Ke Aloha Aina, Volume X, Number 18, 30 April 1904 — O MRS. ULUIANI HAALELEA. KEKAHI EWE O KA AINA UA LU LEHUA O HILO UA HALA I KE ALA HOI OLE MAI. [ARTICLE]

O MRS. ULULANI HAALELEA.

KEKAHI EWE O KA AINA UA LU LEHUA O HILO UA HALA I KE ALA HOI OLE MAI.

Ma ke kakahiaka Poalua nei Aperila 26 1904, i pauaho mai la i keia ola mauleule ana o Mrs. Amoe Ululani Haalelea, a kuu aku la kona luhi a me na kaumaha o ka ike ana i na inea o keia ao e hoomaha me kela home Lani ma o. No elua maka hiki a oi ka hoomailo ana a ka ma'i maluna ona, a pela i emi mau iho ai ka ikaika o kona ola kino ahiki wale i kona hala ana aku la ma kela kapa wai lana malie o ka make. He kupa a he ewe oiaio oia no ka Paia ala i ka hala o Puna, a me ka aina ua kaulana o Hilo, o kona aina hanauia mai na kupuna mai, a na ka mare ana i ke kane ka mea nana i hookaawale mai iaia a me kona ohana a noho paa ianei a lilo i ka maaina no Honolulu nei. Ua ha nauia oia ma Hilo i Iulai 21, 1842, mai ka puhaka mai o kona makua hine Kaikilani, no Puna, a me kona makuakane Keoni Ina, a he 62 ka nui o kona mau makahiki. He ekolu lakou, oia no ka mua, a o Mrs. Lora Ami Koni a me ko laua pokii kai

kunane Keoni Ina (Ianua). O ko lakou makuahine kekahi o na Pake huli waiwai kahukoi hiki mua mai i Hawaii nei no kanaono (60) maka hiki a oi i hala aku; na lakou i hoomaka mua ke kanu ana i ke ko a me ke kukulu ana i kekahi mau Ha le wiliko kaulana o Hilo iloko oia mau la, oia o Halai, Papaikou, Paukaa, a me Amauulu; a he nui na Haleku ai, Hale pahupahu a Hale Ulu ma ika o ke au kahiko i kukulu ia e ko lakou makuakane i hui ia me keka hi poe Pake waiwai e ae oia au. Iloko o kona mau la opiopio, ua mare la oia ia Liwai Haalelea ke kahi o na Kaukaualii koko kiekie o Hawaii nei, a ua hoi mai la oia a noho pua me ke kane ma ko laua wahi e o mau nei ma ka inoa, o "Holani Pa" ma Ewa iho o Haimoe ipo, ma ke kihi o Alanui Rikeke a me Hotele. He wahine o Mrs. Haalelea i ike nui ia a i kamaaina i ke alo o na Moi kiekie a me na'lii a pau o Hawaii nei mai ke au o ka Moi Ka mehameha III mai me kana Moi wahine a hiki ia Liliuokalani ka panina o na Moi i noho ma ke Kala unu o Hawaii nei, oia kekahi o na wahine kaulana i lohe nui ia kona inoa ma na wahi a pau o keia moku puni. He wahine oia i mahalo nui ia e na haole kamaaina ka poe kuonoono a koikoi o ka aina nei, a pela me kekahi poe hoaloha malihini mai o na aina e launa pu me ia: He lima akau o Mrs. Haalelea no na hana a pau e pili ana i ka pono o ka Ekalesia makua o Kawai ahao, a he hoaloha oiaio hoi no na bana Karistiano a pau ma keia mau Paemoku. O kona hala ana aku ia, he haawina kaumaha ia i pahola iho ma luna o kona mau kini makamaka a me na hoaloha a pau e noho ana ma kela a me keia wahi i ka wa e hiki aku ai keia lono walohia: Ua malamaia kona anaina, haipule hope maloko o ka, luakini o Kawaiahao wahi ana i hoohala mau ai i ka hapanui o kekahi o kona mau la o

keiu oi* ouii oia e bela ipan ana fka pn!« foa wa a pau: Ua Inwem ni«i kona tīinr>wnji tia mai kon» Houie oiai. tw» Pa t 0 nknli la »na e ka oh*n* a na honloha he lehuleh'". pae na poe hepai pßhn Sittnie! P«kß. Keo KaAkp, Maka liobi<?ao»« f R hert Lewers, E K L'ltlral«ni, FrHt»K Acher, Ail»n lifrberi a ooe Kfok» Knkela. Malnn» 0 kona i k»u m iho oi Da Ahoula pot>ri n knna ftlnkanß Haalplea, hftofefihi m« ke nno 0 ka oahu he AhuuU Hiilu Manoo ia, hook«hi mā na o ka pxhu ae Ahnnln Huln 00. W* k« makua R. v M H Pnleka n, me R v W N LVbo f malama i ke «nmna hniouīe a i kft hookuu āna. lavre fft aku la kon» kmo no ko lanou īlioa ohwii» malotro 0 ka pi ilma o Kawniih Oi Ke krtnn ph nei K» Ai o ba Aina iloko o ke knUmHhn iue kia ohaua 0 ka tpea i aku la 1 ke ala hoi ole m«i, ~~