Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 44, 1 November 1902 — Page 6

Page PDF (630.18 KB)

This text was transcribed by:  Candace Borges
This work is dedicated to:  Chiara Kuuipoleikiele Smith

KE ALOHA AINA

POAONO, NOVEMABA 1, 1902.

 

HOPU IA NO KE PUHI AHI.

Ma ka hoea ana mai la o ka moku ahi Maui mai Maui mai, ua lawe mai oia he hoike no ka hoao ana o kekahi mau kaikamahine elua o ke kula kaikamahine o Mauna Olu e puhi i ua halekula ala i ke ahi. Ua hopu ia laua no ka hewa puhiahi me ke kali ia ana no ka hoolohe ia o ko laua hewa puhiahi ma ke degere elua imua o ka Aha Kaapuni.

Ua lawelawe ia keia hana ma kela Poakahi aku nei. O na kaikamahine na iaua i lawelawe i keia hana oia o Hattie Keanu he 17 makahiki a me Lucy Kahanu he 13 makahiki.

Ma na hoike i loaa mai nei ia Makai Nui Baraunu o ke kumu nui o kela mau kaikamahine o ka Halekula o Maunaolu i hoao ai e e lewelawe i kela hana puhi ahi no ko laua hoihoi ole e noho hou ma ia kula. Ua nui ko laun uluhua i ka noho ana ma ia home hoonaauao a ua ike laua aohe o ala e ae e koke ai ke hoi aku e ike i ka maka o na makua, aka, o ka pau wale no o keia halekula i ke ahi.

Mawaena o ka hora 5 a me 6 o ka auina la Poakahi i ka wa o na kumu a me na haumana e ae maloko o ka rumi aina, ua hele aku la o Hattie Keanu a me Lucy Kahanu no loko o ka rumi i hookaawale ia i haukapila a hoa aku la ka opala maloko o laila. Ua ike ia aku ka uwahi e oili mai ana mai keia mau puu opala mai, na hoomaka koke ia ka hoopakele ana i ka halekula a mamua o ka nui loa ana aku o na hoopoino ana a ke ahi ua pio iho la ia. He wahi uuku wale no o ka rumi a me kekahi mau lako i hoopoino ia.

Ua lawe ia mai keia mau kaikamahine imua o ka Lunakanawai o Wailuku, a ua hoahewa ia laua no ke puhi ahi ma ke degere elua. Aia no keia mau kaikamahine ke paa ala ma ka hale paahao o Wailuku i ka wa a Hope Makai Nui Baldwin i kakau mai nei ia Makai Nui Baraunu o Honolulu nei, ma o ka loaa ole ana o ka mea nana laua e bona. Ma ka manaoio o na luna aupuni o Maui ua loaa ia lakou he mau hoike oiaio na keia mau kaikamahine i lawelawe i keia mau hana puhi ahi. No Lahaina o Hattie Keanu, a no Hanalei hoi o Lucy Kahanu.

 

HE KEU A KA LAPUWALE KE OIAIO HOI.

Eia he lono lauahea ma na alanui o ke kulanakauhale nei, kekahi ano hana hana haa loa, ina nae he oiaio nei hauwawa ana. Oia hoi, aia a hoea aku i ka la koho balota e haawi ia mai ana ia oe kekahi balota i kulike loa me ka wai hooluu o ka balota a ke aupuni e hoopuka mai ai, a oia balota la e onou ia mai ana ia oe me na dala pu, a oia balota kau e hookomo ai iloko ka pahu balota, aole noi o ka balota a na Lunakanawai e haawi mai ana ia oe ma kahi e kakau ai i kou inoa ma ke ano hoomeamea wale iho no ka, aia nae kela balota i onou ia mai ia oe ma kekahi wahi o kou kino kahi i hoekepue ai; a me kou maalea nui e lalau iho ai oe i ua balota onou ala e lawe aku imua o @na Lunakanakanawai a haawi aku. Aohe au kaha hou ana iho, oiai, ua pau mua ka i ke kaha ia, a ua pau mua no ke opi ia e like me ke kanawai i hoakaka ai.

O keia iho la ka lono olelo e wa hele nei ma ua pipa alanui, a mai hea mai la i oili mai ai nei lono lauahea ekaeka loa, ina he oiaio. Aka, mamuli o ko ka nupepa ano he kiai makaala i ka pono o ka lehulehu, ke kau leo e aku nei KE ALOHA AINA i na poe kupono a pau i ke koho balota mai hooko i keia ano hana e poino ai oe he mau makahiki i ka halepaahao, oiai, na maka hiaa o na Lunakanawai a me na Luna e ae e kiai ana i kela a me keia mea e kakau ana i ko lakou mau inoa ma kahi hoopaa o kela a me keia pahu balota.

Nolaila, ina io he oiaio keia lono ea, mai hoao iki, a mai ae aku oe e hana i keia mea, oiai, he poino pu me kau keiki. E hele e koho i kou balota me ka naauao kuokoa. Aole me kou ake aku e uku ia mai me na dala kipe o ka poino, me keia mau hoakaka ana, na oukou no e kaana iho i ka la 4 o Novemaba e hiki mai ana, a e kohu nou iho e like me kau i ike ai he pono.

 

MAKE I KE KIANA PAUDA.

Mauka o Puunui ma ke auina la o kela Poalima aku nei, ua halawai iho la me kakahi ulia poino o J. M. Barratta, he Pukiki nona na makahiki he 46, ma o ke pahu ia ana e ke kiana pauda. E komikomi pono ana oia i ka pauda maloko o kekahi lua pohaku i eli ia, a ua koho wale ia ae ua hookui aku ka pauku hao ana e pahupahu ana iloko o ka lua i kekahi pohaku a puka mai la na huna ahi nana i hoa aku i pauda.

O ke pahu ana ka mea i lohe ia a ike ia aku la ke kino o ua Pukiki ala e lele koheoheo ana i ka lewa me na apanapana pohaku. I ka wa i hoea aku ai o ke keiki a me na kokua malaila, ua lele mua ke aho i o Olepau ala. He wahine a me na keiki kaua e ola nei mauka o Kalihi.

 

AHEWAIA E KE KIURE.

Iloko o eha la o ka noho ana o ke Kiure o ka Aha Apana o Amerika Huipuia, no ka hoolohe ana i ka hihia o Tanbara Gisaburo, no ka pepehi ana ia Kapena Jorgen J. Jacobren o ka mokupea Fred J. Wood maluna o na ale ahiu o ka moana, ua puka mai la ka olelo hoo holo lokahi a na kiure ma ke kakahiaka La Pule iho la, e ahewa ana i ka mea i hoopiiia. A no Oto, ke kuke oia moku hookahi, ua paaia iho la oia no ke kokua hewa, a e hooloheia ana kona hihia imua o ke kiure kiekie i keia noho ana mai.

 

KA AHA KIURE NIELE.

Ma keia Poakahi iho e noho mai ai ka Aha Kiure Niele no ka hoolehe ana i na hihia karaima a pau mamua o ka waihoia ana aku imua o ka Aha Kaapuni, iwaena o na hihia ano nui e lawe ia mai ana e hoo lohe oia no ka hihia e pili ana ia Puuku Wright a me B H Wright i apuka aku ai i kekahi mau heluna dala mahuahua o ke aupuni, a me Alexander Thompson a me Joe Woodward o ke keena aupuni no ia hewa hookahi a me Kimo Boe, ka Luna Nui o na Hana Hou. E komo ana keia kiure ma na keena aupuni i ikeia ae nei na hana kolohe no ka huli a noii pono ana.

O ka nui o na hihia karaima a pau a ka Aha Kaapuni e lawe mai ana e hoolohe i keia kau maluna ‘ku no ia o ka haneri, a o na hihia kiwila hoi maluna aku no ia o ka ekolu haneri.

 

KE KEIKIALII O SIAMA NO HONOLULU NEI.

O ka hooilina alii o Siama e kaahele nei ma kekahi huakahi kaapuni honua, ua manaoia ua haalele aku la oia ia Kapalakiko i ka Poalua nei maluna o kekahi mokuahi e holo ana no Iapana a me Kina, a o keia moku e lawe ana i ua hooilina alii ala e kipa mai ana ma Honolulu nei, nolaila, e loaa ana i ko oneei poe he wa e ike ai i na helehelena o keia alii. O ka nui o na ukali o ke keikialii he iwakalua kumamalima.

 

PAU KA HAUNAELE O NA WAHI ELI NANAHU.

Wilkesbarre, Oct. 21. Me na leo huro e hoonakolokolo ana i ka hale halawai o na elele e hana ana no ka pono o na poe haalele hana o 147,000 mai ka mahine o Mei, ua hoopuka ia ae la i keia awakea ua pau na kuee ana, a e hoi hou aku ana na limahana olohani e hana ma na lua nanahu, a o na kuee a pau e waiho ia aku ana ia imua o kekahi komisina uwao e hookohu ia aku ana e ka Peresidena.

 

NA MEA HOU O KA LAI A EHU.

E Mr. Lunahooponopono;

Aloha oe:- He mau wahi mea hou ka’u e panee aku nei no ka kaua milimili, oia iho keia. No na mea pili kalaiaina, he nui na moho holo balota e kaalo nei ma ko makou nei mau aekai, oia @a moo Repubalika, na moho Home Rula a me na moho Kuokoa. Ua hoike mai kela a me keia moho i ka pahee o ko lakou mau leo ma ke mele ana i na mele, na wahi pana o ka aina, me ka manao paha, oia pahee a me ia ike mele oia iho la ka mea e loaa ai o ka balota, he kuhihewa nui ia, o ka mea nui no nae ke hoolohe aku he hoino pilikino ka kekahi i kekahi aoao.

Ua lilo o Wilikoki ina Repubalika a me Kuokoa me he i’a hauna ala i ka lima; Aia na ka pahu balota e hoike mai i ka aoao lanakila.

He Pahu Balota – Ma ka la 22 iho nei, ua hoea mai i o makou nei he Pahu Waina na ka poe Repubalika, ma ia po haawi makana ia ina kanaka, ua inu kelakela a me keia i ka lokomaikai o ia aoao. O ka mea pilikia nae i ikeia ma keia lokomaikai, nui ka haunaele ua lilo ka hoomalu ana a ka makai he mea ole ma ka hanai ia mai he mau mana kalo paa i ka makai, a ina paha o keia pahu na ka Home Rula, me nei ua pupu ke kai i ka poe hoohaunaele.

Ahe nui no na halu e ikeia nei aia mau aoao, koe iho no ka aoao Home Rula aohe lohe ia aku oia mea.

No ka Ia – He nui na ano ia like ole e hoea mai nei o ua Lai nei, aole i ka wa mamua, pilikia ka poe lawaia opelu aohe kuai ia mai, no ka nui ino maoli no o na ano ia eae, he ola hoi kau o koauka ma.

No ka Ai – Nui ka makepono o ka ai maanei, $100 o ke eke kalo maka, aole me ia i na makahiki i aui aku la, mai ka $200 a pu aku o ke eke kalo, ua ola maoli na Kona nei i keia manawa.

Ua lawa au me ke aloha nui,

MAKAIKIU

NUI KA INO O KA MOANA.

Ma keia huli hoi ana mai la a ka mokuahi Mauna Loa, ua lawe mai la oia ina hoike no ka halawai ana me kekahi ino nui ma ke kowa o Alenuihaha. Ua uhi mai ke kai ma na aoao a pau o ka moku, a o koua mau ohua oneki ua hoolanaia e ke kai. He elua mau ohua oneki i aneane e lilo i ke kai koe wale no ka eleu o na luina o ka moku, a na lakou i hoopakele ae i laua. Ua hoihoi ia aku na ohua apau no loko o na keena kapena a hiki i ka wa i emi ai o ka ino. O na keena lalo o ka moku ua hoolana pu ia e ke kai, aka, o ka mea laki loa nae aole he ola i poino, a ua pakele mai no hoi ka moku ma o ka noeau o ka hookele ana a kona kapena, Elena.