Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 33, 16 August 1902 — CHARLES EDWARD HAPAI [ARTICLE]

CHARLES EDWARD HAPAI

He mau O'elo Hoomao'io ma Koea Aoaioa lloolewa ma ka Lna him o Baili, Hilo, A» g 2 1902, i haiia e te Kaho S. L. Desha. "Owau ke hele «ka i ona la, aele ia e bni hōu mt*i i o'u nei." IX B»m. 12:23. O ka olelo keia i hoopuka ia e "fcekfibi makua aloha V.e!ki, oo kfi keiki aoa i aloba nui ai, Ua fcoao ka makoa makee keiki e fioobaabaa imua o ke alo o ke Akua, me ka m8D»o iiui aloha, e 11io oa waimBka helelei, ka bocfeeai ana a me ka noho ana iloke e ka lebu i kumu e maliu la mai ai e ke Ako*; aka, oa paa ko ke Akoa manao e lawe akt» i ke ola <j ka mea i mioamioa nn! īa, Me ke kiaiia no e n» koa oka puka o . hnle.iln o DiV cU, me n»i k#nv« hnrt"<no e ki»! .soft ojs k* mne oitWdliw»ti o ke k&ma alnlin, pi 'n 1)f)i, uh kfl - p ft lfto p be m>ii 1a Jia u;•<e » o n u» li*"i ke oln o ka 'mea iiloha i'mioamina nui !a e ka ■eiakna aloba a makee keiki. E na makamnka aloba, ua ano like no boi pela ka bana 8 na makua aloha no keia keikl i mi* namina ia ai a aloha nnf ia e laoa oa hoao ma na ano a pan e imi i ua mea a pan e hoopakele ia ni %« ola o ke keiki, aka, īloko o ke kapanaha o ka ke Akua man ba : ea, aa kikoo mai la ka lim» «oenemene ole o ka makē, a lawe -aku Ia i ke ola makamae o ke " keiki i mioamlna nui la, a waiho ibo Ta i na makoa, na kaiknahine, na bOribanan a ule ka wabme alotoa iloko o ka pllihoa o ka lunlon. 4t O kona .makemake no nae ke faana ia, aole ko kakou " kabi moolelo pokole e pili ana no ka mea & kakou e hōoma oao aloha nei ī keia la. Ua baoaoia o Cbarles Edward Hapai «na ka la 9 o Sepk, a na i>ooknn ibo la I keia ola manlenle ana ma ka la 2 o Ang, 1902; a o na la o kona ola ana ma ke &o inea nel, be 27 makahiki, 10 tnabina me 13 la. Ua hoonaauao ia oia i kona man la opio ma ke kula Enelani ī noho poo ia e Miss Ooan, a ī ka pan ana o kona oobo ana malaila na nln ae īloko ona ka iini e hoonee aku Imaa %ona imi naanao ana, I kooa ike ana i kona ban»o mna e bele ana i ke kula o Pnnahoo, na hele aku la oia a bai aku la i kona makuakane i kona makemake e ■ komo I ke knla o Ponahou. Ua boike mai la kona makuakane j he aneane hiki ole i ka makoa ke tookomo iaia, oiai, aole i .Uwa kabi mea loaa mai uo ka uko ana | i kona man lilo ma ke kula, fc ole ' no nae ia i lifo i ilea boonaw«li» well i kona manao imi naauao.! a nialama aoa oiā 1 ka luakini

' im auuiuwii, a r.a b rv fu.-Ao j K. Ue oiu e Loililli luawaln keaiI keui e loaa bd» uia,. a i ka \va | hoomah& o ke kula, na heie a!cq i!a oia e ooi,haoa ilioua īnaknnj kaae horb»n»u i hala mua ako | nei ma kela aoaa o ka iuuliwni o 3 ka make, C E. li ; cbardaon, i hana oaoa, a ua.komo po oii e l a pai papa m» ka pa o kona makoa kaoe hoohanaa, a hoiliili oia i kooa wahi oko no kela toatjifto imi oaan«o, a ua oobo kaho lio oia i kahi manawa oo Capt. Mat« sod, aole oia i hiiahiU i ku hana» e iiaawi ana i kona kino opiopio » oaea e ko ai kona īini e hooma* hnahua aku i kona naauao, a i ka hala ana o kahi mau makahiki na loaa laia he -mau haneri da!a, ame ia niao dila i okn ai ora i ka hapaeui o kona ma ke kaU. a e haawi pu ana no i kona kino opiopio iloko o ka ha ob .iuh ke kula 1 mea .e ukn la hi kek*bi hwpa o kona maa lilo 1 ka ba!<i aoa o sa maknhiki ekolu ina ke knla, na pao loa ibo la kana man wahi dala i hoiliih. »i, a be book;abi no nae ona makabiki i koe e noho ai ma tte v kula, a aole ola I makemake e hoopilikia wale mai i kona mau makoa,, oiai, tia hoomaopopo no o«a .i ka noi o na lilo o ba :aab«a hoo UPo&ū&wanoi no kona mtii pokli, Heaha ka Eddie i hana ai? U» akn la oia a noi i kooa kai- | koaana flenry e kokua m«i laia, ima ka.nko aua i kooa mao lilo j kola no ka makahikl bope ma ke kūl», a oa ae mai koo» boahanao la noi a ka pokii aloha, a ua' nobo oia i na makatjTki eha ma ke kula, a paka mai la ma ka !a 16

o looe 1896. A i ka loaa ana o %bda tya- ! ha p loaa iaia na elala, oa boo i kaa akn la oia i na da!a a kona | kalkoaaoa i kokna ai ia!a i ka ! makahiki hope loa o kona no"ho ana ma ke knla, E na imna 0 ko'a ato t eia kakoa ke nana oeī 1 ka hora hope o keia kanaka <?pio ? a!oba i«, "a mailoko mai o kona oīa pokole an«», na a*o ia ma! onkon e pa opio īml naan ao,'* o ka "hoomanawanai ke alahele o ka lanakiīa. tla ninau ia e kabi poe t he»ha ta ke knmu 1 ohohia ia ai o Eddie e na mea a pan ? Eia fea pa* ne a kekahi wahine mawalio o ka pnka pa o U.onn roan makus 1 keia la; "o Eddie Hapai', he wahi keiki hookae oie, e ike ana i na i uaea a pao mai ke kiekīe a ī la haahaa, a ina no oe p hni ako me ( Eddie ma na anaioa o ba poe j e ike mai ana no oio, a • aa like kana hana i na mea a i paa." He oiaio anei keiu? Eia , oo ka hoike o keia auaiu» nul i bele mai nēi e hoike i ko lakoo maa manao aloha nona. Eia h<.«o kekubi uiea a'a 1 hoomaopepo ai 1

[do feooi oboljia la, a «)ob» la e |Hi Eoea a peu- "Aole aua oqp.g | olelo hniiio oo bai. be miti olelo : j i kaoa bo koaa maa hoa." j Ka bat«w»i ak'a ce me ia ma ke alHnui e pii f«e aoH koua wabi limn a liHawi n>#i la i ke aloha, a ma kona he!ehelen«i be wahi miojDaka olnola, a m lilō ia r i mea ohehia iv* e kona man hoaloha, a na poino lakoo, a o kakon a pau, ena ba hala aoa akn o 'keia kana ka opio i manaolana ia. He m«a mahina wale ae no kooa iawe aoa mai 1 kokooloa noe ' iko obe ao I□ hi nei, eia ka, e mokn ana ke k«n!a dala, a e noha an» be kiaha gula ma ka pnnawai, a na wehe ae !a i ka pi« li atoba aoa mawaena ona a me ka aloha, a na haalele iho [ ia i kona maa makoa aloha, a me !na kaiknahine makee kalknnane e nwe paianma aka ma keia aoao 0 ka naUwai. &e hoouanao nei an i ke apo aoa ae o kona man lima aloha i 1 ko'o a », a hoki iho la, a hawana* I ;wana ae la "e pule oe i ke i Akna no'o," a ia'u e kolon ana ma fca aoao o kooa moe nawuli-1 wali, a fcaoaenae aku la i ka Ma-1 kna Liiui, aia p.n uo oia e pale j aoa i koaa Akua, 'e ke Akoa, ei £loha t»»i ia'n, be keiki hewu." E uaapap anei kakoa, aoie i l>be | kona Makua Lini i ba leo ooi o j kana keiki ponoi? Ke manaolana | ne» au, ua aloha mai koua Uaku , iaia, a ua hookipa aka la īaia ma kona poli nloba. I ISTa ba Haku aloha e hoomama mai i na lnulna o ba w!*h!ne kaue | make. a e hoomah* mai i ua ehseh.a o na r mafenft i hoonele ia i ke keik», a'oia mah», e kun p.t: aka | mAlnuHi o na houhauau a tue jia kiiiknnhiue aloha kaikuuaue, a e | hoomanao i ka o!ek> o fce!u ma- . kna ehaeha no k«na ki.'iki ul-ilu, j "Off!iu ke ht»lv? iiku i oua U t j aele ia o loi bou uiai ī o'u aei," ,