Ke Aloha Aina, Volume XVI, Number 44, 4 November 1911 — He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kaua Kerusade Eko lu ma Palesekina. [ARTICLE]

He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kaua Kerusade Eko lu ma Palesekina.

MOKUNA T. "E ka ukali o X;:zarota," wahi a, ", i Emira, "ma ka men c pili una i ; nv.\lvi!uft o na kanaka au e k-.v; Dp'iki, i hoike mai la i Imi aku ' i ia iv ua hewa loa na kanaka He'.•m> a me na kanaka Suria nmtino '•n i lit makou no ko laknn hoike : ;ia i na mea oiaio pic pili "ia nia- \ *m, oiai, ua ike no lakou ko liooko ,i makou i ua kauoha a ka mea i. -mo. e noho panihakaiipka nei no i..' ivinla. ft oia no hoi ke alakai, 1., kakaolelo oka poo manaoio mai -i;-i ( > Mat!?, ke A km a mo Mahoi.vu, kt- Kaula. A penoi ko kauo i--i i loan mai ia Ye/i-ia hen Sofia n a 1 i alii ikaua kaulana i nee mai i ' >x,'.i\ ij«*i, no ka hoopakele ana i a >i -ia nei, mailnko mai o na limit o i a pee maloka:—E hole oe o ke ka juka i' Alahe malalo o ko kiai a me ' ka mulania ana a Mahmneta, ke Kaula, e liooko aku i ka hana a ko , k-.kou Akua i haawi mai ai ma ko ' k.ikcui lima. E hnopakole oe i ka ain.t (i Sm-ia mai na poo hoomaloka liiai. E law? aku i ka pahikaoa a mo ka momoku-ahi mnwaena o la. kou, aka, m:-i inku a popehi wale aku i ua prohina pa'npalu, ka roe •::nvali".ili. ra wahi no a mo na keiV Mai hooneonou wale i kuainn, ■~'• hoi e hanaino wale iho i ua i„.' iva-ai kurKia a me ra knmu - ' a, oiai, ho mau m«»a hoopo ■ ia mai a Alttho mai. ' ;. honko mau aku oe i kau beri- : ' ana ai, ina no ia ho mea «■ ko ii'i l.ia aku ai oe iloko oka pili, »> a. ''lua hoi o loaa aku ana ia oe he p.n- kanaka haipule hemolc-lc e la vi lawo ana i na mea e pono ai la k i'. 1 mamuli oka mahiai a me ka Jianai boloholona ana, a e malama a-ia ike Akua maloko d ka waona h"le, mai hoopa ftkn kou lima ma lima o lakou, aole hoi e luku i ko lakou triau hale. "Aka, sua « loaa ak" ia oe he j poe kanaka i akoia ko Infcon toavi j lauoho ma ke ano poai pf>epoc main J nu o ko lakou mau poo, he poe la I kou no loko oka halo halawai o Sa tana. Oia poe kanaka he roaa lima no ku lakou, aole nao o lakou main ai a hana i mea e loan ai ko lakou. ola. He poe lakou e makilo hole ana ircaena o na poe palaualelo o!e, ' i mea o ola ai lakou. "*'E like me keia kauoha i loaa mai ia ruakon mai ko mafcou poo alakai nui va&i, pola makou i hooko aku ai. Oka poo a makou i pepehi j .iku ai a i luku atu ai, o lakou no j v.\ kahuna o Satana. Aka, o na j kanaka a pan e hoomana ana ia T?sa j '■ a Mamma (lesn a Marip), ua I * lakoi! i palekaua no lakou, a i ! ■ -.honiia hoi. A o ke kanaka hoi • huli aku nei, ka mea i loaa ole i.: maUmalama oiaio mai ke Kaula ■ i ii, ua honpani aku kvai aloha iaia .' pu hoi me ka'u mau kiai ra.» l'a ano pii ae la ko oksikai huhu ; ;» inaiim oka Naita Livp.-iki, no ka ' 0..-lo ana mai a,kn Kmiva, he kana »so IWlorika i loaa ole ka mala J '.ualania oiaio, nolaila, pane mai la j usi NaiU noi, oiai hoi kona ' limflp-i l'.n>apa iho ai i k*> kiunu o kana pah'kaua; "0 ko kanaka noho mehameha a'u - e hota aku noi e ike iaia, ua ', l«-»he av> »<Mo he kahunapule i hoolaa a i poniia h<u, aka, injiuenaktoo •-ia ma ka pspa kahum horoololf, •muihill o kona winatio ia ana Ihoo lil-Ma a ponKa arm i kahuna, alaila. v hapai oo aw \ ka'u i>ahikaua iv> ks paio ana *kn > ke kamlk» i Vv>pukft i k«nahi 01010 ' hoohaaliaa a hoioo lw)i iaia„ ina no iwha o ua J kanaka la h* lwa'loha oia no'u," 1 j Nana «ku 1* ka Kmira i ka NaitA ■ a ik* aku la oia t na helohekna | huhn maluna o ua Naila uri, alaila, I pane aku iaia.- j

"Mai noho kaua a knmi hou i nal anouno o ke kueo mawaena ou, e ka ' hoahanau a me a'u nei". kou hoaha-! na\i, mamuli oka herifca a kaua i' hoopaa iho nei. TJa nui na kanaka iknika o Eurnpa, e lawa <vi k.i'fl ikaika ko hoohana aku; a he nun kiui lehuleha hoi o na Saraknia, i kaT hoohana ana i kau mau mea kaua "O keia Teodorika hoi au i olelo mai nei, ka mea hoi au i hoike mai j nei, ma km a wa ! >i ot i make make I ai e huaumoe i keia po, ke noho nei I oia uialalu o ke kiai apa a, me ka 1 malamaia ana e ka poe Tureke ame "na Arabia. "Akaj he kanaka pupule a hehe na keia i kekahi wa, e kupono ole ai ike kanaka aokaoaka o kona noonoo ko nana aku, aka.'ke huiia ae kona manawa kakaikahi o pnpti Je ai me na w» i mohala m-.vikai ai kona mau noorioo, ua nsnaia aku no oia e makou he kanaka hahai i '

kona manaoio hoomana, e like me , ia i a'o ia mai ai eke kaula i panicle ai kona naau, nolaila, ua loaa aku iuia na pulama an* ana pon a pau i manaoio ia Mahomota, oia ke kaula oiaio— — 1 ' Aolc'i pau hololea aku kana mau j olvlo i kft puka pono aku, ua kahaI maha koko ia aku la ia, mamuli o ; I ka puohi% pnpuahulu ana ae oka ' leo oka Xaita Leopaki: "Ano, ma ka inua o Marie He-molt-lf, Ua oki kau mau olelo hailii'' ili eke kanaka Aole o'u ifiakemabe iki, e 1:.1.e hou aku au ia oe e hoopuka hou n:<;j ana oe i keia ano olelo", e. hoofciekie ana i keia kanaka holo kamelo kuapuu o ke kulanakauhalo o Meka, a kaa ae raaluna o ke kaula oiaio a ke Akua oiaio i hoouna mai ai i ko ke ao nei 0 keia anei ko ano o kau mau olelo i hoopuka muajnai ai ia'u, pili i kou kulnna "maluna ae," i ko'u wa i manao ai he \vahi kulana haa haa wale no kou; eia nao, pane mai oe—Aole ia. Maluna ■ae,' J la wa i huila ae ai naonohi maka o ua Emira nei nre ka puai pu ana ae hoi oka nla ma kona mau popeiao, i kona lohe ana aku i na haaoleln i hoopukaia mai ai oka Naita Leopaki, c pili ana i ko kaula hemolele loa o kona hoomana, oiai I hoi'koDft lima akau i laiau iho ai j me ka hikhvawe a me ka palamimo J loa ike kumu o kana pahikana kila j Aka, iloko nae oka wa pokole 3oa, oa-emipu ihoia ka paila uluku | ana o kona inaina, a hoi iho la a j ka malie maikai. Me ka leo oluolu J" a nw.ikai, pane mai la ia i- ka Naita j Leopaki. J "Ke naanaoio nei au a ua h'ewa loa ; oe i ka hoopuka ana mai i na hna > | olelo hoobaabaa ino loa no ke J j ka au a me a'u i ike die ai, ke kana ' j ka nae nona ka inoa i polamaia e., I na puuv«*i he man uiiliona ko lakou nui, i aneane like, a v ole, ua like 112 | aku no pahs ko lakou nui me na j i hun& oue o ke kai a me na hoku e j olino 'ana qjft ka poiuiu oka lani, e ! ,like . no hoi me na Karistiano, o j uiakee ana r ka inoa o ke kanaka i ; iketnaka ole ia e lakou i keia wa, a psla hoi me makou. !"No'p a me ko'u mau hv>a, aole makou 5 hoopuka ae i" n\ olelo kuamuamu 'a hoino no ke kanaka o . j Nazai«ta, ka n>6a nona na hoku a i' j kukuluia iho ai ko oukou manaoio j I hotimana. O ke a'o ana a ko ou- > i kou • hoomana, o like me ia i will | J iapqu ia ai a i hipuapuuia ai e ka ] maalea o ko oukou mau kahunapulo ' oia ka niakoa. i Iwaliewa ! "Ano, e knu hoaMolu oka btnta 112 aloha, na'u ponoi nei no oo e alakai! aku a hoea ike ana i noho ai ke kanaka heromita au i makemake ai, I ma kona home puanuanu e hoan- ( \ ruoe iho ai oe i keia po. Ho manao j I ko'a, aohe on kamaaina ae, nana ] ! e alakai aku ia oe a hoea ilaila, e i like ,m« a'u nei. A oiai kaua e uhaele. aku ana noja wahi, e.boo j poina kaua i na noonoo ana ae no , na manaoio hoomana o kaiia. JT j "Ae—-t* waibo kaua ia mau mea j ,' na na moneka o kou manaoio hoo i mana a pela hoi m$ na kahuus o i ko njftkou hoomana. Ot ka kaua tnoa « ksuoaiUo ai, oia ua kaoaoa a itw ua ahikanaua wiwo ole o na ka hua kaua —na hooneeia \na o na j kaua knulana mswaoha o kekahi : tnau lahui—ka ui hooulmnalriehfc? | hoi o na tfahim> o ko' oukott alntij ! a me ko makou huila ana ! ana pahikavu a iia" kanaka koa — ka 1010 ana o na maka the—ka oniu I in ana o na maka koi kana—a pok Akti.'' A oia mau hookwu oWo -mm

anu he mau mea.ia e hoohala "ai i j ku kaaa mau uiukd alahele kanaka ole a kana £ uhaele aku a'' j ilaila. . 4 . "„ J . " " J .' .MOKDNAIII." i Eia"kaua e Tnea holuheJn, ke hele I nei ma ka Moknna HI, o keia mo-loli-10, aia avaner"marauli o"Tca"TfuT' o kau hoomana we nui anli ma keift. 1 nee ana aku tha nei wahi o kola na; Mea, e" loaa "ai na qleft' walwai nln' i' iiooi.ohonobola e ka makaponi a ka ] olohe haku m'oolelo nana! ' kakau i I keia moolelo piti kokoke loa i keka < iii o na fCaua'lteA "kaulanalba'o ke au kafiHro, maw&erta o kjl"' Kuropa man pokonaKona a me ko ka Hiki- j na man keiki hoolele laau ihe aka- I mai loa. " T ka hoea &na nodi o na boaloha kamehai elua i hoikeia ae nei i ka panina hope loa oka lana mau ka j naakaitio ana, aia hoi, ua kit ae la t laua iluna no ka hoomakaukau 1 ana \ i ia laua iho no ke kau ana ae main ! rfia o ko laua mau lio, a lielo aku l ma ke alahele e hoea aku ai i kahi 1 oka moneka, nona ka inoa Teodo- l rikao Knegoti. . . j Oiai, oka Naita Leopaki ka 1 mea' nona ka aahn a me ka luhiehu hii himanu e pono ai kana oihana, no-' ! laiia, ua lilo nui ka hapanui oka I manawa ma ka hoomakaukau ana ; i mea e paa pono ai ia raau luhiehu \ maluna o ua Naita Leopaki nei.] Ma keia wahi i boike ae ai ka Emi- ' ra i kona makankau ma ka lawcla j we ana i ka aahn a me na palekila • oka Xaita Europa. Aole ana wahi '• hemahema iki ma ia mau hana. A ua komo no hoi ke pahaohao iloko oka Naita Karistiano no keia makankau i loaa ike kanaka oka Hikina, ma ka lawelawe. ana i na' mea e pili ana i na aahu kaua o ke kana kakoao k« Komohana. \, "I ka makaukau pono ana o. ka Xaita leopaki ma mvano a pau, a pela no hoi me ka Emira, ua hele ' like aku la laua e hoomakaukau i | ko laua mau lio kaua. Ua pakeu I pali loa aku no na hooliuliu ana a 1 ka Naif a i na nnVa e pom ai kona | lio, e like no me ka nui a mo ka lohulohuYi na !aku a ke kanaka kaua Europa. j Aka, ma ka aoao hoi oka Emira, | he pananaiki no na wahi hoopono I pono i maiaM ia iho e kona man j } lima a o makaukau no ia no ' J ke kau ana aku ma ka hokua okona ' [lioelea. j Mamua ae hoi o ko ua man- boa j Hoha nei elua kau ana akn 'ma'una ] o ko laua mau lio, a hele aku ma ke alahele e hoea aku ai i kahi oka ; Iheremita, ua hooma-u akn la ka' | Naita Europa i kona mau lehel&be I j i na wai luuhut oka puuawai, alai- j I la, huli ae la ia me ka hiehie a pane j akn la i kona kokoolua, oia hoi ka ! Emira; j I "Makemake loa au e ike a e lohe I ! i ka inoa o keia punawai, ka mea hoi nosa na wai huihui a'u e. ppina ! j ole ai. Aole loa he punawai nana i j ! hookena i ko'u makewai ikiiki, o ■ j like moka keia punawai i hana j ■ mafai ia'u l keia la. Aole loa an e j poina iki ana i nei wahi punawai j huihui." ] AJaila, m<» na minoaka mahiohie | ana ma na papalina oka 'Emira v j I pane mai la oia: * 1 "O ke ano iho la ia o na puuwai i ono oka Hikiria nei. He kena i pono ka putt o ko kamahele ke inu ! ] aku. O ko ano iho la no ia o na i wai mailoko mai o na punawai noho J | nialalo o kamalu o na hfau pama. ' K\oha ohea i ka wela a ka T.a. O j na wai cna punawai hoolewa wale ' ! ia imua oka onobi o ka la, he mau I w*l ko lakou e kena 010 ai ka ono' j wai. Ke boomaopopo mai la ouei j oe ike ano. o ka'u mau huaoMo i' ] hoopuka akn la ia oe? •' : I"A no kau hoi i makemake ai e' 1 ike a o lohe, oia hoi ka inoa o keia punawai. E hai «ku an ia oe, ho 'inoa Arabia kona, a o ke ano nae '' | oia inoa, oka Opuu Paimana oka jWaoakua. Ho nui a lohufehu na i upuu d»iiman.i makam.io o ko ma- : i kou aiua uoi. E kilohi vx» \ ko la- | kou mau nam o na ano IftV ota a' 1 be ui maopopo. Oka lutetoi oka kopaki feo Vipmi, aka, o ke kukuna o ke ilaiinaua.j? mau Ana no kona | anapu ana ° ' j Ua booplba loa ia iho la fe«i noo ] noo oka Xaita L-eopaki me ke pa- ' ] haoluxo no ka will man mat' o na ohh ana a ka Eiuira 1 ka wsi huv j kui oka p\mawa\ oka i-tiklna, a| uiauao iho la ia, ho ano nanenano! .paliA W nei vMia \ kawailio vuAtA. #* ho mea la e hooh*nin> j

' mai ana da Emira nei, o na wahl- ! ne maka hanohano a koikof oka* i HlkinAj pa like-lakon mc na puna $ w&i/ajpbo ilka .9J*?«* a o na waHine i o ke aloa|ii a maka hanohono hoi o i Europa, he pou lakou i hoohalikeia ' me na punawai kaulai ia imna oka \ \ten-(rtartxr-fr hoWimopi;pT.-iirsJ la tl& Nait* Tjpopak! ' nei, he man I oWn pahenehent mikorniko a noko noljo a ka lUfmira i pane mai ai no ! na wahiue Europa. Aolc nae oia i J pane aku iolefopanai i ua hoa nei! iona. . _,„ j la wa kau aku laJUuia mai una oi | ko laua man lio, a hele aku la ma . j ka waoakaa one, Holo like aku la \ laua no kek'ahi wa loihi, me ka pane \ ' leo ote mawaena o laua. 0 ka Eroi ! ! ra nae, oia ka mea iaia ke atakai b | keajanai. 7 nei wa a laua e* hole ; ana, ua haule Toa ka la ilaln. Ua T , kanahai iki raai It a wela kikikio baJ i Laia wa. j£ia oae, ""■ pukalaki ' mai la kajja apa a ka makam ia | naanawa,.© kuehu pu mai ana hoi i -. pajbuna one ma ka ikaika. J Ike kanaka' Farakena, Ua lilo ia wau hurts one i mau mea ole iaia t ■ aka, i ka Naka Karotiano, ua nui; kona oluhua i \e kipehi mau ia o ! kona mrfu maka a me na papalina \ e ua mau htma oup la. E noke I mau ana no hoi kona mska" i ka ' iimo. , JThala.kekahi vra. loihi o ko, laua ; hele ana, pane mai la ka Emira j ka Naita Karistiano: "Oka inoa anei oka mea uhane ole, ka mea, hoi i hoohalikeia me "he mea uhane la, a i like ole maoli nae me ia, kau e ninau ai no kona inoa a koe hot ka snon oka mea i like kona kino ana me kou e ka Naita. A nolaila, e kala max oe' ia'u no ko'u ninau ana akn ia oe' » |~ - • i , ofaai la ka inoa o ke kanaka i lilo i , h.oa'lolia'nb'u nei i keia la? A*e —! i * - i ovvai io hoi ka, inoa oka mea i lilo j hoa'loha oieio no'u i ka wa ino a, me ka wa rnajie, ka mea hoi i hala wai pu me a?uma Palesetin.* nei 4 ?''' i Pane aku la k,a Naita Karistianp: j ''O ko'tt inoa au e ka hoa'loha* i ninau mai la, he inoa ia i lantah'a 1 ole kona kaulana ma o a maanei o ' Europa, ah? Oki ' loa hoi ma na ' kaiaulu fnalihini oka Airva Hemolele nei. Akk v inawaenS." o'tia koa j Karistiano he mau lausaui o'ua.lau sani ko lakou nui, ka poe hoi i ho-' j ailonaia'me ke Ke* o koke ao nei j Hoola, ua heaia au oka Naita Ke- .' ■ -s' I nete o Sekotia, a i ole, o Kenete { au, Ka Leopaki Hiaraoe. ko'u j aina hariau nae, he inoa e ae no ke | kahi o'u, aka, no keia wa, na lawa kou: balifta ana mai" ia'ti'o Kenete. ! Ano, <> kuu hoa'loha, no kbn kula na ua hai mai t* ta'n; ma ke alapij j pohihihi kona nee ana, a ua ike au j he Emira. kou kulanA. Aka, owai ! lioi kou inoa? j "E Sir Kenetfit", i pane mai ai i ka Emira Mahoraeta, *"ho inoa mai j kar kou. A no ko'u snoa oel, e hai j akn an ia«se, oka unnhinao >o*u J inoa ma ka oukou olelo, ua kapaia J au oka Liona o k,e "ICuahiwi .(The j Lion of the Mountain-} a tna ka ole lo hoi o ko'u ama o Siraofa au. Aolo au he kAtjaka Arabia. Aole. j A via puka mai au maUoko. mai o j Kuvadisana, a noloko alio ke j kahi oharuk kahiko loa nona ka i i.tioao Seluka." I 1 ka hoiko ana mai o' ua Emira ' nei i kona inoa a lSie ka " oh»i»a { ! puka mai ai oia, "ua boomAopopo ■ koke iho la ia, o l^nr&< : puka raai ai taailoko mai oka oharta §»»- Inks, noloko mai Mafia' \ loaa mai ai ka s?uletsua o na MabomVta, a ia tta i lele « walft ae ai no ka haw\\ manao iloko cma, o na Mot ; kiekio loa nei no paha kW 0 kapbe j MahomoU, ofa o SaWltna, ka mo:\ | i kapaifi Ka WeliwoH jo ka Hikina. Aka, tt\a K&hi o ko ; K«not? hQike maoli una sk« ia ma imo ona iwoa oka Smtra, ua ninau akn U biaf *- " AoI« anei no llko oW ua h,v>kiihi i ,ai out on s>uleuiw, ka i«eA t e a»a lualutiA o ua $>oo MaUomct* a pau! . ~..*, . - - « ■*. mai hjt KHmii* J?ar*kena- "K JioWnaitait mm \ok U ka InoA o Kidha Ho«nol&l$ o Al*h«!

He oia'io ke haaheo nei" na koabi-wl b'iro'makbu aina no °ka ' hoea ana 1 0 ke'afii'ktt j '£ie k ifihia_o ko taaSou lahai iiei: | K%~afn hafd'na aSTta" haku hoto ! na haku, a oka ibilhi b na ihinvfj 112 e poka mai ai ka olelo mailoko raii j'oUi, beHke inelFFaliiTirheTtnxmi' I ho!.* Owau ne! !a, bkon boa', be ' wabi pnlelohua liillf wale no au 112 !imaaokaiffoi o Atguptta ame Pu. | I ria. " Aka, ma ko*u aina hanau nae j j "he wahi pomaikai iki no ke loaa i ana mai ko'u wabnaoa aku. A, e \ i kuu hoa, ka malihini kipa hoi a j 1 Teodorika o Eneg^ti, ehia ka nui o>■ ' kou pfee koa i hele pri" ma! me oe, ) r iao ka hakaka a*na me na. owili ma ' 1 kBn! o ke kukufu ftikina nei?' 1 j E hoomanawa'nui iki iho e na I makaaiaka i ka ono oka I kaua Naita o htlc pu nej I !'me ke Suletana o Tureke me'Tteana ] mau olelo hnonanea a kuliu oka nftauao a pnka hou aku i km pvile' ae me' kona mau ono hou o kona papaaina a kona mea kakau e railo JiJ mai !a ska pohu lai a Elm ana roakou boi e panee aku inioa o ou kou'e na hoa uhai-a-holo oka Nai ta Europa, a iTaila oukou e haupa iboaiina kohi kelekele n hina o kona mau papaaina knhikuhinia.