Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 52, 27 December 1902 — Page 6

Page PDF (641.04 KB)

This text was transcribed by:  Tiana Kamiko
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

POAONO, DEKEMABA 27, 1902.

 

LOAA PONO KA POWA.

 

            Eia na Hui Kaa Pio Pake ke manaoia nei ua loaa ia lakou ka haole nana i lawelawe kekahi hana powa maluna o kekahi o ko lakou hoa kalaiwa kaapio mamua koke aku nei, ma o ka hopuia ana o J. Rothwell ma ka wanaao La Pule nei e Ah Lin, he hapa Hawaii a me Pake.  O keia iho ka hoike a Ah Lin:

            Ma ka hora 1:30 o ka wanaao La Pule nei, oiai, oia e holo ana ma ke alanui Papu, ua halawai iho la oia me kekahi haole i makemake e laweia aku oia no ke alanui Kula a me Papu, i ko laua hiki ana ma ua wahi ala ua pane mai la kana ohua e hoomau aku i ko laua alahele no ke alanui Puowaina a me Ema, a i ko laua wa i hoea ai malaila, ua kauoha hou mai la kana ohua e holo laua ma ke alanui Puowaina.  O ia kauoha hope a ka ohua oia ka ke kalaiwa i hoole aku ai, ia wa i ninau koke mai ai ke ohua i ke kalaiwa i na he dala kana.  Ia wa pu no nana ae la ka haole mao a maanei, a i kona ike ana aole he maalo kanaka ma ke alanui, oia no kona wa i hapai ae ai he bauku laau a uhau mai la me ke poo o Ah Lin.  Ua hooponiniu ia o Ah Lin, aka, ua hoao aku no nae oia e puliki i kona hoa paio, a mamua o ka paa ana aku o kona lima ua hili hou ia mai la oia i ka pauku laau.

            Ua lele aku ia ka ohua mai luna aku o ke kaa a holo aku la ma ke alanui Kula, me Ah Lin e uhai ana mahope.  He elua keiki i loaa aku ma ke alanui Kula a me Papu, aka, aole laua i hoeo e hopu mai i ka haole no ka makau malia he pahi kana.  Ua loaa aku ka haole ia Ah Lin, a mamuli o kona ikaika na paa iho la kona hoapaio a lawe aku la i ka halewai, nolaila, ua hoike aku ka haole i kona inoa o Rothwell, me ka hai aku pu aku i ka halewai, ua makemake oia e hele aku ma kekahi wahi ma ke alanui Puowaina, i ka hiki ana i ke kihi o ke alanui Ema me Kula, ua hoole iho la ke kalaiwa i ka lawe hou ana aku no kahi ana i makemake ai, nolaila, ua ulu he hakaka mawaena o laua, aia ma ka alewai e waiho nei ka pauku laau me na aweawea kulukoko maluna ona.  Ua moku ke poo o Ah lin, aka, aole i ku konukonu loa.

            Ua lawe ia aku o Lee On, ke kalaiwa i powa ai ma Puuhale, i kela mau po aku nei, no ka nana ana ina paha o keia haole ka mea nana oia i powa, ua ae mai oia, he like loa na hiohiona o keia haole me ka haole @nea oia i powa.  He kanaka hana mikini o Rothwell, no loko o ka hale hana hao o Catton a me Neil, aka, ua pau nae kona hana ana malaila i keia wa.

           

            Ua haawi makana ia aku o Charlie Peterson, ka haole kiai moku o Leahi me $382.50, ma ke ano he makana Karisimaka na na poe kalepa o ke kulanakauhale nei. 

 

UA HOIHOI IA MAI LA.

 

            Iloko o ka manaoio ia aole ka Bihopa Guletana e pae maalahi mai ana i keia kulanakauhale me kona ola e kamau ana, oiai, na hoike i loaa mai ai mai Hilo mai, aole he manaolana i koe nona, aka, aole nae pela ka makemake o ka Makua Lani, ua hoolohe mai oia i ke noi a kona mau kanaka o ka hoomana Katolika e hoopakele ia ke ola o ko lakou makua.

            He mea oiaio, ma ke awakea o ka Poaono nei, ua hoea mai la oia ma ke Kinau me ka maalahi, a na hooko ia hoi kana i iini nui ai e hiki ola mai i keia kulanakauhale mamua o kona make ana ma Hilo.

            I ka wa i pili mai ai o ke Kinau i ka uwapo ua lawe ia aku la he manele iluna o ka moku a maluna ona i hookau ia ai ka bihopa a lawe ia aku la e kekahi mau kahuna me na helehelena no ka hale misiona, a maloko o ke keena moe o o ka Makua Leonoa i make e waiho nei oia me ka hookapu ia o na mea a pau aole e hele aku e ike.  Ua haawi ia he pule maloko o ka rumi o ka mea ma'i i ke kakahiaka La Pule nei.  Ke manaoio ia nei e loaa ana no ka palekana iaia ke aloha mai na Lani.

 

HAULE ILOKO O KE KAHAWAI

A PAKELE KE OLA.

 

            Ma ka hora 6 o ke ahiahi La Pule nei, ua haule iho la he wahine nona ka inoa o Mele iloko o ke kahawai o Nuuanu, iaia e hoao ana e hele aku no kekahi aoao o ke kahawai malu na o ka uwapo o ke kaa uwila o ke kiekiena Pakipika, ma Waipiuia.  Ua nui ka wai o ke kahawai i keia wa ma o ka ikaika o ka haule ana o ka ua ina hora mamua iho.  Ika wa o Mele i haule ai iloko o ke kahawai ua kahea ae oia e kokua, a he elua mau Pukiki i holo aku e haawi ina hoopakele ana i ka mea poino.  Ua hoao ka wahine me kona ikaika e hoopakele ae mai kona ume ia ana e ka wai no lalo, aka, ua hiki ole nae, ua ike ia aku oia e hookuikui ia ana i na pohaku me ka hoomaka ana o kona ikaika e haalele mai ia ia.  Ua lele koke mai la na Pukiki iloko o ka wai a hoopakele ae la i ka wahine poino.  Ua lawe ia aku oia i kekahi hale e ku kokoke mai ana malaila no ka hoomana iki ana, alaila, hoihoi loa ia aku la no kona home, me ke kii ia o ke Kauka.  Ua hoikeia mai keia ulia poino i ka halewai me ke ku makaukau a ke kaa no ka lawe ana iaia i ka haukipili, aka, o na lono hope i hoikeia mai ua loaa iaia ka palekana.

           

            E lawe ia ae ana ma ka hoike ike nui o Sana Lui i ka 1904, ka hoki nui o ka honua nei nona ke kiekie o 18 hailima, a nona ke kaumaha he 1,705 paona.

 

O MRS. KAHOOMANA NUU-

ANU UA HALA.

 

Waihee, Koolau, Maui.

                        Dekemaba 17, 1902.

I ka nupepe KE ALOHA AINA.  Weline kaua a nui;

            He wahi puolo waimaka ka'u e hoouna aku nei, a na kou oluolu ia e uwila ae ma kekahi wahi kaawale o ka kana milimili, i ike mai ai o'u mau kini makamaka e noho ana mai ka la hiki ma Kumukahi a ka welone la o Lehua i ka Ilikai, no kuu mea aloha ua hala, auwe, luuluu wale!

            Ua oluolu i ke Akua Mana Loa ka lawe ana aku i ka hanu ola o ka'u aloha Mrs. Kahoomana Nuuanu, ma ka la 16 o Nov., 1902, ma Wahinepee, Maui, i ke 60 a oi o kona mau makahiki, elua makahiki me umi mahina o ka hoomailo ana a ka ma'i maluna o kona kino ua nui na hooikaika ana e loaa ka pono eia nae aole pela ka makemake o ka mea nana i hana, aka, o kona makemake ke lauaia.  Ua nui ko maua huli ikaika ana i kona ola i mua o na Kauka no ke kaohi ana mai o kona hanu, eia nae aole i hookoia ia iini a hiki wale i kona pau aho ana mai i keia ola ana.  O kona wahi paa o honoakalani, Hana, nana me kana kane mua ua make he mau keiki, a na kana hiapo eha keiki e ola nei, na keia mau keiki ua hanau aku na moopuna, elua i hala e aku a elua e ola nei, ua mare hou oia i ke kane me P. Kaakuamoku, a make ia mare me ka mea e kakau nei i ka malama o Dec. 1, 1892.  O ka nui o na la o ko maua pili ana he 9 makahiki, 11 mahina, 15 la, e 6 hora me 50 minute, he wahine malama kane a aloha keiki he mea nui nana na moopuna, a pela me ka ohana, a ko iho la ka mea i palapalaia, e hoi ka lepo i ka lepo ka uhane hoi i ka mea ia nana i hana, a waiho iho la i ka ukana kaumaha a luuluu me a'u a me na keiki me na moopuna e u aku ma keia aoao o ka muliwai make.  Aole au i hoike mua aku mamuli o ka piha kaumaha, i keia wa ua mama iki mai aka, o ke aloha o kuu lei i hala me he la aole ia i mae iho i ka mae Kau mae Hooilo.

            Kou hoa iloko o ke kaumaha,

                                                                        M.K. NUUANU

 

HALAWAI PAEAINA.

 

            E malama ia ana ma Hilo, ke hiki aku i ka la 12 o Ianuari, 1903, ka halawai Paeaina Nui o ka Hoomana Karistiano Naauao.

                        Ma ke kauoha.

                                    Rev. D. W. S. Makekau,

                                                            Kakauolelo.

                        Honolulu, Dec 22, 1902.

 

I NA POE LAWE PEPA A

PAU.

 

            Aole ope a owili e loaa aku o keia makahiki hou i kekahi poe, ke ole e hoouna e ia mai ke ola o ka pepa.

 

500 WAHINE OPIO I MAKE-

MAKE E LOAA NA KANE.

 

            Tacoma, Dec. 6.  Eia o Troy, Nu Ioka, ua makaukau no ka hoolako ana aku ia Tacoma a me kekahi mau kulanakauhale kapakai me 500 wahine opio no ka mare ana, o keia ae la na @e i loaa mai la Luna Leta Cro@ell o keia kulanakauhale mai a Miss Nora Nelson ma o Nu Ioka.  O kana leta kekahi iwaena o na leta he lehulehu i loaa mai ia Luna Leta Cromwell a me Meia Campbell mai na wahine opio mai o na mokuaina Hikina.  Ua hoala ia mai kela mau manao mamuli o kekahi mau itamu i hoopuka ia maloko o na nupepa o ka Hikina e pili ana i na kanaka o na kapakai Pakipika, a o ka oi loa aku no nae o Tacoma eia lakou ke huli nei i mau wahine maikai no ka mare ana.  O keia mau itamu ma ke koho wale ia ua kakau a hoouna ia aku lakou i na pepa o ka Hikina e kekahi kanaka nona ka inoa o James Evans, he kanaka puni kolohe.

            Ma ka hoike a Miss Nelson o na hale hana aikala a me pulima o Troy, na nui hewahewa na wahine opio e hana nei maloko o keia mau hale nana i hoomahuahua ae i ka heluna o na wahine ola kulanakauhale i oi pakela aku i na kane.  ma kona manao ua hiki ia Troy hookahi ke hoolako i na kapakai Pakipika me na wahine a aole hoi e emi mai malalo iho o 500 wahine opio i ake nui e holo aku i Tacoma ina e hooiaio ia mai ana e kekahi poe i hilinai ia aia he mau home a me na kane maikai e kali ana ia lakou malaila.  O Pearl M. Ladde, o alanui Hurlburt, Detroit, kekahi i makemake e launa leta me kekahi mau kanaka o ke kulana maikai, noonoo maikai a me ka oluolu.

 

NA LEALEA HEIHEI LIO MA

HILO.

 

            O na liuliu ana no ka malama ia ana o kekahi heihei lio nui ma Hilo ma ka La Hepenuia aia ke nee mua ala.  he eiwa ka nui o na heihei i hoolala ia no ia la a maloko oia mau lealea heihei lio he hookahi i hookaawale ia no na kaikamahine kau lio o ka Ua-Ka-nilehua.  Ina aole he mau kuia e holo aku ana na keiki paani polo o ke kulanakauhale nei no ka ulele ana me ko laila mau keiki lae ula ma ia hana.  Ua noi ia mai ka hana aupuni e holo aku e hoonanea i na kupa o ua aina ua kaulana ala, aka, aole nae i maopopo loa ko lakou kau aku i ka Poalua ae nei.

 

            Me kela Poakolu aku nei Dec. 17, i hoomanao ae ai o Puuku A. N. Kepoikai, i ka piha ana iaia o na makahiki he 41 me kekahi paina luau ma kona home ma Wailuku.