Ke Aloha Aina, Volume XV, Number 20, 14 May 1910 — HILOIA I KA MAAWE HOOKAH A KE ALOHA. -:A I OLE:- Na Hoahanau i ke Aume ume Hookahi. Kakauia e ka Uhi-wai-o-Kaala [ARTICLE]

HILOIA I KA MAAWE HOOKAH A KE ALOHA. -:A I OLE:- Na Hoahanau i ke Aume ume Hookahi.

Kakauia e ka Uhi-wai-o-Kaala

MOKUNA V. A hnJa kekeH wa pokolo oka noho muinu'e ana o T\e> ki Eleuiia 1 nie kana haikaninh'ne, oīai lioī ko Jft ia niau moka e liakapono aoa' ! knh! an o kahi, psrio mw> la o Keoki i kana knikailialnne: | iI E Adeld," i nei wa i Violo iho ' ai na "Walmaka roa kona maa papa- i a lioomau mai la no uae oia i ] 1« k&mail o aoa: "E Ade!a —e! 1 " O ka leo a kaua i lohe aka nei, o ka i leo no ia o k&hi wahiae opulepule! kaWa pua, aka, e kaia kahiho loa no nae oia i haale'e &i i ke'aao. Kej hsti mai nei kekahi mea iloko o kou | laai.; nei, ua oisio ka hoike aka leo, ua pau io ike ahi ka hale hookol>kolo ma Lailana, Ehia ka ho mea a'oha, xia pau aku la tia moo!eto a e pi'i ;\iia ika hana'k ana o r>a paUp, !a kouoha o'ua i pna ai ko'u inoa ma ke a«o he liooi'iua | &0 no na wsixrri a p»au o kou hoau ' kupuna i hala aku ika po. Aole! no o'u aana nui no keia mau pak-1 pala, iiaa la no na moolelo o ] ka hooko ia ana a rae ka hooia?o!a j an» on? pa?apa?a kauoha o ko''> | mau h x>i}ina mi\va ; . t T a maopopo ] loa tie trtaiS "hoopunipmn ] keia. 0n& p.ikpila okio ] laaoli bis ko'u Int he mea n:ao-1 popo k>a t?a aih«e!a aku ia mau pa-1 lapala mailoko aku o kela pahu. ī Afea, "he mea I|ttpa.aaha nas kela. ]

Pehea la i Hla ai $a bauoba oiaio ma kou iaoa ma!k>ko sfcn o keiaj3&bti a w«iboia iho hoi fcefa maa pakpala ap«fea? Owa! la ka i haea i |ei& hana?" I kela w#t i om ae ai o HaMana, ■ a&la ae_la oia a. ooho i'onn, mt> ka t JV*na &na ao o koxia maw nnaka «no ' hw>, ma o a © k*vo | i Uyos>«e ia ibo ai oia o ta , Alaila, paleln s<? la, koaa lim& akau nja kona man ' a kahīkahi ae ?a i kona maa l;uu>ho > e bookaosv>mi>e ana ihoj*& Aok J hm i liuliu» paa pu w kora Hn a ' hema i kona [w, a ao U o'a j m& ka ninau ana: "Aolo awi ao 1 j ike*k\i nfi i kuukeiki, ia Kkulni? | AB*M k«la man p.V:\pi?a ( Ma ka i?a nae a Hs-a!ssiā i hoo- ; pafc& a<? ai i kela inoa, ua nui m)s kf>toa'leo ma k& huaoMo Ekuini.. 1.% lohe aieu ia k? kanaka ,op : o, ka i mea i ikm &ka Kaita Fararjij e; iiohō ana m» Elex'a Hale, i kona | 3®0% Ekuioi. 12» ha?lele! iho la u* opv n^ r i Uv,s. ! W«Ui ku ma ke Vivna n-nw*- ( b<3 aaai o k«bt <? noho »;ia o K<vki, *me k*n* jyiik»mahinp, » kon .' aku k oia o «a k«ra n. i 1 . I asi ov.a, lk« «liv U «Uk i kf ks\uaka o tvna <> k# ku* o ka Uo ahiu, ? nohn sns m&hu-,a o , lP*|», e pnHk-: ana hoi| jjpn* n)»a i'ma i koi-.a ixv, a o Ko*»t ka?ij * V'.: r . potto tu«i *na ko laa* nisri »>ika ons. | Pwahi tii\i 'a o Keok! Hnj». s ; 114 he&? Jwi> $k u A k.>kokt mi k.; , • j » K**i f lv>ho ui\ ā U 13% f\wV** wi '•* m V» mn.au a»a n»si n>o k* Vo | maeu* k* ''Meiwi o Kkuhn kou m, t- k on r ;i >kn U ,«i>io nr, ia I\.vkl s. |U» Wu o kona s t.'X i ; bs | |si4 tn> ka si'iv:!u a v - ,? r ftS - a ' j Siku !a o'a i n o*.; • i loaa ai ia «e ia inm? T% ] "AU'la»' 1 waui. a t\vv\. ";i f paw- *c ai nu' ks si'sU * t«a roaV, m H< v nm oiMo, vl | M m U± ī4 s a

i; iki, o Eknini io no kou inoa. " Nol* ! ila, eke keiki a HaroUoa,'' a Keoki, me ka hapai aoa i kona lima akau iluna a kuhi aku la konā lima ka olelo ana maj np f ke kanaka opio: "E nana i\ou hiāui ■ makuakane, a e hoomanao fbo i " keia la, ooe ka haku oiaip iaaluaa ona waiwai a pau o Ēlemia, a pe l a pu hoī n>e na waiwai a kou (grand unele) ke kaikama o ko maua makuakane, JSfamua o kou ike^aea'ku, 1 kou luaui m&kuakane,' ka mea f hai m£i nei, ileio o ka wa e jE>!t ika s ' ika nei ka"fiva"ia?a, o Ekomi kou isoa, e nana mua iho c»e i kela. mau palapala elua ma ka Hma o kou kaikoahine (p°u®in) Aelela- ~ Ae—-o Adela kona' iti<>a. Ke hoemanao nei au, ua heaau T kou kaikuahine e Ekuinl, o Adela/' | 1 Hooaiaha iho 1» ua elompkule Ke \>ki nei I kana kamaiHo ana, a hsU |ho niau sekona, hoomaka mai la oia ike fcamai!io ana: _ ,] | "E Ekuini ilih'uue iloko ona mi* i nute maiuua aku nei» ka wa ana , | hea mai ai i kona kaikuahine, e 1 oia e noho iluna o kona ma Ēlemia Hale, ano, he kanaka waiwal oe, ao ks?u kaikuahine he wahine kuewa ia maluim o ka ili honq;i. Owau ame ia, owau hoi. me ka'u, kuu ?ei aloha a me a'u, nei, tK>he o maUa mau 'home mawano ae o keia ululaan, aohea mau&ai, aka, 0 na mea uo ia a'u a ka elemakule pa'upahi e lapuiapu aku ai na'u a' mekuu lei nloha, E he'uheiu ilio 1 ke'a mau a ki>u kaikuahi ne e baai?i ae !a ia oe. Aia kou waiwai, e ke keiki p. Haro-j lapa. | Ia wa laku īho !a o Ekuiui i ka palaimla mua a Adela i haawi ae ai ir.ia. Heluhelu iho la ia mal ka mua aka hope. Tke 'Ho ! ; \ ia, ua hoo',lii;> v na waiwai a ixro maloko oia palapala maluna o ko'ia niakuakjnie o Harolana. Pn-lua a pa-kolu kana heluhelu aua t ua palapala hoo ka'ii no ana mea iike, o {koua makuakaoe no l a hooil'na o Elemia Ha'e n me na w&iwai no a pau pili la E f etciā Hale.

i , a». | l?ana ih.o la oa kanaka opiQ |ke i kona kajkuahine, }$~ j Ādela, a paneiho la oia: ] I "E kuu kaiknahine, aohe o ? u peia t j naoio i keia palapa'a, 0 ke pookela »loa keia o nsi hans apnla i ikeia ffia ne : ." ' A 1 ms, p.nw s? 1a o Ado!a me ka ! halo !! oi ana ae o kona mau waima- ! ka ms kona mau nwka: ! **Anheia la ka moa bv>ik? o hooia ! niai anft l?t> pnlapala kauoha kwa i ! hanaia tna k? ano a.pv.la': A 'k. I t T * pau naai la ka h.al\» h.vtolokolo ? ! toa Ladn%a i ke abi, a na pa\i sku la na kope oiaio o na pa.lap.vlakumu 1 na m*a ealapa'a kekahi oia jno. ! E lawe ana anei na aha hookolwkolo i na olelo waha maopopo oie ms" a kana aku, a naai kekahi poe e ae paha, maki ao&o e kae ana i na ' oielo i paa i k* kakauia, «Haia i ke «ila o ka «ha a i kakauieo-.ia hoi e ' ka lonakaiiawai o ka aha hooko kau ' oha; » o na lanakanawai nei hoi e'a no oia k® ola nei i kda w*~" j Ma wahi i hook? koke iho ai ' o A.de!a i kanakans' v o ?na TvoVu ' iho la k"ona poo f lsV\ me bc u>oa !« 1 * nooiioe» »'>a oīs ? kekahi sno-s a.>o ' HUi maoli ia o*a. f!u mal ?a ns hooinsrsao iloko ona no kela ? kekaM aahu W?, hopu'a o'.a a hookaoia malur a ' 1 0 kaa., !a«vsa no k« kto!a ; a *ns iloko o kekaM nia m«?k:, a manra o ka pomaikai ! kn ma kona woao, t» pakW t ?a \ oia ao hoi k«h 1* i hoi aku ai 0;a a\si ka hale ] puiHil* l *ka_ Va>- smt i haU 4 **' }M\ ' ai we> ks maknAh'..**» o Tioac ' * n>f R»>sr K*ok<v ; O ka nwno \ v." ! v «v',* t\>ko oa'* *t\* H o*& W<T *'Ao!-o anri o n'.au la ~ v ; i Uun o'a 1 rA.i • a ,-*i\ v.*.s ko *n,- jx-wr, ks h vVi srs iai,s ?V ' ko o V*n ';•;• h? :rk&t*wa Una : v -.v i: n'sftV:rs : .s d kft*!unsk&uaw,'.: i hooW : rs o-eV ho'ke piii i ka luvko ; s ar.a o n.i * ksi'oh.A oa>s s k, *,s V.ji;v- r - !.k,-sV., m ? r. .< **' V** j' ; AW'«, ;o LvU x \% j |,op« 'A-V£ i\A , 1 fe L- ' . I

i j Eia mai kei& T»s»pala kāuoha" i, O keia a pau Tsōu wāle t'j no ia, e kuu Ē heluW 11 lu iho oe i na olelo a o loko o i ken'a pa!apala ( a ikf no M J&a | no keia palapa'a me ka\uua. / j Heluhelu iho la o Ekō'ni i ta ijji ■ o'n* kaueha, W na ĪTke jo no me ka palapala muai TJa i!l mi? na waiwai.a pau o ko laua (jjraD<! , unele) ia Haro!ana, kona fuaui ma> ' kiuakane. Aka, me keia_ mau hoikē m.nopopo imua ooa —ae —na mla*htf Mtsra kona maa onolil maka i īke. iho ai me ka hoohewahewa ole, u i m|ni nV"ka pa )*k*ki o "kona e Kke me kaia" i hoike mua ffio at \'j kooa ka f ktiahine, aohe ona wahf'ma naoio iki oia'o 6 jm'/ofejo oj loko o fia ī> i!apā!a kauo&a '!a, ! no kona manaō ia wa. „ 1 Pans iho la oia \a A<lela; "E ki \i e A'!cla—o* 0 ,ko*u luaaTmāV t iiV*ane ponol uo,"ola' |! loaa ilio'ln Wn i \oia la ma ka V j ku'a o ka. ho ahiu,j3ia r nana i Ihni mai ia*u, o kōtta''ka(KaA? ! na, oia kou l'naui e - i: » «-V i ; ' Aaaia, ois ka boo;lvas o Jke_.a _ mali wafwat a pāu A ke maniaoio 3ēi " ' T - * * * " tSr% * 1 an ia inau olēlo i lohe ko'u mal niai pa"] olelo a'a e ike nei jma ke!a jiaTaf«Ta ' ma ka mea hoī e p!Ti ana i ka īuoal o k? kanaka \ hoollHa af ta'Vaiwav 0 ffemia Hale a jpela /hoi me \xia 1 waiwai o kela kupimakaoe o kaūaj Nolaila, e Aelelā^e w manaoio mal e ka k'ou ka^kuane hoike ; aloi nēi, he mau patapa!a" apūhi ] kei.i a i elua.' 5 i *Ta mahalo aui manao f' | h'oopnl» ma; la, e_ ititi"' k&ll u/at)V; j no kou manaoio ke]a he t mau ota ? o, aka_, i u an ia op, ua'lilo Wa maii p*lapatf* 1 man mea oiaio loa imim ō ~ll|* ae a p?iu ( & o paa _ana*lta piaio ole i hoikoia mawkō o % u &* 4 ina he mau mea, kekaln oia ano, \ hiki i ka wa e kvlaua a\ e ke\ahl mea oi aku o konli o*afp kona ikaika i ko ka mea hoike i _ku\] kuluia 'malnēa o ka manao kolx)kQy ' ho *rkle. A no keiā Vaikunanf>, u& lUfe £aua ine na e3ba i | omlioi, oka waVai i kqlēa~pa" 'aif 'ko'a papa e līke i hooma- ' opo|» aī i kinolil, tiona pouoi feoil la mau waiwai, »a 0 aa knuoha'i hoo v aiola iuiu&o ka aha,j a 6 r»a , wsTwat hoi ia i iiiOeaua al nu. kana WkamahW, n'o ua wnlwai Uo'ii kupa!anWa Ve i kou oia o oe t ho? e kvu kaikunaae,'kona hWoa ? oi«w ; -yj "He mea maopo»o, e Ho ana • keia mau walwai i kumu mawaena oti, e kuu kalkuaa& me J a'u nei, kou kaikuah'ile, apeU e hov)ko ia ka hopuuaoleio r'u i hoo- * puka &e nei, oia hoi —" | '*Na ho&hanau i keauiueunae kaM!*' i oi'i mal a; kekeui leo xiia kahi i mao{x->po ole ia a pau. ( Aole u& Ade-a i hoopin a &e ia mau huaoieio, oia', ma ka \va aua '; makaukau ai e puaoa ee i m.--u u-a-aiaia olelo e ! ; ke me ia, aiahoi, m.ii !ake J a buaolv\>. Ua. p'oloko ko Kkuial nocnoo, p\!'* !os hoi ko A«?e!i houf»o uae " V* hooMv! r.r.i uo ka mea ?eo 5 !ohv »i o*a i>o ka lua olia'uia/ī nr_wa, ka *eo hot a ko-w maiuiiaue 4 i o!t>!o 50, ia fcoe ta o kahi wahiiH l opv.Tcpdfe\a!owa 4>r.a Lahl opu'.epule ho; aua i ik&. ai i kouA wa Iwiiwūū* . ~ 4 l k*ia a pau, e &ua, uuī U oj*n*vu mai i lu|iviVW u q ' Ekuuu i n* U i vtoha 4 a pela! hoi Wua k«Hi)aUie pu au& * hvve# v kvM» ioiw aua i E .ka lto k§ wal.a* s hoopuU ae ei i aa Uuaolelo' "Ka i h^- M kaM," e asi.\ _g E&iwu*, -.ualu-.ia o\a ( p4o?c WAU iio uiaiK^e, ijw o Kkn'u: koaio aua'ku m\, ia. ' aUv & Ki».;.*. ; 1 k. sva '>Vx s lo aku a; e Ekiilni )& P oiuvHU vfl| e v i W-U la^. ha, t auk!ainv .; ■: W • «> 1 'V. f.\ k^ tti&* \m m'i A W&[

isa waiwai a p&u o Adek mo ka ! a'a nei i n« ja Hale a mc i a pau i kulebe mau hoaha, jamua o ke 010 i,. e 511 hou ai iu ,waimaka, e m papalioa, kc s haalela iaai n tt»akuakane- j (una e aueaaei ko o ka lua ku hoi oe me a'u o Harolana.. u niai oe i kua j 1 oe i kau upu j