Ke Aloha Aina, Volume XVI, Number 43, 28 October 1911 — MOOLELO HOONAUE PUUWAI NO KAMA. A.KA.MAHIAI. KA HI'APAI'OLE O KA IKAIKA O KE Kai Huki Hee Nehu o Ka hului. [ARTICLE]

MOOLELO HOONAUE PUUWAI NO KAMA. A.KA.MAHIAI.

KA HI'APAI'OLE O KA IKAIKA O KE

Kai Huki Hee Nehu o Ka hului.

. VaoMf>i,Tina kekahi, mooielo ka tiik'> c Hawiiīi ium, iiu ka wn i wi tu u i nein ;ii o Hatv:vii noi i ka ni, o kn Inwe in ana o ka ai a :i. poi\ ilokn o naioko a Mnkn<ii, I»' ido k i iii)i):i i ))aliii:i!i ' i i?a kokonn n p'.oi i k.-i mokumoku. A t>i:i i;i niokmnokii ana oua koso ni'i, \\\\ heh-h-i liou ke knlo, k:> iiwnla. ka uhi, ku hoi, ke pi'a, ku amo na >itM iii eao u»i, ,-i nlu i>ois uia II \\yaii ium. oke kuiuii o k:t naiinah :hi;i o ka iole i n:i koko, mamiih no i;t oka h?mo ov o u;i pu k:Hil:> ulianiu nei a ma ka wehe ana e like me k,i ioi;;;i i mnkvn)akfi:i ai, e \ia Mak>i)! itvi. Aku. ia Koakaoku, ke ahi-kauaua 100 oin o ua pali hnuiiuli o Koolaw, «a iilo u» pu r.fi i mea paani w»]eia no e ia. ī fea maopopo ana o koin kaona a Keakiioku in Knmehaik.'inn, 01010 aku la oi;i i iia moopuna rici. "Kiu ao k<j hoi in'i. Ao!o no h.M o nalo ko wa «' holo aku ai mu kau huakni e hof>d iioii mai :ma au imna 011. Aka, miiuma o ko'u hoi ana a haakie iho ia o»-, na nwkomakp :'ii e halawai oo uie ko kiipunawahin'o, nii' Kt i>!';o ! uiumnrw:i, i hooponopono akii »i au i k;i olelo a ko luaui a p iv>, a maikai, niamua o kou ho!o at.a Kuaihehini anie Naumeaiioi akn la ua K:\mohaik.ina noi a ::ni iw Kahelokulani. īa' wa i ii! .i a i ninnu mai «i ua iwa noi o ii t |xi!i hiiuliuli o Koolau i kn kahu i ]i:Ui:>i: . . I "Pohea mai la na moopuna nei > nii ' Va ae mai noi pahn oia oke < kupunawahino no hoi ona o Kooho-1 laumaowa kāna wahine e pili ai I kona kino?" Hoole aku la o Kamohaikana, a hoikeaku la oia i ka moa i hooholo ia eia ame ka moopuna " Aia ka wahine a kuu moopuna ī ka lihilihi oka La. l*a ae no ua moopona nei < .a'u i keia, a ua hoole oia i ka lilo ana i kaue hoao na ke kuptin:nvnhuie, na Keohokmnaowa. T T a hoike aku nae au i ua moopuna nei >'« eka u-.i ka la o haaiole'ai oia ia īīawaii nei, ain a helo ot? i Kanai. E he!e mua oo a noho i ka aina hannn o ko knno nei, a o ka aina fto hoi o ia kupwnakano ou o noho la, oia o Manouli, apela no hoi me ko luaili' makuakano, o Kamaakainahiai, ala iia, oia ka wa e haalele ai kuu moopuua ia Oahu noi. ! ' "E lawe o Lulukuahiwi ia oe a noho oe, alaila, imi aku oia (L\;lui.uahiwi) i ka moopuna a kona wahi i «' loaa akn ai. Ika moana paha, a ! ■ .! aina paa palia. 0 knu tnoo-! "i' ■ t hooknhi wale no ko hele aku «•ii: i ma huakai, a o kona kok )>'iua oku pu āno ana. Aia kana a:. kai» i'a, kona wai e inu, kona u amo na moj\ no apali o pono •. oU il«Jco o ko!a pn — "Aloha no ka hoi ka alo hookahi a ia aku o ka moopuna I ke anO a ' ke k;u u iuo ka vn?la aka La. Kani | ia ua ae maila no ua moopuna nei • i kau, e kuu ninkua, aohe no a'u 01010 a.na aku nm mea," i pane i n iai ;ii o Kahel«kvilflni. Aiaila, ninau ;i,kii la o Kamohnikan« ikn h«n.ti: "I'apnukaua la. oa?'' Ae mai !« ka haniu> A ■ wa oUlo aku 5a ua wahii\o kupl» »ei o na paH haniioli o Kwlau i ka oloio «na akn. "Aīa » kupu mai kn hanoH make make ikiko <>\i e kuu hanai no ka hele i Kauai, aUiha, aHa oe p heh>, aia a Uoe* niai ftu. Jle manao ko'u ia mamua o kow helo «na, Kia an ke hoi nei t a hiw» mai ko 3a « upu ae hī ia'o, * ni'\V no au e hele :aai. Aloha o!u& a h\}i ho\J akn ' a waU."

0 kh, n.o .ia i nalowale :il<u ;ū 0 iia Kame>.niVana nri, a noho i'ho' 1a no hoi n JG<hf}< j kn)ani m<> kam l o Icp knahiw: o I' k-p ki'e.h'aka nm o Jc,- k-lii hi .U', kani atia .fea im-a a rt vvawato ana ku !eo o ufi pi;-,r i i noi.olii o' kaikair>n!)Tn» ! u: a Olop.'inn-mo Ah.iki (waliine.) E "Keoho—«! E Keoho hoi t E Kooholaumnew^—e, Hoolono niai anp, o ka lo.<y, r.-3 1«Ī , n;i ini ku ka!ia o Koo3:m, . . īke kaomi maiio aka makani kolia», Moe.milie ka ale i ka moana, Ua kapn Moka>u i.kn Hoōlna, Ua kapo Niunum ik* kolowalu, A!vpah<> ka !eo o ke Kahnli, Nakoiokoin k:i U'O o ka hekiki, E K*oho —<\ Kenlm hoi, K Kooholanmaewa' — Malama ia ko knpu a noa ia hai, ]'--ia a« vi" ko :i!ji LKahiki, iNo ka iūna o Koailu*lani nn' Nuu niL'alnni, A na-u, na-u aku an_j ko knkuna o k» La, O ua la kupa koih i ke kai o Kai lua, ■i-ilua. olua Oho a Olopnna, 0 Keuholupalupa me Keoholanmaewa, Alo-ha! Alo-ha oe — 1 ka lohe ana oua a]yvva}iine muli nei o Keohohipalnpn, knpuna wahine o Keakaoku, ua !\oolvikik'le a iioopuiwa ia ae la kona noonoo me ka pioo nui, a ninau aku la oia i kona kahu: "Nowai ]a lioi nei Ipo lealea loa i hoohiki niai tici i kuu inna? " I';inc aku la kahi kahu: "E! Nawai? Pau like no kxua e kuu alii, a ku ana kana i ka hoaa. : ' He inaoie ka amo ka nani 0 keia inoa o'u i hea ia »«ai uei: Ua maopopo ia : u, be kane ka mea nnna 1 kahea mai nei i kuu inoa. A ina hoi aole oia i hookapu niai nei i kun kino e mulu oia a na ka nit o okoa aku, ina no hoi la o Ka'u kane no ia, a iiaue j>ono ai i« j i nui kino i ka lae o Mokaj)u. Minamina walt no hoi ka nu*a *rtiaikai. : ' "Auhea oo kuu alii," wahi a kshi kahu pane aku ai inn niii wahine neī, "he lohe wale no ko'u aia i kai o Mokapu ke keikialii mai loa i. ke puhi pii-a. O ka inoa o Keakaoku, a he nioopuna no ia naa." ■ ■ . ■ " . I keia wa i konio mai ai o Keoholupahipa iioko o ka hale a ninau mai la: "Heaha ia a olua e liamu-eou-mw wi?" Pane .ikn la o Keoholauwaewa: "Ehamummmi «namnna nokamoa' tmv.* i hea mai np? i Ttun Inoa ma-! loko oka pu-a. A olelo mAī nW hoi' kuu wahi kalui, lie 'niunpuna ka na taua, ua inea la nana i hoa mai nei ī kuu inoa. 0 Koakaoku kona inoa*T E nir.an aku aiis,au is oeekuuhanau uma: "Ho oiaio anei keia?'' Ae toai la no hoi o Keoholupalupame ka olelo ana mai: "He oiaio ia. O ka'u moopuna hoi paha ia, uiao Kahelekulani la, ka maua kaikaoiaiiine hookahi ine ke kane a kauae noho uiai la i Kauai. Ēia ka ua lohe ae nei n« olua i "ke\srii o ka pu-a aua moopuna nti a' kavta. 1 ua mau «liiwahine nri no hoi e kamailio ana, komo ana ko laua |taikoeke« oia o L*i&!olm. 'īaU no hs>i a kuu iho ilnlo, komo mai ana o Kalihililii-auuoanue, ka moopuna w:uhin.> kupanah.i a ka luahinp kupua, oia hoi o Uli-nana porio ame l T !i nana hewa. Akoiikoa mai 1a keia i>oo apau, n he hookahi a lakou hana o ke kamailio ika lw> nani kiki-ko'nko'u nweuweho o ka pu-a ā A Kahhilihi enapnno i hoopnka mai i ka oh>)o no ka hele ana o na Keakaokn nei i KuAiMani 'a ««? Nunmealani. n hakihaki i kukona o fea A ia wa i kani like ae ai ka aka a via po? kuptinHW«hino nei, a a« la hoi i» kupnnawahino o Leialuha'i kana oleio: y " ''i "He keu ka hoi ka epn a nev inoopuna! Ka waiho ana 5 kona ik.nka knknna !,a a liwa i Taliiki. Eia iho no kfc kukuna L» kokoke i ko alo o ke knpnn», kau v*a!- v akn nei no hei Vfirtoplma 1 ka lihilihi o k:\ La." Kwu i k;uū hon mai ka tMi*n

Lv\anfl. iho la ka iulā ana ana manu," ' - ]' " " Ke waiEa Wi Vp k'.ila* Kc he'p kn ?a la o W-»vft»?3, "■ •Owan lia <Mikou "e ■ waxv:r mal npr, K ■iluiiiiMhnm!! ans i ku;) npnnn, I kmi haakie i ka mnkumalie i ke alo, *■ ■ ■ r E ola an ia Knnp, : K\i ame Lono la Kflnaloa,Kaeltl>p n mo W.-iliu, He ki-na kf)*u aiā:i ka-W, " Eia an'la*ua kam£hai, ua nele 1 ka * ' 1 E/hele an i 'Kwaihekni a"ī Kūu-mē-alo.ni, ' " " ■ ■ E kanhi an i na kukuna o ka La, I nla hoi au —e! . — r Aohe anei o oakoii aloha i.a'u —*>? A Inho ha kupimawahine i keia kau aloha aka miKipuna, uiihi mii iho Ja laknu i ku lako« hewa i ka nemanema ana ika hunjfai inii oia a -ka moopuna, a he mea holelei like hoi.ia o ko lakou mau <vaimnka no k« aloha i ka monpuna. OKa he?« ] kulani kekahi i owili puia iliako'l o ko aloha ra« kfina kano no ka l ana o kāna leialoha i kotva'piiikia 1 A ia «ft i oli akn 'ni o Kaliliiiihiij.mwnue i ka mōopuna: ' 1 K Keaka —• E K«>aka }ioi o Ku! 0 kiM raoop\ina i ka hiu o ke kaw^lu, 1 ke oho Inpilupa, oho laumaewa o Nuwanu, _ Ami wnle hni a« 5 ku aloha non, e koo mnopuna, E. Aloha — A'oha ka imina o fta pono v ku- i kulu o Tahik', T ka pae opna a Kano tno Lnno, A he]f 00, hel<> pu kaii kino anup nue me oe, r ' ; 0 ka'u wahi alanaia ia oe e kuu moopnna. ' ! Ia pau ana ae no o nei kati a Ka hhilihiannonuo, kāni ana ke oli a L«'isloha, o hoonolo ana no' iiniia o ka moopuna: . K Keakaoku —e! 0 Kukaohialaka, K aloha īnni — ! : - Mokumoku ko'a o Heeia," Mokuhi.i waie aa h\ i ke aloha ia oe, - . ■ " ■' ■ •"■ "ī kuu hēwa i panapana ae. nlei, U:: hf.va hoi — : At>ht- ;rir !i;i\U;īna e manalo a|! kuu hewa, ' | Hookahi m> a'u maki\na o kuH t wainiaka, E kiila tnai, alohaeo! ! - t (Aole i pau.)