Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 28, 12 July 1902 — NAHAHA NA HOME RULA ME KA HAUNAELE O KA AHA ELELE Hoohaahaaia ke Keikialii Kalanianaole a me Kona Mau Hoa, Kapaia Lakou e ka Elele Wilikoki he Poe Hupo-Hoohilahilaia o Emaluka. [ARTICLE]

NAHAHA NA HOME RULA ME KA HAUNAELE O KA AHA ELELE

Hoohaahaaia ke Keikialii Kalanianaole a me Kona Mau Hoa, Kapaia Lakou e ka Elele Wilikoki he Poe Hupo-Hoohilahilaia o Emaluka.

AOHE haunaele nui i i ikeia e like me ia maloko o ka halawai Aha Elele o ka la 9 a me 10 o Iulai nei. He elua mau kumuhana ano nui nana i hoouluaoa ae ia loko o ka Hale. Ka mua, ka hana hoololi a hooponopono hou i ke kumukanawai kahiko o 1901. Ka lua, ka olelo hooholo hilinai ole ia D. Kalauokalani ka Peresidena o ka aoao Home Rula. Mahope o ka hooponopono hou ia an ao ke kumukanawai a hoihoi aku la ke komite iloko o ka Hale no ka heluhelu anna a me ka aponoia o na wahi hoololi ia, oia ka wa i ulu mai ai ka haunaele a mahae ae la ka Hale iloko o na mahele elua. O kekahi hapa (oia na elemakule) e kue loa ana i ka apono i kela mau hoololi, a o kekahi hapa e kakoo ana ma ka apono i keia mau hoololi i hooponopono hou ia (oia ke Keikikealii a me kona mau hoa opio). Iloko o ka wa o ka uluaoa i ku mai ai ka Elele Wilikoki a hoike maoli mai la iaia iho ma ka aoao kue i kela mau hoololi a hooponopono hou ia o ke Kumukanawai. Ua puka mai na huaolelo oolea me ka piha inaina mai ka waha mai o ua Elele nei, a hoomaka mai la e nuku i ka poe opiopio a me Emaluka ka poe na lakou e makemake loa nei e hooponopono hou [i] ke kumukanawai, ua kapa aku la ia lakou he poe hupo a hilahila ole. Ke komo mai nei keia poe iloko nei o ka aoao Home Rula e hoao ai e wa-

wahi a e hoomokkuahana, aole nae na lakou i kukulu i keia aoao, aka, na ka poe elemakule i oi aku ka naauao ua loihi ko lakou mau la mamua o keia poe kamalii hupo. Ia wa pu i olelo mai ai eia he poe moo iloko nei, o kekahi oia poe moo oia keia haole umiumi nui e noho mai nei o Emaluka, kekahi o na haole ino nana i makemake e kipoka ia ko kakou Moiwahine, iaia nei ka Bila Okana Aina kahi i hoolohilohi ia ai a hala ka manawa, aole no ana mea i hana ai no ka pono o ka lahui, (e kala no i ike ia ai ia mau ino a me ia kee o Emaluka aole no na hai i pai ae nei keia wahi haole e komo iloko o ka aoao Home Rula na ua o Wilikoki ma no, a ke olelo hou iho la ka hoi i ke ino, elelo lua no.) Nolaila, mamuli o keia mau kuee i ulu ae, i ku ae ai ke Keikialii Kalanianaole me ka hoike aku i kona manao hope e waiho loa ana oia i kona noho ana he hoa no ka aoao Home Rula, a kaha mai la e hoi. Mahope ona i eu like mai ai kona mau hoa opio a pau a haalele aku la i na hana a pau o ka aoao Home Rula i hiki aku ko lakou heluna i ke kanaha a oi. O keia iho la ke kukala kaua mua loa o ka nahaha o na Home Rula, a pehea aku ana la keia mua akku. Heaha aku nei no la ka "Wise ma olaila, lilo aku la ka wise no kela poe a o ka hupo no "Wise" ma.