Ke Aloha Aina, Volume XIII, Number 1, 2 January 1909 — HE MOOLELO HOONI PUUWA -:NO KA:- UI KONESATINA -:KA MEA I:- WANANAIA KONA OULI E KE KILOKILO KADALEKA. [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONI PUUWA -:NO KA:UI KONESATINA -:KA MEA I:WANANAIA KONA OULI E KE KILOKILO KADALEKA.

MOKUNA IV. Palulu ae la o Konesatina i kona mau maka me hooho ana ae i ke ialu mau huaolelo i hiki olo i kona inau hoa ke lohe aku, ai ka hala ana he mau minute ua hookuu iho ■ la ia i kona mau lima ilalo a haka pono aku la miiluna o Matasona me ke kamailio ana aku, Aole wale no o oe iwaena o kakou i kilokiloia kou mau ouli a i wanana ia hoi na la o kou ola ana, aka, o kaua like iloko oia haawina. He mau īnakahiki i hala ae nei ia'u a me ko'u kupunawahine a me Mrs. Osebona nei, a ia wa hoi aole ©ia i mare me Mr. Osebona, ma loka, ii ia mnkou e liele mnkai kai ana maloko o ua "kulanakau hale la ua Inki aku la m'akou i ka hale o ke kilokilo Aigupika au i ho ike ae nei. Mahope o kona hoolauna ana mai imua o makou i kana mau lumā hoopahaoliao ma ka hoonalowale ana i na mea like ole inuia o ko ma kou mau niaka. l)a hopu mai la oia i ko'u iiina a naoa iho hi, No ka ?n:*r,ay ,i > ' v...Ie no keia ha iniwnī • < , ua kaha o ..., ;Uio koke , J Jf>i 0,6 ka . 1 • ,?eliweli ]■- v i:.i k iui. .. ' ;, i>ike mai 'i* v > i.uwii-: e lilo ana : naiiiiK; niare, aka, aoie i w#hi ne oiaio. no ka mea, eia au ke ike nei Iie amaiia li-kanaka ke ku nei i?-»awaena o ke kuahu mare a me ka home o kau kane mare. 0 keia wanana hookahi ua hanaia e kekāh 1 wahine kuewa ma ke kaliua heihei liooEpeeoma. , i Ua hoike mai ka helehelena o ka Ui Konesatina i ka piha kaumaha iaia e kamailio nei i ka wanana we liweli i hanaia nona, aka, no kekahi mau sekona wale no keia mau; hi 1 ona luuluu i pahola iho ai maluna ona, ua hulLaku la ia a ninaii ia Mr. Osebona. Ē Mr. Osehona pehea keia po? He manaolana anei kou no ka malie koke o keia ino e pahola nei i huli hoi aku ai au no ko'u home? E Mias Konesatina Wena, e hoo lohe aku i na kulu pakaua o haluku mui la mawaho, aole loa au e ae aku ana e hookuu ia oe, aka, e hoo una ana au i ka lohe i na poe o kou home eia oe me maua i kMa po i wahi no lakou e hoopioloke ole ia ai no kou hoea ole'ana i ka hale. Ua pono e hoouna ivku i kekuhi ō kau mau a e hoike aku i ko'n poe eia au malalo o kou kau poku halo"nei, aole loa hoi lio ulia poino i*!uitawai me a 4 u, aka, nn ka ua wale no i kaohi m'u i ko*u hik* « >n aku i k« home. Ku ae la o Matasona mo ka hole Anaakuika puka aniani a &ku !a \ ka ino o pahola ana ? n:\wa h \ alaila, huli a<? U ia a k:\m.-i\Iio aku la i kona hon'loha E Mr. e ae' mai in'u e

j. iwi. £ik.u 110 ko u oiai | eia kakoo ke hookokoke aka uei i na hora o ke auiaoe ajle lie wahi _ mannolnna imka n.a <. 1U ' o keia ' ino. i E Mr. ]\fatasona. He mauaoio | ko ū ua lohe iiku nei oe i ka'u mau. i olelo _aku_ nei ia Miss \\ tna, a i kuu hoahanau i hiki hop« niai nei. He nui na popilikia e halawai ana me oe ma kou alalie ie iiia oe e «naliu ole mai ana i ka'u mau uwalo. Eia ka home ua hamama ia oe e ka hoa'loha" e hoau moe iho a huli hoi aku 110 kou ho me i ka la apofc>o. He oiaio Ua oi pakela mai la ka pahola ana a ka ino e haule ana na pakaua meke koikoi, e nu ana na kikiao makani a haalele wale, e olapa ana ka uwila me ka ikaika e lioomalamalama ana i na paia lani i hakumakuma me na ao panopano eieele, e nei nakolokoio ana ka leo ■paapaaina o ka hekili me he mau leo pukuniahi la e \yawahi ana o na kahua paa o ka enemi. Alaila, pane aku la o Matusona i kona hoa loha maikai. He oiaio hc po ino miioli keia e hiki ole ai i kekalii mea kinu kanaka e hoona hoa aku iloko o keia ino. Ua hoolauna aku na kamaaina 1 na malihini i ko lakou mau keena pakalii e hoaumoe ai ia ix> ; a maho pe o na haawi aloha gude naita ana ua Uoi <iku la kela. a me keia no kona rumi iho no ka haawi ana i manawa 110 ko lakou mau kmo e hoomaha ai ma ia koena po. Hoi aku la o Ro&a $īatasona no kona rumi, a iaia i haule aku ai ilū' na o kona moe ua hiki ole ika makahiamoe k,e. hoalii iliai maluiia 0 koaa mam lihilih'i»- no ka mea» i ka wa e ' upoi iho ai kona jt£»att maka me he mea la e ike aku an|t no oia i ka helehelena a me k& oiwi nani o ka Ui Konesatiua e ku mai ana imua o kona alo, a g iohe aku ana hoi i kona leo olu waipahe e ha wanawana iho ana ma kona m&u ! pepeiuo. 0 ke kuko a me ka halia e J lawe a lilo i ka wahine opio ma kona j poli oia na noonoo nana i h<x>hiaā ' 1 kona hi.imoe, a hiki i ka oili ana j mai ō ka la i ke kakalmka, aole j loa i lanakilaka makahiamoe malu , na o koaa mau Uhilihi. ] Kani mai la ka Me a ke kauwa e ' nane aku no luna o ka papaaina, a . iwaena o na poe i eleu koke aku no \ ka rumi aina o Matasona kekalu me ; na haupu ana e loaa ana iaia na hu*; hou ana me ka ui nana i kaili aku i' ka makahiamoe mai iaia aku. Aka t \ aole nae ka mea avu\ i upn ai malu ' na o ua la, a oia. kana i ! ninaii aku ai i ka haku wahine o ka ' home. | He manaoio ko'u aole he pilikia ' i halawai me Wena i keia ka kahiaka? j Aole he pilikia i holawai ine ui a \ ua huli hoi aku oia no kona home i ; keia klkahiaka nui jx>mponi. | T T a like km niau »MrIo i hoopuka, k me hu puupuu niuhaiiahana ia i hoiu ia aku ka umauma o ke' kanaka opio a k&awale aku La ka ] oiio o na mea-ai mai kona puu luoni ai aku. . j 0 Mrs. ka haku ,wahi lie o LuhHiok, elua ona maikiwa i :u, a he olua ona tnana)\va \ noho wahme kanom:\ko ai. 1 'O Ko\ie&\tiua na ko kaijiatna hine a Mr« t HanO'.lok;*. uia koap uia ī *

I - '- J *»' ■ g - J ■ re apa , 4 uiekqlu e ,Ke na ; J^nftjloka, oka makuakane hanauna * wale no i koe o keia ohana oia o Konela Nolena/ he kāikunane ponōi oia cq "Mrs. Haneeīoka. $famuli o "ka lilo ana'o keia wahine i hooilina waiwai, " nolaila, nui aku kona ohana, a e pihoihoi koke no ko la kou mau_noonoō ina oia e kaawale no kekahi wahi malihini. . , j 1 ka loaa ana aku o ka leta ia „ Mrs. Hanedoka e aku ana.i ka aua ia ana o Konesatina.. ma . ka home o ke kahunapule Osebona, ua lilo ia i mea makuahine e kaumaha loa ai me *ka haawi ana aku i ke kayoha i ke ' kahu kaa mamua o ka oili ana mai 1 ukala e holo aku oia i ka hale ' 0 ke kahunapule a hoilioi mai' 1 kona haku wahine no k» home. Ua hoōko aku ke" kahukaa " i ke kauoha a kona hakū wahine, ama ' j mua o ke kani ana o ka bele-aina o I ka home oua Konesatina nei ua j konio aku la ia iloko o ka rumi' hookipa a haawi aku la ina muki | aloha atia i na papalina' o kona ma ' t kuahine me ka haawi ana aku i ka 1 I luluiima aloha pumehana i kona j makuakane Konela Nolena, a ma mua o ka ptika ana mai he leo mai kona mau makua mai ua kamaiīio koke aku la iaE kuu makuahine aloha aia lie keiki na kekahi hoa'loha kahiko o kakou ua kokoke mai ianēi. Owai kona inoa e Miss Konesa tina. J O Mr, Rosa Matasona, aua kipa | mai oia no ka hoomaha ana maanei | no elua mahina. | Aia oia ihea kahi i noho ai? | Aia ik& hoteie ona makaainana.: haahaa. i K.6 haohao neiau peliea la oi& i I iioi ole aku ai imua o ke alo o kona ; kupunakanē Mr. Hona a i ele o rkona rnakuaknne ohana, ke kauka. j Aoie e hiki iaia ke hoiaku i kona i hotne ponoi, tio ka mea, ua kailiia aku kona waiwai a pau mai iaia aku a he kanaka ilihuue oia i keia La. Ua hoonele ia aku anei oia me na pouiaikai? wahi a ka makuahine , me ka leo hikilele. '. He oiaio ua laweia aku kona uiau waiwai a pau mai iaU akuAe, e kuu kaikamahine ua lohe , mahui au i kekahi mau mea e pili ana i ka hoonele ana o kona kupu nakane iaia i na pomaikai. E kuu makuahine o kahotele anae noho la U'A kupono ole nona. Ae, iia maopopo au ia mea e Miss Kone*atina, i pane aku ai o Mrs. Han«doka, ine ka huli ana ae a ka! mailio akn la i kona kaikunaue. | E Konela Nolena, ua maopopo! ia*B e hele aku ana oe i ke taona i■ keia la, a i ike aku oe ia Mr. Rosa | Matasona e kono aku iaia e hoi mai i ko kakou home nei e noho ai iloko I 0 kona mau la hoomaha. Ae, e kuu kaikuahine aloha e koia »o kou makeiuake, i pauai aku ai k» Konela Nokna me ke ku nou haahaa amu He oiaio ua hooko aku o Konela KoKM\a i kauoha a kona kaikua hine a iloko o na hora pokole malw pe iho ua hoea mai la o Rosa >Utaso na i ka homt> a ke aloha I luakaha ai. Aok waie nae o R<v*a M*Us».uia, ka malihini i hiki aku i ua houw J la tua ia la» aka» o l{aka{iia a we ! Haj.K »a Hukaftia kekahi 1 hiki aku» 0 keia u.au kvx i uin:ana a elu.a Ihe ;uau k.;M\aka wuhhu' ,