Ke Aloha Aina, Volume XVI, Number 7, 17 February 1912 — KA MOOLELO HOONI PUUWAI. -NO- KEAKAOKU KA MOOPUNA LEO OLE A KAMAAKAMAHIAI A O KE Koa Nana i Wehe i na Pu Kaula a Makalii. [ARTICLE]

KA MOOLELO HOONI PUUWAI. -NO- KEAKAOKU KA MOOPUNA LEO OLE A KAMAAKAMAHIAI A O KE Koa Nana i Wehe i na Pu Kaula a Makalii.

' '■ i H i paia ue ko ia nei maū , • • kona alawa hou ana'aku . !<-• knnU! lehua nnhe «na ike : n.'Mnu eliuia ann i ike aJ i -.•r. m?i « ka'u' maUma o «a !•■! !;j Ko St>hc ln nae in ' - ; . o bofeahi poe wahi . .\ ! iloko oka punawai. ; i,,f;nni iho !n keia no tv-i nnn" e lolip ans i ka ; -,; ii. Ko-no iho la no hoi • i !-e haoh'3o ■■no na manu ■ - nna-i ike ai no kekahi ni: I .nmn"ihrr. 1. ] c -n:iJu walp ann no iloko ; . 1, !,C iik 11 Jit kfifl i ka aka ;u ki'kilii taan waliiiie me ka !;• u no lioi kou nie Kapunov •'' ■■':Wlnm-ln niar,li nn ! k :1 po p;iha o? o Mnhoalani i 5 ~• i lii le ai kou kino a lama ! ! L- . ■•'■■■. - He ui hoi kan!" ; : >vi i i.Ow ar» ai ua Keakaoku , :i i i ui i mai a kekahi pnpu k:, ! - he aku la ia i keia mau I ■' ! \ la'i la! K ;■■.'i niai la na ko'a mokumoku o Hetia, K ; . ina mai la ke kualau ika mosna; j ; ■;;s ī T a Apuakea i Mololani, • ; . . >'ii —! Hone la! K ~-.>r:e ae nei i. ke kuniu ota liana, '.ii ko kumu 0 ka waa; . k ' waa eka lani i'a Haloa, (' M uoa ka lau likoliko i ka po, n k« po m o KumokuhaHi; 0 ke ao ia Kupulupulu, )Ts- ?!■» ke ko'i aKupaaikee, Kiiw.iiH ke ko'i a Kupalalak% \ !c i p iii pono ion akn 'k'oia 3eo r •• aka uhane'O Keakaoku e lohe'

r. .■!!;! hoi, ua ala loa ae ln ia ann i' h ; ;i akn ia ka ; moeiihnne aiwaina a? -.i i ik<> ai. H« keu konn minami . i:\ii no kēia a!a an» ae ona. 0 k.. ■; e-i ana i hoonwpopo ia ws, he n«? kuna oka ike ana. Taia < nui ana me be k.-wimnha o k . !uv;>tHK>, aia hoi kani" ana !■; r : nu-a. r . aku la keia-wa i ka rua . a Kaniehaikana i k;iuoha ai i ; •nnna iiv'i. oia kona waeuhau. j : : 1 pule elua ana i a ! osro msi ai i '::s .-noopuna nei ana,.- O ka hoo • • ana mai oke kani ana h U'n' i i r.i j i ana, uie na lalatū niele no ii'-iko ia ae nei, a hoea no i. lii pono ana ilnns o ka pule ' ia ke kupunawahine i hoiko ;i iaia. Oia hele o kekani.ana nn-a uei a pau ia pnlo hoea i oka pule, A pan no hoi ia Ika olaua iho la no_.i;i o ka . ku'i ka hekili; «a ka ua, a wai ula ī ka moaoa. i ■ iu le «na a maiie ka ino kau ua lUMlie, ō ke ao ao la no ' a ma ka luili K<HNTav>loa o !o aneane ana e pi'i akn i « ku aoa }n* pii i. A Ih' mea' hou ia ika ik it a n;i aiii a mo na auika mai uka aku neī o ko kuluna <■ o AU'le. No keia uwa ona .';<■■ na kanaka, niuau ae la o . 1 •• , ;ip.ilupa»j kekahi kalni ona: 1 's=' lia hoi keia niea a 'akou la ' 1 ,: kani pihe mui nei?"' 'a aku la Uoi ke kahn: "HeIna ea, 'e puka nko hoi ha ''" ! uTtiu>, c r,;>.na ike kumu ō kein 1 ,v : o tui kanaka,'. Malia oka hele >'''a keU o kuw moapuua leo ole. ■" 1 kui; maka ja ke imlahuia uei,'' Keohulupaiopa i pano mai ' ke kahu. Ho»)ko aku !a no hqi ko kahu e s • mt> ke kanoha a ko aiiiwahine. 1 -;;i puka aua aku au% kahu nei » mva!.o, ninau aku la ia i ka poe "''•" 15 ku Uin: "H;-ahn hoi keia a ōiikea

| Pane mai la hoi iu pno: "E | nana aku p«ha oe i kai o Mokapn; J i ka lae no hoi manae iho. rou ikc ?tku ī kvla punohu ula e ko | ni:vi la, <uit no oe o ke okof)ko o ; ahi? Hu mea-ano e ke!a. M;ji ku hihewa oe e ke kahu o.kealii'vith!nt lie ua koko kela. "Aole." Nana aku la ua kahu nei oKeoho lupalupn ī knhi a na kanaka i kuhi kulii n,::i ai iuin, a ike- aku la ia i ka punohu ula i kai o Mokapu, ma ka-huli Kooiauloa. A ike ua kahu nei o Keoholiipalupa kiuuu o Ika hookani pihe ana a na kanaka 1 hoi t.ku la oia a hoi me ke aliiwahi ne. Hoike aku la oia ina mea ku panaha a iin kanakty e noke anai ka uwa, oia hoi ka punohu ula i kai pono o Mokapu ma ka huli e nana la i 'na Mokumanu, "Heaha la ke ano oia punoīiu?" i ninau mai ai o Keoholupalupa i , k<' kahu. ' ' ' j | Pane aku ]a no lioi ke kalm: ' "Ai'ihe mea i maopnpo. Aole kela lu' ua koko he punohn vila likoa wale no kela." - . Pane hon mai la no ke aliiwahine i kahi "Aoela hoi oukou oi hoouna aku i kekahi īnwu kinaka e iho aku e nana i kela mea kupana | ha a oukon i' ike aku la?" Ua hoounaia aka la kekahi mau ,ele!eelua e holo i kai o Mokapu no kalii i ikeia aku ai ka puiiolm ula. A hala.aku la ua mau elele nei, kena akn la o Keoholupalupa i ke kahu wahine ōna, e kii i kekahi ka huna nona ka inoa o Keaku. Ika . hoea ana niai o ua kahuna nei a moe iho la imua o ke alo o Keohoae la ia: "E ka lani e! I huaolelo hpi na'u!" T Alaila, olelo iho la o Keoholupalupa». "I kauoha aku nei hoi paha

au i'a op e h?le mai hoi imua o'u a hoike niai ia'u no kau ike no kela punohu ula e ku mai la i kai o Mo kapu,. Malia hoi he ike ktiu no .ia mea, a e hai mai oe ia'u i ke ano o keia punolm, e like me kau ike." "Heaha la hoi," wahi a ke kahu rra i pan« nku ai imua obe aliiwa hine: "Nnniia e ke alii, na puka mai la ka olelo tnai a oe oiāi, e Ilke me ke noi a 'kau kauwa nei, e nana au i ka'u ike no ke ano o kela punohn ula e ku mai la i kai o.Mokapn. "Auiiea tflai oe e ke alii , i ku au i ka pule ai pi'o ke anuenue iloko nei o ko hale e ke alii, alaila, he aiamiiku ia no ke he luiakai

na ko piko i ka uinmiakai ehuehn. "Aka, i alaseo o loko nei o ka hale mahope iho o ka amama ana o kuu pule, alaila, he ma'i luko a hoea iho ia Kailua nei. īna hoi e ikeia ke alewalewa i ka moana ma hppa. iho o ka amama ana o kuu pule, he auhuhhia uui. no ke aupum ou eke alii ma keia iuua j aku. He puaa nae ke kupua nana j e hoohiolo i na o ke aiipuni . o ko makuakane, oia hoi ke Alii j Oiopana.' 1 la pau ana no o na olelo aua ka liuna nei o kona manawa no ia i hoohaukawewe iho ai i kana pnle. Oia hek o ka p'ule a ua wahine ka huna nei inai moakaka niai o kona l'eo a*ka hawaoawana kahi leo, a wili lapwi ke kiiio o ii.a wahi kahuna nei, amama no hoi. 0 ka manawa no ia i pi'o iho ai kekahi anuenue iloko o k;\ hale. 0 kahi wawiie o ua alamuku noi ma kekahi hakala oka ha"le» a pela no hoi kekiihi wawae ma kekahi hakala o ka liale. j Ke ike nei ko aliiwahine» o KeI oholupahipa a me kona poe kahn i j ke ku o ua alamukn nei» a ua mao ; popo no hoi ia lakou ke ano oua anuenue nei, e iike me ka ke kahu na i hoakaka mua aku ai ia lakon, he alahiuku ia e kahoahoa mai ana, he huakai hele na kekahi mea pili ponoi lon i ke aliiwahine, a kakali iho la lakou no k:t olelo h ■\k> a ke Vah'una. p ka h< te hoi ia a maha ke kahu na, ia wa iwih 1 mai ia oia i ke >vhi wahiue i ka i ana iufti: "Ko k« nei ke akna iloko nei o ka h«le. Amkahi wawae i kft Ilikina a o kekshi wawae no hoi i ke Komohaua. Ke ike p«ae la no ka kou a pau i koia hoike me ka moA e like nio ka'u i ka hoahoa miw ae nei no ka helo ana aku 0 keka'ii piko ou e ke aliiwahi 1 ne, ma kekahi huakai i ka moana, oi» ke ano o keia hoike. r'?. \ knt o k*l« « k' '.a ki ):? I \ ? ■> • ■ ■ ' ; •*<• ■ : I

lia eka Po. 0 keia ka waa e IWe ■aku ai ua piko ponoi nei ou e ke I >I iii' i ie. Eia ka hoike n Kane, |hu ī ii), K»nnlofl, Miliu a rne ] !-■■- (. - o ko monpuna o Keakaoku ' ana ma i ka moana ehu ji hu a'e akn ana oia.i na kuku 'lu o Tahiti.' A i keia k auanei ka kou e ike ai i kekaki m.iu ouli ku paianaha !oa, oia hoi, e pouli ana ka La, ena ana ka ua. e ku'i ana ka hekili, e olapa ana ka uila. A ha.la.ae keia maa ouli kupaia naha e īke aku ana kakpu he wahine e noho mai ana iluna o ke anuenue. oua wahine !a oia o Papa, oia no I hoi o Ka-Kehaikana, ke knpun.a\va- | h'.ne akua u ka miiopuna leo ole au, i e ke a!ii w!ihine. '! "īna !ie elele ahe poe elele keka ,hi i hoounaia aku nei i kai o Mokapu, e nma ai i kela punuhu e,ku mai la, alailn, e hoike eaku'no au ia oe eke alii.Tahine, aole e lihi ko kokv■ aku ana ia el' ie a poe eleie paha ilaila, oiai, e halawai aku ana lakou nie kl'kahi moo nui ma ko la kou alahele, a na ia mea e alai niai Ikn lakou ala'iele. Pehea la, aole anei he el.-le i hoounaia aku nei i kahi o kela punohu ula e ku mai l'a?" Pane mai la ke aliiwahine: "Ae He e-lele Na'u ij?ēna aku nei i kuu kahu nei e hoo.una aku i kahi men, e nana■ wale aku hoi i ke ano o kela puiiohu ula, e ku mai- la i kai o Mokapu.° "Heaha la hoi kana," wahi a ua kahuna nei i olelo ae ai, "e kali ka ; kou i na ouli kupaianaha a'u i ho ! ike ae n'oi. A i ike kakou ia raau !i mea, alaila, e hoomanao iho oukou, iiii oiaio ka ike a ke k*hnna, aka, i | ike ole kakou ia mau mea, ala'ila, |he wahahee . a oiaio ole ka'u mau j mea i wanana ae nei."