Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 41, 11 October 1902 — Page 6

Page PDF (753.70 KB)

This text was transcribed by:  Janelle Jeremiah
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA, POAONO, OKATOBA 11, 1902

 

POPOI IA E KE KAI A NALO-WALE LOA.

Ma ka auina la o kela Poaono aku nei, ua popoiia e ke kai a nalowale loa o James Lucas, ke keikikane o 17 makahiki a Mr. a me Mrs Chas Lucas o keia kulanakauhele, mawaho o Kahala imua o na maka o kona kupunawahie Mrs. Mary Auld.

Ma ia auina laua hele aku o Lucas opio me kekahi keiki Hawaii e lawaia mawaho o Kahala, he la kaikoo ia oia mau aekai, a I ka pau ana o ka laua lawala ana ua hoi mai la laua a kii aku la I ka waa.  I ka ike ana o Mrs. Auld i ka manao o na opio e makemake ana e holo i ka paka nalu, ua kaohi koke aku oia me ka olelo aku, he la kaikoo keia i kupono ole no ka holo ana ‘ku i ka holoholo waa.  O keia mau olelo ua hooloheia ia no ka pokole wale no, a i ka ike ana o Lucas opio ua nanea kona kupunawahine ua pahu aku la oia i ka waa no loko o ke kai, me ke kau ana ae a holo aku ia me kona kokoolua no kahi o na nalu e popoi mai ana me ka ikaika. 

I ka ike ana o Mrs. Auld aole ka waa, ua hoohikilele ia ae la oia a kii aku la i ka ohenana, a i kona mau maka e huli ana no kahi o ka waa i nolowale ai, aia hoi ua ike aku la oia i ka waa e lawe ia ana no waho o na kuaau e kana moopuna a me kona kokoolua.  Ua ike pu iho ia o Mrs. Auld, o na nalu e popoi mai ana me ka ikaika ua hiki ole ia i keia waa ke hoonahoa aku me ka loaa ole o kekahi ulia poino, nolaila, ua kii aku o Mrs. Auld i kekahi welu ulaula a ani aku la i wahi no na keiki e ike ai a huli hoi mai.  He mea oiaio, ua ike ka hoa o Lucas i keia mau kiani e hana ia mai nei no laua a hoike aku la ia Lucas, aka o kana pane e kali laua na kekahi nalu laua e hoihoi aku i kula, mamua o ka huli pono ana ae o ka ihu o ka waa a kupololei i ka aina, oia no ka wa i pii mai ai o kekahi nalu nui a popoi mai la ma ka aoao o ka waa me ka hoohuli ana ihu i kona waha no lalo.  Ua kiola ia aku la na keiki no loko o ke kai, a ia laua e au ana ua ku hou mai la he nalu, a na ia nalu i lumilumi ia la ua me ka ikaika, a o ke kokoolua o Lucas oia kai oili ae, aka, no Lucas ua nalowale loa oia.  Ua holo aku kekahi poe e hoopakele i na opio, aka, o ka ho aukai nae o Lucas kai loaa aku ua nwaliwali a hoopakele ia ae la, a o Lucas hoi ua nalowale, ua huli ia kona kino make ma ia wa mai a hiki i kia la, a ua haai ia hoi h makan i ka mea e loaa ai o kona kino make, aka, ua nalo loa no.  Ke manao nie kekahi poe ua pau paha oia i aka mano, e like me kekahi haole i lilo ai i ke kai ma ia wahi no, a i loaa aku hoi kekahi mau apana o kona kino iloko ‘o ke kahi mano i make i na Kilipati o Kakaako. O ka makuahine o Lucas i Hawaii oia i ka wa i loaa aku ai o ka lono kaumaha iaia ma ke telegaraph @wea ole no ka poino o kaua keiki, a ua huli hoi awiwi mai oia maluna o ka Mauna Loa o ka Poalua nei.

 

KA MALAMA ANA A AMEKIKA I NA MA’ILEPERA O PILIPINE

 

Eia makou ke hoopuka aku nei i ka hoike a kekahi nupepa ma nawe o Manila i kea no o ko Pilipine poe lepera e malama ia ala e Amerika sobe wahi lilo o na poe paahao, penei:

Ma ka po Poalua nei, mawaena o na hora 10 a me 4, he 19 mau ma’i lepera i mahuka aku mai ka Halema’i Lepera Lazaro aku He 14 mau kane a me 5 mau wahine.  O ke kumu o ka hiki ana o keia poe ke mahuka mamuli no ia o ka hoohemahema o ke kiai. 

O ka hale h@hi e malam ia nein a ma’i oia no ka e’u@ o na hale mai ke alanui aupuni nui mai, e hoopuni ia ana e kekahi pa pohaku o eha kapuai ke kiokio.  I ka po e hoopaa ia ana lakou ma na keena maluna a i kea o o hookuu akea ia ana lakou e hele maloko o ka pa.  O ka mamao o ka pa mai ka hale aku he 75 kapuai, a ua hiki no i na poe ma’i ke muhuka ina lakou e manao ana pele.

Maloko o ke keena moe o na ma’i ma ka hale maluna aia malaila he kanaka aoo Pilipine, e kahea mau ana i ka inoa o ke ia a me keia ma’i i ke kakahiaka i ka nui o na poe e akoakoa ana a me ka poe i kaawale aku.  I keia kakahiaka i ka wa e malama ia ana o ka hea inoa, he 19 poe ma’i i ikeia ua nalowale.  Ua hoo@na awiwi ia aku na hoike i na luna aupuni ma na taona mawaho no keia mau ma’i mahuku.  He mau minute i hala ae o ka hora 7 ua hopu ia he elua mau ma’i ma Calocean a ma ka hora 9 ua hoea hou mai la laua i ka haukipila o San Lazaro.

O ka hiki ana ia lakou e mahuka aia ma ka hale malalo he nui na keena liilii a me na pahu nunui, a i ka wa o na ma’i e hoihoi ia ai i ka hale oluna ua pee iho kekahi poe o lakou mahope o na phu a maloko o na keena liilii me kea li ana a hiki i ka wa o ke kiai e hiamoe ai, oia ko lakou wa e mahuka aku ai no waho, ua koho wale ia o keia mau ma’i lepera i nalowale aku la ua pakele lakou malalo o ke kokua ana a kekahi poe o waho mai.  He 190 ka nui o na ma’i lepera e noho nei ma keia haukipila a ua haawi ia na malama maikai ia ana no lakou.

Ua koho wale ia mamua o ka poeleele ana e loaa ai keia mau ma’i mahuka a hoihoi h@@ ia mai no ka paukipila.  O ke alahele a ka hapanu i law ae ai ma kea la ia e hiki aku ai i Calo@@cau, He hiki loa ke mahuka @@ hookah a i ole elua mau ma’i lepera ina he kali no na wa kupono.

 

KA HALEALII O NEBUKANEZA

 

No Ioka, Sept., 24,  He lono telegaraph kai loaa mai nei i ka nupepa Hearald mai Berelina mai, e oleo ana:  Ua lilo na mea kahiko i loaa aku ia Kauka Koldenberg maloko o ka halealii o Nebukaneza ma Babulona i mea nui i na kanaka.  Geremania, e hoike ana hoi he hale i piha me na waiwai makamae @ ke au ka hiko i loaa aku i ka poe huli.

O ke pena a me ke kinohinohi ia ana o ka halealii, wahi a Kauka Koldenberg he hihiu maoli no, o na waihooluu pena hoi i hanaia maluna ona ua oi pakela aku ko lakou nani, i loaa ole aku i na poe pena o keia au hou.

O na pou e hoopuni ana i ka hale alii ua kahakahala lakou me na kii nani o na holoholona, ma ko Kauka Koldenberg manao, o keia kekahi o na oihana pookela loa i lawelawia e na lahuikanaka i ke au o Aberahama a mamua aku ma ka aina o Mesopotamia.

 

HE PEPEHI KANAKA WELIWELI

           

Nu Ioka, Sept. 27.  He pauku kino olohelohe poo ole o kekahi kanaka kai loaa aku i keia la maloko o kekahi hale e noho ia ana e kekahi Pake haleaina ma ke alanui Komohana Iwakaluakumamaiwa helu 38.  He eono poe i hopu ia.

Ma ka hoike a ka oihana makai, ua hoea aku kekahi mea i ka halewai ma keia kakahiaka a hoopii aku la no kekahi hohonoinoino i oili mai mai ka hale mai e ku ana ma ke alanui Iwakaluakumamaiwa.

He lehulehu wale na makaikiu i hoouna ia aku no ka hookolo ana i kahi o keia ea ino i puka mai ai, a loaa aku la ia ma ke kahua malalo o ka hale i hoike ia ae nei me ke kino poo ole e wa iho ana iluna o ka paphele.  O ke poo e waiho ana iloko o ke kapuahi, a e hilihili ana hoi na kulu koko ma na wahi a pau o ua kahoa ala.  E kokoke ana ma kahi o ke kino make malalo o kekahi ahua papa e moe ana o Thomas Tobin, he kuene.  E a ana kea hi iloko o ke kapuahi, aka, me kekahi mau pakeke wai i ninini ia aku maluna o ke a@i na pio iho la ia, alaila, me kekahi pauku hao loihi ua huki mai la na makai i ke poo kanaka i puaa i kea hi iwaho.  Ua hopu koki la o Tobin lalao o kekahi hihia koikoi.

Ua pii aku o Kapena Makai Sheehan i ka hale iluna i ike i aka Hotele Empire a hopu aku la he eha kane me hookah wahine ma kea no hoike.  He hale pohaku nanaina pelapela keia o ekolu hale ke kiekie e kokoke ana i ka Broadway.  Ua olelo ia ae ua loaa pu aku iloko o ke kapuahi he paa lole, puliki a me pa kamaa.  O kekahi o na kanaka i hopu ia non aka inoa o McEnery, ua olelo ia ae, ua haawi aku oia I kekahi mau moal@ waiwai nui e pili ana i keia pepehi kanaka i na makai, a ua ike no hoi oia i kekahi hapa o keia hana pepehi kanaka i lawelawe ia ai.  O keia kanaka i pepehi ia he kanake hele mau oia i keia wahi.  O ka pakai @o@ono o ke poo o keia kanaka i ka wa e hamu ia ana e kea hi, ua olelo ia ae, ua hiki ke honi ia no kekahi wa@@ mamaoloa.

 

NUI NA OLA I MAKE I KA MAKANI

 

Laduna, Sept. 26.  He hoike ka loaa mai la mai Roma mai i keia la a hai m@i ana no kekahi makani ino ikaika loa i pahola ao maluna o Catuia he k@lanakauhale ma na k@pakai hikina o Si@@ly.  O ka loihi a keia makani i haawi aku ai i kana mau hoopino ana he 124 mile, a o na mea a pau i loaa aku ma kona alahele ua hoopuehu liilii ia.  O ke alahao mawaena o Catania a me Palermo ua ul@a ia me ke kiola ia aku no kekahi wahi mamao.  Ua hoike la mai he 32 mile ma ke komohana hema aku o Syracuse, he mau hanori kino make i loaa aku, aka, o ka nui @@@ o, na oia i pulumi ia aku o ka waikahe he hoina ia i maopopo ole ke koho aku. 

Make koho a ka nupepa Fractissa ma kahi he 400 poe i make.  Ua hoopoino aku keia waikahe i na hale a pau ma ka aoao lalo o Modio@, o na awapo ua lilo pu aku i ka wai, a o ke poho i manao ia na hoea aku no ia i na miliona dala.

O na poe i pakele mai i keia ino ua holo aku lakou no luna o na puu, na hoalu ia ae he @hahui no ka huli a me ka haawi ana i ua kokua i na poe pilikia.  O ke kumu o keia waikahe ikaika na manao ia mai kekahi waipuilani mai no ia i haule mai ma Ikekahi wahi kokoke ia kulanakauhale.  Ua pili pu mai ke aki a holopapa aku la iloko o ka aina ma Catania, iloko oia kui hoee i ili aku ai ka mokuahi Caprera iuka o ka aina mahope o kekahi palo ikaika ana me na ale.