Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 41, 11 October 1902 — Page 8

Page PDF (745.77 KB)

This text was transcribed by:  Susan Moore
This work is dedicated to:  My Dad, Santiago M. Simpliciano

KE ALOHA AINA

KE ALOHA AINA,   POAONO,   OKATOBA 11,  1902.

MOOLELO HOONI PUUWAI

NO

Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele!

Ka Makaikiu Kupaianaha!

 

MOKUNA XLV.

KE TELEGARAPA PALE KAUOHA--KA HAALELE OIHANA PALE RULA

   Aohe minute e ae i hoopiha ia ai ka makaikiu me ka hauoli nui e like iho ia me keia po iaia i ike aku ai i kana lawehala i ke komo ana aku maloko o kekahi hale haahaa e kaupoku.  Alaila, wahi a ua makai kiu nei, ua hoea mai ka minate a'u e peku ai mahope o kou kikala o Hi@si Polopeka a lele kuwalawala ae iloko o ka lawe.  Alaila, me ka hoololi hou ana ae i kona aahu aia oia e ku ana me kona wahi aahu pelapela e like me ia i hoike ia ma ka mokuna i pau.  E paa ana no oia i kana paiki ili, a aloalo ae la kona mau maka ma o a maanei me ka hoolohe a makaala o kona mau pepeiao, i na paha e haalele hou iho ana kana lawehala ia wahi.  He hapaiua hora ae la i pau, aole he mea kino maaloalo mai, alaila, ua holo awiwi aku la oia no kekahi o na keena hoohui uwea telegarapa, a hoouna awiwi i kana hoike me keia mau oleio i kakauia me na hua helu pohihihi o ke Kee@ Oihana Mok@ikiu,--Eia au ma ka meheu o ka lawehala, o ka punana kahi ana e pee nei--Alanui Helu--Ladana.  Iloko o 24 hora he paahao oia na'u me keia telegarapa ua huli hoi hou aku la oia no kahi o kana hana me ke kauoha ana iho i ke keena, ina e loaa mai kana telegarapa, e lawe aku no ke aianui--Helu--Ladana.

   Oiai ua makaikiu ala iloko o kana aahu pelapela, a e paa ana no hoi kana paiki ili ma kona lima, ua hoopili aku la oia i kona pepelao ma ka paia o ka hale ana i ike ai i kana lawehala i ke komo ana mai, a lohe aku la ia i na hamumu leo me he la he lehulehu wale na kino kanaka oloko, ua hele kaapuni ae la ia i ua wahi hale ala me ka hoopili hele ana i kona pepeiao ma ka paia o ka hele i na leo e hamumu ana, me he la e owe haneha ne ana iluna o ke one.  Leha a au ae la kona mau maka iluna o ka ka puka aniani, he pouli pu wale no aole hoi he wahi uiuiki malama lama kukui makili ae, ua puni a puni hou aku no na manawa he lehulehu ua wahi hale ala i ka pokaaia e ka makaikiu, alaila hooma ha iki iho la ia, oiai o ke kulana hoike pili oihana i haawi mai ai me ia i kinohi loa, oia no keia, a i @a manawa o ke kuhikuhi minute a me ka hora i hai mai ai, ua hoea like laua iluna o ka pa@ahu@lu umikumamalua, ia wa i hanu mama ae ai ka makaikiu ma ka hoomanao @@

   Nolaila, me ka pokaa a kaapuni hope ana a ua kiu nei, ike iho la ia ua mehe a hakanu na mea apau, a o ka owe no a na kikiao maka@ e hooluli ana i na lala laau ke kupu eu hookahi i koe e hoohiunaele nei me kana mau hana hiki ole ke hoo kolokolo kanawai.  Hookuu iho la ua kiu nei i kana paiki@ili ilalo, a wehe ae la i kana ipu kukui bulu ai a ho a ae la alaila, huki ae la he hu huiki, a me na kapuai mama a pale nehe o ka popoki, aia oia e ku ana ma ke pahi puka a hookomo i kana ki iloko o ka pukaki, me ka wili malie o ka nakeke ole, me ko onou mama ana o ka paianehe ua hemo aku la, a hoolele koke aku la no i ka malamalama o kana ipukukui maloko o ke keena, a imua ponoi o kena mau maka a ka malamalama o kana ipukukui, aia ne lehulehu wale o na pahu e ku paila ana.  Malalo iho o kekahi o keia mau pahu e waiho ana iluna o ka papahele he apana pepa, a iala i lalau iho ai a lole ae e nana.  Auwe!  heaha ia mea ana ana i ike iho la?  He nota Aupuni Apuka!  He kikoo dala aihue me ka hoailona hona aupuni i pa'i apuka ia e ka poe na lakou e lawelawe nei i keia hana apuka o ka makau ole.  Ua opiopi iho oia a hookomo iloko o ka pakeke o kona lole, a namunamu iaia iho, kahi ka keia e lawelawe a e pa'i ia nei na nota, na kkiko@ a me na bona aupuni apuka.

   Ua hoolele hou ae ua kiu nei i ka malama o kana kukui ma o a maanei o ua keena ala, a aia ma ke kahi kihi he alapii e iho ana ilalo.  Ma keia alapii ua iho aku ka makai kiu a hoea ilalo, me he halelua ala ke ano, a ma keia keena e ku ana na pahu mikini pa'i a me na lako o ia hana.  Aole mau mea e ae mawahoo o na mikini a me na lako pa'i.

   Ma kahi aoao o keia halelua e moe ana he alapii, a ua pii aku ka makaikiu no ka hale malune.  Mo ke poo o ke alapii ma ka hale malana e moe loihi ana kekahi koena holo, a ma ka aoao o ua keena holo ala, e ku la ani ana ka waiho ana o na panipuka ma keia a ma keia ao ao no lakou ka huina he 24.  Alaila, wahi hou a ua kiu nei iaia iho, ina o keia iho la ka nui o na keena e like me ka hoike a keia mau buke, alaila he mau kanaka kino kanaka ke noho nei maloko o keia punana ha'iha'i kanawai.

   Alaila, mahope o ka pau ana o k@ ka Makaikiu Heneri Beleinahama noii ana i na hooia no kana hihia, ua haalole iho la oia a puka no waho e hiki ole ai i na aihue ke ike a hoomaopopo iho, ua hehi wale la ko lakou mau keena kapu a hoano loa e kekahi akualapu nui mai ka ilina mai o na poe hana he wa apau i weliweli nui ai ke loaa pono aku lakou "Keena Oihana Ma kaikiu."  Ua kani ae ka eora ekahi i ka wa a ke kiu i haalele iho ai i hala kahi a kana poe lawehala @@

uwea telegarapa no ka hoomakaukau i kana hoike piha, a no ke kauoha puu ana aku kekahi i mau ko kua nona.

   E pana hauoli ana ka puuwai o ke kiu, a kona mau manaolana apau na ulumahiehie ae la ia no ka hiki mai o ka minute e hookoia ai o ka na hooniki maluna o ke kanaka na na ihoohaahaa iaia ma ke ano powa, a iaia i haa aku ai ma ke keena hoahui, ua loaa mai la iaia he telegarapa nana i hoopau i kona mau manao hooko i ka hanohano kana hana e noouka i kana hoike oihana me hoihoi hookohu me ka huaolelo r@s@gu--ua haalele a waiho i ka hana.

   O ka manao o na olelo o kela telegarapa nana i kau ha awiwi mai o ka Makaikiu Heneri Beleinahama e hoouna i kana huaoleio oihana me ka pupuahulu.

   H. B. Mamuli o kekahi poino nui i hoea mai a kau maluna o ke Kakela Danekota, ua kono ia au e kahea awiwi aku ia oe no ka hoea ana mai ka hoohakalia ole, a ke wa iho pu aku nei ma kou lima ka hooko a lawelawe i keia limakoko weli weli.  Me ka luuluu, Silevia, Kauna wahine o Danekota.

   He mau helehelena haikea ko ke kiu iaia i heluhelu ai@ kela telegarapa, a oia ka ua makaikiu nei i iho ai--iloko o na minute aneane loa e ioaa ia'u ka lanakila ma keia hihia auouni, aia hoi, loaa mai la keia telegarapa walohia me ka lono weli weli, ua lawelaweia he hana lima koko me kela kakela i omau ia me na oopiu ne o ke aloha "Danekota."  Mamuli o kau telegarapa e kuu hoa aloha oiaio i hoopilihuaia, ke pale nei au ina kanoha o ko'u keena, a e hoouna aku ana au i ka'u hoike no ia mea.

   Iaia i hoouna aku ai i kaua hoike haalela oihana imua o ko lakou poo, ua hoike pu aku oia i na kuhikuhi a me na olelo ao e hiki ai e hookoia na lawelawe hopu ana i ke kino o na poe aihue a apuka bona aupuni me ka leaa ole he pakele no lakou, alaila, haalele iho la ia i ke keena hoohui telegarapa maluna o kekahi kaa, me ke kauoha e holonui me ka ikaia a hiki i ke Kakea Donekota maloko o hookahi hora.

    O kela telegarapa ana i hoouna aku ai i ke poo o ka Oihana Makai, kiu, ua loaa aku ia iaia, me kona moeuhane mua ele aia he mau oleio maloko o kela telegarapa uana e hoo@uan@anu ka holo ana o ke koko o kona puuwai, a naka haalulu kona mau lima no ke pihoihoi a me ka minamina nui.  Auu Akua!  He aha keiamau olelo a'u e ike nei, Resign!  Haalele!  Waiho! ua waiho a haalele mai nei o Heneri Bele ina ka@a i kona kulana a me kona hookohu?  Aolo loa o'u manaoio pela Resign! D@s honor Duty!!  Aole, aole loa oia he kanaka pale kauoha @@

nei kou mau no @oo i haalele pupua hulu mai @ oe @.  Ua mina mina nui au la oe me ka @kee, a ooe hookahi ke kanaka opio a'u o olelo ae ai, e na ana anei ke Keena Oihana Makaikiu o Ladona a i ole o Beritenia Enei ni e ae aku i kela manao hehena o kela haaolelo--Resign!  No!  No!  Aole @

   E kali ana au @ w Belel@hama a hoea mui oe nie kau hoike pili oihana a'u i ha@ nui ai.  O kau hoike oihana e hiki ai ke hopu ia kela poe apuka bona aupuni, aole e hiki ia'u ke hoouna i keia poe poohakahaka imua o ke kahuakaua ina aole ooe pu kekahi.  E aho e nele ke keena oihana kiu me ia hihia mamua o kona nele ana ia oe.  E aka a hoohenehene ia mai ana paha au no ka'u mau olelo keha nou, a hoopuka lokahi i ka lakou olelo e ahewa ana ia oe no ke pale kauoha.  Aka ua makaukau mau au me ko'u mau kamaa bu@i ihu manoaooa e peku i ko lakou mau kikala me ka'u huipa ili o ke kipa@ ku, aole loa lako@ e lawelawe hou malalo o ka'u mau hoomalu a noho poo ana.

 

UA HOOLOLI IA KA MANAWA HALAWAI.

   Ma ka halawai maa mau a ka Hui Aloha o Hawaii i malamaia ma ke kakahia ka La Pule nei, Oct 5, ua waiho ia mai he olelo hooholo a aponoia, e hoololi ana i ka wa halawai oia hui mai ka hora 10 a.m. o na La Pule mua o ka mahina a i ka hora 7:30 p.m, o na Poalima mua apau o ka mahina.  Nolaila, na makemakeia na lala apau e hoo manao i keia houloii manawa halawai, a e hiki mai hoi lakou apau i na ahiahi Poalima i hoikeia ae nei me ka noho ole aku o kekahi i ka hale.

 

   Eia ke hana ia nei ke Alanui kaa uwila o Waikiki, ua manaoia i keia pule iho e haulani ai na kaa uwila ma keia alanui hou.

 

OLELO HOOLAHA.

    Ke kauoha ia aku nei na poe a pau he mau lio ko lakou maloko o ka pa hanai-holoholona o Kapalama, e hele koke mai e uku no ka malama ia ana.  A ina aole lakou e hele mai e uku maloko o 15 la, alaila, e kuai kudala ia aku ana lakou.

            Owau no me ka oiaio,

                        ANTONE DE COSTA.

            Honolulu, Sept 30, 1902

 

OLELO HOOLAHA.

   Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, i keia la ua lilo mai ia'u na mahele apau o na lale apau o na hoohui o ka hui o Win Chun Tong Co., e lawelawe ana i ka oihana pa'i na'i a kuai laau @na alanui Mauna kea, Helu 1023, Honolulu.  Ua lawe ae au i ke koikoi o ka uku ana aku i na aie apau i hanaie e ka hui i oleloia, a he mau piha hoi ko'u e ehi aku i na aie i ha@ia mai i ke hui i olelo ia mai ka la 4 aku o Okatoba 1902. (Kakauinoaia) E2 Hanaia ma@

@@