Ke Aloha Aina, Volume IX, Number 34, 22 August 1903 — HE MOOLELO NO ABEONA Ke Kaeaea Opio. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO ABEONA Ke Kaeaea Opio.

MOKUNAI ' A'a Iwtenp bonQ o tefcbh) pae Vn«hiwi ntii ki£kie o lto i.opuni Tei > Mgin* l malok'» o ka noai webe olu o ke kuinnpKHuhn'e f «lii o Dti teHr»n», i ktt «a lo«, e b«no mnaikek«tu opuu alii op'o, o Abeona koa» iooa. O kon* a>akn»kAne oiH %ok« moi Pifcegu ke slli boi eona ia mupuni, a ua kapaia ak« ia e kona aiau makaainana ne kapaka oikela o ka naaoan, s be aloha oinlo i ko «a aioa a uj« k<>na I»hui. Nouila, » be wfift pono, o kn ulo flna h« o ko Ab»»ona kioo malalo o ka m*lu hale 0 kona kupuoakane alii, #o!e no i>& ha • nele ioa »na k« loaa ana o ke kahi naauao iaia, mamuli o ke a*o >&« i kona fcupunak,ftne. Oke ktti kaooah'ine hook&hi a Pitesa, oia o Ajrebia, o»a do ka pobaka i Dobo home ai o Abeona uiHiuua ae o ko ua JbbDa ana i ke ea o keia nobo a-n«, o ko»» i«ak»»btn« frloh» ia. O kooa makwaknne ola no o Ag4 liona, ke alii moi o Ail:ta, be ain< Sds(DBo mai Ttroginw akii, ao!e nae 1 ike iki o na iain, no ka mea oiai, aole oia i hanauia, Ua kH ia enai la kona e noho alii »oa oaalan* o ka lahui kanaki o Ai tika, a hele aku la ja oie k>* waiho ia o kana w.hine ui»!«lo o ka ma laaa» ana a ka tnoi Piteej. Me ka mnluhia « u.e ka mnalahi tuai Ba pomo a me ra popihkia i iohlhma iuahee ia ai keiu katniihtle « koua niaku-ihine opio a tbe koua k«punakui,e i .oo; ».e iikeme ku ma eeoae o na mea a p»o imua o kona *Io iio kona oiwi kino a me kona h6lefertieaa i pit ae*ai a^biki w«ie i ke eomo ana aku o ko'ia-.mau makahiki i n » la-e, ke»p*ia al he' k* niika opi". Ōiai n e kona mi« ln op'owuie no, n>: Inwe nkn kona arj;s keiihi'we hh' i'oko o ka «lu!ftau7 a • Oa w/hi 'e ku 'ana ' , • j pohuki-; ts"iii nyhu iho ln a hai euai ia oi« » na mea e pili ana i ko«a^ makuukiine,, tia 1:1> ;a he u:ea tnak« make nui ia e Abeona ka lohe aua ina mea a i>h u e pili »na 1 kon? oc»at«s.k»D', n- !• ila. i feek«hi la a laua i bele ei mn ua pohul<u nei e ku «na ik« wwokele, a r;oh?> ih ) lu malalo o ka ni«l ! malu o na lau.luau ; «ia ho ;ua p eku la ia i kona j makuahine. E knu alohM, no kea ] ha la i he ie ole niii ai ku'u makua ' kaue e ike i<< kakoi ? £ kuu u><tka ; iiiue, he'lahui ka niea iua'a!o «! maluina nnn « frela ame mi, j Ooa aitik'i;:iuaiia malalo a«u on.i « ua 1.10 laKou h* p,e ktikl uanu, be kMkaUa'u 1 ka ra 'e lo a ai isii& uo k ( . haaUl.o*»n.i ukJ iu mau . keik, uo ka b«;e ana e iiU« i k«n& ' peaol He Wi» l kou »» , * . ■ i-i - •>> -••• •

| k"bkane k(t ht bl t lK nun i» inKno ■» i | hel« mai mn'ke ala i ihi ka. ike t i »na 1 kana keiki. ! j Ak* f e knu m«m«ftloba« wle *nei ! I taiki ia'u ke hele aku fke kaUna | ! kauhaie kaulana o Aiiika, » hui aku ; I k* mol An|tg»Ho owivi kiu» ke.k ? Kuluiho la n* om*tft w*i m» n* p*p»Hna o kona eonkuhhioe, kona h»o«i ian» ae u eoai k .na ke?*f, * pafU «ka tn. He hiki nn e kuu *]< ha. jtka > a »(lp nae i h)k! noHi' 7a rnant>w«: E bjo oe a e ike oo kau», h le I i lawa DOt>b k* noi o kou kino » | kmi ikaika no kn hele &na *ku ma 1 »• buftkai. ■ -1 A pehea ka loihi oke k*ii nna n > ka hiki ann mai oia uiaoawn? Hn.ouku wale no oe i keia mnoa wa.ak*, e ijioao e huohu!» i'.keia.po N»ko, He pohbku oui kein a &<>na aku U o Ab6oaa (oe ke kHhhha. Akp, ua akenui kaua mun&o e ike i knia no'aila, ua hopu eku la ia me ka h< ao ikaika ena, a ua { pololei kona makua aole oia 1 lawa j me ka ik«ikB, aolei oui iki ae ua pohakū «lft, Aoo e kdff keik! ke ike nei oe, •ole i iawa nono kou iknika no ka beJe ana aku naa k»u huakai e upu J nei, no ka mea, be mii na poino a \ m« na pnoilikia e kuia m*i aria oae loe O)a ke ala', wn hi a kona hine me na waimaka hHioiloi. Ke i kaui&Hha Ofi au no ka boouciaopnpo ae, e upu leoke ana no ka oe 0 kuu wUiinili, fruu hoapili a hoa hoohala hoi, e hele aku a hauleie . uuai ia'u, ho<»pau hoi i ko'u kiui ena : kaal'a ana mui ia ee me ita makee mii, oiai hOle au i |uhj a oaanak», akn, uīt nuijj£%ela jeo*u «lohu uou., aka, aele n •<> hu e luūh aku ana ia 'oe. Ika po ou&hina konHae maiuua 1 iho O ka ht-!e aoa aku o kou tua£cua gaDe i ka aina matuao i ka wa hoi ' |ia aole i m;vkana m mai koHi oaau o>«ka me ka ike «na aku i kou kiuo n»ni. ua ain ae ia i ka liula o ua po : aeī, a abkft|i «»iii la ia'u a hiki ij ke « wiahi h kaua e ku nei, O, e kuu j leeiki ke hoihoi mai nei na hooma i nao a.ke a nue he la ke ine ■ a>u nfci aa i kena eiau hiona ano, a | o£, j he iii i ku po Le Co la aia* j kai ana aiai: lii'o. Ika hiki an.a o>ai j o mai:a ia nei, ua pnne mui ia kela ■ r ia'u p< nai: : 4no, ua m»i ka manawa >»'u e .hele eku ai* a kue h»i ko'u m«u kapuai wawae i ka makemHke o'ko'u aiobf, niilaih', mi:mu« o ko'u : hele ana kelhai.wi aku r.ei ,au i ke la kau* ha ijj ee, a o hkt u.e ka paa ; : Qaoke «>lvha miiwaom» o kaua, pela oe p p«|b ai, }» ai»i ) kel ahi J tnea oyalH]oJo ku la e'. m?>vv<-he īa , p<i», » b:SI i, ka u.pumwu kupouo. i Wehe ae }a ui. \ tre k«ei no ni o kr«na p«bīUa|tia gula— k£ «u dal man» e Hii«j>uci ana i kona i i, i >» me koKki 1 m'» liookahi i hoo j hv«ji i>e ni i lj:eiB pohaku, waiho aku J* .ft inau wjaīw„i anft i i^iunmi^a uui hi rna]!«lp, a kuu Iku la ij k?) ako a paue hou mV* i Mh ke'?» b|o;>e aku ohu:lu ia i! I ifc|4 o u<v lani e ,o^k«Aia! .■'■" "!■•-•/ >. : w v.,'

imj 1« Of, m. liL ka. h;>{juna ; ..n»r [ v ■ 1 roa fefv li iiH u nnnneln j n<>>t m u-. j hf u no», a i nl.ha nau ma ke aoo j he opua Keikikaa<\ e ho.iuuN»^ ia*u e hoomftik.il -ku i n« mann Uni, a k«pn (ho i tr» >ooa o ka mnlihini o Aheon»—ks puowa{ oke #bi. E liil» td« ka m* ko'u m>ik«e i k« al<>hn' noo, a ; !oi» oe ? *e « hawlelo i alo a hiki i ka !a»ft *na o 'koūa ikaika e 1 hnpai ai i keia nohhku a knei v ka ' pah'kaua a ke »Mnkat»H A'pg fina ' koon a)ak:»akanp. wale no oe ! a« aku i«ia e hele mai oq aku, fiole ]oa oe e BUa i kona roau knpi:ai wawae ma k&hi a kona makenoake e opa ni e hele E hoolohe oe i keia a tcai poina, ak«, fiJ3 he kai kaiuāhme ka me» e oiooiu la ana n>tu # 'aliil>ii me oe 1«, h hal» no ma faope e hoo mai no ao. e hnU w»i me oe, h ow«u no ka mea nena ' e hapai i ku poh»ku. 0 keia kana kauoha ia 5 P e kuu keiki, a e mānf o iho ; oe, aia oe a huohuli i'keia pohaku, ] a lawe'ae i na waiwui naalaln, ala I ila waīe no e hiki ai ia'u ke hookuu aku ia e hele. Va la hooe mai, i kela a me feeia la, e hele pu aku ai o AbrOna me kuua makuahiaemAkahia. huku, a e hoao mau ana oia e hapai, 1 aka, aole do nae e hiki. Me ka malie no nae tona kioo i uluae ai, a i ke kunaka opio io ana o kona, m'au makahiki., ua . hiki ī kona j»ißkuahine ke a he mea haaoli .hoi »o kona kupunaka M» poohina ke kaoiailio ana neua toe k& hooio liaua o kona mau kau kaualii, He no, ua kapaia oia e pa mnkaainana ka hiwahiwa o ko | lakou aupunu a ua hiwnhiwa io no, j i 0 kuua m«u qaaka tne oa e eohi j pauopar.o uLiuli, kona euuu papah- i i na ula r. seluDi, koiia • nani | h.juli e kamoe ana, a o kon» ' oiwi male.eloe a kuknakil», koūaj kulana alii i hui puia me kona leo koa, ua lilo loa ia i milimili, aoie hoi na kon» kupuua a m»tua vaje īho no, aka, na ka lahui holooko§ mw.A a o. , O kaoa emu haua ioTua o la&ou, ue ku wale uo i ke aloha. na wahi a pau oai e hele ai, e piha aaa ka ukali a na mahope ona. Maluna aoa ī kiiukau'ai ko aloha piīī paa o na mea a pau o loko o ke aupuni o koua kupuuakane, a ua lilo kona j inoa, i memi u i mea a&la oiakee nn i ko Ukiu puuw.o. 1 keia au o ko nj«u la, aia hoi, un hmke tnai la Kona mau , auii uihi li.na a l#lo ī ka ikaika nui, ;a ua kaen i īu oia e m mea a pi»u, ak«, 0 kona mah' ahiee, u* ka«rma ha u.ii oin, n u» hiki ole iuia ke uuoe i ka po; no ka a)«ti #v ua maopo po iho lu iai«, ua hiki mai ka mana wa e haalele naai nj knna aloha iaia. £ like me ka mea mau, hele aku la luua i kekahi la, a hiki i k»hi o ua uei, iho l* km& uia , ku V ihme ;Ks,lo» a mu la i; koua mau wniuaala e.helel<u #l uit ko o k* u# o ke a3vha. j £ Ahioaa.kuu kuiki , Auu.&Lh'* kuii ipo. . . mAei- f

w-i iui-* wo »1 mie l , uh "kH tla iei laop k> b> au, uu i&e Lonknhi i k» lubi u» ike h«'Ol(ih1 ikaliauoli k!ni biKikafii ru me fea btkln ol^ i ke uo » tne kn n p«>;, a UA kl|tl kbu ko'u uiii&iio e tike «ne j;A. " - ' * - 1 r-v*" o ko kuuuD»khOtp j hooKHUfri®&aj» % ' * L 1 I 0 0« la toi k'jfitt hooiliM», bo* e kunu ku t»aqa tu»u iwi; elu ht» Libio aiotub i»e wjs Q0 )w mnna(>l'>nft otu uh. 0, o ko'ai al©| ha »<.u t* kuu lei, uu kuui p1 > Uia tlyko o V<j f n ii e ?u£ uw ka 1 ili mih ~mdi o ktt malaaiuluma o k« kukiina la nahope U)aJ o Da ptKi oq> aa hikinai a nalo hou aku oaa kei» huli o na puu komohana o T r->gf-na nei, peia Do e boea iUf*i &i )toV mauliootnanao kupouU »qa u_<j>u 'l . kela a me keia h( r»i o ko'p ola ap.a a hiki i ko'u oahaun eo* kelaHp H qj-, I .■■Kolailai ke fceje nei oe» ke uu,i ;aui ke ki&i aloha ai>a a na Lii4 aulpna ou, a e oaaalah) oe | ko o kuu oli &aa. | Ua Mumaha o Aheona do &ey* | mau huaolelo a kona makuiihine» '« I haloiloi ana kona jp&tt wgt.usaka, [ kulou iho la ta a honi i &a puiuelo o kont* makuß, apo »ku lj£ |k na mau liooa kona ; p.ubuik^ na aku la iloko o na onohi o i uiukua, a paue aku la. ' i P<>beii U wau iae ia mai ai e | iaoi e t>l»? A1 healia la.i'oi ka j kaua he*ya i hana ai, ī kau »«, .mtt 4 | ai ka iuaiua o La iani maiuua o ka ua, a e ike i ke kaumaha kum 4 sena i o kei* ano, JE kuu maoaa, aoōe i puuwai ma ka hwiaua nei uana o I ahewa euai ia oe, no ka eoea, o k? , aioha oka no ke ktj.ki». u* hanau pu ia mai no ia, a aole Io« w«i malaio iho o ka la ,»; J aa <e i holoi, JK ppuli keia la a e i keia īlihonua—e kuu makea — I k»'u wahi ,6 hele ai ina e tqau ilokp o keia haie ohan?, , | loa hookahi imo aua a k.o'u uian hhiaaaka e poina ai kau keiki aei i ke aloha nou, no kona makua. Ua ūui nui oe a me ko'u kupuna a'u p aloha noi, e lilo au i hooiima noaa» ae, HOie au e hoole, no ka p kona Oianaopaa i» t a k.e hooie au» t> | kuua utnke anu uo ia. Akn, uiau>uU, | o kana wau oieio h'o ia'u ilok|> p i ko'u mau la jau penei oia i »'o njai ai; la'u m% ' | kekahi ia: . S kuu Enoopun;?, a.fcl [ iawe i ka hanohauo a,tue ke kicki<i i i inii oaai ia oe, aka, e iawe 1 ka tun<> bano a me ke kiekie au e iuji ak» ai. Noiuiia, e aa mai oluai^u« ioai au ia kuiana, a k» loaa ia'u, aU ehnli hoi tnai no aua nohoaiik no ka mea, u» ike ia au, «kka o k» iawe aua i k<tia .hauoliiiuo ui(j ka. boi ke tuua oie ia'u ihq, he mea ko pouo oie ia i ko'u ©auao iuuua o aupuui e ae, a lie kue hoi i ,s a'o lu mai ia'u e ktkahi u u« iioi oi o ka oaauao, oia ku'u A, auo, k«* hoHO huu uti au i ka tt*u i mavi«mske uui ai e jaaf» im\ mnkahiki loib r , a• ' " o k* 21 kpiH o ko'u or>RU he hi|abil& ia*u i*va e Mo ole ana.

L«!«u CDfti 1» kon» «e * e j <cq!m nol, « i k* ume book»bl ana i no me be ko.i « !•« o]»b i» mai 1b I h pob»kn. » loa* iho 1» na wa?w«i «nl»lo, oi» bū#q no » 'ike m© k* po * waiho i» #1 | Me k* li*ooli oia i p»»ft »« *i- E , fee AMi k« Moi Ageliona, ua k»ulft | u* oe no k® koa m»hope n ka oi o ka pahikaoe; na ba«lebia nft kna | ikaika a wiwo imua 00, na en"hw oa poalikoa noi ia np, a ua kaioo mai na poo anpnni malalo o kaa pahiknna nei, ak», ano, ke poa na mai nei ka rooe ia'o nei, a ke fke tiei au i ka wf>lanir o koni a ko u mau aa koko na ke a kou mau tDßiriO e Abeonn nei e hoohilahil» fa mau mea a pao, no ka mea» me keia na>»ikauft, * ai k» papaheie o ka ilihonua, a e nafta ai n« kaapoku o ka lewa Inn». a e nohoalu ai boī au mal'ona o na lahni • paa ma kei» holl o »o nei, i lilo al ko*o maknahine i bokn nani imoa o lakon, a o ib'a knpnnakane i papale no ka maluhla. Vi» mm Ift ko®a raaa mak#», a m« be !a e puai cd#i ®na ka olawena o ke abi roa kooa a aoo makao mai 1 a kon<i mnko&hine i kona haliu.ana ae iluna sne ka naka o kona kino a me ka,Jbaalulu niku !u o koūa leo i paneae'»!: U ka'onn hi kikowaena oka La.nan! l«a ole ke kaei nei au i keia pnhikau», a o fe.Va hoike no ka*u m»iu nlelo f puana ae ne! a ke «be m«keni hoi' ! lawe aku la ma na kihi eba 0 kti p./epoe honoa nei. I ka pau ana o ia mau ka'okalo hoaluhaloha a kuoo h Abß> en», h%ule iJio la kona mau kuli i ka il honua, a me ka heleheleoa i piha i ke' alohs 3 paue mai Ja ī kona makuahine. >-• E kuu rcßmfl,aßo, ua ko na lir»ī nuiako'u puuwai i ti.'oeubaDe i>j no na mak"».hikl loihi i ae, a ano hol, k-e innau aku nei tiu ia ee e ae ana iinq oe ia'u e bele atu? E ae fin& a nei oe ia'u 5 ha&iele iho U o& lun'aope net e like ka hat'le!e j arm a ko'u makuakHiie ia oe? E kūu makua e paee mai, a e paa «ku j " i kou mnu waimaka e haoini w&i ', nei me bf muliwai ala e hoale la j fina e ke kai nui. Ia manawa lele msi Ia kona oaakunhiee a puliki paa mai 1» maliona t;maunja.. Apo ae la kona mau limp.—i \o\ mau ai iaia—ma kona puhakn.a me fea leo.makua aloha i ke keiki.pane mai 1a jft. Mūo ka iokowaikai o na mana • Ir)i, uii ii.an oe he makana na'u. Ma I ii.ī.l r> ke aloha ii'.aluhia oiamiiiia, » uh uiiHaiahi oe mululo o kii'u uiala- J niH »na » inUi uiai i keia la, a iuh euli q<i h<n o kii nittkemrtk» o itv : i e huonele 1* »ua w»u use , ia co«na. K Aheona e! as»he Ojhix& j *> kou m»kubhmt qpī e au» ja oe. j una leo i koe uo ka btlt a m> j

k» o!p. _ A a»le »u u,hu 1,01 «e» m><i ia'ia too i» me«; no lta mfa/u& boo ko ibo nei no oe i ke kanoha eaa » ko m»ka»*ane, »o ke t»op»le ana m»i no i» i ko'u mana malu&» ou, Aohe o'u m»k»m»ke iki. » aohe no hoi iti el6 ! kou b«»lele m*i i ka pih a kaua; «k». u» bi)ij aa e aloh» i kon makuaka&e ieooa 6 ke »0 bei, a nolnla, ke k«pae nei au i ko'u man&o e »ua ih oe, a e hooko 5 koba leo kauoha hope loa ia'u, Nolaila, | e Abeona, i kou wa e haalele mat ai ia'u, mai pnlna iki oe 1 ka'u mea i a*o »ku ai ia oe mai kou manawa-' akahi a hiki ke kamaiho—e hooma nBo ! ke alakai oiaio, a e haawi mau aku i kou mau hoomaikai aua iaia ma kau mfru hao i a pau a ma kau m>»u WBbj a pau e he!e ai. E mauia, o k»ū mau olelo a pau ua B T la r>«» ia tna kuu umauma. 1 1 keia auinn la no au e hftie aku ai. I (Aole i o«n.)