Ke Aloha Aina, Volume IX, Number 36, 5 September 1903 — HE MOOLELO NO ABEONA Ke Kaeaea Opio. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO ABEONA Ke Kaeaea Opio.

MOKUNA I. Uai k«hiha koH n»aD&Qe kē k» «ak» oplo i kem tuftu mea» oiai, ke xd*& hiki wai« no i* ia'u ke houpao aku f kou pohihihi, w»hi a ka Piliku*. He mea kah&ha io no keia noan mea a'n i ike ibo uei, sk«, ke a»o J>ifci »ku 061 ia'o ke hoomaopopo. 0 kei» k» ino» o ko'u makuak&ne Vn « imi iiei, oiai, o ma'u kanoha ua hoohikipaa ia ē a*a e hooko. E ka mamo •ka puuwai koa, aiin ua au e kokua ia oe raa kau mau enea a pa» e oaakemake aiHoihoi afca U o Aheona i na ma k» o ua Pihkua ne>\ pau »e fa koua nianaoino no kona hoa paio 0 n« itiinute pokole maoiua iho He hookahi wale oo a'a kauoha la oe, wahi a Aheooa, a hoihoi hou j •ku ia'u 03a kahi au i lawe mai nei ia'o, • e iix»i aku 1 ko'u mau kauak* ! • e Ipakoakoa mai. ia lakou, i | hiki ai ia'u ke hoom«u «ku ra# j ka'u huakai ioai i ko'u mftku<ikane | £ kuu makamaka, e h'ioko koke | no au i kau kauoh», ak», e ae mai : Bae oe ia'u'e kamailio pekole aku i »a o»ea e pliī »sh i kou makua. .0 fcQU makuakane ua aoo loa >a kona i kioo, a ua.n»waliwah ia kona mau | •mi. Aia maonua o kooa alo n& keikl a ke kupua Medea, ka mea ! Uana e hoonaw tt liwali nui uei i kou i niakuakane, me ke ake nui e make j koke oia a liio ke eupuni i kana j keiki inua loa. O kou kaulana ua | maaia ka be!e ana mamua ou, no ka mea i keonehanau no oe lohe e ia ma keia mau paemaku. Ua lohe ia bo hoi ke ano o kau kauakai, noia īla. ua piha ke kupua a me kaua sci&u keiki ika inain» ia oe a ke ieni īa ala kou wahi e make »i, ma ka hoeo ia aoa e hooLewahewa mai ko makuakane ia oe. Nolaila. e hele oe me ka makaukau 'no kela mea me ka malnma paa .ioa 'i ka pahikaua, no ka mea, malaila no ko makuakane e ike mai ai ia oe. keia.mau olelo a ka Piliku», ua hoomaikai aku ia o Abeota iaia xne ka ae aku e hooiohe i kana uaau olelo. Mahepe iho o ka akoakoa aoa oiai 0 ea kanaka o Abeona a me ka lohe ana i na mea kupaianahā i haiawai | mai me Abeoofl, ua kau hou aku la | Jukou maluna o na muku a holo ! aku 1«. He iu*u k helu w fi Je no ko holo ; ana un- ka mniliai o na uiea a pau a lijtei w,.lc ika ikei» nua ona puu hi,i.liuls n kn HĪna a I«kou t itni nei. 1 &o AbrOn» fliiQB i.ua h kn ia uk» o ! k.. ain •, ua <n < }k»! tiu a D:,ni, aka j -;o t? ! ua aku lU'Ou aiu» hau^u.

9 Hoolft»rnr> nku la na aunioku o ma ke awa. a kau ihn 1& n» he!e«ma tna kahi bu o na moku, a tta ikeia māi I* e ka poe o ub o ka aīna ka welo iku o ka hae afii o Abeoua a kona &upuni i makaua maiaiiaia, I ka iohe 1a ana aku keia iuka o k& aina o Abeona kei» i hele m:,i neiehuli i kona m«koakane t ala hoi, ua piha mai la na wnhi » pau i kti poe makaikai, me ke ake e ike mai i be kinoo ka mea nona ke kau lana iluoe mu ft ia mai kahi pe v a o ka aina & hoea i kahi pe'a o kaaina. Ua lohe ia e na mea a pau ko Aheona hikl mt»i, koe wale no ko Aheona makuakane. &ka, lele enai la oim ,ukā m»lun« o kona waapa alii, i ukaii ia me ka hanohano nui e kona mau hōa aloKai. I ka !e!e ana aku luka ua hiki o!e i n i kana ka ke uut»i Iho i ko lakou mahelo a me k» h»uol». uā hoike aka la ko Abeona kulana a me kona oa'tu hio hlooa imua o lakou i ka oiaio o ka mea i lohe mua ia iVoqa, he koa īka ika, a he u'i nani o ka oi loa. jD >be aku la ka moi e Dobo ana maiuna o ka aohoaKi i ka wawalo o n& leo, me&e !a e haehae ia ana ka lewa iuna i ka ua mea he nui o ka hauoli o na kanaka ) ka i&e an% i ka maoii o fee aupuni o Terog}toa, nmao ae la !ia: '* He«iia kela paiakuli i pa-e fe a i nei a ano naueune na p*ia paa 0 ka ha!e a li? f He pow* e ka moi ua holO mai nei mei ka moana mai rae ka manaoino e lftwe ae i kou ola a e lilo iaia kou kulana, wahi a na keiki 'a kekupuaNo keia mau oleio, ua piha loa ia ae aa moi nei me ka inaina, a ua ha»wi La ae la ke Kauoha e hoomakaukau ia i)a mea a pau no ka pe uehi ana ī kiēia kanaka ino nui wale. ī keia manawa ua hiki mai o 0 Aheona i ka ipnka pa o ka p&'li,. a /oe ka msilea nui lo», ua miki aku la no uai mau keiki nei a ke ' kūpua a halāwai me Aheoiia me ka minoaka a tbe ka naWali, lalau aku la i ka lima o Abeona a aloha aku ' la īaia. ' ' E sra Hakii Aīii o m&kon, & laua, ua ha\|o!i nui loa kou makaa k ine ī ka lohe ana uo kou hele ana mai Dei eōa kau huakai, e hoike ana 1 ka nui o kou aioba iaia, a 'nolaila, i heie inai nei meusi e huawi aku i na Lookipa aloha ana, aka, mām'ua ■ ■ • I» ■i o kou hele apa aku e ike iaia, a huna ee ia ofe Iho, m«i kaaj»il]p oe ia ia ma ks ano' he keiki oe i hoomaopnpo la* a&u ai ka uiau o kona hv>omai|Ho no kuuti keiki mamuli o uu hiona la. No ko manao o!q no ua hana mo a keia uit»u kauaki, u« ae aku 1» i i me ka maikai. Hoi aku la lauu a hai aku ia i u* ulelo hoo* puoipuni hakuepa i ka mui oie ka aui u iuain.4 i;0 Aheona. I «ha !a u no ka'u hoopai e kau k u ai ii,a! i i ei ( 4 kni.ak.» *

| nao īnō iu*u, »w»hi a ka mo», oiai, o ] ke kipi o keia kanak* he hewu uui [ !oa ia. . * ■ E hooklpa iaia me ka maikai fa me ke ohohia. wahi a ka luahīne ! ■■ ■ ' '■' • ■■ ■ kupua, a noi aku iaia e īnu i ka waI ina oke k!aha a'u e haa wi aku pi iaia, a e pau no «ua&el kona mtnao Ino !a oe, a e poina ana oia ī na mea a pau oia ano, I e hoi mai nA manao maikai a aloha. Puni aku la ka moi 1 n«i mau hiiaolelo maalea nui a ka luahine, a kii īa afcu la o Aheona a hookipa ia m&i la imua ona, malua o ke pa* ! kaukau imua o ke alo o ke alii e ku ' ana k<* kiaha waioa. ' Ike komo ana mai o Abeona iloko. o ka rumi alii, hookahi wale no mea nui i kon» noonoo, oia ka moi aoo a me kona hina. fke I aku la keia e noho mai ana ua. moi | nei malun'% o kona nohoalii kiekie, I he kalaunu daimana ma kona pōo, a ma konai lima akah e paa ana i k§ kookoo hoailona o ka mana Alii. Ike aku la o Aheooa me ka manao ' kāUmaha i ke ano nawaiiwāli o ko na makuākaoe, me he īa ua kau ia aku maluna ōa haawiua o ke kau maha, me he la o kela a me keia makahiki 0 kona ola, he mau tau■%n» paona ke kaumaha. S«ule iho la ka waimaka o ke kaumaha i swili paia me ka hauoh ma na papalma o Abeona, no ka mea, ulu ae īa ka mauuo luuluu iloko o kona puawai no ka ike ana aku i fcr>na m»kuakane ua hele & palupalu. a me ka manaolana e Iflo aaa oi» ī kokua no fcona mau la hope o ke ola ana, i Eilinai mai ai kona kino palupalu maluna ona. a uana e' kuupale ae ina pilikij. ois luna ona, a e hoohauoll ako i, kona manao mamuli 6 kana mau kama iHo ana aku iaia. He mea maopopo a i paa hoi i ko Ab?»ona manao, o !,ka lawe ana mai o ke keiki ī ke ālo Nia o kona makua a komo iloko o ka r punwai, he mea ia e īa ai ka l manao kahiko o ka makua i mea ' opiopio, a pela ota ī man*o āi e ha na «ku ī kona makua. Me ke kapuai maloeloe a me na maka e hakapono aku ana i kona i makoa i hele'mua aku ai o Abeona a ku iho la malalo o ka nohoalii me ka manao e pane aku, aka, ua ul« hou mai la ke āloha, a moni hou (' iho 1% I na huaoleioana I 'manao ai e pane aku. Tke maila ke kupua \ keia mau ano e o Abeona, a pane aku īa me k« leo hawanawana i ke «lii i lohe ole i» aku ai. Ano, eka moi, ke ike ako nei aoei oe i ke ano pioo o ,k«ia kipi? iio kona ike iho iloko ona uo kona bewa, piha loa ia Be !a kiuo me Sh haalulu, a uu hele mai kona leo a.hiki ole.ke pme uuai. Hesha kou me-i ee aku «i e oja loihi oi»? £ wik.! e hnawi i*ku ī ka ' Aoie uae ka uxoi i hooloha, %k.u. i k<.« o-au kuuolelo, ka mta* ua.

| b'oomaopoj>{' akn !a oia I kulan*. o keia kinni;.<' t'*°i ft he ou, ko»ft ano a pau, be aiamo oiu n«l Aia no na hionn o , e alii opio he oiau uanaina kiekie, a ..J '*'* m-ft kopa oa&u »no a pau, ua hiK*, 1 *' x ole iua alli nei k.e ae e lawe i ke { ola o ka i>i>uu ukahi co a * ae kon« puu, . . ~ floocuaopMt)o mnī ia ke kupua l ke ano naw«liw h o ka manao o ka! moi, a paipai hou miii ] a no me n* .. olelo akaniai a p'ha ine ka maalea*.. a no ka.ikaika o kana mau koi ana| ua puni aku ]a ka manao o ua moi nei. Kana mai la oia me ka hiohi Ona i piha i ka ic»ina, u<i k» . uapuni io aku la kona manao - he kipi io o Abeoca, b paDe mai la eue na huaoielo maalea afee kupua, E iee kanakī opio, ke haawi aku nei au i na hookipa manawaiea ana ia oe, He mea hanohono nui na'u> ka hoike ana aku imua o kekahi odio koa e like aia meoe i aa hoo kipa aloha ana. a ko'u haleahi nei„ Ki oluolu oe no'u nei e mu i keia , waina, oiai, o ka hoike piha keia o ka manawaiea o a aole no hoi lio loaa waie. no ka mea, he kakaikahi loa ka poe e pomaika» m® ka ioaa ana o ueia waiaa ia lakou. V 1 Haawi mvi la oia i ka kiaha, a lalau aku la o Abeona, minoaka īho la ke knpu* ue kana mau keiki manaomo, mp ka naanaoiaaa e )nu koke a® ana.o Ab«ona a make kok& iho oin, Imua ou e ke aiīi ba moi, ke iawe mai nei au i knu mau hookipa manawalea a pau me ka hiipoi ana». aka, o ka mea hope loa ke»a a ko'u makuahine aloha ī papa hope loa mai ai la'», aole loa e hoopa ko'u waha, E ka aioi e kala mai loa e hiki ia'u ke ae aku, aole ]o#a haulehia mai kona inaina ma luna o kana kauwa nei, & p aiJ jj 0 j ko u hanu ana i ke ea mai&&i o kou aina. No keia mau olelo a Aheona, ua. komo hou mai la na olelo a ke ku. pii» īloko o na pepeiao o ka moi, a piha ae ia ,a me ba inaina. • JS ma oe ano, wahi a ua moi nei me ka iuaina. E kono mai ana anei oe i a 'u © ■ inu mua au i g H ia waina me kou I lohe mua ole i ka'u olelo? 3! »e an» anei oV e ka moi e uhai jau i ka hoōhiki paa a'u i lawe si j uaalalo o tia hootpa»kai ana a &u'a makuahiue aiohn? E oiakeoiaka aiia aee! oe e hana au i ka mta a'# |1 makeiOhke ole ai e hana? Pehea | ioleloai he hookipa alohw ana i keial J I* wa i kneoha ae ai ua moi la i . na koB e heuu ia dbeoua a e i« W a koke «kn iaia t> pepeln a make, X !ka ,o!l ® °n* keiki ake kupua j oa hllk» koke ae la iaua i ka Uua | uiau a hoio mai k me Ika mauuu « pio īaia uei t aka* U Hke tr lt > ka Vki«ra He okaioioaui ro ka aoaka oke t lele kuihiwi 4 * 4 «ae ka hwlaii u uwila oka inain* t* na o Ijuoh «hiu ona w*u . akua o 1.?, U, k 0 A ona liioi.o i., uiuuhwu.