Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 51, 20 December 1902 — Page 5

Page PDF (661.55 KB)

This text was transcribed by:  Kahikina De Silva
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

 

KE ALOHA AINA, POAONO, DEKEMABA 20, 1902.

 

KUE KE SENATE I KE KOMO ANA MAI O NA PAKE.

 

            Wasinetona, Dec. 9. ua lawelawe oolea ia aku o Senatoa Burton maloko o ke Senate i keia la i kona wa e hoao ana e hooholo ia kekahi hoololi maloko o ka bila kanawai limahana e ae ia na Pake e komo aku i Hawaii ma ke ano he mau limahana mahiai. O na Senatoa Baily, Hoar, Mitchell, Bacon a me Tillmana ua hoopaa mau aku lakou ia Burton me ka hana no hookahi hora, a i ka hoea ana mai oia manawa ua haawi mai la o Lunahoomalu Penrose i kana olelo hooholo e waiho la keia hoololi ma ka papa.

            O ko Burton kakoo wale no oia o Foraker, ka Lunahoomalu o ke Komite Pakipika a me Porto Rico, a i loaa aku hoi iaia na hoike no ka pilikia nui e pahola ala ma Hawaii, me ka makaukau e haawi aku i kana mau kakoo i ka hoololi ina e apono ia ana e ke komite i kipa aku ma na mokupuni. Ua hoike ae o Mitchell, ka lunahoomalu o ke komite aole i kuikahi ka manao o ke komite maluna o keia kumuhana, a he kue loa oia i keia hoololi.

            O ka hoololi a Burton e ae ia aku na Pake e komo ma ke ano limahana mahiai i kaupalena ia ko lakou heluna e like me ka mea i makaemake ia, a ua hookuu ia lakou e komo aku ma ka lawelawe wlae ana no i ka oihana mahiai, a o na hui e hoohana ana i na pake e haawi mua lakou i na dala bona i ke aupuni no ko lakou hoihoi hou ia aku i Kina a ina e mahuka ana kekahi lima hana e lilo wale ana ka bona.

            Aole i hakalia na Senetoa o na aoao elua i ka haawi ana mai i ka lakou mau kue ia Burton. O kana hoololi e hoike ana i ke kulike ole me ke kanawai kepa limahana a me ke kanawai kipaku Pake. Ua makemake o Hoar e ike ina paha o Burotn he kokua i ka lawe ia ana o kekahi kanaka ma ke kaniai a kiola aku iaia ma iloko aku o ka aina i kona wa e hoole ai i ka hooko ana i kekahi hana. Ma ko Baily manao ua hala na la o ka hookauwa kuapaa.

            Wahi a Bacon o na Pake, malalo o keia hoololi, ua like me na poe kepa a me ke kauwa kuapaa. Na Perkins o ke kumu o keia hana mamuli o ka makemake ana o na mahiko e loaa mai mau limahana emi Asia. Ua hoike mai o Mitchell o ka hapanui o na puulu Asia ma hawaii aole lakou maloko o na mahiko, aka, aia lakou ke paonionoi ala me na ilikeokeo a me na Hawaii ma na oihana pili naauao.

            Ua pane mai o Tillman aia no he mau wahi e ae o Amerika Huipuia i makemake i na limahana, aka, aole nae au i maopopo no keaha la e kokua aku ai i kekahi mau hui punahele kakaikahi e noho ona nei ma Hawaii. Aole i kulike ko Foraker o Ohio manao me ia, o kona manao he pono keia no na kanaka a pau o Hawaii.

            Ua ninau aku o Hoar ia Burton ma kona manao ina paha oia he kakoo i ka hookomo ia ana o na Pake iloko o Amerika Huipuia. Ua hoole mai oia, Alaila hoike mai la o Burton i kona mau manao a pau e pili ana no kana hoololi a i ka pau ana ua waiho mai o Lunahoomalu Penrose i kona manao e waiho ia keia hoike ma ke papa a aponoia.

 

ME KA MAHALO NUI

 

            O makou o ka poe no lakou na inoa malalo iho nei, a ma ka aoao hoi o ke Kula Sabati o Kaumakapili no ka mea ua haawi oluolu mai o Mrs. Kuaihelani Campbell Parker me ka lokomaikai i na dala he Kanalima i na Kula Sabati nei, ma ke ano Mele Karisimaka.

            Nolaila ma keia ke haawi aku nei i na mahalo ana a nui, a e hoomanao mau ia oe, no kau hana maikai, a i ko makou hauoli ana, e hoopoina ole ia kou hoomanaoia ana.

            O makou iho no me ka haahaa.

Mrs. B.F. Dillingham, Kahu Kula Sabati,

Rev. L.K. Kakani, Hope.

S.H. Oni, Puuku,

D.K. Hoapili, Kakauolelo,

Wm. Paikuli, Hoa Kuka,

            Ma o ko makou Komite la,

                        SAM K. KAMAIOPILI

 

HE PALAPALA HOOMAIKAI

 

            O ke kane a me ka ohana apau o Mrs. Eleanor Kekoahiwaikalani Penikalaka i make, ke haawi aku nei ina hoomaikai ana he nui ina hoa aloha a me na makamaka apau, komo pu mai e u, me ka haawi ana mai i ka lakou mau kokua aloha ana, oiai e noho ana makou iloko o ke kumakena paumako, maluna o ke kinowailua o ka makou mea aloha i waiho mai i keia ao inea, a hala aku la ma kela aoao o keia ola ana.

 

            Ua hoea aku he wahine i ka halawai e hoopii ai i kana kane no ka lilo i ka piliwaiwai a he elua la o kona noho pololi ana mamuli o ka maopopo ole o ka oihana makai i kahi a ke kane i hele ai, nolaila aole no i huliia aku.

 

KE AO MAI NEI KA PAKE I KA AIHUE.

 

            Aole i liuliu ae nei na la o na Pake i hopuia ai makai iho o ka hauki pila, ua paa hou i ka hopu ia ma ka wanaao Poakahi nei e Kapena Makai Opunui he elua mau Pake i loaa aku e hoao ana e komo aihue i ka hale inu rama Halemaumau. Oiai o kapena makai Opunui e ku ana i kana uwati ma ia wanaao, a iaia i maalo ae ai mawaho o ua hale inu rama nei, aia hoi ua lohe aku la ia i kekahi leo nakeke ano e. I ka wa a Opunui i hoea aku ai ma ka puka makai o ka hale, ua hele mai la he elua Pake maloko mai me ka hoowalaau ana me ka maalea nui, aole o Opunui i hoolohe aku i ka laua ma olelo, aka, hopu koke aku la oia i kekahi o na Pake, a o ka lua ua mahuka aku la iloko o ka pouli, a ua paa no nae i ka hopuia mahope iho. Ma ka huli ponoia ana aku oloko o ka pa ua loaa aku he pahu ua kukuluia iho malalo o kekahi puka aniani, a o na apana aniani o ua puka ala ua pau i ka weheia mao ke koekoeia ana o ka pake me ka pahi. O ka manao o keia wehe ana i na apana aniani i wahi no ke kino e poholo aku ai iloko, aka, aole nae i hooko ia keia mau kuko palaualelo a keia mau aihue.

            I ka wa i hele hou ia aku ai e nana kahi a ka aihue i komo ai i ke kakahiaka ana ae, ua loaa aku he eke me ka bipi mo'a oloko a me kekahi hapa eke laiki. O keia mau lako ai ua koho ia no ka hale aina e pilipu ana me keia hale inu rama. Ke ino mai nei ka pake.

 

UA KOKOKE E MAKE KA BIHOPA.

 

            Ma ka auina la Poaono nei i loaa mai ai he hoike ma ka telegarapa uwea ole aia ka Bihopa Guletana ke waiho la iloko o ke kulana kupilikii a ua manao ia aole oia e ala hou mai ana mai ana mai kona wahi moe mai.

            E hoike pu mai ana ua telegarapa ala ua makemake ka Bihop ia Makua Valentine e holo koke aku me ka lawe pu aku i kona aahu kahuna a me kona papale bihopa. Ua manao ia ua makemake oia i keia mau aahu laa no ke kanu pu ia. O keia kauoha ua hooko ia, ua hala aku o Makua Valentine ma ka Maui o ia ahiahi no me ka lawe ana aku i ka aahu a me ka papale o ka Bihopa nawaliwali.

            Ua hanau ia o Bihopa Guletana ma Farani i ka 1839, a ua lilo oia i kahuna i ka 1861. Ua hoea mai oia i Hawaii nei i ka 1867, a ua noho loihi oia ma na mokupuni o Hawaii a me Maui. Ke noho nei na hoahanau o kona ekalesia me ke kaumaha nona.

 

UA KOKOKE MAI KA HOPENA O KONA MAU LA.

 

            Ma ka Poalima o keia pule aku e li ia ai o Tanabara, ka Iapana i lawe ai i ke ola o kona kapena ma ka moana, a no ia kumu eia ke kahunapule Iapana ke kipa mau nei e launa meia a e malama pu hoi i anaina haipule. Ua maopopo ia Tanabara, ua kokoke loa mai kona hopena a e lawe ia ana kona ola, nolaila, ke hoolilo nei oia i ka hapanui o kona manawa ma ka haipule ana. Eia oia malalo o ke kiai makaala ia ana e na makai i wahi nona e hoopoino ole ai i kona ola. Ua hookapuia ka poe kipa aku e ike iaia, koe wale no ma ka ae ana mai a ka Loio Amerika Breckona. E hoomauia ana keia launa mau ana o ke Kahunapule me ke pio a hiki i ka hora hope loa e lewalewa ai oia maluna o ka amana. E panai ana i kona koko no ke koko ana i hookahe ai.

            I ka Poaha nei ua noi aku la o Tanabara i ke kahunapule, e hoao e hui me kekahi Iapana okoa aku i koho waleia he hoaloha nona, a ua makemake hoi oia e haawi i kana mau olelo hope i ua Iapana ala.

 

HE KANAKA WAIWAI AIHUE.

 

            Bakersfield, Dec. 6. I keia kakahiaka ua hopu ia iho la o A.B. Fisher, he kanaka kukulu hale a kuonoono o keia kulanakauhale no ka aihue papa. Ua loaa aku oia i kona wa e hoao ana e lawe malu aku i kekahi mau apana papa. Ua kue aku o Fisher i kona hopu ia ana me kona holo ana aku iloko o kekahi hale kanaka ole, a i kona wa i haalele iho ai ia laila ua hookolo ia aku la oia a hiki i kona loaaa ana aku iloko o kona hale pea.

            Ma ka huli ia ana aku o loko o kona pa ua loaa aku la na papa i aihue ia ma kahi o $500 ka waiwaiio, he mau pani puka, na puka aniani a me kahi mau waiwai e ae kekahi i loaa aku. Ua loaa pu aku he nui na lako mea ai i hiki i ka $200 i aihue ia he elua po mamua aku mai kekahi hale aina mai o Santa Fe. O keia mau waiwai ua huna ia iloko o ka lepo a me kekahi mau waiwai e ae. Ua kukulu ae o Fisher i pa a me ona hale moa nana mai kekahi mau apana papa kumukuai nui mai. E liuliu ana o Fisher e kukulu i hale nona i ka wa i hopu ia iho la.

            He ekolu mau hale ana i kukulu ai ma Bakersfield a ma kela pule aku nei he ekolu ana mau hale i kukulu ai ma ke kulanakauhale o Keru a ua manao ia o ka hapanui o na lako i kukulu ia ai lakou he mau waiwai ia i aihue ia e Fisher.