Ke Aloha Aina, Volume XVI, Number 23, 10 June 1911 — NO KA HOOULU ANA I KE KALO. HAKUIA E E. V. WILCOX, AGENA NUI KAHUA HOOLULU O KA OIHANA MAHIAI O AMELIKA. A ME F. A. CLOWES, LUNAHOOHANA O NA KAHUA LIILII O HAWAII NEI. [ARTICLE]

NO KA HOOULU ANA I KE KALO.

HAKUIA E E. V. WILCOX, AGENA NUI KAHUA HOOLULU O KA OIHANA MAHIAI O AMELIKA. A ME F. A. CLOWES, LUNAHOOHANA O NA KAHUA LIILII O HAWAII NEI.

Maxa<> Hoakaka Mi a. , ' I ' Oki o ke kaln ieknlii o na rae& j ' ulu 'ai nni ia € na oiwi o kna aina r ] i he si hoi/i lawe pn ia mai i keia ai-! }na e ko lakon ms« kupuna mai ko j t lakoo walii i hooa m&i a\ a he mea" | minamina nui no hoi ka īi lo ana ;ve t I nei o keia ,h«niv liooulu kalo i ka ■ t iimn ona l'ake.. O kt»ia hti- j l ua ano nui loa i kupono e paa'mau j iia ma ka iima o-ka poe na«Jakou c j i&i nei ia ai. K manaolanaia hoi, j I mamuli o na hoolmihoi e ikt ia nei 5 ; nuv ka hookiUKmo a na Hawhii o i . kou;o lUii ne.i, e hoea m-ii aru n<> ' 1 kawa, mahopp a':u o ka h aa TO : I ana o no aina hooknonoon'o kiiponof : in lakou e li!o hou sna keiii oihnna ] hoowiiiwai nia ka likou lima. O! I nui <> na wahi «īna kupono i fee- i i ia wa no ka mahi kalo, he unku ]oa. ( ! a he nni nae na hana e ae o n Ake" | makela nci o ua man tvahi koena | ' uina la e hlo aku no la man' hana. . i No'-aila, u* ul« ae a ua Hlo i kt ia • i Tra he wahi' ninau aiK> nul tk hoo- . 'īiln ana mailoko mal o na wahi ai-' na i keo i ko ka'io ma "ke ano o loaa j nui ai o ke oo ai imiial» o na Ihm->- ' kele kupouo ana. | Ua hwwnaka iho nei fc;e:a Kahua } , Uoolulu o ka Oihana M»lrai o Anie ' lika ma Honoluln a im H'lo no īioi | e hooxūu ? kalo malalo o ke ano hou | o keia riv naauao i īkeia ai ke ano] I kupono J<>» a ka h-hnlehu e hoo-• I haua ai i u)aop..po ke ano o kā ni?r , r hi aoa,_ke kanu ana.ke kanu kahu- j ;lisna i ke kalo i kaM oo ai, ai j i m*a okoa aku i kau a mej | ke ano o n& mea hof)m6mona ]epo ] 1 kuaono io o na mea hooniomon.i ] I lepo e lyaft »i o ka nui io o ke ka!o, aole mn koua uiu, aka t ma' kona! hua me kona ono mnikai; $o na i hoao analioi mj ke r kanu an'a, ua] | loiiia pu ka hoiomua -ma ia mahele j ke h.-īawiia nei ia īmu ike ; vraiwai i loaa mai unmuiH o k< ia mau.imi-ana iho nei, i ka ' maipko o ua hoakaka maliope iho r nei. No KA Hoin.r oī I KK Kai.o Wai. Ma ka moa >naa iimu o ke aw> i maa i kanaka mai ke au kahiko mai i ke kanu i ke kalo iloko o ka ioiyoia ke iuo i ike nui īa ka ulu nai UH' ka.io. oka hoomaopopo j pu oo hoi kekahi i ke ano o ka lepo j o fea aina ioi i makemako ia e kanu kalo, i hiki ai ke ike mua ia ka wai e loaa mal ana mamuii oia luhi.. .1 mea hol e paa in&u ai o ke k«|) i he kanuia ka ,SaU «ialuna o na jpue 1, hoopuupuu Hke ia fea hojo iliwai like oka Wiī, a,ao3ti hoi e maloo kahi walii a mau hoi kahi wahi. Aka, htj mea potvo no nae e hoololHa ke a&o q ka mahi an.i i kekahi *a. - 0 ka U-pi u kahi aiaa,-fli«oi«?t oke kanu mau ia, e pahulu aua, pau ka moniona, u»!&t j ia, i ka wa e hoonaalooia ai oka wai I fe koha palols>. 4,na ka lespo o ka loi. ino ka pipiU a ulikaHka. keia j uhka o ka k>po ke kumti ole «io ke { ea noomomoiia iloko oia ►apuupuu |lei», a]ito hoi i me« waiwai aU>, Nokii», he mea pouo i krl& aā» keia. manawa ka hoomaioo ana , waiho īka aiua epa Ja ia i l.«aa !ka holo u?aksiu &n& maHi ih6 oiaila, & pau ka ulikan'ika o j kalepo. I moa nae e hiki ai ke j mkiwasve keia hoomaikai ana o I aina, he a«ea uiaikm ioa., a e pouo li l w » e k ~ A hahauu,, !w* ka hoiihuli ana i ka lēpo-maho Ipe lho okelā ame keia o& ai aU a., I .va psu, waiho aku uo n;au amiawa i pa waUni. [ u m? ka hwmaloo mau ia apau \» 1 ! manaw»—tft>ukahi paha mahiu* « ] i oi, Mahop* aku oia n;aiu*ra, hoo j wau k& iep » » wali kapono no ka . wai * hoopuiu niai »i, ahiila I afcu e ake me ka maa k* hoopw- i pue» kauu aku. OkaoiUakuo] k * tl,nikai . o oi aku tnamua o ! f °'\ :U k i:v i k.l a : na me k. ! Kanu o,v i kahi «<■okoa aku, Oa 1 ho» fctMa: Kuu kann aiu ! k«e kaio! a pa i la man oo aī, k*im akut 4k* ama i okoa, maia, a » <,)<• ] wm mea hiui ivaha s 1 ttta»u paha aka ho!,ihoh n.% Ma ia hana a»a e h.wmi hoe i a ae a i! ka noiwM o fc A lop, „ kn ,in« a J nofce kauu !;.»« «ku >k<4 No fca nu-a, ! «*. ife»w « emi i»iu ana ka tromonĀ o ka auia ma r ho.uaaau i ii.^kahi 1 ao ano moa kaim o 1, ] «M» »a aina, a o ia i\ h ' J «iUnanok«kaiii UMU «..»« ko'u ' >l > V » *

oie&' kanu, ka» t> l» uīo ann aohe ikaik'a, uapiQ 'k i too mona oka sepo. Ua. iieia ekS po^..< i- H'a ma iēia oīhao»" mabinS, 0 %$, | maiki ana i ka l**po 1 ka wa t maloo me ka hoohuiihuii maū ana ; { kh lame ka- makani jnam«a 9 fc« k»nu &na., he mea iā e Kooi lōa afe« j AĪ 'i lia o Tts ālīiā * 'kīM h-x>hua raii i ka mea kanO, 'a e B"»e ka " k» aln ana pda ka nawali v*-'; o . «. mea mta ( kanu. O Miahi noiioi, i ki'WantJ ana i ka hme. me kekahi mea līan's puhopi 0 elaa 00 kalo, he r,K s « no e pnualo .i e 'popo a? ka J o ia aina. Oiai m»Tnuli 0 fea nole q ka aina i ka momona u% hoona*ra ' liwali ia ka liulī—he popo , ka lopena; aka, ina he ikaika ':a ■ uhv«na aole e popo ka ai,aa maikai : mim ka pue. He kak?ikahi loa ka ; polno o ke leaio k£ hiinaH pt?la. He ; naaū loina mak&i a mahl' hoonianao ae. lioohaoa ai, O kekahi ii ea ano nui loa e pili ana i ke kalo loi, oia no ka il:trai līke o ka loi 1110. ka ho«mt&popo pono ia oka makawai (kahi ē 'ko.no timi ai 0 kawai) me kahi puka aka ai 0 ka wai, hiki ai te Joaa ka holo like o ka waioka loi hoiojkoa. Xo k* aiea, o ka ho!o 0 k* wai ma kahi aoao oka ioi, a t!)okli ma ke kahi aoao, he niea ino ia no ka ai.>. Oiakekahi kumu ? ulv\ like otc ai, a o ka hopena he i>> fca ai rn \ kfka hi aoao a he io 010 rua kekahi no <0 oia loi hookuhi i Hfe« ia ai 0 k& wai op'loj'ilo aole ia he rrni ipai kai, a.,.kupono no kaai. ;,He wai Iwioulu ia i na niea hoopaino. Ma ka haY>anui o na aina loi, na hoomanpopoia, 0 ka hookomo aoa i ka pona, ina he 10X1 paona paha a T>i *ka oka eka, he niea ia r hoo wniwai a hoonxtm')na a) i ka ai!>s, jo nni ai ka a?; a o kekahi ' tr»aikai o ka p«nt, oia no k »na pO-e iua tlo popo oke traio. Re mea t maikai 1->a 1?a pwna no fc**"lt«!o a ile f e p.'po. 0 kekahī mf a tm"Tkai, ōia 100 ka hoololi i ks huli i kela m« |km kanu anii. Aohe maik?il oka ' lvuti kahiko o ka aina e "kanu Tioq nina hooknhi fto. Ua j o ka huli mna o ka ioi, hp holi oma ' malī ia o kwnlo ana ke kstm hon »ia. ahe io ole. Ua nanaia no na ! mea hoopulu aīna i maa mati i kanaka, aole nae i hon-

*m*opopo loa ia ko iakou ot i na ; mpa hon. O ka {tritīrat" i>f *<>11) I paakai hooniomona, fl<ihc ona fns?i ! k«i 10-», * o k<i am >nia i p in^ia (»tm iioniiuii su!piiatv) Jt:i m*-,\ o' ioa aka o |?a imikai hooh'ilWn-i me ke eupwpWphaU- rof ka «nlp hate of i>ot*sli). E Hoomatui<* i keia. inoa haale, i PoMei ke kii an* II na h«!«kuai o keia mau «W. 0 \ ka nui « k?ia maa i hoomao popoia e hooKana ai iaioa, oia hoi, i na kalo 300 p.ion:i amonu\ ''Hnlphai*,"' 450 paona *'3qperohi>s phale' 1 me 400 paona ' V>ifph te of Po4a?h" no ka eki lio 'kah'}. O keia m*u mea hoonwnK.'na, « lianrx i» «kamua h* o ke kaou anfj i ki 1-n i ba Kuli O ka lu aoa akn ī k^ : <v mau m*a hoomonion* o kanuia'aoa o ka huli, i:n:no ia man hana. oini, kn n;i o ka hnli e kanuia ;ina, oi&k'>na wa t> onio ai i na oi'imona o o ka iftoo, mai k»> |K» mai o kh l '-.li, nmlalo mai, aoie hoi tna kona e komo ai k& momona o ks me.i hoo I momona. He mea keia aolo e pono |e hoopoiīiaia. | Kk Ho n t Ana i ke Kalo Ma ! iw Me he mr-aln ua hot>ulu'a k«» ( kait> i ke an'kahiko me ka w .i oin— he kanū walooia, mamua ak« o ka wa ihoomaka nm ai o ke l*,vi 40*. Ua ho.Mnaopopoia e ka po-» ikei, loa t- h ki fce u!u kr kslo mal«) ina e omi «n.i ka haule na «na o>a makahiki niaialo o kana!i *ha' iiiiha, (O ke ano o im e ka p-ikn v>a « p-,n\ ilok^ o Jf%fthi ipu. Oia ke ano •> ke ana Uana o ka oa.) Ma na wliī n a Ino m«s, he kakaikuhī loa ka h-.'.u' 1 stJft oi fca ua, he ]voraaikai loa ke kanuii O k(> ka'o, u'ai, lie hixipnhr> * ihono īaika hulL me ki h.n; o ka la*\ Oia ke kumo k;uni o] t -> ia o k? kalo maloo ma its Wahi inUi Kona o na moku o Ha *-aivr-fi ma oa a'ma 1>.«.-»h2ui, kot W loaa ō ka wai. 'Mt na iioli Kfsoīa,u. iH' utu ke k&lo tualo>& hiki ! kahakai. M,i na wahi kWHi pili i oi ,Vn ua kapUii kiekk Ri mia;\ o k,j 1, n» aoW ulu p,«io # ( ke anu loa, maluna aku 0 kapua\ &*>nc ulu ma'aUa, H. m<iika: ka hv,a *»AV 3a Ht " Wifto ua t>oi kr \* l V m& ka h.w.ua »ku 1 U1 > o kau loi pili kahakii. J?*uta b?kaln mOaiU « o ke ko u tn, wab« wale ' ' K* U(vw o k c k»} o ;«400. I,V 'Uu Koi\MK> \\ aia oa wa<ji 1 y\Sa ka. , n a ,«<n lhvms)tu.«iA niattva i*l* uo >\Qi i Vi 4 na wa»ii «ih>! ma*k3M o ka lopo. He tmu i ku|v»iA .ua k«! kalo nia kva a m • W» waiu—h# ] ! WB w-ahi hiki kr uiu kM m* no t > j t ln . nJk moa hiH J No fca U>ntt«U* kun>u ' nl«h, , m k»»kahi UAau«<>, ia* ni«>» 1» o ka m«k« o ka | * ,v **' k« kah> m* ti« i " ft*a 0»>.% ke nwikai H s X<£« t )mu. 1

* f - * m.auiu - :gōUm't«f.Bj>r.. E. v. ~ | hnoīma poWei ae i ko i ik iHoaeo ni6 ka nhu«i] ; 1 K>m e ia ai.] t - 1 - -*