Ke Aloha Aina, Volume XVI, Number 40, 7 October 1911 — KU I KE A! KA HALE O KAUPO! [ARTICLE]

KU I KE A! KA HALE O KAUPO!

O n& kumu kue a Kuhio ia Kiaaina Firia, i hoomakaukauia e Kuhio, & e oleloia nei hoi na komo pu &ku na Demokalaka ma-ke kokua . &na t aple i ol aku ka hoomauhala e like me ka ka poe i haulehia i kue *ku ai ia Kiaaina Dole i na makahiki i halā, a.ikue pu aku hoi ia Kiaaiaa Kaaka, ma ka wa mamua iho o kona waiho oihana mua aua, aka; oia kulana pakaha no uae ko u& poe k, a o ua līookahi Ja ao me ka vr>anao hookae. E like me na manao hoike i Wasinetona, - ua kue aku lakou i ke Kiaaina, me ka hop&ewa ana no ke uiolohi o kana mau lawelawe a hooponopono aupuni ana ma ke kuiana Ai«erika, », i M ku kaawale loa aku mai ka makem&ke &ku o ka lehnlehu." 0 kekahi kumu powehiwehi i hoikeia «e, oia 110 na mea pili i ka "halihali ukana ana," a o fee ano o ia oia no ka ke Kiaaina hana pili i ka vito ana i ka biia hooloihi manawa o ka Hui Kaa Uwila. O ka manaolana no keia, oia no ke kapae anaae i ke Kia»ina mai kona hoo kohu hou i& ana mai, a i kan.aka na Kuhio ma ia wahi. He hana maik&i ole keiaa Kuhio, kekahi o na pua a ka lahui alii o H&waii i hanau kupaia, he mea i enemi ikaika, oiai kona ohana &me na hoaloha e kue ana i k& hoohui i& me Amfrika, a i hoopomaikaaia &e nei hoi ao na pono pohuk», ke kue ana aku i ka niea i : hanau Amerik& ia, & he hoohuiaina , ik*tka e like me Kiaaina Firia, no kona "makee ole ana i ke kulana liōoponopono Amenka." Heaha j ka na kupa ka hapanui o na mana ' koho & Kuhio e kapa nei, oia "ka ! lehulehu/Mke a nixineo&na ia me\ he hoopoiwpono Amerika ana? K hehs no ko lakou rnsu kapuai ia mea i na makaiiiki i hala ae nei, ina i km k« wa noia hana; a ina i •pono Ukou ia nuo i keia jra; •laila, aole ia niamuU o k« v,ele aua i k« *l*hele, m&niuli o ke kuhihewa o ka hoopooopono ana i keia tnau moknpuni rae ns hana kaliiaic& «k»«k» • uh«uha o ka hoouui lilo. Mamuii na kanaka t iike me Si&»iaa Firi« i J«w i ks

! waihona i keia Teritori na pomaikai, aole hoi he keneta i hoomaunauna waleia. Heaha ka holomua, heaha ka hanohano, a heaha na hoomiikai uo na kahua po]itika a kalepa ana, ; a kakou e haawi a£o ai i na kanaka I i hana e like me ka Kiaaina Firia i i.hanA_fti I—Aole noia._poUtika, ame ! kekalii mau mea i maopopo ole & j Elēie Knhia, he kanaka i ae I mamua o lakou, i hooikaika e ala- ' kai i keia msu mokupuni, ina e i loaa ka manawa no ia hana, e loaa i no he mea maikai ana nae e hiki ole ai e kue aku. Mai ka wa mai a ka hae Amerika 1 i kau ia ai iluna ma Hawaiī nei, ua | hoomaikai ia aku oia me na hoino ana a ka lehulehu, a Kuhio e hilinai aku nei no ke kakoo ana iaia ma keia kue ana ia kia&ina Firia, he elua wale no man aoao kalaiaina 1 maanei nei. Ka aoao hooholomua i i ilikeokeo ame ka aoao o na Hawaii. | Ua kapaia ae keia p<x> ia lakou iho he Repubalika, he Demokalaka a he Home Rula, aka nae, ua komo like no lakou ma na hana kulana maemae, kalepa, a launa ana ma na ninau apau ma o lakou iho —O Kuhio ka Eiele Repubalika, ka mea hoi e kuo nri i na manao Amerika o ka Mana Hooko, a keiki o Kaleponi, ua kohoia oi% no ka Ahaolelo Eahui mai na balota anee alii mai; a no ke kumu, no ka nana ili mai no, a i koho pu ia hoi e na ili keokeo, ma o ko lakou nele ana i keia wa me ka ikaika e hiki ai e kukulu ae i kanaka no lakou iho. He hana | hoonaiuaina wafe no keia mea a ka poai e kue $ei no ka hoopai aria aku i ke kanaka e like me Walaka Firia, ma ka inoa o ke kulana Amerika, e like me ka hooinaina o na Karistiano i ūa Diabolo e hai aku ana i kana euanelio iaia, Ke kalele leo nei ka Elele, "ka lehulehu o Hawaii," ma o lakou Ja kana e olelo nei i ko ke Kiaaina "hui ole aku n . Owai keia lehulehu? Heaha ke kuleana o keia pōe ma keia ninau e lawe ae i kumu alakai no na manao Amerika tna na ! ano apau? Ua hiki anei i ka hapaj iua o keia poe, ka poe hoi e kakoo ' nei i ka Kuhio kue manao Amerika ole ke olelo Enelaoi? Ua uku anei lakou i umi pa keneta o na auhau waiwai ame na loaa makahiki malu na o keia msu mokupuni? 0 na ? Hawaii ma Honolalu, a i ole ma ōaha, e loaa ana anei he hookahi ' ma ke kulana kalepa ponoi nona iho? E hiki ana anei ia lakou ke I hana i kekahi hana mawahe ae o keia manao Amerika ke hiki mai? Ma ke ano he laīiui, ua hiki anei ia lakou ke hoohuihui, a e jnea e ponaaikai «i o Hawaii rfSi? • Ma ke knlaiaina. aole anei o lakou ka poe ai lo&a auhau i oi aku j. ko ka !nea hook&a auhau? Ma ka launa aku, aole anei ma ka Muōai aku ko lakou ikaika mamua o ka hookuokoa ana ae? Hiki anei ia lakou ke hoonee imua i ka lakou hana ina he hana kekahi? Aole anoi he huelo lakou ma na hana paonioni apau? A o keia mahele kue i ka holouiua, ka hoomanao ana, ka hoomaemae, ame ka hooponopono, a imi ana i ko lakou pono iho, ?ue ke kue ana i ke ano hooponoponb Amerika &na, a i lokah| pu aku me Kuhio, e loaa ana anei na pono oi aku sna e ko ana ka lakou i laanao ai no Firis? E -hoomauao ae i ka Pere9idena Taft i na maa i loaa iaia ma Pilipiae; k& poe i kue a i k&koo aku iaia nmlaila; a ina e huii aku oia a nana i na kan&ka ame ka oinan nni i ku aku imua o Kiaaina DoSe Kaaka.aole loa e nele kona ike aua, oia ano hooilikaua like no keia i hiki ae 8 ualo aku iloko o na kuiana kalone polilika ana. Ma kekahi aoao, eia maanei e like me Pilipme ame , Poto Rico ka hapanui i naauao ole, a be poe milimili aupuni Moi, e imi &d& i ke kalai»in|b no ko 'I&kou oU, tne ke kue ana j ka hoohana aupuni maik&i ana; a ma ■ kekahi ww», "nana ole ia, v he ka-' kaikahi, he lokahi, he kukulu ana, < * he manao akea; he poe umku e 1 h<x«o sna e lux>pskt»le j ke au-1 puni a rfTe ka lokahi mai na ka< poi ] ae—na &»naka n*ti& i kukulu n» lu*kini, n» halekula, h«x>lako aku i' k» hana, i hoomau aku i na hua 1 »haha o na hana imi loaa, ka poe i haim i na kaoawai, t kakoo aku i na ahahwkoloko?o a me na hana ponoapau, > j

Mailoko mai no nae o keia puali i oili mai ai na Kiaaina ame na Lo- I o Hawaii; a e lilo ana 1 he la Ino loa no keia Ter;lori, ina o oka hui o na kupa ame na anefe' punee e alakaiia ne! e ke Keikialii o' kekahi ohana alii i hoohioloia, e koi ana i ka Peresideua a nie ka A.Kaolelo Lahui ma ka inoa i kuē la 0 ke ano Amerika, e hūH pu mai V ko lakou oiau kua i ka hooponopo- ; no Amenka ana, a e hoihoi ho\i ae 1k& 1 politika kumn oka 1895," e kaohi ana 'ika hookahuli aiipnni ana. [Mai ka Nupepa hamu Hawaiian Stat mai o Sept. 28, 191T.] ■