Ke Aloha Aina, Volume X, Number 42, 15 October 1904 — HE MOOLELO HAWAII -NO- PAKAA. -A ME- KUAPAKAA. NA KAHU IWIKUAMOO O Keawenuiaumi KE ALII O HAWAII, A O NA MOOPUNA HOI A Laamaomao! [ARTICLE]

HE MOOLELOHAWAII -NO- PAKAA. -A ME- KUAPAKAA. NA KAHU IWIKUAMOO O Keawenuiaumi KE ALII O HAWAII. AO NA MOOPUNA HOI A Laamaomao!

£e Kamaeu Nana » Hoolakalaka na Makam a pau o na Hok'np-uni o nei, a Ūliaoia Iloko o Ka^ : na Ipo Kaulaoa » Kapaia o »' IPDMAKA.NI A L&AMAOaiAO OMia Houluuluia, Waeia a Hoopo oopoooia e MOSE® K ■ AWf ako Sa o Ru« Pakaā i l»'ka faW» »m« kooa m&o in« « puuo ai a iiiki iuiU* 4 ke a«K a olelb*k : ui»oKo' fc >*k«»t |Ci# 'nau wftūi uWa « iuu o« noo. Nana līai 'la ke alii ai "ike h« p«4wa oui,» cū*i la"'i ke keiki; Natr 00 e lua jj& m&i kuu awa. Haliu koke fc e la-ke keiki ma ke kuono a k*p»e ae'U' ioa puawa- Ip, «inini ibu U ia i ** wai i ke kin<»a s | » hookoaio ibo U i ka mama-ewa * I PakaW i naa OJtia loi ai a wal ? » ho'ka iho la a kabee iho ia a pao : iloko o ka apu, aiaila hftawt aku 1a 1 ke 'hlii, boro aku la ia i Wehnk»! a fcoi mai la me n® hHiaiaa elua ina kooa mau lim». a 01® no is a k«u ana i ke p* a waiho «na imua ! o ke alii. j A ike o Keawenaiaumi i kfttf» i'a ono, lalau iho !« ia a ai ae la tse ka ' hoibof, a mahalo mai ia i ke keiki uo ka hana k«naka malua, tiie he I -«ae» ala u» noho i kahi ahi no ka tnakawkau maoli. Ona iho la ke alii 1 ka awa a lee lea loa iho ia i», a no kona luhi paha keknhi i ka au ana i ke kai i ka w* i meke ai, ua feuu aku la i ka hiaoioe eui, ahiamoe pu īho la na <k»o»ka: I ka pau ana o lakou i ka hiamoe kooeke ae la o Kua Pafeaa i ka ipu makani ena ia Laamaomao, a o ka iho la no ta o fca makanl aohe o <kana mai ua mea he īno, ua pa mau ka makani t kela la me keia la, Oi kali aku lakou o ka malie a kua uluhua maoli ke aln me na kanaka: Ika ana o ke alii i Molokai % aoho me Kua Pakaa, «*' imi koke •-0 Pakaa i na han» e make ai o H(.o kei« i Hilo a me Hookeie i Paua, e ko ai kaoa makaia. , Noiaila, ua oleio aku la oia i ke keiki, E hele kaua e huli īka iaau puha. Xla*o^haifcJ I w4bi e w»iteo *i M »V « liku.

I ai &b» la e cc»!amti ai Iloko o ka 1 iaau pulu? | I ai e ku fti kuu me-kaia ! "kiau ehe J ci»l; w»hia Pak#a, 1 j Hele aku la laua e huli a loaa la laua kekabi |aau dus inibi, ua pulaa : ia o loko, hoomaeeoae iho !a lana oei j ipia a lawe aku la i kahi o Hoole | hua ina, Da makua o Hikauni. j A Waiho lta laaa i kahi o *Too | lehua i hou eku !a o Pakna i ke keiki; Ehele hou kaua e huli i po j bt»ko. nui I Dohebu ahtiu? X pobaku hek»u qu na waa o ke tUi>7i k u ai kuu euakaia i kuu mau ēoemi. Euii aku in iauu n loaa, kalaiia iho la o w»fcna a jjualī i wah) e hoo paa ai ke kaulaA makaufcau keia naaa eae/, ala II», a'oa'o aku Ia o Pakaā i aeiki , penei; I noho aku auane; kakou a pau- ka ai a na ain a me na tboa ka« a i kii aui i «a «i ia oe, haawi oe iuu ui ju Unla n kaua i kanu tii a e aku Dte °® aole 6 booiei i fca ai iiilii, e haoa ao ī Ua ai iiilu uia hui e ibi la&ou a ; | a kaul«i t»f i k a la a ' a iioihoi mai ia oe, aiaila, nau oo e ' iawe i kahi ou tnau fcupuu», a na iakou hoi ia e uhao ilolo o ka laau puha* Aiailii e hookomo pu i i'a waloo, ī iaau huewai, a o ka iaau iouiu no hoi a kaua i hoiihali pu a»a» ai ukft mai oia kekahi e hookomoi ai, i pokaa £aula do ka puh&ku hesau, A i koi mai auanei j ko haku ia oe e hele pu, e hooleoie niua nku oe, a i paakiki loa naai, e i aku oe, aia a kau pu me ou tn*u opeope. ilaila oe holo pu, a i ae mai ea, aiaila hooiii aku oe i ka laau ame Ka puhako. A i holo oukou a Hala mai lee kai 0 Kaieiewahp, a hiki oukou i Kauai a fauli t»a Waiioea, alaiia, e wehe ae oe i 80 ipu makam i pa mfti ai ka makaoi, ka ua, a nui ka ido, a i ai ma) ko haku ia oe no ko oukou pono, e i aku oe e hekau na waa, alaila, e wehe mai oe i ka pokaa kaula a nakii iho i ko pohaku hekau a hoolei iloko o ke k«i a paa na waa 1 kahi hookahi; a i nana aku oe e opili ana na kanaka i ka ua k me ke koekoe, alaila e pa&ahi aku oe i | ka loūiu i na kauaka a pau a koe o |- Hookele i Hilo a me Hookele i Puna. A i ike oe q« pololi na kanaka e haawī aku ī ka ao, ka ai, ka i'a a me ka wai, a koe no o Hookele i Hilo a oae Hookele i Puna, pela oe e hana ai hlki i ko Uua wa e make ai i k« ano, alaila ka hoi ku kuu makaia ae poi iho oe i kpipu, alala hoihol loa no i ko haku i Hawaii aiaUa, hot ooai oe. Ua hookō pano 1a keia mau kau* oha a pau e ke keik! Hele no bōi * p ( ba ka laau i k» ai pau nO ho! na malam'a !ho, a boo kto maf 1« ka millp, Noho Iho )a o Keawe&ulaumi eue

1 nti a!!i ft me na e aTi »nf* o ! |'k» mfl(te a«. ' A hfi!& hoolt8b! ffli!flrtu 'dla o I Weiehn, pao ae U tj* wabf koena al ® lakou 1 kofi ma! al ! ko make &uh i ka uaoiina, nolailn, hooj o"d8 &kti I» kekafc! alii i kana e!e?e < I imua o Ke»wentiiaT3tfiT. | I ka hiki ana ako o ka elele imua i . ....■ .-■ ■■■ /■■.■■ ) io ke alii, ua paoe mai la ke ulii; : Bte Hba k«u? I Pan« ma'l 1» ka f hoooni ia ' OQ«i nei »u e ka'u alii e bni aku ift | oe, ua »1 ooai nel i Tc»ist ai knpn» tua» ake kai a paa, nolaila, ljeie o?ai nēi irt oe e boakaks bT i at ta makoa. | Paae mai ia o'KeaweDUiautni: E' bele aku kekahi o oukou i ke ke'ki, ooalia paha be ai no 0 ka hele aku ia Qo ia o kek&hi i kaeak» a hiki imua o Kua Pakā?,* oielu ak'u la: I hoouna mai nei ke alii īa'u ekH mai la oe e hele oe J ilaila. A©» w»hi FCua Paka»», p oko laua aku !a n > ia 6 hiki ioiua o | Keaweaoi*ums. I Iko laua Kiki &na Bku, olelo mai jLi ke aI;J ia/s.oa Pakaa. IchooUr»a aku uei aui\e kanaka e kii akū ia ! o'e e hele mui\&o ka mea, ua pau ka I aj a ua pololi kuKpoe kanaka, aole | iln/ina he Bi kau i koV*e haawi ae oe I | i ai na lakou j Ae, he wahi ai qo, wahi a Kua ( | Pakaa, aia la mauka nei, he | eeuo he eono no hoi wahi pu'e | uala, e euno waki pu'e pa-to, o kahi | u iho U no ia* eia nae ka poao o n» | t%auka uq u jpau i uuahuuhup ka ai. Klia uae ka'u ia oukpu» e kii uukou ī M ■ ka «i inai hatJele n»e oukou i ka &i liilii, ina oukou e haua pela e oe'e oukōu, aole e'kn hou. He eono waie no hoi wahi pue uaia a he eono wahi p«e ko wahi' au eke keiki, pehea auaaei hoi e pau loft fti keia pje kanaka a pa* ? He uala hua ko kei* wahi, aia no & ike mai i ke kao&k* alaila haa ito U, a pela no ke ko, aia no & )ke i ke kanaka ulu, a o k> uiu no ia aew . . E«a ke kumu o keia olelo a ke , keiki, ua ike oia he poe molowa kekahi iwaena o na kanaka o ke ali), oia kona oaea i hoopihpiīi ai aii * ike oaei i ke kauaka aiaila hua iho ta, oia hoi. aia no a hele kmo ke eanaka e eii ī ka pue uala, alaiia noi kaoa ai; a pela no ke ko, he ko pea ole ka lauu puUpuia o fce kanu •na, noliilp, ua ulu a aew« f aole e ike oa poe molowa uei i ka uiuaewa o ke ko aia no a pii kino i oka. Hoomaauea iho la o Keawenniauoai a me na aJii n§ kanaka o lakou no keia p»ne a ke keiki, nolaila, >» pii kahi poe a noho no kehi poe, Pii aku ia kela aiii a me kaia alii uie na kanaka o Ukou, a pil pu aku la oKua Pakae tce lakou, a hik; Ukoa i kahl o ka a?, kuhikuhi aku U oī» »' ** a me ke Vp t