia aku na kanaka e kokua.mau ana ia Kalauokalani me ka nana ole ae i ko oukou makemaka. He pono * kaulike anei keia? Ua manao na opio, , Aole, Aka. me he mea la no ke kue a ana o keia Pauku ke kumu i uhaki hou ai o Kalauokalani, Markham ame ka Elele Wilcox no i ka aelike i hana ia ma ka po o ka ia 9 o luiai, 1902, a me ka aelike i lokahi ia no ma ke kakahiaka o ka la 10 o īulai, 1902. Noiaiia, i mea e maopopo ai ke kahua o ka poe opio e alakaiia nei e ke Keikiālii .J. Kalanianaole. e lioopilipjli iho oukou i na Kumukanawai a y!ua e na līome Rula i hiki ole mai » kē Ksu keia mahina, a me na poe Hawaii i ake nui e hanaia ua ! hana kauiike a puni ka Paeaina, I Mahope iho o ka ae lokahi ia aua, I ua uhakiia ia aelike. a puka a;> keia ir.au ouio a kahiko, "E o*u i ka maka j o ka Wauke oi oplopio." i "Ko kauHke' ka l makemakeia, Ka Mouopo'i ka I kueia." Na oh iohimo wi,w ii > w ihn! ia $ i pale «\ku.