Ke Aloha Aina, Volume X, Number 32, 6 August 1904 — HE MOOLELO HAWAII -NO- PAKAA -A ME- KUAPAKAA. NA KAHU IWIKUAMOO O Keawenuiaumi KE ALII O HAWAII, A O NA MOOPUNA HOI A Laamaomao! [ARTICLE]

HE MOOLELO HAWAII -NO- PAKAA -A ME- KUAPAKAA. NA KAHU IWIKUAMOO O Keawenuiaumi KE ALII O HAWAII, AO NA MOOPUNA HOI A Laamaomao!

Ke Eamaeu Nena i Hnol* kalnka n» Mtkisi H P«u O 1»6 Mokupuni 6 B»w4i nei, * UhnO'.H iloko o K« n» |p<j KauUna i K«paia O k» IPUMAKANI A LAAMAŌiIAO. Oliiia Houluulula. Waeia a Hoopo aopoiae 3kIOSES K NAKUINA. HOAO s€ J» o Prtk«tt uie Hi kauhi, a noho a k*i»e a wahiae ibo la laua eei me ka maikai * oluolu. A oka haii# iiui a hiaai « Pak&a i nolo ai aia ia knha, oia no ki m»fciai a ka iawaia, be toau liaoa hoi i h«le a pauiehia waieiala, a ma i» hana aō» « P«kaa ua loaa u laua Jka noho au* kuon<»ono. Mahope mal o ko Inaa nohn b"»*o «na ua hrpai iho la o Uikauh , a i puoi aua ona mahioA o ka opu k« ( iki aibaD»u mai la o Hikauhi he keikikanPi aua k*p* iho !a o Pak*a i k» ipoa o ke keiki o Kuv-Pa* , kn. 1 v / Da kapa aku o ka iooa Oj ke keiki ma ka hapa ma» o k* mo» q koo* oin o fCu#otiu #DU, # o k» ike o o . B©i6 auaeei ka iopa Paleaa'o ka ili 0 kooa hako o Keawenuinuai», oia kona kumu i lioopih aku ai i kona icoa Pakaa m&h pn, »_o k» huoholo loa aoa o "Kaa Pakaa.*' Haaai puaahele ia ibo la o Kua e kona ouau makuH a hiki i j koaa oui a,B«> a i k« wa i io»* ai o ka olelo iaia, ua hoom»ka ihu lā oj Pakaa i ke a'o ao» i ke keiki inei < hana a pau a me O'» m !e ana I htiku ai no ke alii R,e*wenus*umi, roe ! koo» olelo ana akn i ke penei: E a'o k»ua i na hnna a ko haku a loaa ; i oe, noalia o noho mai ahu i>e ke ak ' , holi mai ia uh nia khukaa oe. A'o iho i« o Pakaa i i> keik<, a iolei loihi keia a'o oft pao Id§ ae la fa maa mea f ks lnaa a paa ui*BU ia Kun P»fcH«, a U:t !i!o la i ooea wulewhha loa A pa<* kei4 b'o pu 'aku la o Paian ia KuaPaka* i k« iao% o na eo »k"ai a p«u O kela a me keia-mokupuni, a e I fio me kela mau ha»>» 'nua pe!a oo keia. aole no i emo tu pao loa i ka paa i ke keiki, loa la rn«s o ka noho ana fte o Hookele-i-Hilo a nae Hookele-i Punfl, he mea oiaio, ua malkai a

RH laUii Uweiawe *nsh » LU< k* mikiKia a mikioi a maiou ke * ißUi* b»Da en«, no ka mei, e ooho tkn >ma ho o Pakaa, a e m>sk*Hl* uo ua bem*t»euia o ke ulli, ooIhiia, an« na mea i maopopo f le ī*,. 9o<tke>e i Hilo m®,j?a hnna aku no j o Foß»s :a m«n i mea e piukia s« Hi haku* Bk'», i ka hoo- i tis'no loa bDb o Hoofc*.!«> > Hilo «m i ka h.oaino ia Pakaa, ua kānl- i uho oia a ku haalela i ke »!o»hi a (6e k* hiku ona, 1 ke kaaWale an» a'ku o Pakaa Oo kekahi mau aoie no i nao oui'ioa o Keawaaumi. no k me», aia oo ke oiau la ke o āna o keia mau olelo hooino a IpU.okele i Hilo tna no P««kad, ak*, i ka m- hn ana āe, ike iho la ke alii i kona he mahem», a tne kona hoomaopopo p-no ple ia mai e na 'punahele hou ana-; Iloko o keia manawa ha hoomak* omi la o Hookele i Hilo a me Ho" kele i Puna e hookiekie imu* o Ke awenoiaami. aohe hooko koke ia aku k« o makemake o ke alii. 0 na uiea a pnu e hoouna ia mai ana na Keawenu'aumi, pau ae la !a laua nei'a me ko laua ppe, a o *e koeha aku oia ke haawi ia akn na ke aln. loa e heohalnhala mai ke ain 1 ka uuku, hoike hoopunipuni aku la Ihoa nel, no ka uuiu oo ka meā i loaa mai. tJa nui a mannunuu wale c« hana apakp'e hoopuoipuni ino a keia aiau | imua o Keaw«-nuiaumi, a [ oi hoomanawanui aku no hoī keia a uwe walnoaka okoa, a ua hoahewa ibo la oo oia iaia iho no kona uuoi waie, a hoowuhawah* hoi ia Pakaa • kona khha ponol maikai a makau knu ma na mea a |>au. I iho 1« ia , laia Iho, "T7a hew» au, na'u no i hoowr.htiwaha aku la oe, ua hoohe niahema aku au la oe ko'u kanaka, /V,; ■ a na mniia no ia'u e kumakaia ia me keia. ) E like me ka nui oka hemahema | ame lea pilikia i lona ia Keawenui i aumi, pela no ka pii mau ae ona ! hoomanao a tue ke aloha no Pakaa a i ka wa ī hiki oleai iaia ke uunaī Iho, ua au wale ae" la no ko nuiaum maoao ma o a e | ake aku ana oba lohe a ike aku ie Pakaa. ' No ka nui loa'o ke aloha o Kea wenaiaumi ia Pakaa. a me ka uui n 08 h : oi ino o ua pupahele huu »Di, u • 'kou.O oaai la ka hoowaha wab iloko Ona no na hookelewaa ole wa'e oei ooa, a kupu ae la .ka m«nao iloko ona "Keiaweauiaueiii" j e huli ia P«k«a. * , . | . Ua h 'ouua aku o £e*wenuiayan j ĪQa ei«le e kii i oa Eil , nt» KahuOā, | a eoe na Kub kuh-< Puuoue, e hele iuai inkou e huike i ka pouo a tue ka poao ole paha o k& im'i ana iaj Pakaa. He mea oiaio, ua kikl mai □a kilo, ua kahuna a eue na kuhi 1 kuhl puuooe a kukalu iho la I ka 1

pbpn Laoa, Qhu» &t: i» n • k>!( '■i aae ua kuhikubi puuoue uia oul' > ke uo a oaf ka I»du i kt* p«t* ana t ta lukou QaDa Un hoikt- l"ūt iohī U l»tou i ka l»fcou aia.ā 1 ikf maloko o kd lakOu pupa li>nH, Ma ko Qjt>tkou &anft a b kiln aoe aia n« w<ibi a t>au, ke b jk • niiii r,e ua aueuMku», na ao a tue im Imlh, iq« t> iaai i« Piiian e ioe»» t>ui* a-', uo fca luea, eia oc o Pakaa fc« o!a mai uoi, aule n n ts Le eanu uu fc*bi e lo#ii li o Ft*ka»,*o n» h<»i*(■ no ten To«« oi« fca inea i hoike it* m*i, » Dt>ne 1» ako k»hi e loa» io maoli aka ai. Aka, aole uae e t®i ko&e ia 1 kei» wa, e poao e kuuh«ua uuua īa t, a 1 i a oue ua mtttitttt)Qdba e pi> o 1 ■ ■ . ■-_■*< ke ltUr.tnwi ; ke kua waa, a lu»» ua waa luaiKai o he'ali; aihiL.» i«ii ke k<»hu pjOu»i o »h! i aluh-. nui i&> e lu«« &o «aauei Mumuii o k&ia ixiau huike n uu kahuiia, na tiiu a eue uu &uhikubi' | puuuue, ua kuuhaua ia &ku la .iia , alii a Uie ua ua kiihu ! ua kalaiwaa $ pn i ktJ kuah.wi i fee | kua wk«a au ae aiii, a uu bu0&0i& t £ . . m .-■■■■■ | lika eue kooa eu&keuaake. U ua ! ianaka* hiK.i oie & uuao i&kou e ma j hiai fc > fcniua at ua, ku pu& kua w»» u ke aiii. Ua m<>nao loa ke aiu Keaweuuia umi, ttui« ia e luiui aua aa ia e kua ai o ka Waa o ka pau ia ia, eia ta e uiOaiuleaku &Eia 2 Kekaa ka ua ! u*hu; a e hooluh.luhi ia ana hoi ke 1 alii i o a ia oei. j 1 ct« heea auft »ku o ke alw a j nā uiakaaiuana i k*fcu o kb Koa jsupono i ka #aa, u« houiuaaa ihu lu i laKou oei & oki; i k& ieoeio oma auu oo a ka ma£a kui a ke kaiiuea k&la* Waa ī ke kemu o && l«*au» ai& hoi | kaui ana ktia uiau uiauu eiu& Uuua | o ua iaau nai. ! I uaai ia na kahuaa; E! puiia keia laau &e kaoi a ala.ekā mauu. , I oanajo aku k* hana ua puha ; io ka laau, noiaiiu, huli hou &ku ia. lakuo i laau huu, a i ka ioaa bd& ua oki hou ihu i& do lakou, a o ka hiua Walt> iho uo hui kou,» kaut hou ana lo ua' uiau mauu nei o ka laau a kahea heu ana I uo ke k*tbuua kuitiiv?aa, e, ua puha hou no keia iaau, ke kani bou Ueī j 'ao ua w» i uiauut nei, i Qau* auu ] hana i a i»uhj io. Pela i ia i huuluhi ia ai 0 Kt; aw«nuiftutui a kuua m-.u kauaka no kekahl mau anahuiu lu, Ua pana ka pōe paha a ua m aa poe uj»p, u* ahele ka poe k*ulaua i ka uhnie !uantf a fcap i( hui kn p e kapili m.iuU nu ke uiakem -.k"j e uua k«-, u«e u« make ik ; , a hiki *ale i ka p<6 ana enai o P koiika alaia. 0 keia mau manu, ota tio na au makuamanu o Pakaa, a he mau ha na hoa'o kela i lkeia ai ko ko ahi aloha « mauaoio la Pnkaa oia' ke iki maka iho la i& i ka lubi a uialia

■ i hoeip.e ihi.; u<u u«t o. le u)k i.knui 1 uhu ,:ki ilo ; kuo koua hooluh.i I», »;ka] ua h.iopnn, ke al;i i koua u>auao § .iuli.ii P--kf.a iiiauiuii'o ka h!uike ia I • | huu „ku a no o P»kna ke oia uei. rle uat« uioopupo, mia no uuau I kuaiu e }ie kf-k&hi f> keia ■i hooloUni'h'li ia «oa.o ke aln, a e ! uo. niH keia' h f J>e aku. . ; ūa L h? ia ke knulana o Pik "i'* k«&Uf& ke e1 ki a Alala |hu» p Ku'u ko'u, i:,r.\ Kiiuai oa«i kona t*'P» ha Qi»u a biitī «Itu i ,a c|» k<»oa ■ hiO' Bfet,m i lofi oia no k« paiia ' i Te a 036 ka maou e lele ana f ka | lt*wa, a ua oleloi», eole 6 bala Ka I tn»+a o fteop poa i ka pxia tt» Uo. I ke »na akn o aa lono imua o Kenwenowom'i ke ai<i ua pae m&i 'o Pt«uiak*Hial*, u» hoouna koke aku ta oia i na ekle e *kii rai», 1* ka hiki isnß aku o nj eleTe tke e tna! īa oo o Pikoiikahlala. | O oe mai la it>? Ae t wahi a kft «iele. Heaba kau huakai? I hoouna ia mai Dei au e ke aln 6 Keaweuuiaumi, e kii mai ia oe e heieaee pan» īōa manu e hoeluhi | n«/ laia ' A>a ke alii !a iulea o ae I kaah Wi i k« koawaa, no ka naea, | *■« o«i aka no oa kahuna o tte alii \ I ka laau o ke kao ibo la no ia o keia l auo maaō ifona a kani iho la, a o i *a pulu ae la no ia oia laau, pela «ku ana. ; : !.^*';-;