Ke Aloha Aina, Volume XVI, Number 31, 5 August 1911 — He Moolelo Hawaii Nani NO KEKALUKALUOKEWA. Ke Aikane PUNAHELE A KAUAKAHIALII. A O KA Mea Nana ka Ohe o Kanikawi A NONA HOI Ke Kaikuahine o Kahalelehua. A O KEKALUK ALUOKEWA Ka Mea Nona ke Kaikaina Ilio o Kekalukaluka. o. Puna [ARTICLE]

He Moolelo Hawaii Nani NO KEKALUKALUOKEWA. Ke Aikane PUNAHELE A KAUAKAHIALII. A O KA Mea Nana ka Ohe o Kanikawi A NONA HOI Ke Kaikuahine o Kahalelehua. A O KEKALUK ALUOKEWA Ka Mea Nona ke Kaikaina Ilio o Kekalukaluka. o. Puna

I k. i i wn paneaku la o Maliō ia -.-a'H kona kaikunane i ka i • : t s a: •' \ ,'•> akvi la kena he wah'inp e, ■ . .- I oii-luhelohe akula kena, ki , . apuna mahoe a W«ka. ii ka niu* a r» Laielohoi U hope. Ua hoopakuia 1 ' e i ke alii o Kaimi, rae >kew», a ina aku ana r v i"~ >VTIIil'L* hoao, " \ , ia »i ln i Ia, ua kupn hou ko« ■ o fce kaikunnne jjo koia ■ , a o ko wahine opio hoi, f eia ka'u kauoha ia oe, e oe e makui i ka hale o ua kaif k:m;ahine ala. E hōonalo no hoj ' ,■ ; ■ oo iho a'nalo, l_ole .be' e īkeia ī r ... . J eha la «u © hakilo pono aj i ; A ike oe i kana mau hana, £ . . \ .n mai oe a heike mai ia'u, \ \ ko ;*ku no n»e au ia oe e ke . ■»!■(■, ma kfia wahi, a oia [■ O k;i hamv aku ka'u a halas n »• Laielohelohe, a i)«u po- ■ ■ <r ii«. k:i imi ana i wshi no\i e s ; luakemake. t ' ■. . e e h&ie »ku ai e hakilu i ua i *<■!!.;.ijine la, e nana pono loa oy j ; > i iiana 6 walea ana. A ike ! ' .p,> oe ia mea, oia kau o ho* ; ir.A\ ai a ho'ke mai ia'u." !i ■'■;\!ek> iho la o Halaanwni i ke ; L i ii.ine, a hoi rosi la oia a pii l , ;ikn la iuka o Paliuli no ka hoo 1] * kiu ana ia Lalelohelohe, « Hke - n - k<> kauoha a kona kaikuahi- ! wahi noonoo iki ae o ii:;iaaniani nei no I>aieikawai, i.. !>:• .i ana i hookuu huokahi ai no <. īho iiookahi no kai o Koaau, u i ih i kana e pelu ihope e kakau hoea i ka&i o4ton« knikna- ■■. a mai mai hoi a la5>: ! ou ana no uka o Paliuli. , uit Halaaniani nei i boea ai iuka ".'oliuU, aole oia i hoi aku i ko īuilo, ak», n«Jk« hele *ku la 'k 1 v ko o ka nah«le a Hiki i kcn a ''V. ; 'ko &ku ai i kaopoku o kekahī i .i e I» ku ana iwaana o kekahi «••nvu U'hua nani, a manaoio lo# ■: j:< uo ia, o ka h«le ia o Lairlo- ■ " 'u>. Nolaila, hele aku 3a ia a i v ilio la maloko o ka nnhelehele ' k ' kn!i aua o ka hoea mai.o ka ! j.ono t> ike aku ai ola ia ; hoooiaopopoi kana hana wako!a a me keia la. K ikali ke?a ma ua wahi nei a na 1' * i I-a, nohe ona mea a iko 1 ' t 'ioiielohe, nolaila, ho !a kfia * Hakaniani nei i piJj ia »1 e ka i ' a. H( i akula keia ?ne ka neh> ' na i ka haleo ke kaikuahino. ■ % -' : a« n;ai ia o Maiio i ke kaikuna- ■ Ihilaaui&ni: "i'i'Kea sku n«i kau huakai e ' oh :ikn la no hoi o Halaaniani -■' k;«ikuahine: "AoK? !a! Oi : > »u J ke k«li a po k»'?a La, aohe rt; *h-i mea a ike iki. A no keia 1 o'u, ua hoi mai la aū. Apopo iiiU', hole hou aku no au e hoo- : ihaKiu i ua kaik&oiahiue ui noi o K -iknniloko. *® j A j ke kani ana moa kuakahi o *'--M»hi o ka hc!« hou no ia HaU'Kuiāui ik*i a hiki no hoi i K >■■* ;.na i per aī iaa ka 1a niatutt« ' ; kakaii iho !» ia - ia T>aidohe]ohe O ka heU' ■'■-m ia a mahiki kahi La maluna ka ilihai, ua hoopuiwa loa ia ■ ■ : ka puks» ana ni;ii o T.aielotaelomai o k» haW Hok 1« *«WT

lehua a ohi iho la i na pua !f*hna i heleīei iho ilalo, a hana iho la oia i mau papahi lei lelnia nona. Aole keia i hoiko aku iaia iho iua V\ nei oKukaniloko. A hoi o Laielohelohe no kona hale, ku «e )a no hoi o Halaaniani a hoi no ko laua hale me ke kaik\iahine. A hoea keia i kauhale hoike aku la keia i ua kaikuahine nēi ona i kona ike ana ia Laielohelohe, e kui lei lehua ana. A lohe o Malio 1 keia olelo a konā,kaiknnane ia wa olelo mai la oia iaia i ka i ana mai, peīiei: "Ē noho kaua a waenakonu po noi o keia po, alaila, u pii kaua a' hoea ma kahi a Laielohelahe c kui leilehnaai. Māamaama no hoi paha hoea kaua īuka o Paliuli, A ma ia wa e lawelnwe aku ai au i ka ! u hana ike." Moe iho la īaua nei a waenakonu ponoi o ka po, hoaia mai )a o M«lio i ke kaikunane, i* Halaanianl, i ka i ana mai: " "Si nē'il Eia nei—e!! 0 ka mne no ka ho) kan, aohe ala a«, noonoo ana o ka hsna! 1 ' Ala ae la o Hakaniani a u-hoo-makauka« iho la laua Malio no ka pii ana iuka o Paliuli. Mamua o ko lsyaa haalele ana iho i ka hale, laiau &e la o Malio i kana pu lau-i, a u pii akn la laua. oka hek hoi ī» a hiki laua m» kahi a Halaaniaui i pee ai i na la elua mamua iho, mala\la noho iho kna. Ia wa rnne mii la .» Malio i kona kaikunane, f ka i ana mai: "Auhea oe eke kaikunane, nani ia ua hoea ia kaua iuka nei no kuu hooko ana'ku i kou nolaīla. eia ka'u kanoh* ia w, e h«le 00 & pii iluna o kekahi kumulaau a h« kumul»au hoi ia e hiki ai ia oe ke ike aku ia Laiek>heiolie. Malaiia o« • aoho maiie ai. . "HooWhe mai oe ike kani aku a kuu pu lau-i no «lima nmnawa, e kani ai/ ! wahi a Malio i hoomau niai ai i ko kamailio ana ia Halaaniani, kona wahi pokii kaikunane. ,; Ainae >ke aku oe ia Laieloh#lohr« au ana kona mau nj*ka i o a a ianei, « hoao anA e hoomaopopo 1 kahi i kani aku ai ka pu lau-i, ala if», manao iho e ke kaikuean», Ud loaa oia ia kaua; aka hol, i aluli ole kona mau ruaka ma o a maanei, aiaila, e puhi hou aku ana an no ehma a'u puhi ana i kuu pti lau-i a i a!aalawa v>le kona maka ma o a maanei, ftole e loaa <> Laieloheloha i» kiina i keia la. Oka !aau lapaaii wale no t> pono ri kaua ke hana, o?a t k;v hoi nio ka nele i oH !a. Apopo tio hoi ia "*pii hou mai kaua iuka noi. 11 I* laua.no e kamailio ana, uina ūiUki anA ka iata laau ma kahi a ua Laieioliolohe »ei, e kui ki lehna m|>u ai, i nana aku ko laua ngi bana, ike aku la laua ia 1 .aieloholoh® e ha'iha'i lehua «īai ana. la uiannwa lioi pii ae !a n Hnlaaniani iluna o k« ,i r.ann aku 1a U T<aie!rfie!ohj>. T u:i Hwlaaniani noi jh> a kau i!nns o k<? kumulaau. kani ana no ka pu Un-i Malio. AlaiU. luio*niakakiu akn !a o Halaaniaui ia i,airloho!>Mn\ * ake aku ana hoi ia o kona, aku "ia !.ai«floheiohe, e nui a iuili ao:i ma o aniaaun, mike kaui aku iu.\ oka pu i*w-i * koua kmkualiino. j oiaio ua kuup<iu svkti l:i o Maiio i koni akaniai liookani pu lau-i, a ua iko maolī iho no hoi o Ha]s;u»i.»ni, l,c lua olmoke akamīii o kon» ma ia h*n*. U* H i-." 1 r k* m

j kaleo hone o ke kolokak e wa-walo ' iāiīaī ana i ka pili oke &p. •* O 1* ; hele ia a pau oa pu eliaia a Malio o kf kaoi ana aku me ka piīia lealea loa, aoie loa i hoano e ia ko Laie | lohelohe mau helehelena a pau; aolo, i oial'aūi ae msol maanei, o alāwa ae ai la hoi iluna. He ōle loa no nia na (uk> a pau.

Ua pau ae la na pu mqa olim* a Malio, aohe wahi mea a.' maliu mai 0 Lait*iohelohe 3 ka uwe hono aku a ka ]po oka pn sau-i i kapi āku ia wa. Oia noha. hoi |to.. Mal}o a 'iuliu, i;i wa hookani hon aku la oia' 1 kana pu iau-i. Oia hookani no | hoi kona a pau na kani | ana elima l elike no lue ko ba wa mua, aole nol 'he wahi niea a alawa ae o Laieloho ■> iohe, eau ai la hoi na naaka i o ā iane. Ika pau ana o nfti mau kan' hope aiia t!ima o ka pu lau-i a Malio, kakali aku ]& i» o ka .hoi m«i o H» laaniani, eia nāt>, o jHs!āan|ani 1 i hoi mai. ! : A nt> keia hoi ole ana mai o Hala'] aninni, ike koke iho la no o Mallo, i aole i hooki>i» kalaūa nie» i kuka *i, noUiU, hoomaii &ku la no oia (Malio) i ke puhi an& i kaua po no eiima Mai ka eaua * ka hope o keia mau kahi hou ana o ka pu lau-i a Malio a hiki i ka pau ana, aole loa hookahi manawa » Halaaniaoi i ike ai ua alawa «e na mak,& o Laielohelohe a hoolono ae la hoi o ka leo o ka pu lau-i a j Malio. '' Nolaila, me ka hoka nui e hoolo-' malonia ana i kona mad noonoo a ' pau, iho malie iho 1* oia.mailuna iho o ke kumulaau ana i pinafia aku ai. Hoi aku k ia a hoea i kaKi a kona kaikuahine. e noho n}ai ana, a hoike aku la oia i na mea a pau e pili ana ī ka nana ole aoa; ae, o LaielohHohe no kahi i k&ni aku ai o kn pu lau-i, 1 ' "He kru keia o ko'u īa moewaa,'' wahi a Halaanian? i pane ae ai me ka hoonaukinki nni no k*ia hoohoka a hooko ole ia ana o man&o e lilo kc»ke o Laieloholohe nana," me ka hoomau ana i kana kamaiHo ana i kona kaikuahuie : "B kuhi ana au e loaa ana kau riiakemake ia kaikuahine, eia ka, aole. A pehea iho h ananei kapono?" Pane mai la o "Alia oe e paupauaho koke e fcuū kaikunane; E hoomanawanui no hoi kaua. Mai eoanao paha oe, e ke kaikuoane, e loaa mau ijna ka Vti a lee kanaka lawaia i na wa a pau hn* e hele ai \ ka lawaia. Af>le pela. A heaha īa hoi «uanei; loan o!e nku k o Laieloheiohe i kuu pu j«u-i, alaila, i kuu hoano «ku au«nei ia, 3il<> k<>ena ole oia ia kaua. He la p.ioa keia o kaua, a malia hoi o ka la ap6 po ko kaua Ia pomaikal? e*uhoi kaua a ka ls apopo ia pii hou »»i kaaa." '