Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 38, 20 September 1902 — Page 5

Page PDF (817.52 KB)

This text was transcribed by:  Linda Paik
This work is dedicated to:  Kellen and Lihau Paik

5

KE ALOHA AINA,  POAONO,  SEPATEMAEA 20 1902

 

NA KOMISINA NO MOLOKAI.

 

            Malalo o na kona a Peresidena Slogget o ka Papa Ola, ua ae ku la na Komisina

Amerika no ka holo ana aku i ka Punalauu ma’i o Molokai, a ike no lakou iho i ke kulana a me ka noho ana o na ma’i lepera. Aole i maopopo loa ka moku nana e lawe ana i na Komisina no ke kahua ma’i, a ela ka Papa Ola ke huli nei i moku kupono no lakou e holo ai. Ua koho wale ia he umi ka nui o ka poe e holo pu ana me na Komisina, mawaho ae o lakou poe hou e kono aku ana, ola o Senatoa Thurston. W. O. Kamika a me Lunakanawai Wilikoki, a me kekahi poe e ae. Ua haawi po ia ke kono i kekahi mau nupepa kakaikahi o keia kuianakau hale no ka hoouna pu ana i ko lakou mau mea kaku ma keia huakai a na Komisina, a iwaena o lakou o ka nupepa KE ALOHA AINA kekahi i hoomanao ia mai.

            O ke ahiahi Poaha o keia pule iho ka wa e haalele ai na Komisina ia Honolulu nei no Molokai, a e hiki hou ana ianei i ke ahiahi Poalima.

           

 

O DE BOLT KE WAE IA ANA I LUNAKANAWAI.

 

            Ma ka mokuahi Hong Kong Maru i loaa mai la na hoike, ua maopopo loa me ke kanalua ole ia o J. T. De Bolt ka Lunakanawai Ekahi o ka Aha Kaapuni, ma kahi a A. S. Humepera i waiho aku ia kulana. Ua hoouna ia aku la kono hookohu no ke kanauiona ama mai o Peresidena Rusevala O Mr. De Bolt, oia kekahi o na loio naauao a makaukau ma ka kanawai, a oia no hoi ka inoa a ka Papa Loio o Honolulu nei i hooikaika iho nei e loaa iaia ia kulana. Ua hoea mai oia i Hawaii nei i ka la 17 o Iune, 1896, a i ka la 17 oia mahina i hoomaka ai oia e lawelawe i ka oihana loio maloko na aha hookolokolo o ke Teritori nei.

 

 

HOOPILIKIA IA O RUSIA HEMA E KE ENUHE.

 

            Sana Peteroboro, Aug 29,   Eia ke hoopilikia ia nei o Rusia Hema e ke Enuhe. Eia lakou ke maau hele nei ma na alanui, na hale no ho, na paia pohaku, na kihapai a me na mahinaai e kokoke ana i Kief, a ua nui na hana hoopoino i hena ia i lakou.

            Ma kahi kokoke i Kief i kela la aku nei, he elua hora a kekahi kaa ahi lawe ukana i palau aku ai i kona alahele iwaena o na enuhe e pani ku ana i ke alahao.

 

 

 

MOKUAHANA NUI NA PUKIKI.

 

            Ma ka noho ana o ka halawai a ka mana hooko a ka ahahui kalaiaina Pukiki, ua lawe ia mai la he olelo hooholo e kue loa ana i ko lakou kakoo ana aku ia Frank Andrade, ka moho ma ka aoao o na Pukiki a ka aoao Repubalika i wae iho nei. O J. M. Oamara, ka moho a na Pukiki i makemake maoli ai i ka aoao Repubalika e hookomo ia maloko o la ia aoao paa balota, a i ko lakou ike ana ua kue ia ko lakou makemake, ua hooholo iho la lakou e wae ia no o Camara me ka nana ole i kona puka a puka ole, he hoike maoli ana aku i ko lakou manao kue i na hana a ka aoao Repubalika. O Andrade he kue loa ka hapa nui o na Pukiki iaia no kekahi mau hana kumaka@ @ @@ i hana aku ai maluna o kona mau hoa kanaka, a no lilo kona inoa. O ke kue ana aku la o keia ahahui Pukiki i ka aoao Repubalika, he mau balota mahuahua loa ia i ku mamao aku la.

 

NOHO IA MAU HOA HANO HANO I KE PUHI.

 

            Sana Lui, Sept, 8.   He nui ke pioloke e ikeia nei maanei i keia la ma o ka hoopuka ia ana o kekahi mau palapala hopu, no ka hopu ana he umikumamawalu hoa me na hoa kahiko o ka Hale o na Elele o Sana Lui, mahope o ka mihi ana o Elele J. K. Murrell, i mahuka aku nei, a i ahewa la hoi e ka Aha Kiure Niele no ka lawe ana i ke kipe

mai kehahi hui kaa uwila mai, Suburban Street Railway, e haawi ana i mana hoohana no ke ia hui a me kekahi mau kanawai e ae i hana ia. Ua huli hoi mai o Murrell i ke kulanakauhale nei he elua a i ole ekolu la i hala ae nei, a me na hooikaika ana a ka nupepa St Louia Post Dispatch, ua haawi pio iho la oia.

            O kana mau hoike ana, ua awi li pu aku ia he umikumamawalu mau kanaka kalaiaina i ike nu ia ma Sana Lui nei iloko o ka pilikia. Ua heluheluia kana mau hoike imua o ke kiure niele me ka hoopuka ia o na palapala hopu mahope koke iho. Ua hoike pu aku o Murrell, he lala oia no kekahi ahahui e kuai ana i na pono koho no ke dala.

 

            Ua houoli mahina piha ae na ke iki o Kina ma ka po Poakahi nei.

            Ma Ka hoao ia ana mai nei o ka holo o ka mokuahi Siberia, ua hiki aku ke ana kiekie i ka 21 nota i ka hora.

 

 

IKAIKA KA MANAOIO OIA WAHINE.

 

            Aia maluna o ka mokuahi Hong Kong Maru i hoea mai la a hala loa aku la no Iapana a me Kina, he wahine kanemake nona ka inoa o Mrs. Alice E. Chapin, no San Jose, Kaleponi. E holo ana oia no Inia malalo o na kuhikuhi ana a kekahi hihio no ka hele ana aku ia aina mamao e hoohala ai i ka hopena o kona mau la o keia ola ana ma na hana Karistiano.

            He wahine oia o ke kulana aoo. O San Jose, Kaleponi, kona one hanau, makaika oia i hoonaauao ia ai a hiki i kona mare ana i kana kane no ia wahi no. Mamua o kona haa lele ana aku ia San Jose ua hoolilo aku oia i kona mau waiwai i wahine hiki ai ke ukuia kona mau lilo kaa hele no keia aina mamao. Ua lilo keia mau hana a Mrs. Chapin i mea e hoopahaohao ana i kona mau hoa aloha, a i ka makaukau ana o kana huakai akahi no oia a hoike aku ia lakou i kekahi moolelo kamahao o keia huakai ana e hele nei. Wahi ana, iaia ma kekahi la e lawelawe ana i kana mau hana maa mau ma kona home, ua loaa iaia he hihio me ka lohe puana aku he leo ma ka moakaka e kauoha mai ana iaia e kapae ae i kana mau hana o ke kino a e haawi aku i kona ola no na hana misionari. Ua hoopilihua ia kona noonoo no keia hoike, aka, ua hoolo he no nae oia i keia leo kauoha kupa inahe, alaili, hoolilo aku la oia i kona mau waiwai apau ma ke kuai ana, holo mai la no Kapalakiko, a kau mai ia maluna o ka Hongkong Maru ma ke alahele no Inia kela aina malihini hoi ana i ike mua ole ai me kahi waihona uuku i lawa nona no na mahina polole wale no. Ke hele nei oia nona ponoi iho aole na kekahi ahahui misionari e hoo una mei iaia. Ua hoao mai kona mau hoaloha e kaohi iaia mai ka hele aka ma keia huakai maopopo ole, aka, aole nae ia i maliu ia aku.

 

 

MOKUAHI HOLO LOA.

 

            Na Ioka, Sept. 6.   Ua hoao ia mai nei ka holo o ka makuahi holo lealea Arrow o Charles R. Flint ma ka muliwai Hudson ma kekahi mile i ana ia i kela la. O ka mama holi i holo ia e keia moku no hookahi mile he 1 minute me 33 sekona, a na like hoi ia me 45 mile e holo ia ana eia i ka hora hookahi. O keia ka ma nawa holo loa i holo la e kakahi mokuahi. 

 

 

            Ua ae ia na poe o kela a me keia aoao kalaiaina like ole e holo aku i ke kahua ma’i o Kalaupapa e haiolelo ai maloko o ka pa i hookaawale ia no na malihini makai o ke awa.

 

 

 

HOOPIOO IA NA KANAKA E KA PELE

 

            Kingstown, (St Vincent), Sept. 4.   He hiona kanahao kai makaikai ia e keia kulanakauhale mai ka po nei mai a hiki i ka hora 3 o keia kakahiaka i hanaia e ke ahi pele e luapele Sonfriere. Ua pouli ka aina i ka uwahi a me na ao uwila. Ahiki i ka hora 11 o keia kakahiaka he oia mau no ka paa o ka aina i ka pouli aole ikeia o ka la. Me na hoomanao ana no na haawina i kau ai maluna o ke kulanakauhale o San Piere, ua ikeia aku la na kanaka e holo ana i o a ia nei me ka pihoihoi nui, oiai na puu e ku ana mahope o ke kulanakauhale e holapu ia ana e na ao uwila.

            Ma ka hora 2 o keia wanaao ua lohe ia aku la na leo pahupahu weliweli e hoonakolokolo ana i ka lewa e oili mai ana mai ka luapele mai:  o ka pouli e aaki paa ana maluna o ka aina, ua hoomalamalama ia ae la e na alelo manamana o ka uwila e anapu hele ana mao a maanei, a o napohaha i oili ae mailoko o ka lua ua hiolo mai lakou me he mau heku heleiei ala, ua pii ike mai ke kai a na keia mea i hookupilikii loa aku i ka noonoo o na kanaka Weliweli no.

O keia ae la na hiona weliweli a keia kulanakauhale i hoohala iho la i ka po mei. Ua haalele loa aku na kanaka i ka noho hou ana ma ka aoao akau o keia mokupuni.

 

HE HOOMAIKAI.

 

            Ke haawi aku nei man i na mahalo ame na hoomaikai nui na hoa aloha ame na makamaka i komo pu mai me maua a me ka ohana, iloko a ka u ame ke kumakena pu ana no ka maua keiki hanai aloha, Chas K. Liwai, i oluolu i ka Makua Lani ka lawe ana aku i kona hanu ola mai keia noho ehaenae inea ana, ma ka la 8 o Sept. 1902, me Waiawa Ewa, Oahu, a i ke kahu Rev. J. M. Ezera, a ia Mr. a ne Mrs. J. E. Kano na manao hoo’ana kuio, ia maua na makua i hooneleia i ke keiki ole.

JOS. L. KUKAHI.

MARTHA K. KUKAHI.

Honolulu, Sept. 12, 1902.

 

 

HE PAIKAU NUI O NA KOA GEREMANIA.

 

            Berlin, Sept 7.   Eia ke liuliu mai nei ka oihana kaua no kekahi paikau hoomaamaa nui o na koa e malama ia ana ma keia Poalua aku. He 92,000 koa e hookau liilii ia aku ana ma na apana kuaaina iloko o elua mahele. He hookahi e maki ana i ka hikina ma na alanui like ole, a o kekahi i ke komohana mai Posen aku.

 

            E kipa mai ana ka Mokukaua Amerika Nu Ioka ma kona alahele no Kapalakiko mai Manila mai.