Ke Aloha Aina, Volume X, Number 35, 27 August 1904 — HE MOOLELO HAWAII -NO- PAKAA -A ME- KUAPAKAA. NA KAHU IWIKUAMOO O Keawenuiaumi KE ALII O HAWAII, A O NA MOOPUNA HOI A Laamaomao! [ARTICLE]

HE MOOLELO HAWAII -NO- PAKAA -A ME- KUAPAKAA. NA KAHU IWIKUAMOO O Keawenuiaumi KE ALII O HAWAII, AO NA MOOPUNA HOI A Laamaomao!

X® Eamaeu Nana i Hooltk®lalta na Makani a »u o na J£ok®P tf rti O; Haweii nei, a Iloko o Ka* | M Ipo KaoUna i Kapaia o ka ; IPDMAKANI A LAAMAOMAO.i Obii& Houluuluia, Waela, a Eoopo liopoia V MOSES K APAU ka Kahikaonaaaoko heln h#ln ana mai i kao» eoelp, ala--11% hoa aku la no o Knapakaa i kam* mele? A nou ka aa waa « Hilo oa kpiaiua, U4 iMioa le* ka na « Kuhihewa» Um mao ole ka oft o EUao, No Eleao k» oa kipe hala, Oa koopomehana o Hanakahi, 4kaMla malie a kft iawaii, &« lawaia huki hee nehti o Hilo Aioiia ai no ko laiia kupa, Kp iaīia kaoaaaina kahiko mai ūo la e, A noo ka aa waa, Kakaii hoo aku la no kela a o ko lakou *ia pane hou ole mai» pinai koke aka la no keia ma ke W*a9l: A noa ka na jraa» , £jbaeieeie ke aio o Haikn, Ze*a&iani m«i kahi makam, Mahea maij mauae mai, ma!alo maii Kai pii wale i ka pali, Kai auau a Hoaloha, Ikoa elo&a, hona aloha, Aia wale, aia waie, Aia o Ke«weopu, Ke noho ooai la i kahakal, I kai lnwaia au e Keawe la-e, A nou ka oa w'aa. A hoomaha iho la keia- Aole no % liulin iho, a no ko lakou ]a nanea Ikekahi i ka hoolohe, hea hou aku la oKua-pikaa ! kana mele : l^eaei. A nou k« kena waa, A ua ahiki ke kueau ioo kekakai kepa, Tta ke poo oke ao Me he aahu eleele la ka maana o Aiiali, I holohia ke alo oka pah o , Kiwaikapo# I holohia ka Holopoopoo, Amokn kihe a ka wal, Kai kai kihe o Maupa, HoloWalehu o Kapahi, Lt!t ka lnlo koha i ka lanf,

K* l«o o k» boana l[traī#a, K* l#o o k« hoāoa QWt. B k»obaI« skn &na i ke kaf twe * Ua Hke me Kahiw* ! Kikipa#, Kē oaiu Wle āukai o Malelewaa, Hoolewa ka ukan» ma kl kua, Effi ke k»fki ma ke &10, Ke kuokaa Rla kaula ihu, | F;i-ka o Kaula, I 1 ka pa]i o Olokul, J ?»U koi, pall hono Wailao oia, 1 Kui fcku hooo aku ke poo o k» !»". Ilonao Paeoholnnni, I ka pali Pueo a AO| 1a •, A n6% ka tja waa. i A aku la keia, no ka eoea, he poe wahine kek#hi e bo!o pū me ke aln, aiaila paha aku la oia no na wahine, penel: ā noo k» n« wm, A tia kepa lau ohl na wahine Kiiiili ka maoa i pua ohia, Hele a kiiheleī f ke «la tia o Mahiki. ! Kaka ka pua wai aa akolea, I p*hee co*htkf f ka wal a ka'na Aole e pihee H&hiki 1 ka la, 1 pahee ne Mah]k! i ka na, I k» wawae o ke kanaka s Wawae akd knn hele a hikU 1 ka i"a o ka lohilohi o Hilo, JL Hilo la e, nou ka na waa. 0 ke ano fi«i o keia paba » ke keīki, • heiei ana na nha o na hine ma e hele ana i Mahiki, no ka pahee ola wahi i ka na, peīa kana hoopiīi ana i ka wahlne, e helei aoa aa nha i k* aa ia waho o ka moana bo ka make, A pau keia mele a fTaa*pakaa t niL%d inai la o Kahikaokamoku. Pfchea ka loaa ania o keia melfe ia oewkekeiki? He mea loaa wale no keīa'i trama lii o keia kaha t !E holo a'tia makoa, a iaa he olelo kau e elelo mai. 1 kahea akn nei hoi paha an e pae oa waa iuka, he wahi si no ko nka, a he i'a no, a apopo holo i fea la ma lie, he ia ino keia la, ke kau mai nei ka ha ea, aia ia' iluna o Kawainui ke kaahiwi o he ha-o ka ba-ea he jno ka hope, noho h i i ka ino nui a k*u k& &ft-ea hi malie ka hope. Oia ka'u olelo i lohe oukou Aohe he ha*»ea oiaio, hookahi no ha-ea o ka ipa makani no ana, nolaila, he kuhikuhi paee hoolalau wa'e ae »o keia a la nei, aia ka ha-ea i Kawainui* ' ' _ I lawa no apao kela olelo ana a Kua paka», o ka pane kikoola otai la no ia o na hookele. Aole paha e j)»e k4 waa o lte ali| ia oe e keua wahi *eik» i kou awa i no, pae aku ptb« auane! ka waao ke aliī a oahaha iho, o koa m«u Wl ka hoūhou o ka wai o ke alii e paa ai. Kinau malu iho U o Kua pakaa i ka m»kuak«ne. E! Heoiaie so aoei kela olelo e p«n© ia mai la. 'j

So!e. k*o%'o mßkoatftDfi T ta oliilp ake kfifc! p a De i v i al »p«c, | *Ut!«, >)Oole aleu 1» o Ku& pā%tft mt lee p»ne aōa akn. E! Aobe ok& iwi oke taoeka ka me» e hoeliou ia ai o ta Ti® koi pohaku ka mea, nana « kG& ka laāo » faina ila|o, epan ka pola ame | ka l»U, kalai owaho a no*ikal. He iwj oo kft puaa ame k» !lio ka moa « honhou u ai Ka waa, ao)e ha iwi ka«ftka. > ■:' ■ ■■■.'■ a . ■ "■ Okahoapooo noat la no Ia o na ka>&aka apau o n» w&a o.Keawenni- ' i! . # • •□mi', me ko lakoo olelo oaai, Po#o waie oe e ke!k] ( kikoola ka Iru« aei olelo, kei do pab» ma na oleīo kupono e kamailio si, oka maliaoi ana aneī. - f*«n« maf la o Kahikaokamokn. \ra m* ka laua nfci o!e!o, h« nin«ti nae Ka'u. ?Bhea anaoe! e sno al keia la ma lie, ua kalae k* lani, na kua!rtno a kp !ke !a aku net no ho! 00 topti« kikft. Bf# !a ino keia, wah! a Koe-pa* kia, he 1a makan!, holo mai nBi uo ot»kot3 mai Hawa!* ooai, h«Te pu' māi liei no o*kot> «i ko laila maka nt, he &fna makftnl o Hawa!t, ft «!a - 4 •® no mahope o oukoo e pa «ftl ne! Ua kamaaina ke keīki! kona ain» 1 ke kaha o Palaaa mft, b« to«tie i k« kakahiaka, a awakea ae pft m&i ka oaakam lloae, a oiai ke mehana 1«R ae !a t ua maopopo laia h« pa p*ttkifc{ mai ko* o*« makan! o tJa 1 ainaneioea, ā oii l* »M 1 k« ti| kanft olelo, ke haha! mai n«! k» ma ' kftoi mahope o lakoa. Pehea e loaa ai ia 06 na mftkftoi! o Hawaii, wahi a Kahikuonamoko, aoie paha o« i ike ia wahl? Ūa olelo mna aku nei aa ia oukou,' he eaea paani wale ia &o ka koonel kem&lii na m«ie, a he hiki no la'a ke hai i na meie o S ft waii e pili aoa ioamakani. a'ola no na makani e <a*ke ai oukou. ( ■! Oia snt* wahi a ks f *ne. A paao» «e la o Ku* Fak»a penei: "KUwia, Kiaoao, O be liama o ke ino o Hllo Ke aoo ia o ka inaka&i, o ka ua kea Ke ooki ia i ka hu-a "o ka haie « moku He Kepia kb Hilo Palik» H« Ulaau ko Waiakea He Ulamano, he Awa, he Paulena He l|o*ni«la ko Puna, Hoakoakoa i ka tnakani a Kuamoae Moae ka'u malai» ka A'patah«a i Kanakaloloa • He Hro ko Kapaiilaa s He Eka ko Kona 3e Kipu ko K.hue, HeEelekoe ko Ulī | H« Kipwpua ko Waimea He Oiauuiu ko Kekaha i He Paalaa ko ka moaea ! Wanla ko K»Wd!hap Maknni bao i ka lau Miio ko Kaka ■ op*u ; 4 Kaiahaipu»» Apa«yaa ko Kohala ktptUiqka ) A. «aaUi» ka [ He £apasa ; >v»; .«• •

H» Holopoopho ko Waipio ' He Aeloa ko^H«jpsk>y^ He Knni k» m«k«n! o Ika !«wa Kal oka mo»r)ft'Atenuihaha ' P»e ae i ka honoa ,Uf|t ae iluna i ke ebu * ke k>l $« «hu o k» naakani, 1» e inp." Kiaau u»! 1« o S.ahikuokam;oku. r Pa« no anei na o Ha* Wēiil .... . | Aole i pau, eia no, wabi Pa j ka», a p«»»» ae I» oi». p«ne.<: A iia-u i k» lae makaui k« )lio » Kau ana ka hoe i ka! o Kailikii 0 P-uii» papa kuliuli i ka la ka m» iama E bala aoa © ike i ka makani o Kumukahi U Hiio ua Lel» i kai Makai ka na hala o Leleiwi O ka huna o ka ua ka 5 S ft makua Hamaku* al«ba* a i ka pali A Kohola ik| a ka oaakenl Moae HeMoaelaaaU oaai Koua j fce 'V-■■".■■■• v k»bau Kuu aka 1» ka o Kona i ke kehaa E Kaawenaiaumi—«, e pae, he iuo. Ue pa« ae U anei n» poakani o Hawaii, wahi a Kahikaokamoku, Aol« ī p«u, «r«hi a Kua Pakaa , «ia no, alia n«e, Ina oukou e ae mai I aua e pae kakou iuk«, alaila make pono k»'u hana hou ana aka, a ina aole, he hnomalo«loe waha wale aku no ia, oiai ua hai mua aku nei ao ia oukoa be la ino keia, eole hookele akamal nui nana e hookele e biki aku ai i Oahu, i keia Ia ino nui o ka moana.- ■ N» Kua Pakua ka hoole aka, e koaki loa iho »na o Hookele 1 Hilo . ■ ■ .:■ v ame Hookele i Paaa na hookele t«s o k« aiii, Ninat> ae la o Kahikuokamoku 1 na kahuna, pa kilo, a me na kaka oieloJ B! He 1» mo io aoei keia? Pane like mai la lakou; Aohe ino o kel« la malie. A koi oo na hookele e holo, aole oae e hiki no ka mea, ua kipu iho la o Kipukohola i kana hoe, a «ohe n«t »ku o k» w»t imu». oia« ua lea lea loaoia ikt haoa a ke keiki, * pelano ei Kahlkuokanooku a me Keaweoaiaaml !k a oi mea he piha akama! £'ffca!ea d fc£keiki, a me ka hookihiko t h6okanftka matūa o kan» mau olelo. Nana aka Ik no Ku» Pak«a a o ka l»na mai Ho 0 ka *faku ona, uo laila, hea aku l» no oia i na maken! o Hāwaii m*!oko o ke meīe, l>enei: Ma q$ mokoahi hpio o ka Poaioa nef, i hnli hoi aku ai*ka hapanai o oa Elele Datno kalaka i hiki mai i ka Aha Eleia ftriiori oia -aoao no ko lakon nst« home. . i Mtj kf Kinau o ka Po*itu ge qqi e paaieie iho ai Be o Oaha oei oo ka Aha Elele Teritori % ia aoao e mala- ! maia a'oa ma HUo ma ka SepateiP®tia 1.