Ke Aloha Aina, Volume X, Number 33, 13 August 1904 — HE MOOLELO HAWAII -NO- PAKAA -A ME- KUAPAKAA. NA KAHU IWIKUAMOO O Keawenuiaumi KE ALII O HAWAII, A O NA MOOPUNA HOI A Laamaomao! [ARTICLE]

HE MOOLELO HAWAII -NO- PAKAA -A ME- KUAPAKAA. NA KAHU IWIKUAMOO O Keawenuiaumi KE ALII O HAWAII, AO NA MOOPUNA HOI A Laamaomao!

Se E»n»seu Nann i £tool»l£»]fika na Makaei a Pau o 'o» o nei, a Uhaoia Iloko o Ka* M Ipu KanUoa i K»pnia o ka IPŪMAKANI A LAAMAOMAO.'

ObiSa Houluuhiia. Waeia a Hoopo aopola e MOSES K NAEHINA. JjE. a pii kau6, wahi a Pikof«loha ako la an i ko ilii i k» hof luhi ia. He mau BD&nu paha kena. Pii ®ku 1b lau«, a i biki ana iopua o Keawenouumī, a aloha «kū la a aloha mRi, niean aku I» o KeaWfcCuiaumi no Paiea ame bona alo alii, a ua pane ia mai la. A. pan keia mao kak&oielo ana bai mai la ke «lii i kona mamo o : . \ " ' ka hoauna ana ia PikoiekaalelA, a i ka maopopo aiia, pane akn !a b Pikoiakaalala. Ua po keia la, aia a apopo pi? kaua, malia o make io ua mau Ull nei qa u'a. 1 kekahi la aeua hele pku la na kanakai ka imi Uau a i ka loaa ana, ba kii i» naai U na kahun» kalaiwaa. TFa hele pQ aku la o Plkoiakaalala me na kahaoa ame ke alii Keaweoui*amt I ke ana no o ke koi, kika ha%ua no ua man manu nei. a i k« hoolai ana iho e kaa i ka !aīa, o kapan» aka Ia ho ja o Pikui»jcaalala a ka a ha«Ie sna if*to. 1 ke &peāp*a ena Iho"o"kela manu • haule ilalo, ua*baohao iho !a ka lua o ka manu, a hoolai ihala kaoa lele ana me kona nana pono ana Iho i kooa kokoolua, o k» peo? hou »6 la do la o Pikoiakaalula i ka lua 0 ka manu a waiawala hou ana a waiho ilalo, a make iho la ho! na «nemi o ke alii. E3ra nae ka oiea kiipanahA, j k« hali ia ana ako, aole 1 loaa ke kmo o ua m&u mnnu ne». Hookahi wale no mea i hoomao ,|>opo I», aole I »ke hou ia ua mau ttan« nei malaila. I ka aiake ana iho laouamao mana nei, ua holo pono ibo Ia ka itti ia ana o ka laau o ka waa o ke ālH, ā aole no hoi i e.no, ua lnwa iho la ka makemake o na kahuna kalaiwaai na waa, a hoi aku la ke •tfl roe kona inau kanaka no k»i »»« ka hokf pa aea i na waa. I ki wa i pii ai o Kea^enuiauail

i i ke kua w»a f eo fea hu!i AtJ& ir | Pakea, u» holo aku !> ia lono » J Ikiki i īfjriok»f. I ka lohe ana o *. I , Pakaa, ua hīltTleīeae !a cift, boT afeu j I i» oitt a ipko o kona wabi pupupu | haie, moe ibo la keia ilalo, huh ke j alo iioiia, # "p®*a ae la sne wawae a j kau sk« la cds ke pnia o ka hale, 1 laia e hoooaoea aoa p«l«, tia pau hia ioa ia aku la keia e kg hiamoe » I halewai mai la ko Keawenulanoni uh *ti« mt k/iu» ma ka moeuh»ne. I mai la ko Eeawenwiauool «hāne 4ai»: 4lia atj a hull ako 1« oe. Pane akn la hoi ko V«ka& ohaoe. , Itaa oe e huli mai ia'», aia au i | Kanla k hi i uoho af, | Puoho ifio ae 1« o Pakaa a ike fho la he moeuhane wale do ka, « kuhi aea la oia ua halaw&i k>no la oia eoe k* h«ku ooa. Aloha iho la nee nia i ke al'i ana, a mih! iho la i koua kohikahi paee atia aKtx I kahi oaa e noho n»i. Noonoo iho la oia ina e huli mai ana o Keawenuiaumi laia.aolee ; nele an» ka holo pn to»T <»«• na'lii l ep#o o Hawaii; nolaiia, komo iho ! t« ka m»n»o iloko o Paka» e paa I i ke alii mka, ma ke alii e pae iuka, I »l»il», « hooona oia ia Ko-aPakaa i I kahn no k» »!if: a ina e īke iho k* »iit i k» Q3»k»n%an o ke keiki a boi <8«! • hoi me fa i k»hu nooa; al»fla oi» k» mea e make af kona mau enemi, o Hookeiel-Hilo ame Hoo keia-i-Puo». A oiai he uuka kona wahl hale *o!e ! lawa no keali! sm« oakanaka ! no ka mfia, ina e he!e mai'anana «!!i apao, t heie pn ma! ana no r»e to !akon raa« kāāakii, a Ina ol» e ! p»a ana ! >a kakn ona, alaila, e ! noho pn ana nt aīii a me ko lakou ) poe kanak». Nplaila, i kekahi le ae kahea aku la oPakaa ia Kua-a Pakaa a i aku a : E pii kaua i kuahiwi i laBP a i pili hale oo ko haku ame na alii a me na kanaka ona, Ae, wahi a kua Pakaa. Pii pu aku I» oia>me ke keiki iukA i laaa » i pili, » i ka hpi ana uiai ku oo hoi ka pai)a» ua boo maka aku la i«ua uei e ako. He eono no hoi moku o H»waii, he «ono no hoi lau o ka baU-. I ka paa ana o na hale, i hou ako ia o P*kaa i ke keiki. E pii keua iuka i ka ouhiai, ai» a nuLka ai, aialla, paa ko haku !a j ° 0 * : « Ae, wahi a ke keiki, a o ko !aua pil »ko la no ia. ! He uala ka.laua ai i. mabi si ame ke ko, eono onla ko, a us hoopololei do laua nei i ka noahi ana, he eone no alii, eono no uooe ttaU, a eono no mala ko. ī k» p»u aua o na moo eono i ke k«uu if, hou aku la no o Pakaa i ke keiki. E pii hou k»*a 1 ka lou lou'"Ae, wahi a ke keiki. A o ko iaua nel pil aku I» qq ia 1

I * to W ahpa, piha 0 J j d«1, * ! mai 1* o Pnk«s: T7a |I»WaTJjoU- ! b kei® ie knmn i ho»pft»£a b! n« i aumakua menu o P&kaa ike o"ki waa &d& a Keawenoiniimi HeTe ] no hoi « paa na hale 4 ka lea malako pufet oo lioi k« pula nfi!« ikaal a •ha k*iaD haweoe, make no hoi ua I mia «aartij «1«. ' 1 I h pio «na n k«!a man mea ! f fc» ifl#fcaok§o, ua noho Iho la o P* ] ka» me k» knli malia ana- ; Ai ka makaukau ana ona waa «(V ka hali ana ia Pakaa.ua laalaha »« !a ia lono ooa o a noaanei, • ma kel* aro« keia mokopon! e hut! mai | •Qa o Keawenuianmi I ke kahu onal jia Pakaa, ■. | | ni&»n »ku • ninan mai kala a j | aai keip mokiipnei -AU ih«a keia kanaka o Paki*T Aoli nae he m«a hookahi I hiki ke hal ma!. I kekahi po, n»o» iho 1» o Keawe nniaaeni • hiliwii mai ia ko Pakaa ahane me kona. 1 aku la kona uhaof. Jgia an « huli sku ia oe. Pane m»i la ko Paka» uhano: loa pe • huii mai ia'u, aia au i Eanla kehi i noho ai. Puoho ae ia o Eeawenaianmi a i ike iho la oia he moe uLane wale no ■ I k». M»ma ae la no na« ka menao | 1 o ke ahi; no ka mea, ua hai mai la km nhane e P&kaa aia oia ī Kaula k«hi i noha ai. I ke kakahiaka ana ae, ua hooana j aku la ke alii i ka elele e kii ake i iū& kfthuna t ua kilo, n i kuhiknhl i i puoone na waa, a i ko | i iakou hjki a&a mai» aa haiakula j oia» Uua moeuhane. Nana pu iho la lakou ap&u »| pane mai la. Ke huna mai pei no , ke akua i ko Pakaa wahi i noho ai, i I! aohe Pakaa o KauU. j TJa mak&ukna n» waa, wah! » ke ! i.aln, »beā kakou holo? | j tJa neoa m»i nei makou, wsh! a i iiia kahana, a ua hoike ia mai nei ; aia Uoko o na ku e hnlo ai ka hua ; kai ake alii e imi fa Pakaa. ' | īa po ibo, no ka nui !oft o ka nōo j 000 o ke alii no ka holo e inoi ia | Pakae, ua hal»wai hou iho Ia no i kona ohane ma ka moeuhaiie me! ko P»kaa ohaoe. j I aku la kōna uhane. j | Ua mak»ak»u au no ka bolo an« | ( m«i e boli ia oe 1 j i Pane aku la ko Pnkaa ohane. > Ina oe e hoii m|ki »oa ia'u, loaa ae au ia oe i Kaoia. | Pane hou aku la ko ke alii uh»ne. J Aia a hiki iloko ooa la »Iail» Iholo a^mak,u e stni ia oe, AU hou »fTa no k* alii a ike hoo' , Ihn ia no he moeuhauP, * e K' ' Iv. I k» hik? »d* in» ku % o ka m<ikaukau «e !• »o lao nawwl* bo!o mei 1». No ka h >ike »n» mai n n* k«huna •obe P»k»ft o Kaul», nolaila ua ano kanalua no ko ke »lii menao, a hoo hoio iho ia oia e pae hele aku no oi» m» kela »we ke>a mokiupuni a h'^i! ka pae ana i K«u!».

I ke k»kahiaka waoaao, j «ko !» na wa'a 'la t\Mp'p, holo pu»'[ ««! m»f 1» nt ahi a me na k»na\«; ©V«-W«iltana kook»hi mai, k»n« ] koolu» «*!, kana kookolu; a pela •ka ehiki i k» nui loa ana o na ka nakailuna o kel» »me keia waa. Al»il», nee m»f la ne w»a o n» a i | puupou, k» waa o na pokaue, kft !w»* o n» Wahine. ka w»a o n» alail» hoomak» m»ai ]a ka waa »'"• i' O.Wahilani mai ka maa o ktj, ho lo ana m«i, oia ke »li» o Kohal«|. 0 Waouw» mai ke alii o Hama . ku»... j 0 Kulukuīua mai, ke aiii o Eiio. j O JEiua * m»i, keaiii oPuna, | OJtf»kaha mai, ke ahj oKa u. | 4 o kbu ®ii no hoi ke eooo, ke j »lu o Kooa. A mahope loa mai o Keawenu a umi ke ahi a me Kahikuonamoku, ke Kuhina Nui maiuna o u* wa» kaulu» i hj»naia o waeo» i ka pola » m»ik»l. 801,0 ouai 1» n» wa» a pae mu» »e Um» Lah»)Oa. I k» uinau i» an» aku keia u& hoole mai la k» poe o M»UJ,-ftohe o P«kaa olaila. So»umoe iho 1» oae ke alii |]atla i» po, a m» ka wanaao ae holo m»i . U .n» wa».. • . .. j I k*t liiki «n« aku in»la i kapaia j o ,Ku # i ka w» poeleele loa oi|i iio j hoi ka wa o «• waa o ke.alii i ha» lee »ku ai ia Lahaina, hoala afeu la o Pnkaai» R u » Paka» ka&» keiki. fii» oei e moe nei 1 Heah» keia ? wahi » kejteiki: lua hoi paha keua, o hai» » aua ko heka, aohe e ioaa ia kau». o*a, wahj » Kua Pak»a: Ala a# 1* laua nei a hoomaka,uk»u | iho la me n» pooo i*wai» kaka uhu, : j aiaw» pu aku Ja i ka Ipu Makani a l IL»»maoaa. | 1k» makankau ana, iho aku la 1 iaua nei » k«u iiuna o ko iaaa nei j w»bi waa, a hoio aku 1«. , O Paka» maooua i»ia ke ahp ka | oia ka lawaia ana i tuanao ,ai e naio oia aole e ike ia mai $ Ke j i awenmaumi, uo ka mea, he kwaia i kulou mau loa ia i laio. i j. Ao ka Ipu Makani hpi a ]au» o i ! " 11 ' " ! j Laamaomao, ma kuaiako hope ia, ft ,| j o Kua Pakaa no hoi mahope io» me . j ka hoe nui a ka makuakane o Lipa j l l»wa no a hookuu Iho ko,laua nei pehaku hekau i ke ko'a lawni», boea malla na auwaa oaua, oi» no ; boi n» k#na kook&hi, na waa k»na kooiu», Da waa kana koekolu; a i, , k» bo«a aua mai o ua wna kulua , *kf eku U iaoa n#i i ka a, mai j 0 kei»abi, mawah ) ae o Eau&paka ( w. ; j i£V He »hi ou> hoi kela e » mai | la, wahiaKna P«k«a. 0 kup,h,kuj »e paha keia w»« e holo mai Uf ? j Aole ia, M«hi a Pakaa. ; Aow»f!ahoi? i O Wahilani ns, ka wea iaia o Koh»1». ' He»l!tUt 1 - - I