Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 45, 8 November 1902 — Page 4

KE ALOHA AINA

@Hawai

EDWARD L. LIKE

Lunahooponopono.

ALEX NAWAHI

Luna Hoohana

EMMA A. Nawahi

@ o KE ALOHA AINA.

PUKA PULE

E hoopuka ia ana ma na kakahiaka Poaono a pau.

No ka Makahiki          $2.00

No ka Eono Mahina    1.00

No ke Kope Hookahi  .05

KEENA HANA.

Ma alanui Moi, Leleo, Helu 370, Kokoke ma ka Hale Hoolulu Kaaahi. Pahu Leta 513.

HONOLULU NOV. 8 1902

 

KE ELELE A KA LAHUI JONAH KUHIO KALANIANAOLE.

            O na paio kalaiaina o na la i hala, na hala aku la ia ma ka hiki ana mai o kona hopena ma ka pahu balota o ka la 4 o Novemaba nei. Ua hele okoa ke Keikialii Kalanianaole me ka lanakila kamahao e ah@ ana i ka hanohano o ka la honili kaua nui o ke Teritori o Hawaii, mamuli o ka hilinai paulehia @ a kekahi hapa o ka lahui nana oia i kakoo iho la. Ioa no ke ola a ina paha no ka make, ke kau aku nei ka manaolana o kou lahui maluna ou e ka Elele Alii  ka lahui, a ke nana aku nei na maka aloha o kou mau makaainana no na ouli o ke au o ka manawa o mua aku nei ma ke ano @he mea uwao@ no lakou no na pilikia e hiki mai ana ma keia hope aku. Ma ke ano he Hawaii oialo ka Elele lahui hou i puka ae la, a he kino e holo ia ana koea mau aa e na koko alii kiekie o Hawaii Kuauli mai ka po mei; ke hanoli nei makou me ka haaheo i ka ike ana aku ia pua alii opio i oni ae nei a kela iluna a kau i ka paue poo o ka hanohano, e lawe aua i ka hae o ka lanakila no ke kulana kiekie he "Elele lahui" no ke Teritori o Hawaii nei ma ka Aha olelo Nui o Amerika Huipuia ma kona Kau 58 e noho mai ana ma keia makahiki 1903 ae.

            Ke kalokalo @e nei KE ALOHA AINA E loa ka Elele a ka lahui a e ola pu ka lahui ma ou 'la. O ka Elele Repubalika i lanakila ae nei, aole wale no ia no ka pono o ka poe Repubalika, aka, no kakou like ia e ka lahui mai o a o ka aina, ina no ka poino ua poino like. Na ke au o ka manawa e hoike mai @n@ haawina o ka pomaikai a me ka po@p@kia ma keia noho ana @ka @ ka lahui malalo o ua hooponopono aupuni a ka aoao Repubalika i lanakila ae la.

 

KOHO BALOTA NUI O AMERIKA

            Maluna o ka mokuahi Sonoma a i ole o ka mokuahi Korea i keia pule iho e loaa mai ai na hoi ke mai Kapalakiko no ke koho balota nui @ malama ia ma ka Poalua nei ma ua mokuaina a pau o Amerika Huipuia uo ke kau Ahaolelo Nui Ka@alima Ku mamawalu.

            O ka manaoio o na wahaolelo o ka aoao Repubalika e pii mai huahua ae ana na moho o ka aoao Demokarata  e puka aua i keia kau koho mamuli o kela haun@ele nui o na laa nanahu i ike ia iho nei mawaena o na limahana a me ko lakou mau haku. O ka nui o na Senatoa Repubalika i ke kau Kanalima Kumamahiku he 55, na Demokarata he 3, aka, no ke kau Ahaolelo Nui e hiki mai ana e emi iho ana ka ikaika o na Repubalika, a e p@no ae aua ka ikaika o na Demokarata. Ma ka Hale o na Lunamakaai@ na i kela kau aku nei he 201 Repubalika a he 156 Demokarata.

 

KEKAHI MAU MEA ANO NUI I MANAO IA E KE KIAAINA.

            Oia no ka puu dala no ke koi poho pau ahi: mawaho ae o keia i miliona dala a oi no ka hana hou ana i ua awa kumoku o Honolulu nei a me na wahi e ae; no ka hana'ana i ka palekai o ke awa kumoku o Hilo a me ke kukulu ana i ko laila Hale Leta hou a me Hale Dute, no ke kokulu ana i mau Hale Aupuni no na aha hookolokolo Amerika; a o kekahi mea nui i manao ia oia ka haua ana i kanawai e kaupalena ana i ka hoopae ia ana mai o na limahaoa Pake no na mahiko o Hawaii nei.

            He oiaio, ua ike maoli ia ka uwe maoli ana o ka aina i ka pilikia mai ka makahiki i hala a komo i keia makahiki. Ua ili aku ke koikoi o ka ahewa ana a ka lehulehu maluna o na Home Rula, e olelo ana i poino ka aina a ilihune no ka hawawa o na hana i hana ia e ka Ahaolelo ma o na Home Rula ma ke Kau i hala.

            Mamuli o keia lanakila i loaa iho la i ka aoao Repubalika i keia Kau, pehea la. E hao paha auauei kakou i ke dala la me na kopala i keia makahiki ae.

 

E HOLO ANA ANEI KE KANAWAI KALANA A ME KULANAKAUHALEI KEIA KAU?

            No ka mea ua lanakila ae la hoi ka hapanui he poe Repubalika ma keia Kau, a oiai hoi; oia kekahi o na pauku maloko o ke kahua hana a ia aoao kalaiaina i kukala akea ae ai. E noi ikaika ana Iakou i keia Ahaolelo ae e hooholo i kanawai no ke kukulu ana i mau aupuni o keia ano maloko o ke Teritori nei. Nulaila, o ka kakou mea nui ia e naua aku ai ma keia Kau Ahaolelo ae i ka hooholo ia a hooholo ole wale ia paha oia mea.

            No na Home Rula, ua maopopo loa o ko lakou makemake ia, a e kakoo ikaika ana lakou i ka wa e lawe ia mai ai oia hila kanawai maloko o ka Hale Ahaolelo, koe wale no paka na manao nonohoa pili aoao kalaiaina o la kou iho. Eia ko makou manao malaila, e waiho malie na noonoo oia ano, a o ka pono o ka lehulehu a me na pomaikai holomua o ka aipa ka mea nana, a oia ka oukou e hana aku ai, ina oia mau ano aupuni ka mea e pono ai ka lehulehu a me ka ole.

 

NO KA HANOHANO O KA MOI WAHINE LILIUOKALANI.

            Ua haawi ae o Mrs Vitoria Ward (a ka Pepee) he paina awakea ma kona home nani e ku nei @waena o ka ulu wehiwehi a ka lau o ka niu ma Alanui Moi i ka Poakolu nei hora 1:30 p.m Nov 5, 1902 He kakaikahi wale no na poe i kono ia i mau hoaai ma ua papa aina ala, oia no ka Moiwahine ka mea nona ka hanohano oia la. Mrs. J O Kaake, Mrs C T Kulika, Mrs Haalelea, Mrs Koni, Mrs. S C Alani, Mrs. Nawahi, a me ka Haku Wahine no hoi. Ohu ohu pono ka papaaina i na mea ai Hawaii a me na mea ai haole Uahoohalaia he wa loihi ma ka luana a me ka makaikai po ana ina mea kanu uliuli i hoouluia e hoowehiwehi ana ia home nani. E like no ke ano mau o na wahine he poe hiaai loa lakou ma kahi o na mea kanu a me na pua, pela i hoohalaia ai he wa loihi ma ka makaikai ana ia mau mea. A, ma ka hora 4:30 p.m., i hookuk@ ai na mea a pau e hoi me ka haawi ana aku i ka hoomaikai pika i ka Haku Wahine o ka hale no na mea maikai a pau i pahola ia mai imua o na malihini i kipa aku.

 

HE PAINA LA HANAU MA MAUNAIHI.

            Ua haawi ae o Mrs. Euginia Maluhi Reis he paina la hanau no ka laua hiapo Alexander Poki Reis, ma ko laua kakela nani @ kapaia o "Maunaihi" ma ke kiekiena o Puuohawaii mauka o Makiki ma ka Poalua nei Nov. 4, 1901. Malaila ae ka Moiwahine kahi i hoohanohano a@ i ka mea nona ka la a me ka lehulehu o na poe hoaloha e ae i konoia e komo pu aku eauoli me ke keonimana opio nona ka la. Ua luhi ehu pono ka papaaina i na mea ai o na ono no a pau a ka Hawaii e hoohialaai iho ai a lawa a e inu ai hoi a keua ka makewai, oia na mea i paholaia mai imua o kela anaina nui @ hiki aku. Ke kalokalo ae nei ka makou maka peni no ka hooloihiia o ke ola o ka opio nona ka la, a me kona uhai puia e na pomaikai o keia nohona aku.

 

PAINA LUAU MAUKA O PAUOA NO KA HANOHANO O KA MOI WAHINE.

            E haawi ana o Mrs. L@rrie Nakanealoha Mana he paina luau ma kona home uluwehiwehi i ka uka o Uluhaimalama, ma ke awa kea o keia le, no ka hanohano o ka Moiwahine Liliuokalani, mamua o kona alo hou hou ana aku i na ale kai ehuehu o ka moana Pakipika ma ka mokuahi o keia Pualua ae Nov. 11, no kana huakai pili oihana ma ke Kapitala o Wasinetona. Ike hou no ua Laui nei i ka hau anu o Mareka. He oia mau ka makaala pua me ka ulumahiehie o ko ka Moiwahine mau hiona i keia mau la, maikai kona ola aino, no ka maikai mau no o kona noonoo i na wa a pau. He la ai puaa keia no Kalani i uka o Pauoa, a he lehulehu ka makalii wahine e hoolau kanaka pu ana ma keia la.

 

            HE MAU AHANA APUKA IIKEIA

            Eia o Samuel K. Kamakaia ke huli pono nei i kekahi mau hana apuka i @welaweia ma ka la kono balota iho nei ma ka Apana Eha. Mahela Eh. Ua loaa kekahi mau hana kol@he i ikela, aka, aole nae i pau kaua no@ ana no manao e waiho aku imua o ka aha kiekie ina paha ee mau hana apuka keia i la welawela a me ole wahi a ka hoike a Samuel Kamakaia.

            Ua hoohala ua i ka la koho balota ma ko u wahi koha ma ka Apana koha eha, mahele eha, ua kiai maka ala au maluna o kekahi mau kanaka a ike aku la au i kekahi kanaka mahope o ka loaa ana mai o kona balota mai ka p@pa nana aku, ua hoi koke mai la oia iloko o ka wa pokole loa me he la aole oia @kaha. Ua ni nau aku au @aia, auhea ia na balota i haawi @a aku iaia a ka Papa Nana, a ua haawi mai la oia me ka hoike mai he balota i kaha mua ia kana i hookomo ai. O keia mau balota ekolu eia ia me a'u i keia wa.

            Ua hele aku a ike i ke kanaka nana keia mau hana a a'o aku iaia aole oia e lawelawe hou i keia mau nana kue kanawai, aole wale oia aka, aia malalo o ko Kamakaie @e mau balota kuhikuhi lalau i ke Ka ha pe'a ana i ke Elele Wilikoki, e hoihoi ana i ke kaha pe'a maloko o ka laina inoa, aole hoi mawaho o ka laina. O ka Loio nana e lawe aku ana keia hihia imua o ke Kanawai oia no o Humepera.

 

            E alawa ae i ka hoolaha a Whitney a me Marsh e puka aku nei i keia la.