Ke Aloha Aina, Volume X, Number 8, 20 February 1904 — HE MOOLELO WALOHIA -:NO:- OLIVIA LANAKASA. [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA -:NO:- OLIVIA LANAKASA.

MOKUNA 111. Aole he huaolelo i hiki i» 01ivia ke aooaoo koke ae I ki w» 1 hala w»i «i koua ike me ka i»kqu kam'i kula, ldidume Hale, neoa nn onohi i pih» Q3e r** ' ahi o k& io»1n«, ak», o na wahi hu'aolelo w»le oo i koaio oq«i iloko o koha m»u hoomanao kobe an», oia kel» E kua koft)« e huikaU m»I ia*Q '£»»' b«w» ao. 0 ka leo pih» inaieia o H»ie, o!a kai puoho koke mai « wawalo hele aria m» na p»ia kapa 0 ue home booaaauao nei i k» 1 »na «D»i. Ah», efa k» 09 e Lau»kaia/o» kokoke lo» »n e ha»w; i li» k»uoha o ka hull »fia »ku i» o». Aoo, e hoolobe w»i « k« k»tk»ccb> hioe Upuwale, e uku »na oe i oa hoopai koikoi o kou hakihaki ana ) d» rula e k» halekola Oka Ulaula, «a e poin» ole »! no ka hopena o kgu cd»q la -o'keiā oia āha. M« he pabi oiiua la i hou ia akn iloko o ko Oim» puuwai pela ka w&l»ni#b keia oiaa aiauaala oielo a k» l»kru kumu i hpopuka m»i ei, a ke pii ala hoi ka lena iioko ona eo k» hoopai koikoi e kau ia aku aoa maluua on». Aoieau imakemake e ike hou i kou heleheiena no ka elua o ka mauawa i n» aoie oe i huh hoi koke m»! la. Oiai o« he keiki »U-. 1 lAweia mai i anei, aole loa au e mii kou kaawale ana mai keia kula *ku. U» ho4ō ae o Onn'a e hoopuka i kekāhi nuau olelo, aka, ua hiki ole ke loheia. 1 keia wa » na mak» o ke kumu knla « hakapono nei maluna o Oli vi», aia hoi, ua haule aku 1» ka Ike a kona m&u maka malona o ka haioaka keokeo e uhi ana i ke poo o ka wahiae opio īiō ka pulama «ua i kona mau oho a Maka Pipon» ī haawi aku ai, a ike pu aku la o>a ia oia he mau huapalapala i kuka ,Bi ia uo k«ia m*u huaolelo Garana gi. Alail», m« na lima ikaika ik» ia aku la n» Madame Hale nei i ka leie ana aku a kaih mai la i ua hai ikaEa la mailuna mai o ke poo o 011 Yia, a poha hoa mai la kona l»o i oi palaa ae aa inaina. O, eia ke Ikoahuwale ia m»i nei ka mea huna pohihihi, he ipo ka ke kumu 0 keia mau hakihaki rnla. Ke ike o«i au ua aa oe e halawai me ka haka opio o Oarangi, ka mea nana 1 wawahi na puuwai palupaln lehu leb« i like me koo, a i haaleU ia e ka pu' okoino o keia kanaka opio t ie naauauwa aku i ko lakou a mahope ona. He ntn»u ka T u a a i makemake ai la oe e p»ne an»i oe, a oia keia» Ble ka haku opio io anei oe o Garanagi i keia

K'i ka. boik« «ne «ku la oe i ka nat« oiaio e kau kumu maik*i tue ua keoniiaaoa 10 1» UO au i keia po, wihi u O'ivi>* nip uwo hnaloulou »&» iho> E OltYia ina o kei» k» oi»Io an ehoike mai nel, alaila, hs mnu ma lihioi kaua. E nana aku i kela poka e hamam» mai la, a e hete koke akn iwaho ano, a aole loa koi o T u " makemake e komo hou kou poo iloko nei, a na Qa eheu o ka poull e haawi mal ina koku* K d» pou. Aia he hookahl ha»eri ē'.ia oialoko o ka b»o»Jto ma kou īno», i loaa ia oe ke kuleana unuhi ni ka ia apopo 1 na <nakem»ke. Nolaii»* o ke aloha no kou e o!ir>a Lanakaaa, a mai noonoo īho he puuhonua kahi ou « hos>na mai ai o anei. 0 keia leo k:paku ou ka 01iria i hooko aku.ai, a uaho[>eo kona nana hope ana ae i na paia aioha oka home «na f eoho ai ma! kona mau laopio m*i, » 05« tona m*u hoak\i la e heo'po an« -fCk<lopu«, ola kona wa i huli ae ai Qti kapuai yawae kaumaha *. aiē ua waioaaki enaeha e hoopulu elo ana i kona mau p.paiaiea » puka &ku Ia iwaho. A Oia no ka wa a H&le i pani koke aku al ika yuka t a holo koke ae la k* laka. Ihea au e kuewa akn &i iloke o keia pouli. He oiaio he home ko na manu o ka lewe, uka, o ke keiki a ke kauaka aoie he wahi o koha poo e hoaumoe ai. He hookahi wale no a'u w»hi e manaoiana nei ilaila e loaa ai ia'u na kokua oi» ke kipa »na aku ma l.ka he.iEe kakeU o Gttrunegi, ;"ka I'hi a'u ī ae aku ai me kuu puuwai a pau ilaila au e hooua aku ai i ko'u wa e halawai ai uue na hooouaewaewn ana a Medime Hale. Ae; e hele akii liu il«ila ano. • lloko o ka pouli « aaki paa ana aia o oliria ke «lo hoomanawanui la i ke anu ma ke ala e hiki aku ai i G<jranagt Home. Ke haukeke waie 11« no kona kiao a puai i kau ua mea o ke anu, he oiaio, na hoopilikia loa la o 01i>ia mamuli o ka ioaa ole he wa nona e wehe ai i kona mau aaha pulu. 1 keia wa i kipaku ia mai ai o O)ĪTia e ka lakou kumu aia he leo hehe aka kekahi e lohe ia ana e pae mai ana mailuna mai 0 ka moe a kekahi wahioe opio 3 moe ana, a o ua opio la oia no o Afnnia t a ua hauoli loa hoi oia i keia kipaku ia ana o konaenemi mai ke kuia aku, alaila, hooho t»alie a« Ia īa. Akahi no a maha kuu uh&ne *a moe pono kuu poo i ka uluna ua kaawale aku )a oe e ka mea a'u i iuaina makawelāwela loa ai. Me na kapu»i mama aia ua Oli vi» nei ke pii ala ma na anuamaha la ooa home 1« a ke aioha e lua* kaha &na a ue aa lima palanehe opa aku U oia ī k* bele He kaui kapili aao no ka b ele, ku aua he kaikamahine a ninau i lia m»kemake o ka mulihi&i, Ua makemake au e ike i kou h*ku, iua Ue mea oluoiu \ kou lokomalkai.

| Ku oiiii la kauwa w»bine j l keia wahma opio malihioi c ke ku īu •umoe noua na b«!<jbe!eua 1 ha ! mmu ia e !ch no'ni, t* 1 aīln, Uaawi tlaai 1« ia i oa heokipa una, E koapoe ka lede maikai iioko o ka xumi liookipa, ā e hele «e »u e nan» i kuu haku ina eia no oia ke' ala inai nei. Ae ke īke &bu la aia no ke kukui o ko nā rumi ke a la. Me ka puuwai e pana kapalili •nanoka hoomanao ana ae ua ko koke mai ka manawa noo» ē h' ?»i ! wai hou »e kaoa B®aka alohH, koioao ' aku U ua Oii▼ ia nai a aoho iho la |'iloko o ka rami hookipa. He naau | ūuiaute keia kali a ua Oii?la | aei, iohe aku ia oia i ka aehe mai j o kekahi mau kapuai wawae, a ilo , j ko o kooa hikilele nui # aia hoi, ua | komo «ku ]a he kauaka opio luali aqle hoi o na heieheUna o k$ mea an« i upu al. 0,. oe aiiei ka maa » mak«make i | ka haku oplo o Qnranagi, wahi a j ■ ke kauaka opio ato ka w»lpahq. ' 0 > ! »fau nei ua. haka Ja, ae hoike mai | heaha kau i uuakemake ai ia'u e ' huna aku eou, . | No kekatn 'man m"tnute ua'hikil o!e la Olir'a ke pane aku. Pii ae la ka li{i maeele o ka mekau i awili pu ia e ka hoka iaia e hui.nei 'he alo a he fīo me Jieia kanaka opio ana i ! ike'ole ai mamua. Komo pu raai I la iloko ooa tia noonoo ua hoopunf puai i« oia e kana aloha, a e likel me kekahi pohaku koikoi i kau ?a iho ona' a pela ke kaumaha ka lonluo a mē ka mokumokuahua o ka naau i haawe ?ho māluna o ua wahine opio ]a. MOKUNA IV. Ko ma&aoio nei au, ua makemake oe ia'u, wahi hou a ke kanaaa opio j me ka leo oluolu me ke pahaohao j aae i ka ekenau- ole o ka wahine | opio. Owau keia o ka haku o Ga | raoagi pei, uolaila. e hai mai heaha ka'u.e hana aku ai no kou pone? E huikaia mai ia'u, i panai aku ai o 01iyia me ka leo pihoihoi. Ua kuhihewa Joa au ia.oe he aka, ke ike aku nei au he malihini oe, nolaila; e kaia mai i ko'u ko\»ohewa ana mai i kou kapu, Mamua o ka hiki aoa aku ia | Bupata Kalivaiana k« pane hou aku, ua ku koke ae 1& o Olivia a hemo aku ia iwaho, a iloko o na se kooa pokoie waie do ua nalo aku la oia Upko o ka douU. He k« kupanaha o keia mau mea a'u i ike iho la, wahi a ka haku. opio o Garnn«gi i puana ae ai. Me he anela ka nani o na heiehelenna J 0 ke'a wahine opio, a o oe ka mna | ioa o na wahme opionana i waw&hi 1 &a pani paa o knu puowai e īke ia mea he aloba ana, Mai hea keia amla i hel« mai ai? E ka po e hoike mai ia'u ī ka m«a huna pohihihi j hookolo aku ai au ui» koua meheu > Me a'u waie no ke>a msa kauaakao, aole au e hoike #ku ana ia Maka Pipoua kuu ho&loha a hiki i ks Ita#a ana o kela pua i ka wekiu. Ina peia ka oiaio, alaih, aia he eloa mau leauakn opio o ua

| boi»e la e luai&le hi la aae ni* aiaaaa i ho(,bil>* ia 01īvi» Lin*kosi. 11.0k.0 o keia jtA ā OlWia i haalela :ho nī iaOtr Houie, uajjte aka ka wahlne kauwi I hi.,le aa* iho o kekahi mo»' keokeo raai k& ! poli aku o ka wahīne opio a waiho I iho la Hīina o ka papuhele me koua ike ole. " \ " v ; ; | Holo aku la tia WjahiDe kauw» i nel a lalau iho la, a i]se iho Ja ia mea keokeo la i ia iho ft ka wahioe opio he hfūnaKa silikft t oani a kumukaai pii La. Ma.wehiwehe po&o ae la oia i ua haiuak» Ift, a he oiea e ke kupalili, o kuna pua* wai i ka ike aua e moe lolii aaa ilo* : ko o ka hainaka he wjihi puuw»i uwali guia i okomoia eue ua pohaka daiaißoa> iiou ko'u aaau pale£t oie e ke kuew» o ka po ika waiho •oa iho i keia makana makamaema* hope. Ma ka la apopo e lawe aka 00 10 i keiA pauwai aw<iti a hoolilo akn i kekahi. ba)e b»sa gvila no kekaui huina 4«sla kiekie, wahi * Ufc h kaawa wahiae la me ka huna aua* iho. U» pupuahulu loa no hoi o Ol : via 1 ka Uaaleie «ua ia Kaiivilnna JRupt t.9, in» no pnha i hoomuau wale iji, akn e ua ui oei ina '"hi opio hou ae kej£«hi malaih» ma ka iooft o Piponn. Ke m"nHo!«na pei | kamea kaknn B oio paW p loko'no mai ana k« haku opio o G r*nagi e. h-iioakele i ka h āke ann mai oo keia )qoh, ak; , ua hnla nae fea W» poiio, t* e'a o UI yi» ke,k' oe nei iloko o ka pouli u»fe Ktt 4 ixi«t>popo olei o kahi e loān īa ia>a kti hoomaha ift ' • o kona mau ehaeha. no. U ka u« tto luna tc* m A kani,. 0 Olivia ko jalo * oime c«>.