Ke Aloha Aina, Volume XI, Number 49, 8 December 1906 — PAU NA HANA HELU BALOTA [ARTICLE]

PAU NA HANA HELU BALOTA

Ma kaPoaloa nei i hiki mai m ke hopena o na hsna belo bij-lota o m Msfe«i Noi ir«na o fee Aha E ekie; a oia ka wa i ike ia he hookahl baiota ka oi o Baraudq mamua o laukea. O ka oi o Bhraona mamo'.i oo ia o ka nui p nabalota o Iaukea i kiolaia. 1 ka wa i wehe ia aī ke eke bilota o ka mahele 8, Apaaa 5, na īkeia ea nahae ke poo o ka wa-hi baiota, e hiki ai ko ioko baiota ke lawe ia mai īwaho, a o ko waho ke hookomo ia akn ma na wahi nahae la, a o ke s la e paa ana no. Ma keia mahele i Ioaa ai ia Baraonu heeono baiota oi, a oia na ba!ota i haawi aku i ka lanakila ia Barannn e oi hookahi malona o Iaokea. He mea ka.mahao no ma ke eke balcta i hemo ke sila o ka mahele 5, Apana Kha, oa ioaa ia BaracpQ he umi ksmamalua balota oi mamoa o iaekea a pela hoi me keia mahele 8 aelao ka Apana Elime, ma kahi hoi o na eke balota e paa ana ne na sUa aole he oi ooi o Baraanu aka, o Iaokea ka mea i ike !a ka oi ma ia mao eke baiota. Mahope o ke kiola ana o na Luoa N*na Eoho Baiota a eae ka Ab» Eiekie 1 na haloia ino o na moho Makai Nai eia iho na balpta <saikai i ike ia: APANAEHA. Mahele laokea Barauno 1 127 176 2 158 1U * 3 141 125 * 4 146 111 5 158 152 6 181 232 7 151 140 8 150 147 9 203 132 10 18 15 Haioa 138i 1341 APANA EL.IMA, Mahale lanke» §aratma 1 67 82 2 100 S 85 109 4 ōl 52 5 45 6 110 lbi 7 149 150 8 m 7S

9 167 130 10 52 53 11 154 82 12 194 189 13 52 . 92 'Hnina 1301 1344 1383 1341 Hnma apan 2684 2685 0 ka nni o na b:ilcta ino o Iaakea ioa i heln !a me oa balota. maikal na olelo ib e loea do iaia ka helona o 300 balot<i ka oi ma- i mua o BaraDQQ. Nolaila, o ba ci 1 balota OiBaraona he oi ma ka ooi hewahewa"Vpa bslota q laokea i kiola ia Ma keia e hoomaopopo ia ai o laokea maoli no ka ka leholeho i koho al kole o Biraono. Ua hoopanee ka olelo hooholo a ka Aha Kiekie a hiki I nehioei me ka manaoia ma ia la oia e baawl mai ai i kaoa oielo hooholo, no keia hihia koho balot4 e waiho aei imaa ona, aka, ua hoopaoee hoo ako la ka Aha Kiekie i kana olelo hooholo a hiki ikaPoakahi ae oei, ka wa e maopopo ai i ka lehnleho kahi a ka owahi e hina ai. 1 ka pau ana o kekahi aiau hoike i k.ukaluia imua o ka AUa Kie~ kie, ua hoomaka o Kini ka Loio o Konela C P Iaukea e wehewehe ma I» >oao paie ina kumu kupaao ma ke kanawai • oae na ainau kauawai i walhoīa a hlki i ka manawa e we hewehe ia ai maloua o ka ninau o aa balot ft j»amuli p ke koho a&a o ka mea kpho balcU a oi aku na inoa maoua o ka mea i hoakakala ma ka balota. e like p&ha me keia, \>a kahaia he eha iuo« o oa Lumkiai Apana o Houolulu» a o ka mea pololei i ekolu, a aiaoiuh ola ha&a anana kapaa k» P#p* Nina Koho BaioU ia ano b»ioU. K> olelo uei ka Kauawai K,umu o keia Teritori, lole uo e heloia ka ka lota o kekahi puhai. Ma ka- aiuau • pltl asi l ka balctl o ke, Eaiana aa ruta mai h Aha ma ke k&wailio wileno, ma n hihia a Abcr*h»uis Fer&a&£Ui 1 hoepii aī ia A*lituu, . 8« niu aao nai a koikoi ioa

keia ma keia hihia, wahia Mr Kini ! waibo afeu ai imua o ka Aha, a oia hoi ka pahikan» nana i oki aku he 200 bulota do laukea. O B .raanu, ua ikeia me ka maopopo lo» e k» maka o ka lehu!ebu «a h*ule oia ini db ano apae. Ua rula keia Aha, o na bakta i kahape'aia a 'oi aku msmua o na inoa a inoa kuj:D so e kohoia, he bilota ia e hoike »na iaia ibo ma ia ano kaha ana. Da rula qo boi keia Aha malalo o ke kanawai e ku nei i keia manawa, oia nno balotrB he naea poeo no e kapae ia, aiamu» aka nae keia o ke kooio ana afeu o ke koho baloti ana i&a Luoe Aupūni o ke Kalana. Ke hoakaka nei no hoi keia kana wai, 6 paiia i bilcta kaawale oo ha Senetoa, Lunamakaainana a at>ē ka Elele i ka Ahaolelo 'Nui m» W«si Detona. He hoakaka naauao a noo noo kaulike keia o keia psubu o ke kanaw»). A i keia noanawa u» !awe ia mai ke keooha maopopo a ke ka Oawai a. hoohanala ma kekahi aoo okoa loa, oia hoi ka hoohuikauia ana o na Luna Auponi Kalana a i hookahi no balota. He oiaio, ua ' maikai a maopopo maoli ka hoaka ka ana a ke kanawai e pili ana i ka balota o na Sdnetoa a me na Luna makaainana o ka Hale Ahaolelo. I ka hoihoi ana ae nae e hoohanaia OO ke koho ana 1 na Lnna Aupuhi o ke Kalana (.ua paewa ka pilina o ka nihoniho) a ua kupono ole loa, a aa hooliloia ka makem&ke o leha lehu a me ko lakm iini nui i spea ole. Ua kupono ole loa no ke koho »na i na Makai Nui, Lunakiai, Ka kaaolelo, Luna Hooia, Puuku, Loio a me na Hope Makai. He oiaio, i ka hahaia ana o keia kanawai mamua loa aku nei, ua ku pono a maikai maoii no, aka, ī keia manawa ua kopono ole, a ua ike hoi ka Aha me ka loa i kela mea, a nolaila, ua hiki no i ka Aha ke kapaei na rula i wahi e hiki si ke loaa ka pono kaulike Ina mea a pau, Aole no hei i hoomaopopoia maloko o ke Kanawai Kalana, Ua hoike ia nae ke ka la o ua ba!ota nie ka maopopo. Ma ka hoohuiia ana o keia baiota Kalana a i hookahi no balota, a i manaoia hoi be mau balota kaawale, a ina e hoohalikeia ana o keia ke ana e paiia ai na balcta o na Sepe toa a me na Lunamakaainana, alai la, aole no ia he mea mana e like me ke kuhikuhi a ke kanawai i eoau b»lota kaaw»le. Ma keia wahi ua wt»iho aku o Mr Kini i na olelo hoohoU» like ole 0 na Mokuaina maluh» o keia oinau koho balota, a i oi loa aku hoi i ka olelo hoohoio o k» l£oku»iua o Ka loliaa Hema e pili ana i ka bi!ota 1 kahaia me kekahi hoailona kaha, e olelo ana ia olelo hooholo e heleia zto ia baloU, Ua pane mai 0 Luoakaoāwii Fa ria, he oei pouo i ka loio e wftiha aku i mau ike oialuu» oia mau o* fl»o, oia% aole he helu > oialainaī* nu na biloU i kiloi • kapaela ola •no. Aole ht hoop»8p«a toa 'ai i «n»ō popo keia me*»wsbi s \Sr t Kim i p»ue aku »i oia i ka Ah» s aka, o oa

I balot-i imua o keia Aha na hoike kupono. Ua lawe ka Aha i ke koikoi o ke kukala ana noai i ke akea, aole keia he hihia helu ba!ota, ōka, he hoo paapaa keia e koi ana e hke me ke kanawai, E nana ana hoi ika nui o na ba Ita o kekahi ame kekahi. īna na holoi ka eqs& koho r kahi ana i kaha ai a pau pono ole a he hiki ao ke ikpia me ka maopopo loa, he mea pono no e kapaeia ia bilot». aka, ina ua holoiia a pau pono a me ka ohe hoonaiike e ikeia ai ka holoiia ana o ua kaha la he ninau okoa | loa ia. ■ . | Ina he 50 ka nui ona Aha me 3 j Lunakanawai oka Aha hookahi i j ikeia ko lakou hoopono a kanlike e j noho ana lakou e noonoo euaiuna o > keia ninau, ke kanalua nei ka mea e kamailio.nei (Kini) ina ua hiki ia elua Aha o loko o keia 50 ke haawi i olelo hooholo i kulike kekahi me kekahi ma o keia ninao la. O Earaunu, he hana kupono nana e haua «: ka lawe ana mai ina ike e hiki ai ke ikeia aia ke koiko.i o na olelo i&e ma kona aoao, loa he hookahi a he eiieaa a uaii pah» b*ilo < ta aole loa iā i lawa ka ike ma kona aoao e hoaia ana ua pololei kana e koi nel e like me kana hoopii. Ina hoi no ke kulana helu b*iota, alaila, e laweia na b Jota a pau a e haawi ia hoi he olelo hooholo no keia a me keia balota. Aka, he ninau keia na ka Aha e ninau iho ai iaia no ka pololei a me ka oiaio o na mea a pau i hanaia. He nui na balota imua o keia Aha a na ka Aha e nana i ke kupono e like me ka ka P«pa Nana Koho Balota i haaa ai v Ua loaa ka m&na ika Aha 'e kamai lio »i maluna pia eaea. Ua ike ma koo aole he mau olelo ike koikoi i iaweia mai imua o keia Aha, a o ka rula maa mau e haawiia ka pono no ka mea hoopiiia i ka nele ana o na ike kupono cba ka aoao oka mea hoopii e like me ka ka Aha i hana man ai, a i a'o mauaku ai ma kiure ina manawa a pau ona hihia wai wai ma na Aha Kanawai Ua Ooi aku oMr Kini i t ka Aha hf mea pono e helu hou ia kekahi mau pahu balots, oiai, ua loea ?ka ike a me ka naauao kupono i ka Aha i keia manawa maaauli oka heln ana ina balots, a olai, he mau rula ana kekahi a ka Aha iloko o n« pahu balōta mua a ilokohoi o na pahu Ibalota hope loa ua hoololi ae ka Aha ia mau rula mua ana. Ma ka nana ana i ko laukea kulana, ua kauoha miopopo loa ke ka nawai e ki!a īa na eke b*loia me kē kahl kila kaokoa loa e ka Luaahoo malo o ka Papa N«na, am« ka a»n# la aua o na eke, he kakaikahi loa.ua j eke i hanaia pela. Ua kauoh» ke ! kanawai e hanaia pela i wahi e hoo ī pakeleia ai ka pouoo na poe naoho i paka mai na hana feolohe mai Me ke kanalua ole ua hoohemahe ma maoli ke o ke Kalana ina eke balotē» uaa oa ano a pau. J Ūa loaa »» aja!kou ke kuleaua e ma ; ]ttna pono i pono o na me» s : pau mai na hana kolohe e iiiauao 10 , aōa e hana, ■ Ma ka hooj?au aoa 0 Loio Kiui i %»B» halolelo, u« hoike hou aku gia i ka Aha ina he uiea pono & he hana kaulike pihat ka punao 0 ka Aha ! ® koho balot« huu k? i na J**kilNai.

He lana ko uihkou manao aia no I ka pono ma k» noao o ka Moho Ma--1 kai Nui Demoka)Bka, Konela C P IIUKE4. Se uui ka m«M puopua olal'i e pahola nei iwaena ona keiki i kela mau la m« ke!a knlanakauhale. No laile, ena makua pono i ka oukou mau keiki i keia ma*i ahu lau e anaf nei.