Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 34, 23 August 1902 — Page 5

Page PDF (706.64 KB)

This text was transcribed by:  Leahi Kaulia
This work is dedicated to:  Keakini Enos Kaulia

KE ALOHA AINA, POAONO, AUGATE 23, 1902

 

HE KAHUNA IPANA ANAANA

            Ua lawe ia aku no ka hoopaa ia ana ma ka hale ma’i pupule he kanaka opio hawaii nona ka inoa o Ninihua, a o ke kumu i loohia ai oia me keia haawina ma’i pupule mamuli no ia o ka hoiooino ia ana o kona noonoo e na hana a kekahi Iapana i kapa iaia iho he kahuna.  O Mitamura ka inoa o keia Iapana, a ua alualu mai oia i kona enemi a hiki i Honolulu nei mai ka mokupuni o Hawaii, me ke koko eleele iloko ona e kaili aku i ka wahine a Ninihua.  A o keia malalo iho nei ka moolelo walohia e pili ana no keia kanaka opio i kaawale aku la kona mau noonoo ao kanaka mai iaia aku.

            O ka home o Ninihua a me kana wahine aia no ia ma Makawao, Maui.  Aka, he mau pule nae i hala ae nei, ua loaa mai la ia laua he hoike mai Hawaii mai, aia ka maku kane o kana wahine ke waiho ala iloko o kekahi ma’i kulipolipo loa.  Na keia hoike i kono mai ia laua e h@lo aku no Hawaii.  He mea oiaio, ua loaa aku ia laua ko laua makua e waiho ana iloko o ke kulana nawaliwali loa. 

            Aia pu malaila o Mitamura, he Iapana i olelo ae ua loaa laia ka mana hoola, mahope o ka holo like ana o ka uku no ka hoola ana i ka mea ma’i, ua hoomaka iho la ua Iapana nei e lawelawe i na hana hookahuna me ke kii ana aku he pola raiki a me ke sake inu a lawe mai la i ka hale o ka mea ma’i.  Puhi aku la ke kahuna Ipana i ka raiki i ke ahi, kopipi aku la hoi i ka wai o ke @@ke ma o a maanei me ka namunamu pu ana i kekahi mau huapule.  Alaila, kail iho la ua Iapana nei no ka nana ana i ke kulana o ka mea ma’i, aka, he oia mau no ke kupilikii.  Ua lawelawe hou no oia i kana hana e like me kinohi, aka, aole no he maba i loaa mai. 

            Alaila, noi mai la o Mitamura e haawi aku o Ninihua i kana wahine iaia no kekahi mau la pokole.  I kinohi u a kue loa aku o Ninihua i keia manao o ke kahuna, aka i kona noonoo ana ae ina o keia ke ala e loaa io ai o ke ola i ko laua akua he mea pono nona e ae aku i keia noi.  He mau la ka lapaau ana o ua Iapana nei, ua make iho la ka mea ma’i, alaila, pau ae la ka mana o na aelike i hana ia mawaena o Ninihua a me kana whaine ia Mitamura.  Aka, ua koi aku no nae ke Iapana e haawi ia aku ka wahine nana, a ke aole pela e hahai mau aku no ka poino mahope o ka ohana o Ninihua, a e ukali mau ana oia ma hope o Ninihua me ka pule anaana ana a hiki i ka hookoia ana o kona makemake.

            Kanu iho la laua i ke kino make o ko laua makua, alaila, holo mai a laua a noho ma Waikiki, aka, aole nae laua i kuonoono pono iho aia hoi ua hoea aku la o Mitamura a hoomau aku la i kana koi.   I na la a pau a ma kahi manawa i ka po e kip aku ana ine ka hooweliweli pu ana e pule ana oia a hiki i ka make ana o kona enemi e like me na kahuna anaana Hawaii.

            Na keia mau olelo hooweliweli a ke Iapana i hookomo aku i na kuko makau iloko o ke kanaka opio, ua noi mai ka wahine i na kokua ana aku a ke aupuni, a ua hoounaia aku o David Kaapa.  No eha po o ke kiai ana o Kaapa aole he ike ia o @a Iapana ala, aka, i ka makaikiu nae i kaawale mai ai, ua hoea aku la oia a haawi i na aka pahenehene no ka hoao ana o Ninihua e haawi aku iaia iloko o na umii a ka mana o ke kanawai.  E hoomaka ana oia e pule i make koke o Ninihua.  I keia mau olelo hope ua hooniaka mai la e pau ka noonoo maikai iloko o ke kanaka opio, ala mai la na@=m@n@o hehena iloko ona me ka hoopuka mau ana i ka inoa o ke Iapana kahuna a me kana mau hana hoomanamana.  O ka hopena ua pupule maoli o Ninihua.

 

KAAKAA NA MAKA I KA WA E PULEANA.

            Denver, Colo. Aug. 5. ‘O Mrs. Sarah Nessler o keia kulanakau hale i makapo no ehiku makahiki a i hooiaio ia mai e na kau ka na loaa iaia ka ike hou ana, na olelo ae o Mrs. Nessler, ua hoea mai no ia me ke kupaianaha loa, wahi a kana hoike oiai oia e pule ana maloko o ka halepule Pentecostal Union, na hoea mai la he malamalama keokeo i kona mau maka a ia wa i ike hou mai ai oia i na mea a pau e waiho ana imua o kona alo me ka hikilele nui.  O ka ikaika ike o kona mau maka i keia wa na like no ia me na la mamua aku o kona makapo ana.  Kupaianaha no na hana a ke Akua.

 

MAKE HE MAU KOA AMERIKA

            Manila, Aug. 13.  He puali uuku o na Moro kai lele kaua aku maluna o kahi kiai o ka regi nana 27 ma ka la mehinei, ua make o Kakiana Foley a me Carey, a ua hoeha ia o Van Dorn.  O ka nui o na Moro na lakou keia mau hana he 12 wale no i hoolakoia me na ihe a me na pahi.  Ua kokolo aku keia mau Moro a hiki i kahi a na koa Amerika e kiai ana, alaila, me ka hikiwawe loa ua pahu aku la lakou ina ihe me ka hoohana pu ana i ka lakou mau pahikaua.  He nui na palapu i loaa i na koa Amerika he ekolu, a mamua o ka hiki ana ke hopu ia keia poe Moro, ua pakele aku la lakou a pau iloko o ka ohu e halii paa ana.  Ma ke kakahiaka nui poniponi onehinei i malamaia ai keia mau hana hookahe koko. 

 

HE KINO MAKE ME NA TAUSANI DALA.

            Tacoma, Aug. 5.  Ua loaa aku ke kino make o kekahi wahine e lana ana ma ke kai kuono o St. Michael he ekolu pule i hala ae nei.  Ma ka huli ia ana aku o ke kino make ua hoohikilele ia na kanaka i ka ike ana e paa ana ma kona apo opu he mau dala gula me na bila dala i hiki aku i ka $15,000, ma kekahi lima he komo daimana.  A oiai ke kino make e waiho ana iloko o ka wai huihui, nolaila, aole i inoino kona hele helena.

            Ua ike ia o Becky kona inoa e noho ana ma Yukon Lalo.  Ua kanu ia kona kino make ma St. Michael, a o na dala i loaa aku ma kona poli, ua waiho ia iloko o ka lima o ke aupuni a hiki i ka wa e maopopo ai kona ohana.  E hele ana oia no na mokuaina o Amerika Huipuia i kona wa i haule ai mailuna aku o ka uwapo ma St. Michael a piholo. 

 

LOAA HE KINO POHAKU

            Mineapolis, Aug. 7.  O Porofesa W N Michnell, Peresidena o ka Ahahui huli mea pohihihi o loko o ka honua o Amerika Huipuia a me kekahihoa o ke kula nui o Minesota, ua haalele iho la lana i keia po no Kansas, no ka imi ana i ka oiaio o ka loaa ana aku o kekahi kino kanaka i lilo i pohaku, a i olelo ia ae he 35,000 makahiki ka loihi o kona waiho ana malalo o ka honua.  He manaoio ko laua e loaa ana ia lana he hoike waiwai nui, oia hoi, e noho ia ana no ka honua e na kanaka i kona wa e uhi ia ana e ka hau.

 

LOAA I KA UWILA A PAKELE MAHUNEHUNE.

            Coffeen, Ilinoi, Aug. 11.  Oiai o Mrs. Frank Neller o Sana Lui e kali ana malalo o ka ipuka o kekahi halepule no ka mao ae o kekahi ino e pahola ana, ua kulai ia aku oia no lalo me ka waiho maule ana ma o ka loaa ana i ka uwila nana i hoopoino iho i ka puoa o ua halepule ala.  O ka mea kupaianaha i ikeia oia ka pakele mahunehune ana o kona ola.  O ka lei gula ana e lei ana, ua hehee a lilo i mea ole, a o na komo gula ekolu hoi e paa ana ma kona lima ua hehee a lilo i hookahi.  No hookahi hora kona maule ana ua pohala ae la oia. 

            Ua hala aku la ka Elele Wilikoki a me kana kakanolelo D. Kalauokalani opio maluna o ka mokuahi Helene, a ua haule iho la o Senatoa D. Kalauokalani a me Mokimaoa aole i kau pu aku.  He makau paha o eha mai laua i ka leo ke kumu o keia hoololohe ana iho la. 

 

NA MOHO O KA AOAO HOME RULA MA MAUI.

            Ma ka huli hoi ana mai nei a na alakai R. W. Wilikoki a me D. Kalauokalani o ka aoao Home Rula mai ka mokupuni mai o Maui, ua lawe mai ia laua i na hoike a ka Aha Elele a na Home Rula i noho mai nei ma Wailuku, Maui, no ka wae ana i na moho o keia kau koho balota e nee mai nei. 

            Ma ia noho ana a ka Aha Elele ua apono ia iho la keia mau inoa i mau moho no ia aoao kalaiaina no keia kau koho balota penei: Senatoa - William White.  Lunamakaainana - F. W. Beckley, C. L. Kookoo, Solomona Kawaihoa, G. P. Wailehua a me J. K. Hihio.

            O ka hapanui o keia mau moho i wae ia mai la na noho mua i kela kau Ahaolelo aku nei, a he elua wale no mau inoa hou, oia o O. L Kookoo a me G P. Wailehua. 

 

NA LA HANAU I HOOMANAOIA.

            O ka mahina o Augate nei, oia no kekahi o na mahina nui o na poe i hanauia ma keia mahina: Miss Elizabeth M. Meek, Aug. 12; Alexander K. Nawahi, Aug. 14; Miss E. Kilohana Thurston, Aug. 21; Mrs. Kuaihelani Paka, Mrs. Mary Mooheau, Mrs. Mary Balaunu, Aug 22; Miss Amalia Kaeamakie Winston (moopuna a ka hoaloha F. J. Testa), Aug. 28 ae nei.  He mahina laki io no keia, ke hele ala a ekolu poe wahine nunui i hanau i ka la hookahi. 

 

HE MOKU MAI KA HONUA MAI.

            Christiania, Norewai, Aug. 7.  He moku o 49 kapuai ka loihi kai loaa aku maluna o ka mokupuni o Karmoe iloko o ka lepo.

            Ma ka mokuahi Maui i hala aku ai no Wailuku, Maui, kekahi mau lede opio kumukula o Hilo, Miss Mary Nailima a me Miss Annie Akamu.  He mau malihini lana na ko na Waieha kaikamahine papa Mrs. S. K. Aluli, a ma keia pule ae e huli hoi loa aku ai no ko laua home i Kauakanilehua o Hilo. 

 

IWAIWA KUAI!

            Ma kahi noho o Mrs A. K Hopkins ma ke alanui Young, ma o aku o ke alanui Punahou, a ma kai ae o kahi noho o B. F. Dilinahama.

            Honolulu, Aug. 19, 1902.

 

OLELO HOOLAHA.

            Oiai, ua hoi mai kuu wahine Mrs. K@lupaina Ah Sing, a ke noho nei maua me ka oluolu.  Nolaile, ke hoike aku nei au i ke akea aole he manao ino iloko o’u no ka poe nana oia i malama. 

            AH SING.

            Kalihi Waena, Aug 21 1902.