Ke Aloha Aina, Volume IX, Number 15, 11 April 1903 — PANE IA KAHILIPULU A ME KANALOA. [ARTICLE]

PANE IA KAHILIPULU A ME KANALOA.

Ua ik" iho i ka olua o kela ma'i pule aku noi, a ma kn Knnaloa o ka mipopa o ka la 2S o Maraki. e ninan ' ana 1 kama a na 'Ui, e like iho me k< ia: [ I ka \va o ka Jfoi Kalakaua ame i Kapiolani, inako na *fti K<?kanilkp, Ke- ! li'alionui ame Likelike, «a loaa anel ia | lakou nei he wahi iloko o ke anaina hnipule a hoolewa paha? Aole. ao!e loa! He oiaio. i ka vva i make ai ke alii Kekaulike, ua ike makou aohe i hele ae kekahi mau alīi nni e ola ana ia manaw'n, oia lioi o Keelikolani, KaMeonalani, Pa\iahi, Kukailirnoku ame Kekaanian. a he nui aku na alii i hele ole ia hoolewa. Hiki mai nri i ki\ maiinwa i inake ai na alii Kalakana nmp Likelike. a ua 0 Kanaloa ma e helupapa uia nei ina na hooaawaleia i wahi no Owana Wilikoki, Malaea Kahoawelani, Kaikioewa, KahakuhaaKoi, Maluhi Reis, na moopun" a Auhea atne Kekauonohi ITe oiaio, uii ikeia aku h-i nui na 4, Unu pehi Io'o** i kpmo ae a i hele ae i kupono no keia poe al!i a ua 0 KajaaIoa ma e helupapa mai nei, me ka olelo iho no ua ikeia kahi e hele ai, mai pii v ae, a manao he pili, ua ike c:akou. īna hol ha he ike, aohe e olelo peia. Auhea kahi e pii aku ai, oiai ua Ilke no ua poe aīii uei me keia jwe alii, aohe i 01 ae leāhi mai kahi, ua like na alii aj>aTi i keia nianawa.. Wahi hou no a aa 0 Kanalon ma. ; O K,\\va.uanakoa ame Kalaniauaole amo ka Molwahine Liliu ame na wahine a olua pau ae la 110. Mai huhewa olike me koia Iioonohonoho aua Tehea ka huhewn ana? Oiai ua hwi' kaawaleia he wahi »10 na alii Knwann nakoa auie kana wahiuo. na alii Kalaninnaole ame kana wahine, mahope akn 0 ka ohana alii a K«hoalii, a mahope aku j o lakou komo aku na nio'opuna a Keon.i. oia hoi keia poe Owana WUikoki, moopuna a ke alii Laanui; Peleuli Amalu ame kona niau kaikaina, na moopnna n ke alii Auhea, a me ko kaikamahiw a | ke alii Keanolani, oia 0 Kekauonohi- ! makaokalani. alaila kovno aku keia jkv { alii e hehipapa la mai nei 0 K>niaIoa ina, Auhea oukou <;'Kaualoa ma, h\a e kotno poe alii, 1 konw no hoi pnha kela ixve alii, au e hoole ike ole nuii'iwi. A v.v ka i n\ai e haawi i ka n\e« I 'kamaaiaa

ka hoonohouoho auu puha, o ka hooj>oaopouo aua paha? Ia oukou nu paha Kanaloa ma eu? Ileaha ka hoi ka mpa! t i hele ole ai e noi I ka poe naiia kv ! alii, wailio a pau i ka hanaia e na hunona 2 na alii, alaila r walaau mai W£ihi. A eia hou no ua o Hanaloa ina ko ninau mai nei }oa ua loaa he wahi j% Luke Pipale tae kekahi. poe alii a poei hanohano o ka aina nei. A eia keiā, i| ka,wa i make āi na alii Kekelaokalaailjyne Kaelikoluni, Pounh) ame Pika e ola inai aua no o Kuleleonalaal, haowi tnal no anei i wuhi no Luke PLlte ae aku nei au, Make eai alii Keelikolani ame Paūahi, ua loaa no he wahi no ka "ffio'oyuna a 'ke alij Kahauuapilo. na alii Kekelaokalanl Pika Kaeo ame Kaleleoiialanf 9, komo hou no o Luke Pipale ma kuhi o na alii « kanikau ana i kela mau ulii uiake,' Ua. keia mau maka, oiai imua iho la no o te alo oia poe. alii, ! Wiihi hou no a ua o Kanaloa ai ■' Manao lakou. nei t make p AIhcrtKukaiīimōku Kunuiakea aohe inea nana 8 ke'u ana i. ke kapu o na lani. Ma ka nnna iho, aohe he mnkee maoli ko ua o Kanaloa nia. i ke alīi, aka, he huahua amo ka lili no ke komo. ole ana paaa iloko o. kahi i hookaawaleia no keia rjOa ?ln. inn paha i ,; ; o::;o o Kanaloa ma,'' aohe e ko'u mai. Me ka i mai, i ka h'i ■ iho no ku o Luke Pipale i ke kapu 4 karin»fna, hoolohe wale aku la nō 1 I:e- , kalii poe iku ole . e. hehi iu ke kapu alii wpIiwpI! i ka la hqolewa. .Aul&a oukou, ' aohe I hehi ia ke kapu alii, ua hapai ia a Triflitr»īli.. ia.. Ua • ike .-ka- ■■ moopuna a • Kahnanopilo i ka poe upono e ukaii ai i ke alii make Kukailiiuoku, \Vahi liou no a ua o Kanaloa ma. o Elizabeth Booth, aole makou i ik" iaia an:e keia mau wahi O ka mea niaka'u ia o ka ike ole ana o ouleou. -TTn ole loa no ka Owai paha o Kaaaloa ma? A eia mai ia: O E)izabeth Booth ke kaikamahine a ke alii Ilonpili Baker a moopuna a Kamakahelei, Moiwahine o Kauai, ke kupuna Iike no hoi ia nie na alii opio o Waikiki, A ne na mau wahi hao,le he mau hunona ia na na lohe ka peiao. Wahi hou no. a ua o Kanaloa ma. Hoohaahaa oe i ke kapu o na alii, o pakaukau hele ai na'u kela, na'u keia. Owai kai hoohaahaa i ke kapu o 'na alit? 0 ka makou qica i. jke im hoihiihī ia na alii, a aohe no he mea nana i pakaukau hele, a Kanaloa, ma e mai nei, me ka i mai, eia aku 60 0 Waikiki e noiio mai ia me ka l,ako i na hoailona kapu, no lakou ioi paha ia o ka olelo ole ia aku. Keu no paha ua laka ua 0 Kanaloa ma, kuhikuhi aku la i 0 1 na alii. . ■ " . . Make ke alii Kunuiakea o na l:i opio ka mea i hai mua ia aku, a na lakou" no e noonoo mai keia alii, aole pahi; ' na Luke e nonol aku ia lakou. Ina paha o oukou aku la ia e Kanaloa ma, ko oioi aku la no ia i na alii.. Aka, uti ike 0 Luke i na loina o kahi a'lii, {i he mea olaio ua lioouna mai 110 nā, keiW a ke alii Kapiolani i na kahili i %a la hope mamua ae o ka mānawa e liullu ana ka hoolewa o ke alii Kukailimoku. Makemake anei oukou e KanaIofi ma e waiho olohelohe keia alii me koua Loailona alii ole a hiki i ka hora liope? } Aole no paha i komo ae kela poa alii iloko o ka huakai ma ke ano hoi ■ mauao he pilikoko no na Kamehameha» aka. uia ka ike a na i>oe lili ole apau, he kupono no poO alii e helupa'pa ' ia hei e Kanaloa nia e komo a e uka'l' aku mahope o ke alii make ; " ' A aole n.o na Kanaloa ma e ninau ; kama a ua alii. Uoomanao ae la ka hoi i k<Oa Wahi mele i pr.ka mua n\p,ī 1 ai maloko o ka uuiiopa Aloha Aina o 1 kela mau inakahiki aku nei, fcia hōi koia :i "O ka nlnau hooliuoi ā ka noa, \ O ka hoohewahowa a ka uka mahiaf A kn humanakna o uk'a o ka Ilui A ka Iei i>ookoe o Malia i ike ole ai i na alli • . Ile noho uka wale no 0 Wahiawa —e," \ Wahi hou no a. ua 0 Kan&loa ma.: Mui hoao . hou. A ua makemake r>uo, paha i uo oukou. Owai ko oukou uiakaaiiiauu? 1 Mai hoao e aha? A ia wai e hoao. aku ai? A eia, ua lako no kela - poa | alii ia mea he makaainana, he kanaka nui, he kanaka iki, me he mea la o 00 kekahi o ko iakou makaainana e Kanai loa ma. Ma ke mele o kekahi o kei£ poe aiii, a penei ua mele uei: 1 "O ke kapa kai Iali ! O ka aW kai ia Maliu ) I O ka laalo ia Kanaloa." | Okiloa bo ka hoi 0 ua Kanaloa ma, f paa wiālo ka. Ina e makemake i hkahil kop o keia wahi kanaenae- kn mai I i hele aku hoi paha na haku hea mai. I Maikai kela. Wahi hou 110 a ua o Kanaloa rtia, T k« hohīku 0 Malaoa Kahaawela'nl, k* ma'ama iwi 0 na alii, i ka h'aslo!e i ka hale kiipapau o na alii, ia Kahea Kaia-, peelna. komo ae la ma kahi 0 ua pili-' koko e hookohu ai, a hiki aku la <itv nlii opio aoho ka mea nana e kīai, hookano. Ia vai \ heīuku ai 0 Kahaawelani. a i. hookano ai? ' Kei no hoi na ufi alii Kameelamokn ame Kamanawa keia, moopuna 0 Kahaawelanl, ua uo hot u\e ua mau »Hi opio la. Ta o Kahanwolanl e e hele ana ia ' alii. oiai ua hookaawāMa i wahi i\gt I lakou iloko 0 ka ame ka ■ pu m.i! mai no o wa 0 Kanaloa >,ua f | k« hookohu o Malaoa Kahaawelaiii īu$ he pilf la. , ,*■',• ' s ' , 1 | 1* mthoa onkou 0 Kanaloa tua, 0 k>

Kahaawelaaī wahi no ia e hele la, āme ka oit !o pq mai no «ohe pōno o Kahaawelani i;>alaile e iioho kiai ai. O oukon no e Kanaloa ma ka pono ea, e pee mni : uei, manao paha aohe e il>eia aku? ' B »a alii, ua Hana iho nei; au ma kahi aniani liilii o Kupeiina a aa ike aku fiei i ke aka maloko o ke kiaha wainaO mea no hoi o mm no hoi, o nei n<> hin, o lakou no apau lon! Ua ike iho i kau e Kahilipula o ka lft 4 o Aperiia, e pane «nn ia I/uey K. Kaopauhi, e nonoi mai aiia oe e kaia aku keia poe alii no kela inoa pelapeia ft u i kapa mai ai ia lakou. Heaha no ka mea i wikiwiki ai o ka waha a pau mihi liou, uolaila he kamu ao keia ia kakou Aoie e haawi i ka iuoa pelapela i ra alii, ur ike ia. A e hai mai ana no hol ©e i na pili o na aliiKekelaokalaei ame OKaleleonaiani ame ke kunuhau o kekahi poe aiii e ae, a hookomo iho la no hoi oe i kou wahi moouauhau. Auhea oe, aohe o makou hoihoi i kou kuauhau, a aohe no o makou *ike i kou wahi kuaui»au; hookahi a makou kuauhau makemake, o ke kuauhau o ua alii ,aole paha 0 kou. A ike hou iho la no e helupapa mii ana oe ua ike oe i kela poe alii, ko lakou mau kupuna a makua, a eia hoi ka m«a i koe, heaha la ke kumu o ka hoohaule ia ana o keia ma(i alii. Harjfi Vvapuamailani. Carrie Kaonaeha, na kaikainahinp a ke alii Kamaiopili, a pHa tjo hoi keia alii Williain Kuakini Na.pnnamano, ka moopuna a ke alii Kanele, b<* jK)ino ]ifiiia, lie hoo]ioitin okoa iho no pal.a? ] > AIK A M ALA N* AI, I lonolulu. Api-)I U. IJX)3. Ko Aiolia Aina.—- ~ - Aloha oi': - ī*a ike iho.au ma ko.i ■j>«pa o Maraki liS. i ka pane a K;niulon, n pela hoi me ka Kahilipnlu <> Au-'i'ila 4 nei. I'ane 1. na Kahilipu'u. «- noi mni ana e hoike au i ke ak< j a 1 ke ki|ahaua pololei o ke lii Kukaili- : —»oku. Aia >vaj» no-ka'u mau ' ma na wa i aua i olalau mai ai. a olalau hou mai nei no. Olalau I—O1 —O Kuaiwa {k} noho ia Kahilinai (w) ha13au o Tlakamaikalnjyi (k). noho ia Kaniniulaui (*■) hanau o Kalikookalani noho ia KeliiiMoikai .(k) o 7\noanaeha (v:)līoopololei I k<? leuahaua liawawa, i O Kalaninuiiamainao (k) noho ia Ah!a Kalanikumaikiekie (w), o Kpkunuiaioimoku (k) uoho ia Kaniiūnoknlani (w 1 ) o Ilakamaikalani (w) aipe Kelikokala ii '(w). He kaikuaana o Hakama'kalani; Kalikokalani, a nana Pal<*a kAu-a kane i hanai ia £Tao»nar-ha ina Kea'ahewa. Kohala. līawaii, a hiiei i ko;»a va i lioao ai Oloham». He mau bola ka'u no ka pololei o" f k«-XnTi!'' mau kamahek* o hele • «na no ka mnkiiikai i na Palihulaana, maipna o luua liiki i k,?hī « Ui.upi I «i, ua uui loa ko 1/nia poloH, ia laua na<- • ' «*. iiu-f !if<j i ka pololi ike aku !a kc-kal>l ' o hiua-ia Tl{iVtr'ia : !{:!l;iai m e Palea kanrkane a ivahlai U3ai aua im nia kane, na " nialuna iuai o ka pali o Kaana- j .knmnkaoliua, o}elo akn la i k{; kokoolua, nia lioī hn ka ai n kaua ]a i ke 'li!, e \ . liaku kaua i hula r<o Jca moopuna, oia ! teia : llr no Kekeiaokalani Kaikamahin<'' a Kaononha Moopuna,a līakainaikalani Hanai hnku a Palea Ke 'lii naua e ki-k<> ka halft o Puna Ki-ke Puna i 'na io hala a ka waliin?. Iluia iho la no ua mau kaniika uei ] a hookupu Jkoke ia ilao la no. ■ Lilo iho Ia keia mau lalaui melo he niea 1 walewaiia iloko o.a mau la. O keia ka j makou lolie mai ko makou 111:111 kupuna j mai, a lohe hpu mai 119 mai a Kekelaoka- ' lani īnai. Kau pane 2, e nonoi mai ana j ka oluolu 0 na poe apau au i hailiili ai e kala aku ia oe, uolaila ke kala flku nei'niakou ia oe. Ke olelo hou inai )id no oe, aole no makou apau kau i olelo ai, 110 k< fcahi Jnau inea iho no, aka, ma kau 0 kela pule aku 0 na poe no apan. a i keia wa & TJa hoi hou oe i ke ehu me he moi la T"a ike a —u. , Kau paiie 3, o oe ponoi kai'hele imua 0 Kekelaokalani aine Kaleleonalani. O ka ohau," wale 110 a Kalawaiunui ka Kokelaokalani 1 kuhikuhi niai ia oe, O ko toea no ka ia i hilihewa mai ai ma kau papa kuai'hau he makuakane 0 Ilakainaikalnui no Kalikokalmu, Kau pane 4, ua rke 00 i na iliili o Tlalya, aia me oe kahi i w.iiho ai. oia hoi 0 Kalaika])uanui (k 1 noho ia llaloa (w) puka mai 0 Knimlaliaole (k), noho ia W-4 lawala (v.) puka niai o Kainakalionu (k) a pela aku. Olalau hou no oe la Kia ,ka po'oh'i, o Kalaikapuainui (k) ia Kalioena (w), o Koholo (k) ia Ilaloa (w), t> Kai.nlahaole (k) ia ,W/ilawala lie h'hulehu n;» pun, ma lea niakon Ih 1 ku l>unakai:» o Kalaikapuaiuui no Kapa'nhaole, lua kau ln'au hoi he niakuakune. A eia no kekahi lalau ou, o ko hui pu «na mai iu»i ia Haiiiukoki iua kahi 0 uu k-iki fl I* h 10ll> 0 }<~ ]. lUn l'iin.i i.«. !•'.■ k.'iik.'UiialniK' a K< j kaualoa, k ' k i kaiaahiiii'. Aole 110 0 a lUn"ii u.« in.ikoi! i oieio aku ai i na ihi;i <■ ka y 1' o:' K uana i!u> i ka makoi'. o \\ (k) kai i-oho ia Papnnnihananmi' (1. 0 Houhoknkakalani i\v) 'I -iho I W k |I liikoluan ■ 1 (• i o nnlea. 4\v iki> ;tHai la 00 1 ka ihii'.-.oiī liii'oa a ir.%t-,lroao hou ohoopa'il«va o Inlilu'wa uianao ke ole ko kuknku«n wahi a ka l>uke Nlll. j Kau p«tM- 5. «ohi' imi uikMki'. " Kaa l'ai- 11,-, il, • ,>.» i ka ;>ua a Kalnnika i- ; h'loi.-.iwi. o ka!a'r,vohi (h 1 ia MuoUi (tv> j haeau ka lauii kaīkAaialuue, oiu ka \va-

' hi.ie a ke 'lii Kuhlo e uolio nei. Ota i Kalanikouleleiaiwl ua ike no keia mau Uiaka, he Inaikuahino ia no makuakano o Kam»>ehhhva me Kuikuipua . meu makua, noho oia ' ia Kaauwal hanau' o Kahalekulu. Ho.v ; pili ame Kalaiwōlii. Eia oe i ka lau e hele īnai 1 oei, āole ī elieli aku. lua no'u kela ahupnaa o Kaipapau mv waena o Hauula ame Laiemaloo, imi koke au a lona oe, holhoi au ia oe i!«i'a. , Wuhi au, o na mea apau e olelo nna he moopuna na t»lilAn!wahlne, hoopunlpuui. Ina e uiaketnak<> i krt oiaio, ela m»i, wnhi no au. O Pupuka kane noho aa L'iilaiii (w) hanau o Kāhillpulu (w), aoho ia Kol i (k) 2, hanau o PHlan) i , (w) 2, o K'ol i (k) & Uā ike a ka- ! ; nmaina makou ia ma Puako, Ha- | waii, ko lakou wah! noho. Noho 0 Pii- ; lani me Kaneiauali?, kuikunane o KOIIII 1 , h&nau ka laua k<iiki o Kamakainai, o ! Kuakini. Mamua keia 0 kona hoi ana ! - mai me Kuauaoa &a Oahu nei. Aole no 0 keua mau Piilani au e helu lalau mai uei ka niakou, o Piilani (w) moopunā a , Kauh, aimokuakama laua o Kapukini kai' uoho a Moanaak&a, moopuna a Kaiki- : 0 Puna īaua 0 Kanalonkuaana, ku moopuua a Kapulani laua o i Umialiloa. Heaha ko makou kuleana ia pupuka ame koua hele kaapuni ana a hiki i Waipio a loaa ai o Kanaloa, kou kupunawahine. kou makuahine anie oe? Hoohaukae nuj)epa. Ola nae paha, aia ka pono o ka ikeia mai o na wahi okumukumu kupuna. nolaila — : Hoaiai mai nei ka wai o Eleile iluaa 1 Ua hele wale a hoohuelo i na pali ; Ae no hoi ! Wnlii .*'u; o kou kupunakīine 0 Pupuj kii kai nulio rne Kamehamaha I. a ao ! oia i kana kaikpmahine ia Kekinokalaai, ! 1 ke kimu<iiiii o uai'lu apnu, ame ke melo o~na 'Ki apa.\ a niai a Kf-kinokalani mai 1 loau ai ka ike ia oe, nolaila, e nana pono ilio i ka moolelo a ka moopuna. a I'upuk»: oia ka niea i helehewa ai 0 ke Kinau a "A ke Kalaurtina e huli hele nei j , Ke paLa la 'e paha ai i ka make- ; makn ia ; * "—: 7" i ■ A hiki mai |ja ale» ole ho-i 1 Ka ole ana pfih'a la ua ao kumu ia/' Kau, pane 7. :H«aha ka oi o Keaktalai}i (k) e'ike Keakealani (w) a ~ uie kona kaikji3nft .ms. Kr-awo, 0 laua na mea i noho i ljce aupuni. Huhehawa fea ike, 0 Kap< j ua Kīni» moopuna olalan * a pupuka, Aole !o K«.akeajani (\vV he kailiuahui'Mao Keawe, 0 koua makuahin? . i;o ia na?ia i hanau mai. A heaha hoi ka oi ,0 Koakealapi (w) ia Keaki-alani ,(kj ko:m kuj>uuakane? Kau paue 8. Ke hoike .aku nei au me k*a poloh i, hoo- . kaliL. wale, ihv uo j>. Kalikokalani, na Kamehaieeha i aku ia. Kalawaianui, o'm a.ū!ci> naoa « kah«yi kapu e ruo<>, Lele uiai kfi wohi, ito vin 0 Keliinialkail a 0 K'-liiolaloa kv k<nj'j 2 # Kannloa. ... Mui poaia lo 1h ( no 0 ■Kannloa, ko ku,puwiw:rihiuf hui ao'o i><> e. lu>Ojaipni in.iu maj. A'a ltoi |»fijia a lii.ki aku kakou i ; k«!ii,.o;ft poe Kanaloa 0 oukOu. ,J Ao'e loa o Kal(iwaianui aa>e Kanaloa kona ika-ik!.iauuft } lawe • i kda olMhh,. oi'H o!ii ana no j> Kaho.alii ko laua , kiiakaiie i ka wsj i hiki unj ai 0 ka s Euanelio 0 ka iua!aniahi-ua 1 Hawaii nei, , a iaia, no. pau ka Levi oihana, pau ;iu ine ko loiīa mnu jmoliai. Aole 0 i lioa'iii mai' ia Kalawaiaiuii, he "līi 110 koua mai kona mau kupuua mai. Ma ka aoao 0' koua he 1 ma k* aoao o kfjtna uiakuahine' he K?awepo.epo ?; 0 koua knpunav.-ahiiie o Kai hoaUi kai hoakua! ia. Ike iho'la i kau ! e oitlp ana, ua ike au ia mea, he pui ; ia na mea, a pflfa aku, koo iho la n;lc | kj moōpyui a Ivji|lawpau ame na moo- | puna a Lumilumlahulani, alaila, hoonw 1 nao ae la o lakou ka paha kau 1 haawi ; mai al i kela inoa ma kai; a ina uo 5 lakou, maikai lie^? Ma leahi au e olelo j aua, 0 Kahele 11 a ( Kalakini ame .Hanale. I aikane a ke 'l.i Liholiho a ki !a i ka pu j a inake i Lahain?', olalau hou no 00, aole j ia o.kona maku4kane, 0 o' ka oi Kc hai la J ke ,keo 0 Moolau O keaha kiau uku e kauahele —e? Wahi au, owai'keia e olelo uei he m'nu pua na Liloa, ao|e au i ike. Olelo mnl , nei hoī oe ua ikej oe, Ua ao ia. Hohoau io 110 k*a. hoi ka jike 6uauhau 0 kq moo- ; puna a puiuika, ;o ka lalau no !a. mii 4 Kinohi a Hoik«aijia, aia wale no i a«J- -- oih* e.pai n.ai i? >le i lilki mal k(s kal i j ua kijli— ' j ho'iho'i |ae i Kahuwa I , „ I ua ainn. luiakomo. ( j Ekohi .Ka'.o. wahi au, o ka mua j 0 ka lu,a oia ko Kauai; 0 ke j ko)u ia Lahilahi} l'a! nui kou olalau, j eo ka iko 010 |naoli 110 paha. 'O ke j Ka< o uuia loa ka, o ko ICauai. ka m-i--f kuakane o Kaun:iualii, hoolilo ia 4 ilio la j e ..oe i hope, wahi au. A*ul»'a' o a e ]e kuu makamaka, o kni) kuuuhau 0 ke kUAuh'iu ja Kanaiua. MU| ka uana iho'o 'ko Ki | Pulekaluhi Kaikioowa Kamoluimiihanui, j auwe ' he makajualva ka uou ka moo- : i'ima a Kanieliai;!ii'!;'i:i'ii, ka luoopuna n Kikaulike.- ka jiUM]>mia ;i KaiiiikapuJ maluu'u, kft irooijiuua ( !aua mr KeikilaKialnwaliino o Puna, ka ■ H!i«o|niiia a Khmuukuimaliuo? AlaUa, o | 00 ka oi ii!;i ka p;ie aina Il.nwaii noi. | A.ile lua mukou : i olelo pela ia Kukalli- , i' 1 : u !tv p akaiiiUka uo i:.akou, a oukou j u ii!<> poe lvj»;iaioa 0 oukou e uoke ; mai !><M i ku wa!:;au - J M<> l.K' kani kaoke la ?)uiui 0 j ka liala | Na- l.aliakiki: wale £ ke oue 0 M«hv • moku | 4 Moku l<io 0 ka ua 0 Manuakfpa | Kc k 'i>a w .'ih'. hi uo i llihiu'apu. ( T'« mauAo loa; pnlu\ oukou ht* makaj niuana s he kahu paha kela no ka ,lo;i4 o!o. >.> 5 i oiU-i

[ hooiewa, E poho malio % ■ hol. O lnkou no ia i ka *pill nianawa o * Piilani. ?vo lia hookaawa> ole ia ana ] aīiei i walii mo Ownna; Kahaw4?lani Kaf-1 Lioewa, Malnhi, Kahalmhaakoi, na moo-! p«7ia a Auhoa, Kekauonohi. i ka hoolewa I o ka Moi Kalakaua, Kaiulani ame Poo- I maikelani, Ite kumu a oukoū e maaao J nei aole e hfki ia lakou ke ioaa he wahi ! iloko o ko ksia alil hoolewa, a'onkon e' hookae Ike ofc mai nei i na moopuna 1 a Keoīia, a KalnnikanleWaiwl, a Kea- | kealani (w), a Kenkamahana, a Iwikaiiikann, a Kenkealan] (k)? T3a ike iho lii oukou i ka ke 'lli Palekaluhi e nlnau mal ana,'auhen na "li! i noho hakn !a? Ua hala i ka po? I make- ! make oukon e ntnati T ka plli o kela | poe npau i he!o i ka hoolewa o ke 'lil, 1 e iiinan aku īaia» O ko mana wiimo ! hookahi ke!a, e pnka mai nae iwaho me ' ko oukon mau inoa i mea e like al me j -maua e hele aku nei me ko maua mau fnoa ponoi, aole me ke pee mai ma k« I kua o kekahi mea i hookoloia aku j kofla aeheu. Ke oielo mai nel oukou, mai plj ae a manao- he pill, ua ike oukou ia mea. J O! ana, hookuuia mai ana ua ike la o ! ookou? Aia wale no ko oukou ike ma-1 lona o na huakai hoolewa, aole i ke i kaono, aoie i kou poopoo e ke aloha, ' ke ma!atna nei ūo makou 1 ko makou ' mau palapala kooo o ka hoolewa o ua j man aIW !a a oakou e helu mai nei. Mat j manao paha oukou no ko Keamuamnku pupule a pupuka aohe ona a!a, o oukou j no ka oukou e ninau iho, o ka poe e 1 pee mai nei no ka hilahila o ikeia aku, I aole makou i hehi i ke kapu, ua hoao 1 makou e loaa iaia na lioohiwahiwa a ' pan; na onkoū nae palia 5a mau hiwa- 1 hiwa ea? Na'u hol aoie ua m«u wnki ! haoi a 1a a oukou e iniku mai la i ke 1 paaukau, no «a nele palm i ka mea ole e kamailio ai, hakuepa vra!c ae no. Aole 1 paha ia o ka'u hana, o ka hele aku i \ j na 'lii e olelo ai, hoinai ka mea, homai ! I na'u e mahaoi aku. U« ike makou ia me«. j na laua no ia e noouoo, elike no hoi | ! mo ia 'a oukou ! ike !ho ao!e paha ! | nit f n e mahaoi aku. T"a io makou ia njoa. j Heahii ka' ko ka ohvi mea o ka wiivi ofe i ! ana aellaila? Aole paha o oukou !ke la j j he h-ehiku ia. we ka ninan hookaTio maf, ! f owai o fs!i7abeth- Bootli? Ao'e makou ' ! i ike iaia, o 'oiikou paha ka makōu p 1 ninan aku, aolē no p&hk ou'tovi i ike ! owai oukotr? makou ua ike. Ina ua ' kupono na 'lii ame fca laua niau wahine, ! heaha 'ka hoi ka mea i \-upono ole ai ! iaia ame kana kane, oia' ha Kamako*-}-! oku Kamal;ahel»M, ka MoiY>*ahine o Ivau- ! ! ai, !ike no na moopuna o lakou. 71 1 nana ma kal/i e pane ia ana o Kahiii- 1 j pulu, no Piilani (w) niaīaila oukoii o ike ai i kekahi mau 'Impuna. ona. A ina jno ao!o e In\va ?a, ninau mai ia'u Ku'i--1 kuli ko mukou pepeiao i kahi liao <y ! wnhi a onkoii. U makou kekalii kuli- ! Irnls i !ra poi* wnhanuku. ano lili, e o!e!o ■ hoopuri?pnnt a? f ke pnkaukau hf»le. O !kr» pak.mknu 'ia o ka huohiwahiwa aku ea. o keaha hoi ka oukou? J-I<> makei make ka makou 5 nifikaninana no makon, j a owai ko maUf>u makaainaiia, opaīa f a ' mra ia makou, mai ka luhi o ka j a owai hoi ko oukon? Ahe ! o na luna ! aupnni ka oi oka p ; li mamua ae ona j 'lii, na moopuna a Koora. oia lioi o Owana, Kekauonohi ame ua moopuna a ! Auhea." Mailoko like n\ai no hoi lakou *o Keoua me' ke 'lii Knka>'imokii, a ma- | hope a*nt hoi o le-.kou ka pr>» nana ke j '!if. kohu 'pil'koko iho !?i ka o na \ Kamehaoie.ha. Kunuhau mai ana oukou ' i ka'hi o' ka !ike ole. Eia no hoi paha ka ( lua huna Jn o ka'wahia. Aole no i he e ! ia 'aku me ka manao hnakei no ka pili. j Ke ntiku mai nei ' i ka hehiku o Kahaawelani i kl» komo ma Tīahi o nn pili e hookohukohii ai, a i ka hookano. Iliki aku na *Jii nohe kiai. Ua hana kela i kaiala hana apnu a v*-aiho i ko iala hope 0 ka iala kane. A e -.aha kela ke hele 1 ka hooiewa o ka luhi o ko lala mali ! kupuna. ao!e pīiha ua ovikou e pa'i ka !' lae o ia wahine. T lohe mai e ka poe .ike ole, no akahakai o lakou, !'? 1010 iio 1010 pai wa!e. No na mea i koe, ( he!e mal ninau ia'u' Hoopuka hou j mai nei o un o Kanaioa ma i kela ka- ' naenao o ke 'lii i ptika mai «i i na pena j mamua aku īiei, a eiA hou mai no ke ; a ■* wahi mele o ua alii nei: j O kaua no ke lohi? la 1 1 £a !eo o ka manu Ofaa laKe walaau 'la i TTnili 1a r Iluna o ka Ohi;T"a, pane Pane mal ko leo kfHv£TJj:awa !a Wekweienia i kiiu manao Ja He manao no ko'u e oni la I ko'u kuleana ua paa 1a "" Kani wa!e mai no e ka manu la Aohelehua e ai ai ln. • Pono oukou " hoopaa a ]>aa pono koia ! me!e, e ka i>oe kani makik'a, wahako'u. f Ko oukon oiaio. ; LT;CY K. KAĪIEIIIKIMALIE I KAOPAULU. 1 Ilonohiln, Apri! 0, | CVCDHi* n)iī kn ka D3ntraabine j Puuku o Ee Aloba Aina i keia | f»Att U. \ Ma wan*f*r> bur* 1 rae la o kf» Poaloa, MHr«ki 51, i h»aMe oaai ai ikeia ola ao%)a keiki » Mr. losia K#hele, ot>oa na hē hookahi aoi m» kābi uoho po «oi « ko« uvu H (ohaukoi a ! mno akn 1h ka o |aa pua jbo« oka ainA.uo kela bi »uo» i lieaia o j MiōKaina