Ke Aloha Aina, Volume XV, Number 18, 6 May 1911 — He Moolelo Hawaii Nani NO KEKALUKALUOKEWA. Ka Aikane PUNAHELE A KAUAKAHIALII. A O KA Mea Nana ka Ohe o Kanikawai A NOHA HOI Ke Kaikuahine o Kahalelehua A O KEKA LUK ALUOKEWA Ka Mea Nona ke Kaikaina Ilio o Kekalukaluka o Puna [ARTICLE]

He Moolelo Hawaii Nani NO KEKALUKALUOKEWA. Ka Aikane PUNAHELE A KAUAKAHIALII. A O KA Mea Nana ka Ohe o Kanikawai A NOHA HOI Ke Kaikuahine o Kahalelehua A O KEKA LUK ALUOKEWA Ka Mea Nona ke Kaikaina Ilio o Kekalukaluka o Puna

" 11r ! V'i l-i ho : ? E pili a»a kß.il ; k' iv\.■■ tv!!ikt'inak-i? on e kun ■ , 4-}.' A eia kn'u e hoike aku - ; ■ ,)■>, n'u e kiko mua kjy}\ia "■"r lNl'iili, a ai poiMaunu . ; > oi k > kkūki tiau. \Yi,;i. Xt ■ ki'm kaikunano, e hoi , .ili'ai.i o ka la i knkahit, ■> >>ou iviui cx», a iukn n< i ..., „ i-oouniop ai. A ia po kaua > ..i i nole a me ke_ ko hoi o i \. x r . i; i -vsa o kfia īnan olelo a n' > k-v h-ii iho )a no ia o Hala : . v , U'ii I nei hoi ana a Ha- . lt q pponinoni ulwku kona. .... po na olelo a kona kaikua- ■ •„.■ ; ak» ai imwa ona. O • 1 vi h-" a pan ft Malio i kama- . . i kona kaiknnano, «R , i i i ka loheia e Kekalukaln • v ., \ ( iho hoaolelo i hoopnka'a i loln» ole m na eoe« n»\ 0 .... i<.i ,> lhmalei. A no ia knmu . v ; o Kekalnkaluokowa. i > , e io ana ae ; "\>>; tou ike a me kf>u mwa, e \> 1 .. ii]o io tvo o Laieikawai i ko ' ; ;• k-!'van« koaka, aka, i labi* ■ i ;v.. a kou wana, e ke , i .->n ainne kihae lauhahi o Kcmsu, , >p. u no anei na KekaJukaln- i :-. a :> 0 hoonoa i ke kapu o Pa!i j . Haia.miani i hoi mai ai n-.a l , i„i o kona ka'kuihine, oia k.i «:i i haalele iho ai o Kckaluk«lu I : va ia Keaan me ka ike ole ia e k.mī poo kahu a me kona poe a!ii, ; v ! i no hoi me na kamaaina o a pii aku la ma ke alahele • :i > u :>.kn ai iuka o Psliuli. I«ia • • i pii ai a komo i ka ululaan, \ • k i U keia i ka holo a kf.kahi \!iio nifim\u pono aku ona. ] M > !io ua wnhi ilio nei inamna, ona, :i huli mai la "no ihope, > "a nisi ]a no iaia n*"i. Hoomao v l> > ih.o Uv keia, he ko ka >. ,> : « hoickb«h«i akuoia m:iho. > «Mia. A iawa i hoooianao »e ai ; l<e kaikuahine ona, oia hoi o K, k:\liskalu-0-Pußa. no ua wahi Hio »ei niamna ! fi< :ikn !s no kti:v m«hov>e. Peln k.-« i;< noi uhai hwk i% l» ftna aku i ua "k:iikuahine ilio m-i oaa a hoea K.-ia ma!.t!o o kekahi kuiunia.<itt aui i holo * paa pono kpna ;iuuī lala a t>au i na pna khvo, ho> .i! :i iho 1k keia. O ko iann a!fti īioi o ia pf!'ftr.a mai, ua na!owa ■ i'oiioa iLo la. Aole keia i ike ifU aku i;ūa. A( ie i liuli» kanr noho ana 'ho t <• niaka mai Sa k« m;uua imkahla 'ie kau n;ai maluna i'in Hlna 1.-i k>. ia nd kua pili i ke kumu ''«•hna, pili iho la kona man lih'lihi 'iKiku. ahala *ku 1» feona mau • 1 ■ a pau i ka aina woe- '■ >n,:. HoK» aku 1» ko i» nei uhar.e a ku 1 ! inawnho o nei liale Ina ole o ka ■ -i i ako ia a pa« i ka hulu ? ka '"■ ;ua. Kiei aku 1» kei* iJoko-o ua ; '< u«i, ike aku U keia e k;ni roni •••« !hm» o ka «heu p n« m«nu o !•.*;• iknwhi. A hiioiuaojx-j>o iho la > o ka wahmp ia ana i an m.ii ai i i .i kai t'\v«!u. 1 ko Laieikawai iko * ':i m ß i iaia nei t> ku aku aim me 'i-ona ui a pau, ua ninian iho la ka 'HKkenanke a me ka hoohihi iloko o *»na naau no nei kanaka . ni a k* '"ini oii> ,» ku »ku m'\ mawath.' o * <■ v'uka o kona h*le., A lu^hn.'i iho la no tiia iU'k > iho ona no ' \ kauaka maikai o koua heloheleiin: t\n ?, ui ksr.iik» uiaikai o Kt>knlukahsoke\Vfi, ko «!ii o Kauai, \ kii uiai nei »a'ii i *« h.no uiiiin, h,- uH ! ;w oiaio, «oUip a'u mea e hoohaiah&la ai, no ka iue« t

•• - 1 ua. au i jia kauaka ui a pau kai o Keaau. Āole no e loaa aku keia." "īa wa kahon mai Ja • Laieikawai,' iaia nei # komo aku. Aole no nae ko ia nei uhnn« i komo aku iloko o ka hale tia ala loa ae la oia rofli, ka hiamoe ana. Ike īho Ia ia e waiho ana kana ohe ma kona aoao. Lalau iho la oia i ua ohe nei a Kaniaupioikawao, a noonoo iho la oia no ka moeuhane i loaa iaia iloko o ka wa pokole loa, a haupu pu ae la no lioi oia no ke kino pspa-lua o ke kaikuahiue. No Laieikawai hoi e ka mea holu he!u, nia ka wā i ike aku ai o Ke-1 knlukaluokewa iaia e moe ana iluna 1 o k* eheu o na manu, ua iln? pono mai ia ne ua pua nani nei a Waka, mn ke kino maoli, i ]re ku ana'ku 0 nei kannka ui nia ka puka o kona halv hulumanu, ka mea ana i hoo- 4 hnoi iho ai ileko ona, ina palia peln ka ui a me ka maemae o kp alii 0 Kauāi i kii mai ai iaia i wahine oia nsna. Uamamoloa i.o hoi oia (laieikawai) he kino maoli ksna i 1 ike m»4 ai e ku aky ana ma ka puka o kona kole, a kahea mai ai oi«» e k<tno akn. A no ka nnlowale honua ana ih,> 0 ka niea «na i ike mai ai, ua hoo holo iho la oia i kona īnanao e ku* hea oia i kona kupunawahine, a e nin&u aku iaia, no ke kanaka sna 1 ike ai laia i anehe ae ai e kahea akn ia Waka, o kona wa ia i lohe akn ai i ba leo o kekahi ohe e k»u; ma.i ana: j K I.ai! R Ji« ; eikawa —i! i K k# ui i ka eh> u o na manu; j | Hanai kapu a Waka, kekupua, i t Noho ana oe nani o r«Jiuli, j Hooftmo ansf i ka leo o na mana,! i Hoolohe ana o ka ifo o ka ohe, | ! Ohe kapu a Kaniaupioikawao, I I Ua nit>e an*i hoi oe? -»v 1 | Loht» o Laieikawai i keia mau; f huaoleio-lua ole o ka nani i laweia , i mai e na koaniani makani ahe«he; ; i puai maopopo mi i loko mai o ka ! leo kao; o kekahi ohe, ia wa paoe i ae la oia ime ka leo piha pihoihoi i ! ka i ana «e: "Aole au i moe!" j ' Alaila, kani hou no ka leo okāi W: " "| I j Ho—ne! Hone* ' Ilone i ka la« o ka akolea; \ K« hone mai la ka ua n»u!o, ' Ke wnlaau la i ka pua lehua; •• Aolo k;i oe i m>"e, o Lawkawa?, : Hoolono hv> hea o Knnikawl, Ohek iili aloh» a Knuakahiali»:* Hui o Kapaa me PihanakaUni, i | Kuu lam ho —i, e I/aieikawaii ] ' Eia au o Kaniaupioikawao. i f j ! Ua.oi ioa «e ka \\¥ a tne ka naaeimee 0 keia kani ana mai a ua oho. l nei i kO ka wa mamua iho, a oa , ! tn»ke kaanlni loa ua riVeFo; Paliuli i ke aloha no ka mea nana' , e hoilele kupaianaha mai nei ka leo : o kt>kahi ohe me ka lawe pu mai i hoi i na huaoh'lo aianao. ! Ta pau «n* o ke kani ana a ka ' ohe, pane ao 1* o T-aU>ikaw*i m« k» uluku Inuna ol? o kona noon<k) no keia i.o knni a ka ohe ■* hoene aua , i kona wailiona ntK>noo; 0 Kai niaupioikawao kou iuoa, eia is u/ka ' pua kiele e manai pemo ai ko nku; a o Kanikawi ko ohe, eia hol o Kanikawa. p*u pouo no u* pua i kaulan» t'Sua a Haumea ia o» * me 1 a'u Hookahi wal« no mea i ko» o

ktt nianai na la e kui >t pi i fa ma.i ' pua." : j*l kela k*aoha iho i* iia Tvra. j iwa nei o PaHuli i tm manu e hii ka'i lewa am i-aia maluna o. ko lakou tnaa ehea, e hela kek(su poē o lakou « huli i kahi e loaA ai ka nan» kn ohe kaili ni'ha, nona ka inoa o Kpnikawi: '*A ina hi>j oia e lojw ia otlktfO,' :, ' waAi* a, Laie* ikawai i olelo iho ai i na poe manu nei, "a lie wahine i.i, mai oukon iaia i o'rt nel . a i aikane alo.ha oia na'u, e like i]o hoi mn Kahala-o-Mapua a me kona mau knikunanp, oia.hoi o Mailnhaiwale ma. A ina hoi)ie kane ka mea nana kfla cfho, e Tike me' ka'u i hatif>wwafo apnoi', alaīTa se Īswp mii no oukou i»ia, malisv hoi o km\ kane no ia o a na hu »a mai uei eia i k- n« inoa oiain, a o kana o ka hoike »naw>ai^oei," na olelo a ua īwaiwa.nei o Paliuli i na m&nu a hoomnka hoi na jioe noi e hōiko i kn !a!koa hootinanna i hanwna iho ai e ko lai kou haku wahine. Immi-knnii ana j men mawaho' oka halp. I nana mai Va hio o T,'īucikawai i k®' nona ka !eo kunū-knnu ana i lohe si, ike mai ia no oia 1 ke kana ka no ana i ike mna a^; a o kona <ra no ia i lfh* iho ai iho o kahi ana manu e ho.ilai ana, pahn ana iluna oka nnpa mwna a me na kuina kapa, a hwft ana i ka puka, ka lima o Kaniaupi'iika wao (Kekalukaluokewa), a komo no hoi iloko o ka hale. Dffa fa "wa i k*uohsf ak« ai o iknwai ika pohai mami, & hoi kela a me k' i-. manu no konla wahi iho, h hiki i ko lakou wa e kahea hou ia akw ai, ala'īā, oko lakou manawa ia e niakaala imi ai n6 ka lakou hona. Al-k«i a-ku la o Mnknwai i Hna mahhini a hoonoho iho ta lualuna o ka nnp'i mwna i halii\;rmcra kav>» aala k»a i ikeia iloko oia mau !a. A matnei, l"he a?l;\ ka, ttvea kakau i ka 1«) oke kahuli e kaii aīia ilona o ka lau akolea. Ua huli aku, ua huli mai, Ua iēi i ka lei a ka akolea; Kole —kolea Kōle —kolea, Ku \ ka wai—lnu i ka wai, W-n? akolea. A iohe hou ae !a no ka mea kakau i kt;ī« waliua'niiu a k<* k-»huH: ■ ? P«ku K« aivu, luhi Wniakoa, __ . Noho ika lai lo* o Hunakahi** 0 liilo i \»!ukva v;v, i uvs U iko kai, O Loieiwi, o M.'.kaiiAU'il w, Me he pnpa kahuli la n » Apui, Ka onimaikai a Huo-one, Ku aku ia o© i ka maianai a ke Kipuupuu, Nolu ka maka o ka oha-w.d o Hi; Niaiau, eha k,v pua o Kvak\ Ehaikv:anu ka nahyle o Waiaka —e — Akahi no o KauiaupH'ikawao (oia boi o Kekali.ka'.uokewa) a ike tka narfi o Paliul', a peia no hoi ua Ul nei oia waokeh\ akahi no oi \ '* ike ika mvkai o Ka\sai. ]'a. Jion m'ao km noho ann o na mnu ali| noi a kokoke e hwa i k« pili o k<> ao, ia wa i <>Wo >vkn ;\i o Knniau. j pioikawao ia L;»kikawai. . K hooniauawanui iki iho ka^*^ o 1« uiakamaka a puka 1 hou aku i keia puk ae koi\a I man ono iiou.