Ke Aloha Aina, Volume XI, Number 36, 8 September 1906 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA UI KALOTE. Ka Nohea Kaili Puuwai. [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA UI KALOTE.

Ka Nohea Kaili Puuwai.

MOKUNA IX, E kna papa, e koa mams t 1 po «na hope ae a! o Kaleie, eia au ke okali aka nei ma ko olaa mehen no k'eta aiea oani ma o, a olna hoi e ooho la iloko o ka inaha kabi aole be n hoa aoa. Ale keia man hnaolelo e namtnamo aoa ma na lehelehe i iele &ko ai o £aiote a knho ana iloko o ke kai, a oia no ka wa o kekahi naln i popo'i m|i ai a iawe akn 3» iaia no kahi hohooo. He kaikamahine oia i ka ao, nolaile, i kooa wa i iawe ia akn la e ke kai no waho o kabi hohonn, aole oia i pihelo koke; alaila, komo mai la na noonoo mibi iloko o E%lote no kona pu pole 1 ka maona ana i koiia ola. eia no oia i kona maa la opio, a malia o loaa boo &ko no iaia he man boaloba ma ia maa ako. lioko o keia maa koko like ole ame ka . makemake ole e oake na kabea ae ia oia me ka ieo nni i mao kokaa nona. He kanaka opio ka mea e holo lioio waapa pe*a aoa ma kahi ha ksoeri kapnai mal ka aekai aka, Malalo o ka hoomalamalama ana «ke aliiwahine o ka po oa ike akn la na kanaka opio nei be kino wahine ika hoio ana jmai a leie ako la iloko oke kai. Ua hoopoanuaon koke ia kona maa aa koko i ta wa a kekati oala nai i popo'i mai ai a nalowale ako la ka wabine lioko ona, a laia e boo!ana ana me ka manaolana aole oia e aea boa ae aoa ; malona o ka illkai oa lohe akn la j oia he leo kahea kokoa ma kahi •ka naln i popo'i ai a eīii ae la | ke poo o ka wahine llona. 1 Me kt. hoohakalla buo ole iho na hooholi ae la ōa kanaka oj>io oei i kooa waapa a motlo pololei ako la i konaalahele nokahi o ka wahine poino ana 1 ike akn ai e paiaiewa ia Bna e ka moane. ' Me ka emoole na hikl akn la oia ma kahi o ka wahine e lana ana a iho koke ako ia kona mao lioaa e hoopakele I ka o>ea potDo « oa loaa iihi ako no hoi kooa ioie iaie, oia no ka wa i o po hoo mal ai o kekahi nala a lita hoo aka la o Kalote maf na l>ma akli o ke kanaka holohoio waapa. Alkahala %na aka o na naln la aa oili hoo ae !a ke poo o ka | Wabjne oplo malana o ka U!kaf, na nawaliwaii na?, a me he leo j la no ka haneheoe a» lohe hoo ' ako !• o Kape&a Kot«Una (ke k&nakA bolobclo waapa) Ika leo kahea oka Wsltue polno, a!*HaJ bolo koke ae 1« , k» saaeete iloko [ o kooa mao i&soko,, otat» oaj hoomaopopo pono akoU oU l k*| *X • »r--

leo 1 pae oaai at aele ia no keka~ hi mea Okoa ako, aka, no Ka|ot3 no ia i K Kaiote ( e Kalote e blkl akn ana an i on la f i bano kaomaha ibo ai ke koa opio. . Me ka boo- : oie iho wehe ae la oia i koka a la iloko o ke kai a aā aka 1a no kahi a Kalote'e ' ianaheie sna, a i kona *a e plbopiho hoo iho ana no ka hoi ana akQ noialo o ka papakā o ka moana. oa paa īko la o!a i na lima wikani o Kapeni Keialana me ka hoopili ana mal mā kona aoao o poliki ibo la, a me kekahi iima oa ao , b,c u a k a la oia no kabi o ka waapa. . fle hana ooi maoli no keia ae hon ana akn a Kapena Kotslana ao kahi o kona waapa, oiai; oia e oee maa akn, aoa mai kahi a ke koa opio i haaleleake al me kana akana makamae e hiipoi aia ma kona poli, a o kekahi komo hakalia loa oia no ka manle ana 0 Kaieie. . , Hookao akn la o Kapena Koi kana peeiu makamae linna o ka wat»pa, a oia no hoi kona wa i lekei ae a> a kaa pa aoa iiona o kona wabi haleiuna. Ua hoohanoM ia ke koa opio i ko iana kan koke ana akn ilona o ka waapa, oiai, na hoomaopopo ae ia oia e hiki mai ana he ino nm. Mainna o na paia aia naao panopano eleele ke nee ae la me ka awiwi noi e ōhi aoa hoi 1 na kokoio eha o kela pe'a ame kel# pe'a o ka aina me kona pooii nai, aiaila, naio aka la ka nati oikelakela o ke aluwahioe o ka pOi a o na hokn be ma-a miliona e imoimo mai ana mai na paia koioio mai, o lakon pn iioko oia j haawina» a nobo Lho la ka honaa j iloko o ka aaki paa o ka poali. j Ala mai ia na aie abin o ka i moana ī bapai ia mai e na kikiao makani heie haho- Owaka mai j ia na ipu-kokoi awiia o ka iewa j a i kona wa e pio e paapaaina mai ai k& leo o ka hekili me be maa hßDeri pakaniahi ala e ki ia ana i ka wa hookahi. Alaila, naha mai ia na holowaa wai o ka iani a hele palala ana ilalo o ka honoa. Be oiaia he po weiiweii maolt keia o ka ino, Hapapa koke ae ia o Kapena | Kotalana i np (ioe o kona waapa, aka, pa lilo aka i ke kai, aa hoao koke oia e haki i ka pe'a j aka, he mea aiakehewa kf hoonahoa ana aka īioko o keia ino noi. Ha hookahi wale no mea nai a Kapena Kotalana e nootsco ana j keia wa a ka makaei e lawe nel ia I&oa no waho o 1 I ka eoōana oia ka hooko-laoko' j laoa wsspa e kekahi mokoahi.j No ke Kapeoa aole be j ] makBQ lloko o kona poowaI;oo ka j mea 4 aa h&lawai maa no pia me , na popllikia i gi aka mamaao. kefa ka weliwen 4 a eo Kalwale j no kon» hopohopo. J Lalna Ibo !a o Kapena Kcta!aaa a gttaanai ibo la.i na Hma o. | ka wahioe oplo 4 a I ka loaa ana iaia o kt pucuebtiua oa kakaa as la kooa m a a inika. J Eta aa lheb? I ninaa ai o j Kalotg> 0« | ke hoomaopopo aet 8,0 ,n* lawe la mai aa e cja a)§ o ka aaoana uo kabj !ighoa|a a eia ! aa Uoko o ka waapa o kekahl -1 * : £r

kaoaka paowui lokomalkal. I keia wa plapa ee ai k» UWila a booatswal.e ia aku 1» loana o Kaloie na laelehlleoa p koiiii hoopakele, aele ia be mea okoa o Kapeaa Kotalam^n r ~ 1 N*q auei l i}.oopakele UV. Wik "hi e> Ealoie «bi ka h&Uwai bdb me kekabi hopeaa weliweii. A«, wahi a $»peoa EoHlapa, i pane ako ai, aku, aule i loaa īa kaoa ka palekaoa i keia wa, oo kek iāea, eia kapa iwaenakona o ke alahele o na moka, a ini kaoa « hookolia aoa be mea maopopo aole ioa be mea naoa kaoa e boo pakele mai ka hoi aoa ako noi ialo oka papaka oka hohoao. 1 I ka aaapo boa aoa o ka owila oa ike ia ako la ke koa opio e noho ana me koae palale, a o kona kaka hoi ala ke hoopamehana la ia Eatote. Uai haawi mai i kott knka ia'o iWahi a Ealoie, o» biki no ia'n ke nolio hoomanawaooi me ke koka ole. Ee noi aka nel aa i koa olaolu e Eaiote e aaho i ke!a kaka malana &a, oiai, aote e hiki i» oe ke noho iloko o ke ana a hiki ī k'e kakahiaka oka la apopo, E hoomanao he koa ka*» oih&-

na a ua aIo boomaDawaDoi ia a'u na ioea i ol aka mamna o keia % bai mai peW oe i lilo ai i ke kal be uli* »ne»? Ae, Wihi a Kalcta me ka hawa oawaoa me ka bana ana iho i ks oiaio, he oIK Aole he maa hana e ae a as maa opio la, aka, o ka hoomanawanoi wale Iho no iloko o keia ino nai malona o ko laaa wahi halelaaa ahonoi, a i kela ame keia minote ala ka wai oloko o ko lana w»bi wappa ke pli me> hoahoa maa ae !a dāai na kulo pakaoa eloelo e hiolo mākawila aoa a me na ehokai e kopipi ana ma kona mao aoao, Maloko ako o ka pooli noi e halipaa ana llooa o ka ihkai, aia boi, na ike ako la o Kalole he kakai no kekahi mokoahi e aioiki mai ana, E hoom»ilkai l6 na la%l i hooho ae ai o Kaioia, Ifa, no KotaUoa aole bebaaotelo i p*e ae ma kona leheWhe. Kn koke ae ta ke koa opio ilo na me kona hann iaom'āha ana ihoime ka plba wetiweTi nai i k» ike pono ana akn e kamoe pciolei maf ana ka iba o ka moko ma kahi o ko Uoa wah) waapa e

paialewa la e na ale knpikii pikio o \& moana. 'H fe : olt a b nofam lo v: » »1K oja#lawl kino o Tja oookoaM ne) me he li kahakai la e paoee ewiwi m»l 8 .M.11' *J^ kaikoo aoa na ale hannpaiinpa a ''Ia moau». *" '"""' " *" v He mapawa keia oo ke pihoi» boi loa o Kapena EoWlana a oia •;• - >*,: ;;«, f .. frV"-""A4 - ka ikaika i loaa i kooa leo, oaka bea Pikii la ola Ika poe olona o i ka mokn e hoopakele ae ia Ime k"a manaolana elofie ana ko* 1 Ikapeoa, a i ole, kooa mao ioio» paha a haawi taal hoi i oa kokn% aoa (na mea poino/aka, oa ohipa ia na3 kooa leo e kaleo wawalo o ke kal i awili la e na kikiao mstkani hele alna'.a a me ka ieo n&. koiokoio o ka hekīli e wawahl a&a ioa paia iewa. Ika īke ao% o Eapeoa Kotalana aole he wahi maoaolaoa ! koe no ke ola a o make aoa lana t kawae hookai m«i a! I:b ifan o ka mdlca i ko iao% wa*pa< a 1 ole, © omo ia aoa )aftt e kona hoiia nolaio o ka O ka hana naanao waie oo a ]ao% e hooko ako ai oia ka leie »»>% iloko o ke kai. Aole i pao»