Ke Aloha Aina, Volume XV, Number 33, 13 August 1910 — He Moolelo Hawaii Nani, No KEKALUKALUOKEWA. Ke Aikane PUNAHELE A KAUAKAHIALII. A O KA Mea Nana ka Ohe o Kanikawi. A NONA HOI Kaikuahine o Kahalelehua. A O KEKALUKALUOKEWA Ka Mea Nona ke Kaikaina Ilio o Kekalukaluka. o. Puna [ARTICLE]

He Moolelo Hawaii Nani, No KEKALUKALUOKEWA. Ke Aikane PUNAHELE A KAUAKAHIALII. A O KA Mea Nana ka Ohe o Kanikawi. A NONA HOI Kaikuahine o Kahalelehua. A O KEKALUKALUOKEWA Ka Mea Nona ke Kaikaina Ilio o Kekalukaluka. o. Puna

H* \vi ana. ria>n 'le.> o ka moo, o k i leloio ao la tio i-.i o !ta hokoo a M '"keha e paa ana ftia koīia man ]v f n (. Nank iho k Ufi nlii nei a pau ka onionilelele' ana a uti ip« Mei/'Akona a%ū la no -ia ! tia ipu la ama kona wahi man." Alnī"la", hoi akū 1a oia no Ita halawai ana me kona poe kahwna. . -lak no lioi. i hōea «ku ai imua o la'iou, oka wa ia ana i hoiko nkīi ni, ua ae kf» moo. o Manlili, o lvii e kaUA ia PihauakHlani. āpopo kakou e ike ai,' wahi' a ua Moi'kAa hei ī ho.>mau akU irf i k« kamailio anA imua o"tm p->8 kahi«ja -, nei ona, "i ka ua, ka nwila a 036 fca* ht?kili e ho!aj>u anA i ka nahele. : Ua ko ho : i kooukou ma kemako e a'u poe I?ahuna. Apopol »>« ka hoa p&io o kakou," : IsCpo iho, piine akn o K?kalukxV īuokown i k<* nik&nt> a me na kaikua ' hin«: kapi ka paakai Nana niai na ka h\oō, 'pepelu kr>'u ; ~B&'a aku no hoi n* ko kanaka, taake oia ia ? u. Noiail-i, mai uoho keiahi"o oukoti a houpuupu no'u iwi i k'a la apopo, ka la o kuu ikaika e hoai ae 'ai a waiho 1 ka malakHa wa aku-**j ike kani ana mo.iknnkahi. Aj iy0 l u'iamanawn. A nitii n ihooukou a a nio.i, ho o]e ka h« -v9nawan i. ka leo iki, ka leo mii aiai keia ' aku a ho?3 ike >;>ni moa. ESa| &tt\t h.ele nm." ] 0 ka nianawa no ia a K!ekn!uka> 1 oWwa i nalowalo ak.u ai mai kahslft akn uie ka hikiwAwe loa. O kahi «n& i hpl<« aku au o soVo no i.i o ka ulul**n. Hp h<?le ano fla!a maoli keia s u» pukon.ikon'ī noi o PihanA 1 k-iia.tn, oiai, na ksu iho la na hoo-1 Ulu an* akomi man aumakua inaln' ua ona," t-a ka_nmnv>> iaokanaka, a he aoo akna ke ano o ua wnhi -jbeāil kftj»U manu nei. | Jaia i ht»le aku ai i!oko o ka «lu la&a, aia ke kam 5a ke o'i ma kon« waha, a ua liko na kumnkan numii . eku .113i ans imua oaa 1110 ho piH'j ■kin * kan ika M> h«* nu A ia kal.oo k< kia :-Aa-:oksj Ualv.''f !>■« nniri.' ' ■> 11 v:i lji> inau hu.w'o- 1 n,RI ' »aa k w». • | 1 Iw s! '- a ' r.l i k- u.i h,o,c \ Vws ' a jv». p- 'iik ; '.vik,!".;. •. 1 » 10 k;i.v h*i!••***. a !.i w:i 1 vt.o *> ke u-ho., ft r« » «'.ihi K v.k,i. v» A fl : pane ihn li ia: | "niali, eltvlc k* lat.i. W ino—■ lih>« Inoka >ks pm M ke ao 0«i o » 0.-i Ko-: kah«Ai'« o' !ī." ->')i »■* r 4 K Ī v .. ' O Uo ~S il , fl x k- '•-.'Ki-' 1 & . '.m ;v r' • * a J ** po k* n«?n o riMan*k#l»ni. Ok o'ip-i .*■ V. • !■ ' usl r M #"ka hok-i. '• 1 '«'■'■n.V.a oW-lu« obiu.'< • '>v. «oftania h>.i > ' * 1» w 4 ■ ,VNft !• .** •■>>'<'. • - s• •* ' . • ■ ■- ■ '• h *-••»

s Hookualana ka īiio, ku kVia kepakepa a6 la kona'mau lima 5 ka wai a ka na i kepeK? iho ai malnna ona. Ke lulu lft oia i ka wai a ka ua, a holoi ae la \ na w&hi Aole i linliu itf knaUna sna iho a ka ino, aia hoi, aok ana ka leo o ka niakani a ho-ki ae la rae ka ikaika mawse»a o na laau; īele hou ka Uau a K.au\vilanuiiuaw,ha o ka laui, pa.ia ku'l hou ka iewa lani ia Kauohekiii, ia Kanowayrahilam, a haluku hou ka ua. A ia m i kau mai-ai imua o kona mau maka ke kahoaka o nei kanaka nui a ka launa ole, Popolohua na onahi niakti. He malo nla ma ke ikakua puhaka, he okuhekuhe ka ili, he waawaa ua wahi a r»an d kona kino, a e paa ana ma kona Hnu he 'ihemakmi, oia hoi, hookahi no kuau a ho \im\ maka iho. i la oia kahoaka» aia hoi, haiulu ana o loko o ka ula I Uau. He mea owe ia ma kanar hoo I lohe-aku, oia no oe o ka nalu e ha'i uui ana. Alaila, ninau hoomaoe wale ae la no ia: "O ko wai nalu ia hoi keia e- pae mai nei?:' ! Poha ana ua leo i oi aku ka nei o kona halnln mamvia o ka hsluln o 'kekahi wailele nni: "Aole piha an i?!nan maia wahi, © kahi koiki hnme lauki o ka He mako kou oia nniAU,"* I iiana.aku ko iaaei hau» o ka "!oo uui ha;iluHi aaa i lolu> ai, aia hoi, ike &ku L& kei* i kekahi kanaka ī like K>a na ano a p&u me ko ke kanaka ana i ike ai ma ke , knho&ka J R m makamaka kuwiliwilī pu o ' koia moolelo hoonanoa o ke au kahi ko o kō kakou mau kupiina i hala aku. okei* kinaka okuhekuhe au e ik? ae la, ao]o no ia he hookankaweli e ae, aka, o ka 4 'rao<i, pilikua, piti-a!o, pili ka aioa" no ia, pilikaiia hoi o Moikeha, nona ka inoa o \fau lili, a eia oia ke kn nei he> alo a hs alo me kahi <*!ali nkulii o o rihinakalani. I, A mako au ia oi-*" wahi a Ke- ■ -V !]noVewa i ;i ; inu'. a' i T:.i ka-n-ik* uei, ka t«;\a no ho; aim 'i h.»omaopopo%i me ka hvvhewahewa 010. o ko kino kanaka no īa o Maupane mai la o Maoliii: oe ia'i», uo ka mi», o ka'u iiii.ka- : a o m !nvj ;\;,a ijiai a iuka uei o Pihanakalani. E tuakc 00, e k«ta kAuwa sac po.ina, cuakawvia, K iuata aa j*v *■ i ia KaUa-k3?.;.-ih;, a k*v k\;u ha;\ai o ok.k a n»o ka iw'aknuuiak* o kuo . O t Mv»,koN t No'.ai.a, »u; k -u !».•» i:i e K.-k&.nka'a.iWwA, \ r,r. »si, p.k \» o< , *k«, \)w»unal'. kou \la'ka t '•<? -r>.y\ nr-;-ka, muke k«kc * mu-kiU vv na'u. 0 ti& w*M Wfi uwauwai', upaupa.li; & moktek«« ou <> KHulnk*U;okiMsra, UisU k no ko'u puw, E:\an* msi i kuo IH? makin? (iu*U<.v 4 .r1,a o kt ls mnu -.'-r iw & ka p V o.\ s.'jf <* « pftkrfe, tjr fe;ēa *#U UK; i !»U

j nka_>ī ōu" Aohf 'Vra waht ' e pakele ai, " j "He A ba auanei 4 "k»' oia i oio! au efesgt)Aol hr.ike ina! Ila ika moopana a ll»foVt'« ,ssl 1 a Kekelukaluokewa i ninan aku al Ime ka hoomau ana'kn no hoi i ke ■ k«mailio a&ai "O kena i&e I wAawaka aife'Mauliti J holke ma! r.hrf aoTe e iho"\a ili o leamalii ai waiu ia mau mea. A ina o kej& ia«, eka moo, e mai ai. ia'u, āiaik. e aho ia.' Ke fke* naai la oa mau m&ka hua %u^ui?" , A ke hoikeike aku nei hoi o Ke- ■

[ i k'>na puupuu liniV , akaa, imua MatfGH lāno kana ka i>ei, me ]fca ttoka 5 k* w]-' Hwili, a kc hoopuka aku h ua wahi keiki nej ika o)eto; "Nana m%L oq matj ma\:a poj>ofot|ua 4 Maulil) J «K oani k& mea $ rfiels ai Ito ibiī" He mea pa;ini lealea wale ia akn no paha oc, e k& a ka f Huht- j mō ka Wat ibatau o WalW. j I% pa« 'no o tia Welo a Kek&-

lukaluokewa, o ka manawa no ia o Maulili kioo &atos&& iiele mal ai e umi i £a j>u»ana-ī o wa.. X ua bqoq kanaks,nei i ai, o ka,w» ia a i t Ralaraitao aku ai maialo» hookalii. no ia s*ahi pa'i iki ,ana ae o kenA lima akau i. k# wawae, oji4_H,auHJi kamaniu an» kpn» papa aujfae iiaio i ka, lepo, Hina o Manlj)i ila ; . v 10, ku mai la o Kekalukaluokewa rna kahi e, a olelo nui' la oia: _ ■ "E MaulUi. oai ana i īepo! Peiiea uo okoa ae ai kā anee ana a ,p.koua opu no paha kaaa e pa-aU &11M na o ka honua i na wa a pau o kona ola ana?" J, lioko hoi o ka naapawa . pokole it)4, ua ku ho'4 ae la o Mav\Jili jvino kau«k& .no hoi kona mau ouohi m«ka a i k& u# , mea o ka piha inaia», i koua hoa | pftto aaua i h«.K>Uvt\o-a-i& aku i koua &.uwa6 i ka iwuua. la huli aua ae ana ihojx\ ike akiS U ja e npke ana no o Kek«Uika!ūokewa I ka owi iiwlli i na wahi puuoūu bookafaktipaa ana rae ka onioni naai o ¥slii poo a me kahi paulo waeha o kona ; imhikino. | 0 ka wa keia a ua Maulili kino ka naka nei i unu mai ai ,i kana laau . ihe oaakioi me ka ikaika, a ia hookou anak'u uo, ua, lde aky laua ih« r nei m« na niaka li» umi ka nui. ? A lw ku i w,oli\u v li v>a aao apau 0 ua ma!4 ihv ne) hy .«mi,, e, kle aku ana iuiua kt>wa. Tjfo mjji iuaii he \?mi ia mau &\ a mena poo he nmi ■ ka moo. 0 kekahi man kino lau niaoli keia o ua Maulili nei. . . } la kokoke ana'ku o ua mau poo moo nei he uon i kahi aKekaluka-; iuokewa « ku aua, oia ka wa a ua, pukau* oei o Pihanaokalani i hopu mai ai i ua mau poo nei }je unū, a upiki ae ia Uoka o koua poholima , Ua lik« ta ana a ua. p Kek&lu-, icaiuok«wa i ua uiau p<?o nei he umi, 1 liio i uiau maka no ka ihe a Mau- * iiii, me ka io&ina i»na o na pok<?, oio iioko o kekalii pa iaau maikai. iie kakani wv ia o na lt*o 0 ua poe poo iwi i ka upi-upikiia e ua niar,aiUAiiahiiia o & ioiioko 0 ka po.holima. A ike 0 M.iuUii i ka laīo ana 0 kana m&ka ihe mua i i kaJfcaLks j a aie ko ooloa olail 0 niianaka t lani, aoho ana Hana 0 a<f i koe, 0 ka 0:1 i wak> ana'ku no 0 kvT-.H kino kr. pua. o?a hoi. kona |Jro moe-w&i t»a o'i 510 ka hAafca nie K,oVs!uks iuokow*. • ]Sou'ia, o koua iuvku-!v-Moc IUO la no u ia ; a iho. n V ' hoi i k;ma u.ai K& a ke klu.o 0 ua { ukv la. \V*hc ko i luua, *sho r 0 ? hoi k\ i1 !a!o. x*ai>ika uu Loi ua Ata ae '» 0 mUa o ua U(.:r . »K'i a Ke, jvKr, mauaua u\v.a mt \ 0 ke poo keia 0 xu MaviUll u.ci usc j koL'.a e aua UA , lo.ua poiie v- I^4a.uks.'lu^ v ko »V iho U e *Usolu N i a* e,;ca ntl A»lar 1% »«. } tno« i>\> £' \u ' ua aei Hsi.\ me U Wau oa a.-. . kou* *'-■ uuu*u * \ 1

"\r ap( sī oAa waha o ua Mao!Hi nri, koo aa/a na lim» o Ko kaf\itj lui>fiewa tlfr o luna, a o na W.iw:w Akn k a j)fta TiC- » Inlo. ~ Mt f«ī)B>ia *tin a iia ukulii nei aka iknika nui Wiilo o uka o PihAnaknlaui, ua hiki ole ia Mault!i mOō K| np-)i iho i kona wa- _ h'a i mike ai q Kekalnkaluokewa ■ iaia. ' j E like no me 'ka Kekalukaluoke-1 wa hana anā pela no ofa moo. ūaj no"ke no' hoi "0 Mauliii i leaoni a me ke kupakā, e pakaawili ana i o a iajeij me nii Taj|au ana eie ka J ik'a?Va*Mn ! e "Sāff sna i wahl e'hemo ai 6' iVaīīoko ' aku o feona waha, aole nae he wahi itiea a hemtrlre' oolf>ao_ua kaikuna- ! n<? fnaW" r)ol o* alu■ o-Pu i.a' fSrakia af o "Wau- * īik * * " v -r" "i

■ Mamuli o keia kimaka ana a u» ni oo 1 npu& Wl , 1 na Wu, lele na tumftmau iiwnaniuni, haalulu ka honua, hakiunakuma ka fānj, 6ia on* ' o ua m(W r npf ā hfki i kona maliwloe ana, ia malie llio la oia. Hoi iho I» ja a hooili ibq„la i kooa kino nui wakawaka iluna o kona_ opu. w la w ; aJ,gt>kuJl]o ai o Kekalukalu okewa i kona mau kapuai wawne i ke « lalo o kona ho« pnio o lokooU uhi nahe'e, a -ann Aku ; i k,>n,t mau lim 1 Ykaik«. t tfe kwW affl V»'tec» nui weliiVe!V' a iTftbā% ! ptfal la'f a* walia o \m 1 iīioo" *i'C ka matlli (uhane Manlili" nei i • k^e^o** \va ilu"" a tnoku :nat !& mal koaa kino mai. a"kiok ae la iloko o -es.-S i .sr>lH i „ i ka low». AJekjia jva) ihm iluna 4 0 noke aku ia i, k :i w alaau, ma • k« ana Uiaiili. uhane e lele hoaiTwale ana ho i ka lewa. J "E ' • Hoi ia' mai Hnli hou a kana, lolīōa paio, oia hoi a Mokl!» o lrsVaī J Lyhe nei o Maollli i ke kaīiea.a ruabopo aku nei v i hitli $ hamAma aku a na;noJfe| ua k'no nn\> noi ona. ko ka >xa ka^l^p^Hole hou niai ai a.kon o h(>n ana itofo 'o\e«gE &'o ke ek, hou aT|a nx> Hnli "HKu msi Ta ne no kahTa' ku ana. " - ' te!o ae la ua moo ml toafu i?o-' no o kt> pbo o * ? poaī Whele *t, a e*al®l*lyibī koa ohi iki o a$ n< \ malalo mo ka nanā ** i m hoa nei ooa, uvanao la hoi, « kuu'iho li n<4 iaialluna o ka h<f|ua, aaal:Ska hou laua he slv> a hl*Rt<!>T " As?le na.Ha.-'/ ' 0 ka \ia o 1 b»v>ir»aofv>vv\ h<> n ; » na p»>> i me» w* ana oia> a hina iialo, rTV kaakaa ana a? o kona ? ho la ?.«, eia \ ; ntinsns s ; t'a k«a «■»* oia malalo o k? a!to (? n\ wwaē o'ua hw' ana *sua; a o ko ian^? M* nili pow no'\mo*\» Mm Manlili iHo U oU ī k* as Van« U w*.'* o k*ht moo hchj *3ttV4 fow* oi* i ik* : ! '** r r: A U- ; l.w.'.a U klo ::u» '.>' > ao ;* KcW.A^>w«Kii^ U pa«; *-v &;k\ *? $ M*ūlvL w ma U ole'- a".A sic "I.O** ;;.>s o \} i a b V*K ūU; lii ml o kf "juii »\oV ; feil kJt t tji *a**c *ill 4 kA v'ia \fĀ\ 0 le^p^E ti.il 1 U .kk ;.,o C okTloicJf. i,' e lU^. SUIK C i*U\ u aa*tiO I u* —v^f

.V : * paū na iwi ona aoao a i ela» 1 k& h»krhaki* j ua wahj ulu iki »el o aea ke pog. o ust vq<x> net ifoua t e I>oona'pn*. ilk® nui oka ebi.n<*A iaia MR iii manawa oo boī:, «a malnle ibo la ke ooles o na pulpki ana a na wawas pepeekue o Mablilf iaia i\ei. *Ta wa u-<? ae ana keia i na kipoo : tiTwt Ma me ka ū-keu ana" se Ihoi i na kuekue lia3a ona, hemo ko iaoei Wnp, & kaawale maikai ttoi Ijma, Ia ilee ana aia nei 5 ka malaeia©. o kela ne! mao īima, o konamaoawa ia"i hopu ae ai ika a-i o aa moo nei, liele ana kona alelo iwatso. A o, ka wā 'ia t hoouka hou ai ke kauaj mawaena o Maviiili helu §tua a me keknaikaika o Pihanakal&ui. j K!e ike mai nei no ua Vaikua.Kine 5 keU hakaka hwmanawanMl ana a Vo ikua'kaiknmme iloko o ka 'ewa , rae kaulili moo i hoii ai ma ! konapoo, 3

Ti wa no hoi t lohe !a aku ai ka leo. o'Ko'li o Kekpdukalu-o-Puha e kiuū kohakolia ana iloko o ka ulunahele o Pihanakalnni, a Iphe akii la ka.tnea kakau \ keia mai olelo a ua kaikamahuie nei o na jwbaku a-la o Moku£g©e e olelo ane . E ikl ]ho i ka ono 0.. o Kekalukaluokevva o Mo^uaea* 3 a oili, | ffulelo hou aku i koia ae me tna\i ono hou e kulnkulūnia i ai ki>na papaaina au ] | ka ea\ 1)oouuu«i;u &i j | ī ni 'mea i hooinakaukāuia, a ke oee ' fik*u la'no ho! "katia e~na makamaka' liefu}ielu 3 kahī nani loa aku o tte-' kalliikaluokewa, a ma ko makou aoao ' hu! 1 Ke Awha Aka ike Inauia . 1