Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 34, 23 August 1902 — Page 6

Page PDF (618.05 KB)

This text was transcribed by:  Michele Anna Jordan
This work is dedicated to:  for Josephine DeLaura Crow, Wayne Kalioholani DeLaura's mama, with love

KE ALOHA AINA

 

6 POAONA, AUGATE 23, 1902.

 

HE PAUAHI NUI WELIWELI

 

–––––––––

 

Ma ka hora 3 o ka wanaao Poakahi nei, ua oili ae la kekahi ahi nui weliweli ma Kikihale ae nei, a iloko o na hora pokole wale no, aia hoi, ua hoea aku ma kahi he $70,000 ka nui o na waiwaiio i ulupa ia e ke ahi a lilo i puu. Aka, he aneane $50,000 nae o keia mau waiwai i paa i ka inisua ia.

 

Ma ka hoomaopopo a kekahi poe o ke kumu o keia ahi i hoea mai ai, aole no ia malalo o ka ulia, aka, ua puhi maoli ia no e kekahi mea i piha kona puuwai me na manao lokoino, no ka mea, mamua koke aku nei no ua hoao ia no keia hana puhi ahi ma kekahi wahi kokoke no malaila, aka, hoopio koke ia no nae mamuli o ka ike koke ia ana.

 

I ka wa i ike ia ai ke ahi e Makai Haka e ku ana ma ia haina, ua hoouna koke ia aku ka hoike i ke oihana kinaiahi a me ka oihana makai, a iloko o na minute pokole ua hoea koke mai la na kokua, aka,mamuli nae o ka ikaika o na kikiao makani oia wanaao ua pahola awiwi ae ia, a e holapu ana hoi me ka weliweli i na mea a pau e loaa aku ana iaia.

 

Iloko o keia wa a ke ahi e pa hola ana me ka ikaika, aia kela a me keia ohana, mai na Hawaii, Pake, a na lapana e hoao ana e hoopakele i ko lakou mau waiwai, a e holo ana ma o a maa@ei o na alanui me ko lakou mau ukana, a o kekahi poe nae o na pono kino wale no kai pakaela mai a koe aku la ko lakou mau lako o ka noho home ana.

 

O kahi a ke ahi i hoomaka ai i kana luku weliweli ana mai ka hoolimalima no ia o Winston e ku ana ma ke kihi o na alanui Hotele a me Muliwai, a mamuli o ka ikaika o ka makani a me ka ulolohi o ka hookuu ia ana o ka wai, nolaila, ua ikaika loa ka nee ana o ke ahi iuka ma ke aianui Muliwai a hiki i ke alanui Pauahi a lele pu hoi ma na hale ma kai o ke alanui Hotele.

 

He weliweli na hana a ke ahi e ulupa ana i na hale nani i kukulu ia ma ia kahua, a iloko o na minute pokole wale no o ka luhi a ke kanaka i hana ai no kekahi mau la loihi, aia hoi, ua lilo iho la ia he mau pau lehu. Ua haawi aku ka oihana kinaiahi i ko lakou ikaika a pau no ka hoopio ana i keia ahi, a mamuli o ko lakou mau hooikaika ana he hookahi male i pakele mahunehune mai.

 

He nui na ola i pakele mahunehune mai i keia ahi, a he hookahi o lakou i waopopo loa mai lilo ke ola, aka, wamuli nae o ka hopo ole o Kipena Makai Kanae–– na pakele ae la keia ola He wahine Iapana oia e ku ana ma kekahi puka aniani ma ka hale maluna, a oiai, aohe wahi on a e pakele ai, na puni i ke ahi, ua kahea mai ia oia i kokua mai na poe e ku aku ana ma ke alanui. O Kapena Kanae oia ke kanaka mua loa i haawi aku i na kokua ana iaia. Ua pii koke aku oia maluna o kekahi pou uqila a holo aku la no kahi a ka wahine poino e kali ana i na kokua. Ua hoea aku o Kanae ma kahi a ka wahine e ku ana me ka haawe ana iaia ma kona kua a lawe mai la iaia no lalo o ka honua ma ka pou uwila iloko o na leo huro o na kanaka e makaikai ana i keia mau hana wiwo ole.

 

O ka põe i koikoi loa na poho oia no na hui inisua, no ka mea, o ka hapanui o na halekuai liilii a pau e lawelawe ana ma keia mau hale i pau iho la i ke ahi, o ka inisua koke ana iho la no ia ma ka Poalima nei. He aneane tausa ni poe i hele i na home

 

HE POPOKI KE KUMU O KE AHI.

 

Ma ka hoike a Ah Sui, he Pake kuai puaa a oia hoi kekahi i hoopoino pu ia e ke ahi. ua hoike ae oia he moolelo no ke kumu i hoomaka ai o kela pauahi nui ma Kikihale ae nei, a e manaoio ia nei he oiaio kana mau olelo penei:

 

Ma ka hora 3 o ka wanaao a ke ahi i puoho ae ai malaila, ua ala oia ia manawa a ua wehe i kona halekuai puaa e huli ana i ke alanui Hotele mauka aku nei ma ke alanai Kakaulike. I knoa ike ana aole he nui o ke kapiki maloko o kona halekuai ua hemo aku la oia ma ka puka mahope a hele no ke alanui Muliwai kahi e loaa ai ke kapiki.

 

Iaia i maalo ae ai mawaho o ka rumi o kekahi pake e moe ana ua ike aku la oia i kekahi popoki maloko o ua rumi aia e hoao ana e puka iwaho, a e uwau ana i ka puka aniani, ma kahi a na popoki nei e hoao ana e puka iwaho aia malaila he kukui e kau ana maluna o kekahi pakaukau e a ana hoi ia. Iaia no e nana hoomau ana i ua popoki ala, ua ike aku la oia i kona lele ana mai imua me ka ikaika a hookui i ka puka ani ani, ia wa i hina aku ai oia ihope me ka hookui ana aku ia ka ipu kukui a kulai aku la i ke kukui no luna o ka papahele.

 

Ua hoomaka koke ae la ke ahi e holapu ia loko o ka rumi o kaua hana i hooko aku ai, oia ka holo ana aku e hoala i ka pake e moe ana maloko o ua rumi ala ma ke peku ana i ka puka. Ua ala mai ka pake e m@e ana maloko o laila a imi aku la no kona wahi e pakele ai. I kona ike aua ua hiki ole keia ahi ke hoopio ia ua hoala aku la oia i na poe kokoke malaila, alaila, hoi hou aku la oia no ka hoopakele ana i kona ohana. O ka popki ana i ike ai he hulu ahiehie kena.

 

Ua hooimo ae o Makai Nui Baraunu a me ka Hope Makai Nai Charles Chillingworth ua ike laua i kekahi popoki hulua ahiehie i wela i ke ahi ma ke alanui Muliwai i ka wa a ke ahi e a ana, a i ko laua wa i manao aie hoopau aku i kona ehaeha ma ka pepehi ana aole iho la nae ua popoki ala.

 

Ua koho ia he aha niele no ka imi pono ana i ke kumu o keia ahi i hoea mai ai, a he nui na poe i lawe ia @e imua o ua aha ala, aka, o ka hoike wale no a Ah Sui ka hoike ano nui i ike ia, eia ke huli ia nei ka puke nona ka rumi a ke ahi i hoomaka mai ai.

 

Ua ano like key pauahi nui i hana ia e key popki e like me kekahi paean nui i ike ia ma ke kulanakauhale o Kikako, i hana ia e kekahi bipi waiu a Mrs. O'Leary ma o ka hina ana o ke kukui iaia.

 

HOOLINA ALII I ALOHA NUI IA.

 

–––––––––

 

O Keoki, ke Keikialii o Wale, a hooilina hoi o ka noho alii o Enelani, ua lilo oia he hooilina i aloha nui ia e kona mau makaainana. No 18 makahiki o kona mau la opio he hoapili oia no kona hanau mua, ke Keikialii Albert i make, ma na wahi a pau. Ua make oia i kona la i manao ia ai e mare me ke aliiwahine May o Te@k, a mamuli o kana noi ua lawe aae kona pokii i ka wahine a laua, o ike ia nei ke Kama'liiwahine o Wale i keia.

 

Ma na@wahi a pau e ike ia ana keia mau keiki e pili like ana . O ke Keikialii Keoki he eleu a piha kolohe, a maloko o ka moolelo o ka ohana alii o Pelekane, aohe keiki nui o na hana kolohe i ike ia e like me keia Keeki, a i maao nui ia hoi e ka poe Pelekane, a nolaila, ua lilo ola he mea nui i ke aloalii. Aka, no kona kaikuaana alii, aole on a makaaiau aku ia mau hana. O ke kaikaina oia ke alakai o na hana a pau a kona kaikuaana e lawelawe ai. Ma na huakai uahi holoholona o ko Keoki lio ke lele mua maluna o na pa a i ole na opu nahele a mahope aku ko Albert, ma ha huakai ho lomoku na Keoki e lele mua iloko o ke kai e auau ai a mahope wale mai no kona hanau mua.

 

I ka wa i pii ae ai o Keoki i ke kulana hooilina ua ike ia oia e kona makaainana ke alii i pai ia ke kikala. Iaia e holo alii pikimana ana maluna o kekahi mokukaua ua hoole iho la oia i ka hele ana aku e ku i kana uwati. Ua hele aku ke alii pikimaua i pau kona manawa e hoala i ke alii opio, a no kona uluhua i ka hoonioni ia ua ala ae la oia a ku'i aku ia i ka maka o kona hoa pikimana.

 

Aole i pane mai ke keiki i hoeha ia, aka, ua hoi aku la oia a malama hou i ka hana no ke keikialii.

 

Ma kekahi ia ua hoike aku ka mea i hoopoino ia i kona mau hoa pikimana. Ua hookolokolo kokeia Keoki e ua alii pikimana, a ua hoahewa ia oia me kekaui hoopai e pai ia kona kikala e ke keiki ana i hoeha ai. Nolaila ua leiau ia aku oia e kekahi mau keiki nunui eha a hoomoe ia ihoia kona alo ilalo, a o ke keiki hoi a ke alii i hoeha ai; ua haawi ia aku la ka mana e pai ai i ke kikala o ke keikialii.

 

Ua hooko aku oia ia hana a hiki i ka popolohua ana o kona mau lima. I kona hookuu ia ana ae ua piha ua alii ala i ka @inaina me ka manao e hookau hou aku i kekahi hoopai maluna o ke keiki nana oia i hoeha, aka, mahope nae o ka hala ana o kekahi mau la elua ua hele mai la oia e mihi i kona hoa paio, a pela no kona hoa paio i mihi aku ai iaia, a mai ia wa mai ua pau ua hana kolohe a ua alii nei maluna o kona mau hoa aukai.

 

MAKE O TRACY.

 

–––––––––

 

Spokane, Aug 6. O Harry Tracy, ka paahao mahuka nana i hooweliweli i na kanaka no kanaono la; eia ke waiho nei kona kino puanuanu ma Davenport nei. A eia na Makai Nui a me kekahi poe ke hoopaapaa nei no ka makana o $4,000 i kau ia maluna on a.

 

Ua hoea mai o Makai Nui Cudihee a hooiaio mai la o ke kino make no keia Tracy i keia la. No elua la ua hooweliweli ae o Tracy i na poe o kahi hauai holoholona Eddy. He elima mau kanaka o Creaton i ko lakou lohe ana nona, na lalau aku lakou i ka lakou mau pu raifela a hookolo aku la no kahi o ka paahao i hoike ia mai ai.

 

I ka ike ana o Tracy i kona pomo i keia poe i hookolo aku mahope ona ua haawi koke aku oia i na kipu ana, aka, ua hahana nae na kipu ia ana mai, ua holo aku o Tracy no loko o kekahi mala huita, aka, ia wa no nae iku aku ai o kona wawai i kekahi poka pu raifela, a pau ae la ka hiki hou ana iaia ke imi aku i kona wahi e pakele ai. Nolaila, na kokolo aku oia no loko o ka mala huita a lawe ae la i kona ola ma ka waha o kaua pu panapana. O kona make ana aku la akahi no a pau ka noho ana o na kanaka o Oregona a me Wasinetona me ka weliweli nona. Ua make iho la o Tracy mahope o ka nui ana o kona mau ola i hoopono ai.