Ke Aloha Aina, Volume XV, Number 17, 29 April 1911 — MOOLELO HOONAUE PUUWAI NO KAMA. A. KA. MAHIAI. KA HI'APA'IOLE O KA IKAIKA O KE Kai Huki Hee Nehu o Ka hului. [ARTICLE]

MOOLELO HOONAUE PUUWAI NO KAMA. A. KA. MAHIAI.

KA HI'APA'IOLE O KA IKAIKA O KE Kai Huki Hee Nehu o Ka hului.

f Oka wa oua elem»kole nei . i kahea, ae ai: '"E Ana Po'i— ] ; Huaina hoi!" .j He nu ana naka makani..a hooi.lulu; pa ,h ;u no, a hoolai, ai ke |koU» o na p» ana a ka mukani, liej.mo aua ka puka oua ana nei. Ia • wa i au ae ai n& maka o Kuaohe q ! ae hoi ik£ p;)ohina i ba»wi ] mai ai i na kuhikuhi iaia, aole ■ gia ! i ike ae iaia. | Ta wa nana pono aka la oia (Kuaohe) ia loko o ke ana, aohe ana »nea i ike aku, oiai e aaki paa ' s ana ka pouli ma €a wāha o ana j iia wa.-' O kanS &ea o ka lohe an& •ma 1a mftna'«*ra, oko mal %ka j leo o na tomo, k« kupinai aka hi-} nihini kuamauna. Aole i liuliu 1 i mahope iho w«he mai ana ke ala- , | uk o malaiiiaiama o ke ao, & | uiaatHsa«!a loa ae la o loko oua ; ana nsi, &jke aku la keia i ka ulu ] ' maiVfca lehua, ke koa a ' 'me na mea ulu ao hoi o na ano a ' ' pao. He ku ika nani na mea a ] kona onohi maka e ike aku ena, a ] pela hoi ka leo o na mann e kani" ' honē firiai anA. i | Oka mea kupānahn nae i ! hoomaopopo iho ai, aobe w§fai mauu : hot»kahi apa # i ike «ku āi ē kau mai ana maluo* o pa kumu laau, aoleno hoi i ka lele mai ma o a mā&o£K ta w& kovno aku la oia iioko oke ana, a ia manawa iu.i i lohe »ea» i'kekahi' halulu nui 0 k« pa,_ana m>tho~pe mai ona, a pouli iho 1a o loko o ke ana. j !- Aole i emo ka uīn ame kepoiana ( iho o k& p.wli, aia hoi, maaioaama ' hou ae la, & ikelho la oia eku ana Loia iloko o'kekihl ana i uhiia kona mfe~na kapa~hu?u maiiu o ' rw trai hooluo like ole. Aok* ho ntia mai kahi ana e ku ana a nee aka iloko ou* ana nd, haliia m« ua ahu moena makalii o Puna a me n* pawēhe o Xiihau. laia eku u:>na ana nsc ka piha : i!Wsia o k«>»a man n no ft*ia nani lua r>!<> a kwa 'mau maka e ik« nei, iwhe hou aku la oia i ke kupinsi mai o ka 'eo o na. A m«? he mea ]«* i j«ia &e } JtonamAU, maka, a i k&akaa hou . a.na ae» ike aku la ia e kau mai axia , iluua oka r!ieu o ipauu, ui opū> nona ka uhane i liaīa | wai pu »i mo ia ma ka po ana .i | moe ai uialoka oka hale o !vuWk'-; lōa ma, ant\wo e-na anahulu k a 1 frnē no hoi anahn!u po i kaafh©l*āe. i*lfc*franaw-a i lohe aku ai oia i ka j teo &ua kanak* ui nei, ika mai: "K ah» am H hoi e JvUaoli^ 4 e ku n&na wal« j,,ud? mai hoi paKa.. , o Mv f kumvu'am* ka me» autTpli niai nei." " ' *" oka ilih ; a ame h> plhoihoi na !-\Vk»na b k»T»a& , we ana ilio maluni ■Pf ua nei a hkfe a f fnskpifco la oia hialona o kV ho-' Hmla. A op«Wpt» w*H iho kHa w&i.' I te«> oua wahi Oahu nei, pohaU ' (&».{& oia, aia man*w& no i kani |»»i ia ke kanwnae & Watkum&i!&-' |»i % « k&u ««* u,o k* wa-, |W | f 4 wak k& pua v* ke K*x>koo- ( \ . iiw - . lii o U kaunoa i ka i ua; j o r& pope wale ika hau kakalii«ka, | 4 Ua aala %ale ika hluano o Ks« \* M*i*e Vapa kalena 1& i k& ma--1 - ii«; WH°'Ah«>U i ke kuk q Ak!«; j; UU* k* l'* Ajpuaket hwli k § uo i Ua piU o Wa,v *■ i$ u>o i k& Qni | &*l*nai,

| t ■■ •» "* * « - 10 He Vioa ja ao'u j ke kai o Melo4«fcti 11 Laui noi no paha nei mea he 4 iZ E uofe i ka apa a maupa ka iwi hi!o, 13 U» bilo p« i» e ina«a kauau ■■■'" " afcaua^m^ke, 14 B5 ka, efelo_kfiifcJke aloha, 15 Ku mal hoi— 16 Owau no n«i o Waiku^ailani. Pāu oei kaoleoae anft a na keiki aabu kapa hau nei q : aohe iio he oeioni ae o kahf Kuaobe. Ke hakapono la no kona m«u maka malona o ke k&eaea "kuknlu kaawila o Hualalai." A?aila, kaeaenae hou mai ik no 6 Waikumail«di, Tr lfto ka 'wahlne no-ia me!e ana i aiai ai. I . - ■■ . -r * 1 oe i ka !ehua i ka. wekwP^' 2 I pua o ko Kam&k-i--hiiia, 3 I ku i ka pali o Hilaniwai, 4 Aloha ka hea kaana o ka po anu; 5 I pufliehana oo au 'i korva polī; 6 Hē hoa k oo*ti, a he hale kipa hoii - -7 He k&ma&ina no ia auia koamoo paH; uhu-kai o Makapua» 19 A na h#la apoapo lima o Ka- | huku. , 110 Ike wat<ana ōe i kuu !ei ahsbi; (• il I kau an«*e i Lele-anae, i 12 I kuu ahole i Holoakeahole, 13 I kuu waipuna i W&ianapunepuoa. |14 Aia no )akqc a pau i Naoann : 15 -O —k, o kou hoa ia— i 10' O Kaheiekuiani —e— : 17 Ua ike oe. . Na keia Waiku«pav iaoi i kau oi§Mii na « , k« «heu & na mīinu, i holhoi hou i kona mau ano aokanaka apau a kneue pong ihina a iloko hoi oaa, Mamuli hoi o kpjna lghe an:t'k\J j kalnoa 0. kann ban»V uwe iho U oia. A iaj& e uwe anf ~ kaoi hiHi niai ana ke Waikumailwni; .>■ 1 Ke hanini iho ls n* owaka wai 1 ■■■ ■ ■ opua; ■■*■■- ■* i ■" ;t - ' 2 Ke hoopuln iho la i ka !au lihi- • Hhi; "* * 5 O ka Uhilihi kako 5a o ka īehua . 4 I noae ai ka manu me ka ' maiV*i, •5 Maikai ke alo paīi o Lanihuli, 6 I ke «lee'lawe, !aye raatie a ke 7Caw<rki; 7 O ke aka ka'u i ike. i MaJnaka t $ Koe okoa fee Kino o ka v> ] KandhftJ, ■ r 0 t?a hīli paW ao- i \>—^ P»u keia kanaenae a WaakoiUAĪ-j laui, nee maila ka poh*i msna a] hookuu iho k iaia (Waikumail»ni) i ilalo, iiuna h >i o ka nu J a moena li j uat»o o Puna. Hui aloha iho !* c>f Kuaohe loe u* tuea uei aua o Va a« • ana'k'u o ke kai» .a alo ana'ku hei L ■ ,-k« ine» o k$ aiai«?le pii paii. 1 i .Pane umi 1« a Waikuniaikui ai. j iLnaoiia: Pakele ®aoU oo «ta: > nmke i kuu kghu hanau 0 kou i aoea ana mai a 5 uoho, e,«a ual kahu hanal uei o'u, ina ptha ua| iele kamoko aka ke!a ou.' Auie hoi, hiki mav e kon» | h»k ajia aku-nei no ia ilalo o Ki'a- ■ uea. O Mokuaweoweo ae nei iio ■ k9n& wahi maa īeau e at>ho ai, a \ , nw> i» t i kauoha ia nxai r.-. i oia e ka lu*hti«s o Pvle —Mc« t -Kakau) e iho aku i Hahnna'umiL'u» " a ka ino aku m ia '' 1 . ak« k o K.««ohc v ua Liuno » , na nei aaa: " 'Hoaha kou kshut" > i Pane mai i* ka huuona. "He. «epa. O Kal«nar«aiuuu ka iuoa o f . ua kahu ivn v'u. l"a lohe au hoahanan kona o Kilieeikapaa. Aia i Kanai. . Ofcetahi hoahanaa *wwiMnui, € Kihawahioe W' t ,n* A he nui aku ne jwth* ' <fc*M«Mra |>WiVax\a; a.»!<> «v*o >iov'. j maopopo ia'u ko Ukou m»u iw*,*» ' ! j A hapai hoohushualau p<s kahl 5 JC\»oh« i k* n>n*u: % "He eepa ; a » ma ano hea?" ! "H» «p* kiā<> nvv O Wua 1 kino mau it n\a ka ihu ka n «n» i -wa a »a\>a « noho nei AU Vx!«a kooknnaka a hana ir.*i o'a L «\«u I a pela no hoi n-.e koua ' lK>e4« , aua Wai i Kokahi ir.au w*tu a W»ikun.«lkQi i |«Mae ma* ai, I Amoau ua wahi Oahu nei. t jk* huuoiia; "H« w*bu;e 4 i IL", >... t , s

( /«» he kaoe h» w#hi|*« l»,no 3im, ui>ele>e|ni. ra*Jm) k» puu i ka u* o ka lo* 'o at>a knk» _ niiooaka lbō U ea kdīki eapo kap hau oei o Maanaloa no keia rnan ole!o mikioia leahi Oahb~ Pan* ttikMa no ka hun*irja: * ""i» _ ne. A e !ike no hoi me ke ano awul* ona eepa, he ai; peīa no keU. "A' inft no oe e ike a\tu ana iaia ma iona kioo kapa&i nnoli, e hooialo ihf) ana oe i mea i hoik» ak» la.iai.oe?" ~ Alaila, ninau no o Kuaohe i ea hunona nei: "Ahea ia hoi mal? ''Aoie i maopopo.ia'u," i pane _ mr.i ai o Waikumailani me ka booaiau ana no hoi ī ke kamailio .. an» taai; "He ipau anahula kāavsrale aku ai oia mai ke Ana Po'ī 1 a.ka nei, a hoi mai o:a. I kekahi i 'wa. ao-le no hoī e liuliu te nalo aku oia a hoi mai no. Ina e kaaw&ln aku @ia no ka wa loihi, o n*_ manu no o loko nei o ke ana k* poe na lakou e hoolawelawe ma'i i ka'a -mau mea-ai a nae na mea * pau e piSi ana ia'u. - A ina hoi aa e ooaJketoake ana e ike ikona wahi i hele ai, e ninau ana an i ka wal £jjnlana o Maunsdoa nel, yia o Wm Liīiii a nana e hoike mai s na mea a pau e pili aua i oa k*hu hanai la o'n," A nilaila, ea, e ninau ae pah* \ au ī ua v?ai nei, ī Ike po nō hoi kau.i i Kona wa e hoi mai ai^' 4 Ao aku 1a o Kui*ohe» Kaooha ae la'o Waikumaiiani ia Pueo-maka-moha e lawe mai i k« poi o Wai Liilii naailoko m&i oke ana o koaa, kahu hanai. wai .ho «na ua poi wai neī. " Alai!a, ka pakapaiholao Wiiikumailaai maluna o aa j»i nei: ' W*iīiilīi] _ Wai IMUU ..,/ t . . . Wai huahuai o Maunaloa, ne 01 a fif umau km, Ahea Kofmat kuii it*hu hanai? t Aleale ae la ka waS, a ** la; Tka ma'.ine ana iKo o ka "tcai aaa*lo ana ke aka o ntfV mgo *■ weliweli launa o!e. Ika nalo •ko o ua aka hooweHweli a ka'nki'a nei, maalo atTalre aka o ke kalhi waUiM''ui* i ano līkw ka ■ »& ka hoohalike eua iho iss ko k&oa hanau-kauaa , oia hoi o Kamehaīkana, A i ka nalo ana'ku oia akaku, ,ae ,3a. |aaa 1 kekalii ieo i k* pane ana Iho. ae a hoea mai. Oka #ai puolb i ke kihene lau laau, ia )! Ua", "Ke.ike pujlho ta i»o Jt*j& ji j>ji_ „ ew ā a ka was i hoīke ae k i« kaoa; a Ipela hoi ka6a*i !• he po ae Ta no i ka aaoe i haawiia mai U. n*u, e k» aaalihiui e iniK E imi akn os>, & Ika eWe w»ai kau aloha, i kahi • !o»>a ai ka «rai, 'e hlki ana ke lanC ikiko o ki'kit«?r«? Jau }aau. 0 ka jtu«i>*w « be,ia 4 . e. loaa t he ka s^*na o k*vT. ~ ' huak-ii o ka'au ana tnai nei osa f toa, a KIo aku no h«s kou i īa. Ma 1 keia wahi !a, aoh'e ti6ra hiki ia*u k» 1 hana aku He naattpd haalele loa a« no keia &fio trsi pno'o i*«« i hoike : a mai Ifc ia kaaa,"* i pa»e mai ai o W«ikatn*i!aai. s '