Ke Aloha Aina, Volume IX, Number 21, 23 May 1903 — HE HOOMAIKAI INA HOA HANOHANO O KA AOAO HOME RULA A ME NA HOA HANOHANO ALOHA LAHUI O KA AOAO REPU BALIKA. [ARTICLE]

HE HOOMAIKAI INA HOA HANOHANO O KA AOAO HOME RULA A ME NA HOA HANOHANO ALOHA LAHUI O KA AOAO REPU BALIKA.

E kuu ALoHA Aina ts Aloha kaua:—■ Oluolu mai oe ia'u e panee aku keia mau mea maluua o kou mau kolamu, a nau hoi e lawe hele ak u ma na na kihi eha o ka honua aina *lohs. Ika hora 10 a, m, o ka U 18 o Feb, 1903, i wehei» ae ai na han a 0 ke Kau Elua o ko «akou T6r torii a m»hope o ka ako *koa aua mai o na hoa h»nohauo o ko lakou m»o noho. TJa ku ae 1» ka mea Hanohano 13 cklfy a hoakaka mai, e noho ka H*;e malflo o da *ulft Q ke K»u \ hfU», 'Nolalia, ua lilo i ka mea hanoha no 3. T\ Lewis o Kauakahilehua o ka apana koho ekahi k K hanohano oka noho lunahoomaiu ena no ka man%w», o Koni i kakauole--10 a me Koelo i mahele oielo no ka maaawa, kaheia na inoa, a hoohiki 1a n» hoaeka Lunakanawai Kīekie, mahnpe iho o keia ua waiho ae ka ■mea hanohano J T Lo%ii9 i kekahi palapala hoopii, e kap*e ana i ka mea hanohano A Frrnandfz mai kona noho ae. O keia palapala hoopii mai & Paty mai no ia o Hilo, «ka, ua lokahi na hoa, a ua uoiii» Iho la a make loa a hoolewa ia e ka hui hoolewa, a k«nuia iuka o Jlae mafi &0 ka w& pau ole A mahope iho o keia ua hooneeia aku Da hana imua ma ke koho ana i Lunahoo aialu matt no ka Hale. . &m« k& aoao o na Home Rula ua waihoia aku ka inoa o ka mea H nohono Knhapula, ke *'l£al<tipalū>a o ka wailale o Moaula" a me ka īnoa o ka mea Hanohano J Kumalae o ke k*i o Kuloloia, ma ka aoao Repubiilika. A maialo o na rula ua hopu like iho i»«ft ho» hapohano i ka lakou mau peni a owe aku la maluna o ke alai oke kalana n j ka hooko ana i k» hopena oka ninau i makeinake 13. Kauoha ia ke kakauolelo e ohi 1 kft balota a kohoia he komite o. ekolu lalft no-k« helu ana, a oiai na mea » pan e noho aqa me ke pihoi hoi nni» pa>e ana ka leo 0 ke kakau olelo he "17 balota no e kue ana ia 13 b»!ota o J Kumalae," » oia k» wa i puai ae ai na leo hau 011 o ka lehulehu me keia mau hua olelo—"Wela ka H«o i ka Home Eola, Rula i k» Ahaoielo me ka lanakil»." A oiai no ka lehulehu e nune an» me ka hauoli, ua noi *ae la kekahi 0 n» hoa hanohano 0 ka aoao Repubalika e hoopanee k» nale a noho hou i kekahi la ae hora 10 a, m, a pel» i hiki mai ai i ka hopena o na hana o ka la mua iloko o 15 minutewale n«, a kaa iho la ka hanohano I k * hapa uuku ka rula «n» 1 ka hapa nui 0 hoa hanohano^ - iioko ok» Hale Ahaol.«!o. He hana keia i ike ia mai mua na»it aole no p*h* e ioaa ana ma keia mua aku, a be oki loa aku hoi ona aupuni malam «iauoa 0 ke 80 nei, m» ka hora 10 kak»bi«ka 0 ke k»hi la ae e hke me ka hoopanee «na, ua noho iho la ka hale, a hoakak» mai la ka Lun'iho unalu, Ua hiki »ku kekahl komiie Imua ona fi noi aku « walho mai \ kona noho, a o ka pane i loa» m»\ i keia komite, loa an eae e waiho 1 ku'u noho" wahi a kn Lunhhoom .lu Uumi hou no ,;c;s nei n mr,ke -loa.e ke MoKk«ii v hoj l *4 T

••t ' M iawaia e k» hpi hoolew»» k»nu hou ia no 1 ka ihna o M&emae no ka w» p»u ole,a mal)op« iho o keia uft kohn!ā na It3DB nqi i koe, a i ka Oāō ana iia t6opanee ka toale a nolio t ka hor» 10 lftkahiāka. Ika hiki ana mai 1 ka manawō ua noho hou ka kale, a hoike mai 1* Jta lunahooo?alu i ka uui o d» kouiiU kuoiau, a iwaei&a o kekahi oua koaaile lao A F c riiaudij; ka lunahoomaittjo ia komite,.ua m*lte make hoa ia hō e k(t|;le ae o ka j p&ne i loaa aku "as]e au e haalele i ko'u ooho, v ,jciake hou keil» manao a 1 I hoolewaia no £a mau ola poe jnoka wa mau ioa* O keia mau | hana pauaka a pau mailoko ma« no ( | ia o »a paha'oha'o e 7—13, |E o'u mau hoa m&kaainana mai, Hawaii nui moku o Eeawe a Kauai. 0 MaDokalanijpo t E like me ka hiki ole ke hookuikahi ika aila me ka w»j, a i ka eleele me ke keokeo, pela 1 hiki ole ai ina hoa hanohaoo o ka aoao Kepuhalika ke hookuikehi ae ia lakoa mamua o ka noho ana o ka ahaolelo, Ke q!«1o oaai sei ka Buke oke Oia, "0, ke aupum i mokuaha na iaia jho, la e mnu, a ke ma naolaoa nei au pela.it> nu, e hoi.-ma naoia, he hoaloha ka huaheiu 7 no ka Home Ruia ika wa mun i ka aneane ana i ka hapalua o na la o ke kau wehe itio la ka pawa o ke ao 1 «a haahelu paha'oha'o nei, a !ilō *iho la ka huahelu 13 i hoaloha no ka Home Rula, a oia V a 'u e hooh« no ae nel; "Kana pu no ilaila i ka Wii o ka ulalaheho-" I kumu e pau ai ke pohihihi no keia mau hua helu © ho uluulu kakou ia 7 haole me umi Home Ruia like me 17, loaa ka ika iku o ka lanakila mua loa ina Home Kuia ma o ke koho ana i ka Luna hjppmaiu. (Pe.i;(s'deu6> rnau, i ka hi ki.sna i ka h ipalua ow 1« o ke kau na huii inai keīa poe ebiku a kue i na Home Ru!a. Houlnulu hou ka kott ina huahelu paha'oha'o 13 me ; 10 Home Rula,huina lo,ia 23 kaha 1 kf» Hawaii aloha aina oiaio nana i ' hoopakele i ka lahui, keia ka lanaki ia elua i loaa j na Home Ru!a, a oi» ka'u e huli »6 nei a hoemaikai aku i ma iam i kah.awi ana mai i ka ma | nao aloha lahui i na hoa hanohano Hawaii he 13 oka H&le ona Luaa makaainana, ''53 ika ia kakou hoft kanaka, o k'ipa hewa ke aloha I ka ilio» E o'u hoa makaainana, ke olelo nei keia makakila me ka hoohewa hewa ole. Ina aole i huli mai na hoa hanohanO he 13 a kakoo i lea pono kaulike me nei ua papapau kakou i k« #hi h« aa ko kauhale, a no ka mea, he lehulehu wale na hlla anunu mana a hoopiiikia maoli i nouia mai iloko o ka Hale, mamuli o ke aloha iāhui ua pau i ke umna a make no ka wa mau loa. M» na bi'a a pau i «omo i ka hale o k» Bila K»lana ka bila ano nul, Ka bila a*ka ieh'nlehu i kau nni ai e loaa k» maha nie ka nohe elunln an», mamuh bia iinl ua h&awi mai t ka lehuleha i ka lakou mau hilinai | ana maluna o ka lakou mau moho i manno ai e hanaia ka pono k«u II ke e like me ka lnkou | pubi hele ai a puni na paemoku o ko kakou •»na aloha. E hoomanaoia, ai* he alua bila Halkoa īhoomikaukauia e n» aoao kalainina, ka biU a ka Ho m<« Ru]a a R-?pubaitk«, ka mua k» Bil» Home RuU, ola ka bila I puhi hele ia imua n nukon e oleio ana, e ka mana ilokO o ka Hnaa o ka iehulehu. Poloiei ka Home Rula r 6o ka aiei» eia me a'u kekahi k( S pe 611 bil\ ua j nu'mai ks a hii kn' hoj>e. * 1M he kuhke ki » nao o kol»

haole iloko o ko Sea«t~* e like »# na hoa Hawaii o k* hale o na luna makaainana, me nei aohe a kakoa ■ olelo ana, aohe ninaa pili aohe hoi e ■ hthyia ka lahui mai i koho ,i keia poe kumakaia ia oe e Hawaii. Wahi a kekahi Sanatoa Home Rula; "oa hiki no i kēkahi ke haiolelo no umi la aole no ia he mea huli mui ai o keia p n e a kakoo la oe," ua ike maka au i keia poe nona kahnahelu paha'oha'o 7 iloko o ka , lo. 0 ka Iua o ka bila Kal ■ ». 0 ia ka ka «6ao lfcppubalika, ka hila a*a ao I ho kalaiaina (wahahee) i kukala f hele aku ai imua o oukou e kā lehu lehu meka leo hoomalimali e oleio aea me fea maale» na1, -rt ē~*hele mai oukou e ka poe Inlii (nele) a kau maha na ka tnakou bila Kalana oukou e "hoohiiuā a anai ilalo" hooluolu aku," Me keia leo nahenahe i kuunau maī ai oukou i ka "holo o n« lio" hillnai ana a koho iho la me ka lokahi i "poe Iio keokeo makapaa ike ole ke&ahi'' mea e make ai Ua ike no kakōii he poe kumakaia keia koho no nae, ina aole ke Akua me kakou ina ua kanikau i ke kanikau hikl ole ke hoomaopopo ae. 1 ka aneane ana aku i ka hapalu» o ke kau na iho mal Ia he bila me hē anela ala o ka malamalama, ma he|)e ilwo kona heīuhelu ekoluia ana © ke Senate, ī ka noonoo ia aria Iho e ka hale o na Limamakaainana ua ikeia iho la, ' O ka leo, o ka leo o bi!a Kalma, o na lima, o na lima huiuhulu o ka poe anunu mana a kumakei» la.oee Hawaii aloha," K« keia wahi ke iuawi aku uei au i ko'u mahalo i na hoa hanohano o fcaUaI»ona Lunamakaaiaa ma ke k&koo like mai e kiola ina wahi anunt« mana o keia bilft, naa keia wahi iho la i hxKl»le aku ai na hoa hanohnno 13 i ko lakou aoko kalai aina mamuli o ka īkemaka i keia mau hana kumakaia me ke lolohe maopope, ī hoike oiaio no keia inau mea a'u e olelo nei, eia me a'u ke kah) kope o u« bila kalana ale, ua heiuhelu au mai mua a hala i ka hope mahope ii»o o ka hooponopono iaanaeka hale o na lunamakaai nana i keia bila, ua ala mai oia a nana ia oe e Hawaii aka, ua kue mai ka hapanai o ka Sen a te a kiola ia aku ta ka b!la iioko o na lima o ke komite hoi o na hale a elua, i kala wa ua paa aku 1« ka bila iloko o ka umii hao, he mea htki ole ke olelo ae e hookoia ana ka makema- I ke o kekāhi aoao, oiai e kau nui | ana ka lehulehu e hookoia keia ka-1 nawai, noiailā', ua hana iho la keia komite he aeūke, ma ka haawi ana aku a haawi mal i na mana iloko o ! ua kanawai 1», I ke apono ana o ke komitema hoounaia aku Ia ī ke Kia aina me ka waiho ano mai i kana mau hohponopono, i ka hoomaopopoia *na o keia mau hooponopono a ke kiaaina ilokoo na hale a eUa* ua kue la, a pela i ioaa ai ia kakou | ka bila kaiana a lakou no e lole "hoopuu k& linahna" mai nei i ka •aea no a lakou ī hana iho ai. E o'u hoa makuainana mai Ha waii a Nilhau, aole au e olelo ae ana ua maalahi iho la kakou malalo o keia kanawai, aka, he hiki no ia'u k« oieio ae, e niki mai ana no he la e hoopauiaai na iuo "peeluh'- i koe keae mai oukou e ae ina poe kom«kaia "holeholei wi" a pau me he huli palahu ala ma ke kuaauna okekahuaholo b.l U, E koho i kaoaka Hawaii me ka lok«hi ma ka hui pti ana m« ka l>uaan* hookahi wela o ka Home R,i!a, a lioekahi < ka Uke ana i tu e pouo {ai *a aina. J U o*u hoa m;ikftft:our»a o, e ia

m»i aa ke olelo at, »ole no pah nele ka loaa o na kia&unau mn w «nt • na hoa hanohano »'u i oielo , a« nei aka« hauoli nae aa ke olelo hou ae he uukia na kinaunau a ha | nui ka ponop ma ko'u noonoo &kA hele ana tia uhi'pu aku ka pono ma luna o na kinaunau a he pofu> 'waleno ke'olelo a<», "e hooman/.'? 1 na haiimanā he 1$ a ka Kaku i koho ai, Io*a oo nae 'hookahl, kanMea pakfke a me ke kanakaioiohe Ioa^, | a T>ehea"h6i īakou hei ? aole aagi § loaa he mau kmauniu oiai Ūe jpoo kanaka wale uo kakou k« poe nana l koho aia ia Lkou. Nulaila, ē u% '" poe i Ioaa_ka mana koho haioi*, q | hiki mai ana ka la koho ina luna j nui o ke Kalana e wae iho i poa rk;DpoQo a al'ohu leāuāk», ina e. koha hou ika poe kumakaīa aole no o ne!e ka halawai me' na ehaeha, J He puupuu ikaila loa na hana i 1 hanaia i keia e kipēhi ana i ka aOaa kalaiaina e hiki ole ai iaia ke om ae, a ke maoao nei aa ua lMo keia i mea e hookaakaaia ai na 'maka o ka poe koho ba!ota o ' ua aoao la. Mahalo ioa Bfoa Hana hano o ka Hale o na Lanamakaainana. _ ' tJa liwa ka inu ana o kVu maka kila i ka wailipoīipo o ka inika a kuu Aloha Aina oiaio, ke hea mai Dei ia'u ka lau ō ke kiawe o pilikoo Ina ūa ahiahi, holeah& wa aku, 1 Ble ka «aaahalo, " J THO. N. NALEILEHUA, ;