Ke Aloha Aina, Volume XI, Number 44, 3 November 1906 — KA MOOLELO OIAIO O KA BILA ALUALU. A REPUBALIKA MA E OLELO NEI NA LAKOU I HOOPAU. [ARTICLE]

KA MOOLELO OIAIO O KA BILA ALUALU.

A REPUBALIKA MA E OLELO NEI NA LAKOU I HOOPAU.

Aolf? ka na Mr. R H Pa* tcu o fee Kalaeu o O.'.hu. No ka manowa loihi mamua aku O be kukolui» ana he Aupum Kalana iwaeoa o k*kuu nei u& komo aku k« Aupūui T< r tcri īloko o ka pilikii mainuli o kā 01 hewahewa loa o ka hooiilo mamna o ca !oaa, a i inea e niki ai e hoomauia ka nee IDa o ke Aupuni imua a me Ka hoo kaa ana i kona «i»u a ; e, ua hooholo ibo ke Kiaama e hoeini ina lilo aole © oi aku mamuw o na ioaa. Mamuli O keia manao-ho«cQi hlo a ke Kia•in#, ua w«ibo ae oia imua o ka Ahaolelo o 1905 i keoa Bila Haawina, a ma ia Bija Huawina u« oki a kīohia na he lehulehu traie, a ua hotuQī pu ia hoi ka uku 0 na pafehfina o ke T< r tori e iike me ka ouiou i ike ei> Aka, i mea e hiki ei i ke A pt.ni ke hookaa i karia mau aie, un hooholoia e kuniia ua bila kikoo d*ta maluna o ka Wai hona Terjtcr , me ka uku pu ana o ke Teritori he ehma pakeaeta ma ka huiua dala i hoikeia ma ka papa lina o kela a me keia bHa kikoo i ka Waihona T r tor', i ka maaaWā e loaa fti he dai» ma aa Waihon», e like me ke leahea a 6a Puuku J|amuli o keia noemi lilo a oie keia hooholoia aua e kuoiia ua b,la kikoodila, ua ukuia na aie o ke Aupani Ter kri ma n& bila kikoo (bila alualu) i kuniie, a pela pa i nkuia ai na paahana o ke T-r ton, aole me ke d*U kuike, ak», me ka biia kikoo C»ia maloaa o ka W»iho&a Ter«tori i kunim, a I mea e loaa mi l ka p&ahana o keT. r t ri ke dil» maoli, ua hele aku oia ina poe hoaie daia, ina banako, a pela aku, a kuai mku la ī kan* bda kikoo dala aluaiu) i ka poe e ae msi ana e l»we me ka hoeini ia mai o k» wai waiio o u& biia la he mau pakeott', he umi, ehiku a me ka elima pafeeneta, a pela aku, a hiki mai i ka wa a na banako ī ee ai e lawe ina b la kikoo elua keutta ka hoeeui. Pela iho la ks kuiana o ke T rito t] i ka manawa i kuk«laia m ke Au pnni Kalana ka la 1 o Iulai 1905 Iioko o Iulai, 1905. ua haawi mai nei ka Luna Hoosa o ke Ttrirori i k» Puuku o ke Kaiana Mr. H H Trent, i ka maheie d-»U o ke Kalana no ka mahiua o IuUii ma ka bila kikoo maluna o ka Wn>houa Tc-r t> ri he $31530 i kuoii» e iike me ka Baea i hos&t.k»i« malona, I ka loaa aoa uia! o ke a b U kikoo d*U u Mr Trent, ua heie oia e hala "Wai uie ua poa o ua b.intsko a i eha o Houolulu nei, oie koua noi aku e ae m&i lakou e law» t»ku i keia btU da ia no ka huma d la s hoskeia me ka hoemi ole, a e lawe no hoi lakou 1 ka ukupanei 1 o elī:u» pnkenet* a ke Tcritor» ufeu m» n» bila kikeo » kuuiia, o k« puna i loaa mai iai», oi» kti.-», "lve t»we nti ua&kow i m b>U d .1» T r t r t i kuoīi» ®ē ka hoemi o elun p»k?>net , a m» Oē e ie i» h eiui, oa eoHkankau laakou e b»Mvi aiu U oe i

ua hoole aku o Mr. Treut, oi&i ua hooholo oia aole eae e ukvi'a na paßhana o ke KaUna ke ole e loaa ia lakou he 100 keneta uo ke d sla hookahi. _ - Nolaila, ua'imi hou aku oia a hiki i kona hoea ana imua o na K»hu Malama Waiwai o ka waiwai oS u m Allenimake; ua &e mai lakou .e Uwe i ka bila dala a ke ina eae aku o SJr TreDt e loaa hoi ia Ukou he \ ii hookah keneta, oia ka

pakentt* oka hoemi, ua ae ekū o Mr. Trent» kem, aua haawiia mei ke dila, aua hookiu.ia ua » pati malalo oke Kalana he 100 kentta no ke dal» hookah', oUi no nte, e hoomauia an& no ka laweia o na pakeneta mai ka uku aku o na paahaoa. Iloko nae o ka m>:hin& o Augnte, «a hooholo iho la na b»nako t»ha o Honolulu nei e lawe i ka fcila dda a ke Khlana me ka hoemi ole, oioi, ua J maopopo ia Ukoa ina aole lakou e ' hana pela, alaiU, e lilo ana keia ! puu d»la noi i kela a me keia mahi na ia Waho, aole hoi la iakou ibo, nolaiU, i ka loaa ana mai o ka ma heie dila o ke Kalana o Aug ,te, ua hoike mai la na bnntto i ko Ukou ae e haowi mai i ke d ia ia Mr. Trent ka Puuku o ke KaUna me ka hoemi ole, h peia o Mr. Trent i ae ai e kaana like ia na d la o ke Kalana e loaa ana i kela a me keia mahinā mawnena o na b»)ttako eha o Hono lulu nei, a pela pu no hoi i hookaa piha iaai ka uku o kela & me keia paahana o ke Kalana me ka hoemi ole ia o ko lakokakua hiki ikeia U. Ika loaa ana o ke dala ia Mr Trent, e libe me ia i hoikeia maluna ae mai na Kahu o ka waiwai a SBm Allen, no ka pakeneta hoemi haa h&a lo», u» ae koke mai la na Luna kiai o ke Kalana na fee Kalana e uku ia lilo. Ina iae o Mr, Trect i ka na ba nako, alaila, penei iho oa hlo o M* Kalana. $31,630 ma ka elua pake neta ua like ia me $630. tka, mamuli o kona ae ole ana a me ka loaa ana o ke diU muwaho, nolaiU, oka iilo waie no o ke KaUna ma īa mea, penei no ia: $31,530 ma k» | o hookahi keneta ua ii&e me $106.1 IV NoUiia, e na Hawaii oiaio i mske mak« o ka pono ke hanaia a haule mai na lani, aOle hoi oka hoopuui pun» a me ka hakuepa, aia mahea o Repubalika ma ma keia hana m&i kai, makee pono a Mr. R H Trent 1 hana ai no ka pumeikai o keia a me keia mea maloko o keia Kalana. Ina na ka aoao Repubaiika keia haua maikai i hana no ka pono u na makaainana o keia Kalana, pehea hoi» hiki ole ai i» lakou ke haoa i keia pouo hooknhi eo aa paa hana e noho aoa m#Ulo ok§ T.rito ri. O Repubalika uo ua h&ku hana ma ke Teritori, a o lakou no hoi nja ke KaUna, *'lu}ua iho ia no o ke alo ka ulu a hala iho 1» no, n

S« Mr. B H Treot, ka Puuku o ke K&Uui i httuH keia h*as uiaikii no ka pono t me ks poaiaikiu oka koo • pau. He Dsaiokßlakfii oiaio oi» ma qr aoQ • p»i), a iu» uft Liki ia book»bi a e|un Oemo&alak» ke hana in» hana i'OOo be eui wsle oq u* kaoika o kjpi» aa|e auei e loa» U kakou h»* m»u ponō !eh« w«li inA knaou e koho i k* j»* Dv)ttiuk»l*k» holpeko?»? uo k» oa#*, Ait U«iU !8 ka pouo, y 4ia ilaila e ke oU t Ata !lai?a kH im f » »' I lt p«a b.itots Decaok«i«k&,| !■ I i