Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 46, 15 November 1902 — MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO KE:- KAKELA LANAFODA -:KA:- Ipuka o ke Kuewa me ka Aea. -:KA:- Pua Lilia Ahiu o Sanadela. [ARTICLE]

MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO KE:- KAKELA LANAFODA -:KA:- Ipuka o ke Kuewa me ka Aea. -:KA:- Pua Lilia Ahiu o Sanadela.

MOKDNa XXIX Ka Hooaei AupLM ILOKO O KA MA W3HIA—Ka Moiwahink o na Pele . *4N-£— Ee j«SLE LAiin MAO WA. O ka oihana pvi paiapala uahoo makai» me ke keukea a hoohaiki oleia, a «a mao ft maanei o ka «ana he lehuleh" <> na nupepa liill», a ua īawelawea h*on:nkflia kft kuJtuAu aoa i ka oihana lel», » oiai 30 bfi mau lio hao ahi ia noau ln, a «olehoi he mokm hi nolaila. ua hoo īanaia he mau k ;i a iawe leia no ka lawe ana i na leU raai kahi kauhale a kahi, a be alabele maalahi ole no hoi 110 ka hooh »na ana i keia 01haaa la mau la, oini he nui wßle na po'wa e hoohalua «na ma na ala !oa; Aka oia guia nae apau, aole ia l hookuemi hope mai i na hooko l&welaweana ia o keia oi.hana wai wai nui. O na hale pulupulu na hele hanā« hoowaiwa» ana i fca aina, a Ae ka lialē hana waiwai o Manek&ta u* paiaikuia ko luk6t» mau puka ina la a ke aupuai nohoalli e noho m«ria aoa, aka, i kn hoi hou ana ae 0 ke au moi a m-- ka hoala hou ia «oa mai o na h&na hoowaiwai kulo koa rae na kalepn kuwaho, ua wehe hou ia ae la na puka o keia mau llale hana, a i keia la o gekeneturia omikamanaaiwa o keia hale oihana oManeketa kekahi o na hale hana nui loa ma ke so nei roa na uiea ka iepa kuloko a me kuwaho, e hoike ana ī ka holomun loa o ka Beritaiiia lawelawe a.na i kana mau hana kalepa ponoi iho. Ma kekahi o na kuikahi maluhia 1 aponoia, ua honhui ae o Pelekane, Holani a me Su*dena ia lakou iho ma ka olelo anii, na mana kial eko lu o EuroDa, ala la, o keia ka hooraaka ana o na maiuu o ka liona o ke komohana ak<>u e helu kona niau manea, a e uhau hoi kona huelo no ana aku ua makaukau oia e huipa ī kon-i hueio m* ke kua ■ t> kona mau hoa aupuni ke hoao la- 1 kou e komo eku i\ ke&kea kuleana ! oie i na wahi apau a kona mana | hoomalu e nohoHiii an», ms ka boke mua ole ia aku e hnoponopono k\;waho ir* ni, nie ka hookahe ole ia o ke koku o na kann Ijī», a me na loaa mahuahwa e iu wale ia o ke ahi; O ka heluna l hu ; o na Pelekane

i •-■ :.!■ ■ ■. > ' '"■ - •'"■■"*! m.- hupe )lir> o k i h'>ih.ū u>o> : | na hik» tku no i ka onili- ' ' on», i koĪM 1* f!a hanert I inilu>u» a (M kuna a e I noho hoomalu ia an» hoi e hookahi | wale no pooma ke kalaanu, IL ko o ba Hnle Ahnolelo o ka 11684, t;a fawe iā mai ke kumuhana 1 hoohui 1n S?koti!», Trel/<ni a me Pelekane, ina paha he mea īa e hoopau ia af ka aia an» mal o na '■ R:ma kipikipi kuloko, a e h la hoi e hookahi wale no poo ma ke kalaunu: O keia kumuhana nmau hoohui aupuni, ua hoolkaika nui ka ! Moi Kale a me feeknhi mau lioa oka hale ahaolelo e hooholoia, aka 4 ua 1 nui ks paakiki o kekahi hapa o na j ! ho,", a i ka hookuu ana o kela aha I i olelo aole loa i hookoia kela kumu i hana hoohai i keia mau «upuni, I Aka, u» hoopauia mai ka manao hoo ' hui o keia mau hoa o ka aono alr ? Adle, «« h »ottiau ia na noi f>na « ka HOBO alii a hiki i ka hoob- u, »<mh i ke au noho moi o Keoki J)I f>. ium kahi keri€turia makahikl t» oi ma hope mai, a o ka h oh'ii aupuni hoi ' i kukula ia ae ai ka moto kanlana ! loa o Beritania--'ma kahi a kona i ■ maU'poo kalaunu e hoomal.u ai, j aoile e napoo hou kona la; I No Ka ikaika hoUimua o na hoo j maluahookele aupuui ana a k« 1 ! Moi K»le Kuaka. ua lawa konn pu j hli kaua ama e rula m« 'ka ikaika j malalo o na alakai a me na lawela j wē hooko oihana ana a ka alihīkaua Haku Lanßf,da, ke kenela wiwoole a koa 3oa i ko Kale au noho mo!, a oSLeaiHkajft koa aopuni nana na hoonohonoho kaua poina ole i ikeia isa ka inoa he kuewa, ua pii aku ] oia he lalo loa na kela ino i haahaa, aka, a hoea mni nae ī ka hopeua he hanohano a me ke knulana i papahi w me na Kea a me Hoku Hoohano hano, a ina no oia he kanaka maka j ainana wale no penei e loaa ana no iaia he inoa hanohano loa a kiekie, aka, ua boea a hanauia mai no ia i keia ao he inoa haku a he koko alii nolalla, ua na alunu a j mtrk9e inoa a kukua wale ana akn. ■ ' ' 'A oiai he kanaka waiwai nui oia mai kooa iuau masua mai, nolaila, aoh« mau puu huahelu d»vla nut a ke aupuni e haawi mai ai i makana īaia ! koe wale no kela uku makahiki no ke kolaha oihana aupur»i una e paa ' -ala, a i ka make ana o ka moi ana i 1 iae a i hoopaa āi i kana hōohiki ej paio no konā pono a hiki i ko hope ! na, o» waiho aku oia i ka oihnna me na manao tb"ikai a hnli hoi »kt> no ! kona home kakela, no ka hophala pu ana me kana Piia Liliu Ahiu aloha iloko o ka hauoli tnai na luhi « me na Inea mai o ka noho !una ! aupuni ans. 0 ka waiho ana aku o ka Ftnku Kuewa ī kona kulHoa alakai n<> na k"oa aupuni maho'pe o kn make nn» ' o ka Moi K«le, a huli hoi no ke Ka- ' kela L«n n f'da, u ; i kaliea koke ia 4 mai oia e ka ahaolelo e lilo i ho,\

M>a&ofcnno no h hale lieaMwiil, * ll.e hoike no tift m&iiao'liiHnnl o ke I | anpuni laīn, a u* noHn oiA maioko^ j o kona mau p&ia a hooikaika 110 ka I pono ho'omna o lra aina, a I ke &Ta I ana mai o ke'kaua mawaenia o | rani Kemi "Dake o loka" a me ke Kelkialii Wīli&ma o Alani ke kan* ! a kana kaikamßhino hinpo ko Ka- f maaliīwiihlne Melē, ua ft ku J oia i koua knlana n nana maluu» o keia mau mamo o ka hale o Kanka, ' J §t ' a tia "fco:)k"fttimfthaift k )Ba noonōo' no k» hoea «na mai o keia a me ka 'moknahana iw?iena o keia ohana a!at!f», ma k?ia kuee a moknahnm, ! ua waiholoa aKn oia i na hana pili / anpuni, mai ka omu ana i oa mekala d=ila kila, a 1 ke kalaiaina aupuui, tto ka mea wahi a ua Ha'ku :Lanaf;jda nei. ?0 ke koho a kokua ana i ua | hana a keia tnfiu alii o ka hal»u ! ha!e hookah?, he kipi aupuni ja a ! me ke kipi nooi. j Alaiia, Ke hoike maooopo nei k» i hana a keia kanaka a alakai aupuni I 1 ke kuokoa o kona manao me' ka | makemake ole e hoohuikau akii iaia | e komo iloko o na paio a kue ana a i keia mnu ōlii, oiai, ma ka lalani i poloiw i ka nohoalii, ua loaa i« Ke-' tni ke e noho i moi no na ' Pelekane o kona kaikuaana ka Moi Kale, a crtai ik make oia me kA'n'ele i ke keiki a liooiliua ole no kft nOhoalii, akilai o keia D ike wa4e eo o loka kona pani, a oiai ma k\la 4 o Ap<rila 17—ua hahaki a kūe keia moi' Kemi i kā (uana hoohaiki ole ia o na aoao pili i hoomana a kukala ae la he kana- j wai e hoopilikm a e hoohaiki ana i ' ka pe n<i o t»a aoao pili honmana ala nolailn, ua ala mai he kue a he mo i kuahana ana mawaena o k& ftioi ū I me ka lahnu nolaila, ma ka aoao o j ka iehu> ua kahea ae lakou īa "Wili- ! ama ke keikialii o Alani i mol no ! lakou, a pela i ulu mai ai ke kuee j a me ka mokuahima mnwaena o ka mßku» a ke keiki, a o k» hopena o keia kuee ana, ua mahuka a kuewa no Farani ka moi Kemi, a o ke keikialii Wiliama ua poni ia l)ia i moi nmlalo o ka )noa Wiliaaoalll. Ua nui na hooikaika ana a ka moi Kemi e hoihoi hou mai i kona nohoalii, aka, ua ko ole, a ua make no oia m» Fiir»ni maloko o ka halealii o i Sena Dem*ine, i ta ekolu wale no o nn maknhiki o kona noho moī ana, a o Wiliama 111 ua oia no umtturo*maha mak&hiki a make iho la oiß, alai'a o ka moiwahine Ane aku kekahi pna a mamo o ka haSeoKuakft a o ke kaikamahine elua o ka nioi K>mi i hool loia i ku ewn e koiia !ahu! mamuli o ko lakou ' 'kohoanaift Wiliama, ua nohoaln ka Moiwahine Ane no umikuoaama i lua makHhiki, a oJcft hana kaulana j | loa iloko o kona au nohoalii oia' no ' | ka hoohuiia ana o Sekotia a tne Pe- 1 lekane m*lalo o ka inoa ke Aupuni ' v Beritania t a e loaa hke hol Uil» | ' e kau in» kanawai. , I

i ,_r "j INa r,K n<\v>K o ka lffcr Kāle—'Moe ! IT,OKO O KA y A ī.-CHIA~iĪA ?fAKtr ' I Lauapoka —XA HOPMA 1 | ona la hope o ka hoopoßōpobo | | a me ka hookele aupnai &na a ka S laoi Kale Kuaka, aia ia ke hoike | mai ike kulaoa hploepua o kft ' ! &{&&, • iioko o na batia kokua» eaaln ' m* o ka poe pilikia, «> ikeia no o kela |ItfoiwafiVne K*terina o n% | limi kokua ikaika loa pin ka aoao o | k»na $tane. He Moiwahine oi» jq)q |na manao paulele a me ka hilinai |n® kan« kaue, aka, o ka loaa ān* | | n«e iaia he bua a he hoihna no ka 1 | inoa o ga bale o hooneie ia mai; Malokoo na anaina haipule, a ma ka lehelehe o na kanaka ūa haawi a kalokalo la na leo noi ōo ka lōaa ana he hooilina no ko lako.u moi, aka, ua pa ka moiwahino Kateriaa, a noelua makahiki wala j no o ko laua noho pu ana iloko o ka berita maemae loa o ka tnare me ' ka loaa ole he mau kuee, make itq 1» ua moiwahine ala mē ke aloha mii ia e ka lahui, a ua haawna he ' kanakolu la no kanikau ana o 1 ka lahui nona, ā pau ia mau 1a ua 1 Iu ia iho ia mau lole eleele o ka ma kena, a ua waihoia kon» kino lepo 1 eYooe me ka ohana Kuaka. O keia ka puupuu powa naua i hoonawaliwali koke mai na manao lana o ka Moi Kaie, alaila, o kela Kino lepo a puanūauu o ka moiwahine KsiteriQß, na hoomoepo aku ka moi i kona puuwaK no ka mea, ua l aW e ia aku ka ikaika e ola ai o kona puuwai, a o ka hoonlaka ana o k»na ola kino e emi īlo-*' ko o ke kaumaha a ine ka wali e kauoha īa ai oia e waiho aku ina hooponopono a me na lawelawe ana ma hana pili i ke aupuui, ma' loko ona lima o kana mau luna aupuni ī hilinai ai* , O ke kanawai e hoomahuahua! ana iea ioaa o na oīh»na kalepa kuwaho o;a ke kanawui hope loa a ka moi Kale Kuaka i'kukaia a apo, uo ae 8i maloko o na paia o ko Pela kane haie kaukana waj. a ma ia wa pu no hni i hoomanaoia ai ke guia »<(7atuet<s'' i d*la aupuni Pele kane, a oiai.eia ka moi K&ie īna la hope o kona noho moi ana iloko q k© kuiana nawaUwali o ka po>a, noiaii», aoie i nui loa na hana iiou a&o nui iloko ?o ka aioa, aka» aia nae iloko o LneUaa penoi īho no ua kukuluiā ae he kaualima j heiau iaakini o na hoomana like <}1q j naawaho S«na Paulo a uj«Saua I Betepano. j. ■ i Mahope lUo oka waiho a hookuu | f\na aku o ka moi i kona lnweūwō 1 kino ana Jna hana o fee aupuni i!okO | o k* lima okona mau tuua | e ike mau ia ana oia ms kona mau j ukali e helo bolobolo «na maluua o ko lakou mftu !?o, a iwaeea c!a I ukaii © hoohanohano «na i k» hua | kai holoholo a ka moi\ o ka h»kū | kuawa kekah» o Liai.fi da me k»i:a ua mea hui e hoio pu «ua mi. na aoao o ka moi.