Ke Aloha Aina, Volume IX, Number 1, 3 January 1903 — Page 5

Page PDF (772.86 KB)

This text was transcribed by:  Lynn Nakagawa
This work is dedicated to:  For my friend, Terese Leber.

KE ALOHA AINA

KE ALOHA AINA, POAONO, IANUARI 3, 1903                            5

 

KA WANANA A KEKAHI LUAHINE KILOKOLO.

 

NO WALE, BERITANIA, O SHIPTON KONA INOA.

 

         Ma ka M. H. 1488 keia wanana a he nui na manawa mahope mai o laila i hoolaha pinepine ia ai ma kekahi mau makahiki lehulehu i kaa hope a e nei.

         Eia ke ana o na wanana nei i hiki mai ka hookoia ana o kona hopena a he mau mea nohoi i ike maka ia e kakou o Hawaii nei i keia wa. O ka hope loa o na mea a kakou i ike maka ihola ma Hawaii nei oia ka uwea telegarapa i hoomoe ia he mau tausani mile ka mamao e hiki ana no ka ka huaolelo me ka mnao no keia kowa loihi ma ka aina a ma ke kai. Eia ka wanana i wanana ia no kekahi mau keneturia i hala hope ae.

         E holo ana na kaa me ka lio ole.

         E piha ka honua me na ulia pilikia.

         E holo ana na manao a puni ka honua me he imoimo maka aia.

         E hana ana na wai i na hana kepaianaha.

         E loaa ana ke gula ma ke aa o nalaau.

         E holo na kanaka maloko o na puu me ka lio ole.

         E hele na kanaka malalo o ka wai, e moe e holo, e makailio ma laila.

         E ikeia ana na kanaka ma ka lewa me ka lole keokeo [he baluna paha keia] eleele, omaomao. E lana ana ka hao maluna o ka wai me he waapa ala.

         E loaa ana ke gula ma na aina i ikeia ia manawa.

         E hana ka wai me ka ahi ina hana kamahao.

         E ae ana o Enelani e komo ka ludaio ina oihana aupuni [ oiaio o Haku Bekonafila ka Iudaio i noho Kuhina Nui no Pelekane a make oia mamua aku nei he mau makahiki pokole wale no i hala ae nei.]

         A e pau ana ka honua i ka makahiki 1881. Ua hooko ia keia mauwanana apau a koe ka wanana hope oia ka mea i huhewa.

 

PUPULE O BENI HAAHEO.

        

         Ua hoihoi ia aku no ka hale ma’i pupule o Beni Haaheo, ke kanaka i ki ai ia Becky Houghtailing, a no ia hewa hoi oia e noho nei ma Kawa. Ua loaa oia i ka ma’i pupule i keia wa, a nolaila ua hookaawale ia oia mai @ o halep@hae aku o Kau no ka halema’i mo Keiaepohaka.

 

E na Makamaka! e Hoolohe i Keia.

 

         E hoouna mai na Nuhou, na Kumu Manao, na Kanikau a me na Mele, ma ka inoa o ko makou Lunahooponopono. O na kauoha Nupepa a me na hookaa dala ana, i ka Puuku. Aole loa he nupepa e loaa ke ole e hele pololei mai ke kauoha i ko makou Puuku, ma ke Keena o Ke Aloha Aina.

         E hooloke i keia ! O nele auanei.

 

PAU KA HOLO ANA O NA KAA HAPAUMI.

 

         Mahope o na ku ka akahele ana mawaena o ka Hui Kaa Hapa umi a me ka Hui Kaa Uwila ma ka Poaha nei, ua waiho ia aku la ka Hui Kuu Hapaumi iloko o ka mana o ka hui hope, aka, e pau no ia i ka wa e hooko ole ai o ka hui kaa Uwila ina mea i ae likeia.

         O ka hana mua a ka Hui Kaa Uwila ma ka la inehinei, oia ko na hoopau ana i ka hooholoia ana o na kaa hapaumi ma ke alanui Moi a me Waikiki, a koe wale aku no he mau kaa e halihali ana ina ohua mai ke poo aku o kahi hoolulu kaa uwila ma Waikiki no waho o ka palena pau oke kaa hepaumi. Ma ka hora 12 o ka po Poaha nei i pau ai ka holo ana o na kaa o ke alanui Moi. O na kaa o ke alanui Nuuanu a me Beritania aole lakou i hoopauia.

 

Nuhou Kuloko

 

         He la malie ka La Hape Nuia a me ka la Kulaia o ka hoau ia ana o ka uwea telegarapa.

         I ka Poaono iho la i hoopauia ai ka hoopukaia ana o ka nupepa “Ka Lahui Hawaii” e kona mau haku. Aloha no ia hoa kakele o ka maka peni.

         Ua nee aku ke keena hana o Enooh Johnson no kekahi keena ma ka hale pohaku o Kimo Kama bela e ku nei ma ke kihi o na alanui Kalepa a me Papu.

         Ma keia makahiki hou o 1903, e lohe mau ana kakou ina mea hou o na aina mamao ma ke telegarapa. O na mea hou o ka Ahaolelo e lohe mau la mai ana ina wa a pau, na bila i holo o me no bila i hoomoe la e laa na mea hou o na kahua kaua a pela aku.

         Ua haawi ae o Mr. a me Mrs. J. Kaukaliu he paina hauole Hape Nula imua o kekahi mau hoaloa ma ko laua wahi ima Kaluahole. Ua hoohauoli ia na mea a pau i ka nui lokomaikai oia mau maka maka. Ua hoolawa ia ka papaaina a lawa pono me na ono apau a ka puu e moni ai e hiki ole ae ai ke kamawae. No lana na hoomaikai palena ole o ka La Hape Nuia.

         Mahalo.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

 

HOOLAHA KUAI A KA MEA PAA MORAKI.

 

         Ke hoolaha ia aku nei ma keia no ka hooko ana aku i ka mana o kekahi moraki i hanaia ma ka la 27 o Iulai 1899, i hanaia e Frank Hustace o Honolulu, mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, o ka aoao ekahi, a me August Derier o Honolulu i oleloia o ka aoao elua, a i hoopaa ia ma ka buke 196 aoao 143 - 146 ma ke Keena Kope Hawaii, ke manao nei ka aoao elua e hooko aku i ua moraki aia i oleloia no ka hahaki ia o ka ae like oia ka uku oleia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ko laua wa uku.

         Ke hoolaha hou ia aku nei o ka aina e kuai a e hooliloia aku ana ma ka moraki i oleloia e kuai kudala ia ana ma ke keena kudala o James F. Morgan, Alanui Moiwahine, Honolulu, Poakahi, ia 19 o Ianuari, 1903, ma ka hora 12 awakea.

         O ka aina i hoopaa ia ma ka moraki i oleloia eia keia:

         Ekahi. Oia kela mahele o ka aina a pau e waiho ana ma Makiki, Honolulu, mokupui o Oahu, Hawaii Paeaina, a i hoakaka ia e like me keia.

         E hoomaka ana ma ke kihi Hema o keia, he kihi Komohana no ka pa e Ihuole e hui ana me ke King a e holo ana

         Akau 25° 15’ Komohana, 800 kapouai ma ka hoomaka ana o ka aina papu maluna aku o ke kanawai alaila.

         Hema 84° Hikina oiaio 162 kapuai e oki ana i ke kahawai ma kekahi wahi hanee o ke one ma ka Hikina; alaila holo ilalo

         Hema 26° 25 Hikina oiaio 7000 kapuai ma ka lihi akau o ka Heiau e hui ana me ka aina Loi no ka pa o ihuole he 20 kapuai mai ke kihi e ku nei i keia wa; alaila

         Hema 60° Komohana oiaio 148 kapuai ma ka pa o Ihuole no @hi i hoomaka ai.

         Nona ka ili aina he 2 1/2 eka, a i hoakakaia he mahele no ka aina i hoakaka ia ma ka Palapala Sila Nui 4519, Kuleana 6489 no Kaihiwa, a oia aina ua  lilo i ka mea moraki ma keia mau palapala kuai penei:

         a.  Palapala kuai a William C. Achi ia Frank Bust@ci, ma ka la 19 o Okatoba, 1897, a i hoopaa ia ma keena kope buke 173 aoao 179

         b.  Palapala kuai a William C Achi ia Frank Hustace, i hanaia ma ka ia 26 o Okatoba 1897, a i hoopaaia ma ke keena i oleloia ma ka buke 172 aoao 438.

         Elua. Oia kela mahele apau o ka aina e waiho ana ma Ili o Pau, Waikiki, Honolulu, mokupuni o Oahu, Hawaii Paeaina, e hoopuni a e hoakakaia ana penei:

         E hoomaka ana ma kekahi wahi mai ke Alanui Waikiki 100 kapuai Akau 24° 40’ Komohana oiaio mai ke kihi Hikina mai o ka apama holookoa a e holo ana

         1.  Akau 24° 40’ Komohana oiaio 300 kapuai ma ke alanui Waikiki;

         2.  Akau 35° Komohana oiaio 162 kapuai ma ke alanui Waikiki;

         3. Hema 71° 8’ Komohana oiaio 120 kapuai ma ka aina o Leslie;

         4.  Hema 35° Hikina oiaio 50 ka puai ma ka aina o Spillner;

         5.  Hema 31° 03’ Komohana oia io 59 kapuai ma ka aina o Spillner;

         6.  Hema 25° 22’ Hikina oiaio 474 ma ko Kuleana 104 F. L. -

         7.  Akau 71° 03’ Hikina oiaio 121 kapuai ma ka Apana helo 21 (no E. M. Manuel mamua ) no kahi i hoomaka ai.

         Nona ka ili aina o 70715 kapuai kuea, a oia hoi ka aina i lilo i ka mea moraki ma kekahi palapala i haneia e Luu Chong ma ke la 20 o Dekemaba 1897, a i hoopaaia ma ke keena i olelo ia ma ka buke 176 aoao 99.

         Ekolu. O keia mahele aina a pau e waiho ana ma lii o Pau, Waikiki i olelora, e hoopuni a i hoakakaia e like me keia

         E hoomaka ana ma ke kihi Hikina o keia mahele aina ma ke Ala nui Aapuni, alaila holo.

         1.  Akau 24° 40! Komohana oia io 10 e kapuai ma ke alanui Waikiki

         2.  Hema 71° 3’ Romohana 121 kapuai ma ka Apana 20;

         3.  Hema 25° 22’ Hikina, 104 ka puai ma ke Kuleana 104 F. L.

         4.  Akau 71° 3’ Hikina 102 kapuai no kahi i hoomaka ai.

         Nona ka ili aina he 10982.5 kapu ui kuea, a o ka aina i lilo i ka mea moraki ma kekahi palapala kuai i hanaia e Emily a me Antone Manuel ma ka la 14 o Maraki, 1898, a i hoopaaia ma ke Keena Kope ma ka buke 177, aoao 287 a me 288, o na mahele hope elua i hoakaka ia he mau mahele o ka Apana 20 oke Kule ana 8559-B, e moe like ana a e hoo hui ana i hookahi mahele aina.

         AUGUST DREIER,

         Kuike ma ke Dala Gula Amerika. O na lilo o ka palapala kuai ma ka aoao o ka mea kuai.

         No na mea i koe e ninau ia Holmes & Stanley na loio o ka ea paa moraki.

         Hanaia ma Honolulu, Dekamaba 26, 1902.

         tf

 

HOOLAHA KUAI A KA MEA PAA MORAKI

 

         I kulike ai me ka mana o kekahi moraki i hanaia e Jose Pedro Mello ia M. M. Payao, i ka la 7 o Novemaba, 1901, a i hoopaa ia ma ke Keena Kope Aupuni, ma Honolulu, Oahu, T. H., Buke 227, aoao 269 a ka 271 i ke hoolaha ia aku nei ma keia ua manao ka mea paa moraki e paa i ua moraki ala no ka uku ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee.

         Ke hoolaha houia aku nei mahope o ka pau ana o na pule ekolu mai ka la e puka aku nei o keia hoolaha o na waiwai i oleloia maloko o ka moraki i oleloia e hooliloia aku no ia ma ke kuai kudala ia ana, ma ke keena kudala o James F. Morgan, ma Honolulu i oleloia ma ka la 22 o Ianuari 1903, ma ke hora 12 awa kea o ka la i oleloia.

         No na mea i koe e ninau ia A. G. Correa, Loio.

Hanaia ma Honolulu, Dec. 20, 1902.

         M. M. PAVAO.

         Mea Paa Moraki.

        

         Oia kela aelike hoolimalima i hanaia aku i ka mea moraki e Nettie P. Scott, ma ka la 22 o Aperila 1895, a i hoopaaia ma ke Keena Ko e Aupuni, buke 1 5, aoao 448, ma Honolulu, Oahu, Teritori o Hawaii, o keia e hooliloia ana i ke kahi aina e waiho ana ma Holualoa, nona ka nui he 20 eka, e waiho ana mauka e pilipu ana me ke alanui aupuni maluna ma ka aoao akau o Holualoa L. Nona ka manawa hoolimalima e pau ana i Sepatemaba 1, 1907, ma keia e lilo no keia pa hale me na hale, na pahu wai, na mea ulu a me na waiwai e ae a pau ma luna ona.

 

CAMARA & CO,,

 

Waina, Bia me na Waiona

Kihi o Alanui Alakea me Moiwahine.

 

WAINA CLARET 50o .... 1 Galani

WAINA SWEETS 75o .... 1 Galani

PRIME BIA $2.00 o ke .... doz qts

 

         Ua loaa mai ia makou he heluna nui o na waiona like ole Waiona, Bia, Gini, Wisike ame Barani a ke kuai ia nei me ka emi loa.

 

         Eia maanei o W. Rice, kekahi o a Hawaii i noho loihi me Frank Brown. Nana e hoikeike aku ia oukou i keia mau waiwai

 

HOOLAHA

 

         UA MAKEMAKE O MAUNAKEA e hoike eia oia ke manao nei o pakui mai i mahele waiwai paa iloko o kana oihana loio a e lawelawe aku ma na ano hooponopono ana a pau e pili ana i na aina. He manaolo kona e oi loa aku ma na ano hooponopono ana a pau e pili ana i na aina. He manaolo kona e oi loa aku no ka hoopomaikai ia o ka lahui Hawaii ke waiho mai ma kona mau lima i kekahi aina a lakou e manao ai e hoolilo, hoolimalima a moraki paha, a e hooko koke aku no hoi oia me ka eleu ia hana. O kona ike olelo Hawaii ame ka ike i na aina a me na moo waiwai a hookuleana o na aina ma Hawaii nei ko na mea i kupono loa ai no ka hooko ana aku ia ano hana no na Hawaii oiwi.

         KEENA OIHANA: Hale Kama heia, Rumi 20 - 21. Kihi o na Alanui Kalepa me Papu.