Ke Aloha Aina, Volume IX, Number 16, 18 April 1903 — NA HOOLOLI AUPUNI KULOKO. [ARTICLE]

NA HOOLOLI AUPUNI KULOKO.

KE KANAWAI KALANA. Ke kokoke ako nei i oa la i kau pnleni* ia 110 na hana a ka Aha K uikftn»wai oiho o keia Teritori, n e ike pono ae ai boi ka lahūi 1 ke knlan» o na hoololi Aupnoi Kalnko e hooknmn ia »na i»a Hawaii nei, O ka mRD. wa paha ia e Lioike ai i m manao akea no na hana ī faaoko a i hooko ole ia !"■' h ' ! c-;: "•• :.f ; l !i' • .apa. m keia kamnh&n*. No na mea oae : ike Jft, e khnaenae e ae do waa, M Ua hala ka poalepa aia i Hilo; Ua imi aku la la Papalaa ahi." O ke kaiana kaokoa i kaa nn! ia e na maka, ka piko waioln hoi e pono ai ka nohooa, ua kaa pale »a, D(i kapu na ka mea waiwai. Alohu wale l Aloha waiei wale! , ■ Peia paha an e hoohalike ae ai i 60 fca lahoi kolana ma keia ni naa, O k» hakina kai ha&wi ia mm me h«| honahona la i hanle iho mai ka papaaina a ka mea waiwai, i bo ai paha na oleio hailiili a ko kakoa mati enemī, e olelo ana, "aole e hiki ke hilinai fa ka lahai Hawaiī ma na hana ] hooponopono Anpani Knloko." | I kn no nae keia mao hana hoouaaikola, no ka hooeaopopo ole 0 ka iahm i ko lakou kniana tna ka nohona Aopnni Kolana. Ma ko'n ano kamaaina no hoi la i ko kaieoii nofco aiia, na hoopalaleha | maoli no ka lahn! ma na mea ej pomaikai ai ka nehona ma keano | makaainana. No ka maa 110 paha i 1 ka aopnni mna, 0 ke kaa 0 na hooponopono knloko a pau ma ka limk o ke Aaponi Knwa-1 eūa. Na hai na lawelawe ana, 0 j ka pono neho wale iho no ka kakon. Na kela kaiana i hoonawaiiwali 1 ka lahni ma ka noho aopnni, a pela no i nawaliwaii ai kaKon ma na hana kalaiaina, ao!e isū kit m&kankaa ole i ka haua i t matao ia, aka, no ka eaaa i ka hiliuii m&lona o ka hai man boo ikaika ana a lilo ke alak ai ana eoa ka iima o ka poe malihini. Ma ka walia oolea na olelo ke! hoolohe ako. Ma ka hana ana j nae, hopohopo a knemi hope, j kaianalana ka manao, kankai aku j ia ka pono īa bai, Me na O le a j me na Cimebaia ka wehe ana 0 ; k<* Ahaolelo mna o keia Tentor!. Noi ka hilina! o na makaainana dg na pono a me na pomaikai e lo«8 mai apa ia iakoa ma ia kau. 1 ka hookau ana nae keia 0 ka Ahaolelo, koho ilio ka naholo 0 oa w:vhaoielo me ni hnelo mawaena o na nha hope, Ho knlaua keia i hiki oie ke mahalo ia, U iua pela e hoomau

īa 'ka ai lia bana pehea e maoao ia mai ai oa lawa i . keia Uhai *sa oaanao kapono e hooponopo ai co iakoa iho. Oia no paha kekahi mea e hopohopo ia nei o ka haawi ia o keia kalaoa kaokoa ia kakoo. No ka hoomaopopo i keia ma» kee a kioaaaan ma ko kakou BoaQ, ua hoao ae au ma ka'o man kal.umaoLio una a pao e aJako i ka 000000 o ka mea heluhela ma oa loioa e komo a> iloko ima ka maoao makee oo kooa mau pooo kaahke ma ka nohona makaainaaa, Aia wi!<3 no honaiopppo ke kaoaka nooa īho, alaila komo iloko ona ka munao makeei a na keia kulaua makee e ai&kai: īaia ma na mea e pono ai kona j noho aoa. Pela oo me ka lahoi. Ke loaa keia kulaoa makee i na makaainana, aohe aoao kalaiaīna, aohe Ab*olelo, aohe Maoa Eooko, aole no be mana kaloko e ae nana e keakea mai i ko kakoo m io pono. Ma na wahi e ae o Amerika Huipuia, he hannaele ka hopeoa hoohaiki i ka pono o na makaaioana. O keia ae ia kekahi kumu noi o ka pilikia, a no ka lokahi ole. Ua mahae ka lahoi ma o oa aoao kalaiaina la. Haki ako a hoki nui oa waholelo me he la e hokihqki kaola (tug of war) aoa, hoomaoao ap la o ka lahui oo ka Inahi mamnli o keia mao paio a knee kalaiaina. Ma na wahi 8 ae be npi na olelo i knahanaia, oi !oa ina he komohana 1 knahana like ia e na aoao kalaiaīoa a pan e laa Iho !a na Hoololi Aapnoi Kaloko e oleloia nei. O na alakai no o na aoao kalalaina ke , hni ae ma na aha knkakoka, hoo-! holo i ka bila i maoaoia oia ke kanawai e hooko ana i ka makemake o na makaainana, 1 ka waIho ana ako keia i ka Ahaolelo, hookahi-no he!e ana ko ana imna o ke kiaaioa. I yeto mai ka haDa a ka Mana Hooko no kekahi kuma kupooo paha i ike ole ia e ka ALaolelo, oa ooi ka maoawa e hooponopono hou aī, a na lawa pono ka eloa hapa-kolu o na haa e hooholo ai i ke kanawai malom o k.a veto, Mahope oia maopopo hoi paha ka mea e hana aī oo na haawioa a pela aku. Pehea kakoo e ike nei maauei? O ka makoo ka l>Ua maīkai, olelo as la hoi kahi aoao, aole» o ka makoo ka bila maīkal, e hoomoe ka oukoo ma ka p*pa. Ilaila iho la no la e noke ai i i ka ea ana keia o ua poo ua haiki ka maouwa 0 kela o keia, aia ka peno o ka holo o kekahi mao kaoawai. I ka hiki aoa aku i ka Hale o oa Seoatoa, (oia hoi ka aha o oa poe WAiwai), hookai ia Is e m ho» oia hale* haawl pio w&le ako la uo ua LuoaiuakaainanaVßio ka mea 4 aohe mana-

wa i koe o ka Uoookuo wale D0 koe oka ahaolelo. Fela na i ikeia i ke kan mna a pela no I keia kan. He Bila Kalaaa & ho Kanawai Kalaoa, he Bila Maiiiolpala a he Kanawai MooioipaU aoa paha: o na m.ahelē Būpūjal koioko 1 iini &ai ia e ka laiiūi •'aa bala aia 1 Eilu aa imi aka ia ia Papalauahi." E kaolana ana nae kela kaa Ahaolelo, nni na bila kamehai i waihoia ae. Oka Biia Kalana oa holo. Eia na kaeawai i koe ma ka helohela ekola: Bila TV.ii Üba ai Dala a ka Lehnlehu; Bila Ha* awina Pakoi Uhinhi LaLmaoaae} ka Biia Hao Opala Aweln, (aa make keia Bila) a o ka Bi!a HoO" alo Lalial Popolo. Nai ao hoi na haaa kapaiaaa» ha o keia aa kamahao. No ke kai ia hoi aa aina. 0 P. lAUKEA. Hoom.au ia. j lilea poina—Lele wale ae la uo ka hanli i Ja olelo ia ae, o ke Kaa Ahaolelo Hope loa paha ke« ia e ike ia aaa ma Hawaii nei, Aloha wale ae la no i ko'a mau hoa holo balcta kaokoa o keī» kao ae. E haawi ae no paha au i ko'a wahi mookoaahaa oi noho mai aa alii o ka Ahaolelo a hoomaopopo iho i ke kaaaka o lakoa, o"Kalanipo noho ia wai la hol hanan o Lahapa, poa mai kana he kanaka i hoalil ia, pela 1 ka? paia'i he kanaka no na 'Lii, No«». laila, aole paha i pili i kanaka Q oa 'Lii kela haaolelo e paa £&aa nei ! ka waha o na makaaiaaus Amerika. Poina iho la ka hoi o« hopnna olelo la! Pipi holo kaao.