Ke Aloha Aina, Volume XVI, Number 16, 20 April 1912 — KE KAHUAHANA A NA DEMO KALAKA NO KA MOHO ELELE LAHUI I KA AHA OLELO NUI. Ela Iho ke Kahuahana Demokalaka i Hooholo a i Aponoia e ka Ahaelele o ka Poakahi Nei. OLELO HOAKAKA. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KE KAHUAHANA A NA DEMO KALAKA

NO KA MOHO ELELE LAHUI I KA AHA OLELO NUI.

Ela Iho ke Kahuahana Demokalaka i Hooholo a i Aponoia e ka Ahaelele o ka Poakahi Nei.

OLELO HOAKAKA.

0 «iftkou, 0 n& Elele 0 k* Aoao Demokalak& 0 ke Teritori 0 Hawaii i akoako» ma k* Ahaelele i noho ma k« K. P« Hill» Aperil» 15,1912, ke hoaia hou nei » ke hoop*a nei i | ko m&kou kupia an« maaauli 0 ka I Aoao Demokalaka Lahoi a me kana ' mau kumu alakai, e like me ka ho ! akaka ana a kekahi lalaol loihi 0 j na loea kaUiaiaa. * Oiai makou e i hoomaopopo aoa, aohe m«oa koho 1 loaa i ko kakou EHele Lahoi i ka Ahaolelo Nui, m» ka papahele 0 ka Hale, ke m&uaoio nei makou mamu H auanei o kana lawelawe makaala a&a me ka hooikaika ana i ka haus a ma o kona hoomiūkeike oiaio au& aku me ka ikaika imua 0 .ka Ahaolelo Nui 00 a& t»e& j>sti \ ko kakou mau hem»bemi; a me ko kakoU kuku& Kuloko, oi|i na uie» e loaa mai ai Aha mai ka hoomaopopoia ana 0 ke knmuhana'i hoalaia aku. E kokua nxA aku auanei ka kakou mau Bt«le i ka Ahaelele Lahui ma ka hoolaUU aaa o ke Kahuahana Lahai i kulike W me na pomaikai holomua o keia Teritori. Oiai, ua kukiiluia ka Oihana Mahiko 0 Hawaii nei mamuli 0 ke kau ia ana 0 ka aohfcu dut6 t he nui hoi na dala kamuwaiwai 1 hoOlu'e ia aku iloko oia oihana» a 0 kekahi kumu no hoi, 0 ua oihana la ka haus hooulu loaa ano nul loa, t> keia Texit<trl aole makou e hoonoho i keia nrawai kalepa ina ka p»p\ 0 na waiw&i dute ole ia, Cv! U.* t ke kakoo ikaika nei makou i ke keehina hana a ke Komite KuwaaM T«ritori Demokalaka i hooholn a i hoouna ai i ka Ahaolelo Lahui X ka olelo h<h?holo mahope ae n«i:' K hooholoia e ke KomHe K.uwaeua Tentorl pemokalakao kc Teri»wi o Hiwaii. Ao!e 0 maleou kakoo i ka hoohoiftia ana 0 ka bila kanawni i hookomoia aku e Lunamakaainan» l T « waiho nei iloko o ka Ah*oJelo Nui 0 Amerika Huipuia « koi »n« e weheia ao ka auhau dute maluna 0 ke koiwa." ke hoopwk oei m*kou i ka makou EWe.l k» Laliui e hooikaika lakou ua .auo a pau e k*ohi l ua AhAekle U i ole &i e m*f4o 0 ke Kahnahana he paAu oo ka hoopau *uniki,eiuhau maluua 0 ke kopaa * kOoopaa w$ mākou 1 ka mafou IHeleLahui \ ; Ui Nui, ke cyi& 4 e qoc^k»tka

oia me kona ikaika * pau opale aku i ka hoohoioia ana o kekahi bita e hoao ana e. hoopau i ua auhau dute la. 0 h kuakila i lo&a i ka Aoao Demokalaku ui«muli 0 ka loaa Fiia he hapanui o na hoa iloko o kaHale 0 na Lunaūiakaainana a "ue ua !v,o hiuua Umaiama luaikui e ikeaia aku uoi i keia wa 110 ko kokoia ana oua Peresideua Dcmo&alaka. ke hookokoke aku nei ia ia Hawaii n- i no ke kulaua Mokuaiua. Ke hoaliewa uei makou i ka ihohee 0 ka aoao JRcpubiUka a i hooiaio uo ia uiea ke waiho aku nei makou i ka mea hoike maopopo, oiai ua apouo ka Ahaolelo Kuloko i hala aku la he olelo Uooholo e koi ana e aeia 0 Ha«a.ii e iilo i Mokuaina, aole nao he hila kauawai i hookouioia maloko 0 ka Ahaololo Nui e ka Ēlelo Lahui Hepuhalika. Ko hix>p<va nei makou 1 ka m&kou Moho Elolo Lahui i ka Ahaololo Xui 0 hoomau aku i ka hoonee ana i ua haua uo ko Hawaii Mokuain'a ana, uio ka ii?anaoio ana hoi he hana no iai kulike me na Loina Alakai 0 ke Kulana Hooponopono Pemokakka. īu& hoi e ikeia ua akeakea ke Kauawai Kuuiu 0 Ilawaii. uei uia kekahi ano i k« honholou ana e Ahaoīelo Kuīoko ho _ wftU kaiunv;u pili hookumo mua (initiat»Vo), u ? hooiv>nopono ana fivfercuduiu\ kahe» hou anu {. aVIr 1 n. ]h ano ke ne'. luakou ; ka makon Moho F'o'o l.alnn 1 ka Ahaolelo 'N'u' e Vo : k»lka ota e īiooholo ia oua hoololi i mea e al keia hemaheiua. U* liCK>i>aa pinopiue na aoao ehia ui« liso*aii i ka Uua untu luoho e kau i Kanawai Koho l>alou Wae Alolio poioUi t a o kekaln no hoi e hoouoho aua i Oihaoa Kope PalapaU uva kela a :ue • keia Kaīana; a olai 0 ka Iwp'.'.o/Aa k,r. ;,ol!o niAn» mau ma-n'.ia ak'i noī 0 k« Ahsoh'o, nnv!u"s anauc> o'aaoAo waīe no e kao oi ke koikoi 0 ke ana 110 ka i>o«ohoiO o'o ia aua ho ksn;nv;\\ oia ano. VoUUa, ina e hooho'o h.ou ole « \eia so kokahi 0 keU tua\i kana>vs\ ao !a, i oīe» ou\ ujAU ka\iawaī o!us ke ro\ uukou 1 ka uiakou Moho r\ !o l.ahoi \ ka Ahao|elo Xui 0 'oivlio\> i mau k&UAWa; oia sjh\ na kor.Awaf hoi ikoi pīuepinei% ai a i .-ie piuepiue k īuai ai e ka a-w T?epo\u;ka aj pineia ai no hoi eia aeao» Ke hoojvw tua\ou i ka •oia\;" >Toho Fh-!e i - «■ ho

knmn bi!a kaii'iwni k:4 l»ao , ik«XK:v :\n:i e lvn>!n>:om k.>la ksna-1 wai, uia lu' nn'a lusi i knlike ai me j i kf) K«nawai Paahani K»1«ko n<:> n< 1 Kupa Arrterika. a e kau;iha ann iiia hana Aupimi Ataerika a pau i!>>bo ! nc:i o kti T; rjt,)ri ("> Hawniī e haoua , e na Poe Kupa Amt?rika" wale no. ] ! Ke hoopaa nei makon* Mohn Kl<-ie Lh'.h» i k» Aha;>!»-!o >'ui, «?• h<K.>ikaika e 1 aa ona uko i h«>Oiuau-māi ke Aupuai ui »t o Ame-' • e like me ka mea a "ka manao&i. j | Ke koi aku nei makou i ka Aha-' I oMq Jfui a ke hoopaa uei uiakou. i} !ka makou Moho Elele Lahut ika ■ Ahaolalo Nui e l*ina aku i mea e ' i hookaawaleia ai hoi heekla, ai ruea| i hoi* loaa uaai ai mamuli o ka lawe ] i kauawai ana, ina he mea pono, i , aa pouo p \a a p.iu o loko nei i o k«i& Tcr-tori a e hookuu ako\ aku I lioi ia mau kai no ka pooo o ka ] ltliuichu. | < ) k* l)fs wok \!ak* o k*» Te- * ri(ort o Hswaii no na makohiki k'f hui«l)u, kakoo afeu i k-i hooty>tu>i pono piha i»ou ia aoa o ua Kanaw;ti . t Aina o keia Te>ritori, a oiai, i' ) papahi iho ka makou mau hooifeatka ' {ana tne kii hofot?a loa. na !oa?i 1 i i* wakon he wao hoololi no na Ka- i ? nawai Aina e poma'.ka? ai no na ka- r ; nalel o, keia IVritori: «a waihoia ■ aka keia maa hoololi e n» ' laka o Hawaii nei im\n o ke Konnil# l d ka HaSe no na T¥>r!tf>Tt~7a* Wssi- * ln*tona, Apaua o (.'ohmiehia. t T :t' ! hiki o'o nao '.a ntskovi k<? hooko !v.>- ! ■ loka akn ? ti hoop-Anopono plha ia • ' ana o k<> Kanawal Aina, a ma- ! ( naolo nei naakou, o ua U ■ ! ma kona ano e kn nei 5 keis wa, he ' | honiahoniA, tYnopo|v> ou» a kīk? oU> | , ke liookou; o ka K&:tawa; o . f ISOŌ, i iiouluiii* ai e na Ikh>loll t t U>a iho m»i o kt» K.«utw?i, 4 ; Knwn, «a k« i ka hanhili, k* ; ' hihihi a me k* maopop 1 » ole.aua* [ k;urv!• a V,ot r,A k>; > no<?*u ne.ko ia auo vWAĪo iiiaoVi. U& u»koiu,%k<t i-,-, » kou e kaui» « ka Aha<>i?i\> Nui h«e ! Kanawai Aioa ro<v«»kaka httt:a o!<» t \tkc m? ra oWo o m Av-a ' | <? Auwrtka Huieuia I luVt i lawo ILnilO Ilv>okuoi\ooko IUA O , k<Hia lie.uholu anat i na olelo oU nawai, t» ai Uta na kumu ' s a m» kana «m nvcs ? hat\a ' skn ai t T a s»? w»! ke ?T:vna * f 0;lu;ui L ,: ,0 Koli ; cs o \ i i'l -i', _ , i ua llvs>kti.HhVi\o ' i nm k& M>kupuni o iiawan i nwa » hoi «* J<%an ai ka mAt\*->h<v*kakA Ka- '' rt3Tr?n TTooVotoVoV> no ke tCa-' , ua>\al Auui a ir,o ke \ta;ia>Y4i pili . i Im uiaoii au« keia « ua, ? imo o k« Aupuni * me n* iuna o k« , ' Aina, h« hnikao a * ? ole ra kart«*ra! a?oa U. O ka me* 1 . : :;;as.c'.UAke!a no k<? T«itps£ a Ha,- \ W*U Uei Uii keu U« k*u&~, ; vat ino«s*4» • uuikau no ia i J i>t«» ako K*tv¥*a\ Airt"a o ' Vn^" ; V- TT'rr>\r<i t w* a |

i ' a : a, e !;kc rae ke Kanawai Aina %, i (. hamln'i - , mamoii oia Kan&wai, bjj ! kahi Kumukoai nuku a ■ kn hanaīa ana o k&kahl sub * ■ ! piii Home FTi>ok llnnnniw « «| I i k& ,u}£&. j*we i Auia | aooa ke kul©ao% aole hoi e p,»no e ktl k«i» klEa*!*' maiuna o ke knlana lolHoli «iū»» t Amerika HuipoU te« k« | hoio »« ffli6S6! | ke hoopaa wi makou | | Moho Elele .Lahui I fc-« i e hooikaika lakou (na naao^i^piak'i" { m?a e hooh<sloia ai he kaaawaī i ano p ka AhaoWo. Ke hoona* iwā ' ' naakou i ka maV >Q matrf|jfc'Tw | AUari«l« L*hui « hoilkaik* MklM ma iva ano a p.\a t» htki M%Ulml ' ke hana aku, e h^omoa 0 ku!uuh«tis, € h x>p\a «»» $ )ks Aoao Demoka)aka Lahal, e fet» kanwaai n > koia ana hot maloko £<*ojk . Alakai Nui o n* ltan*ir»? Air>y a Amerik* Huipaia i kuiike 4i boi a# na tß«a i hoakakmia a« {», afca |ilf ' trahi hol a pau i kuponO «| ' Kaaawai Aina U i na , ii>ko Ko h9*&3&j|.. ; Kauiawai Kumu» « Üba (ae ia, i hoa* i ioii» ai, e mah«i«fceie «lc« k« Sa~ » rais»Rft i na A?oa Attp*mt **« el <»KL ' ana mamvu o k*r»a#«la "^"a? S I a! hoi ** ota ana ; kahl' oKan» nul I *ho«fa u<i uukoa i i&iM*. n,jfcij . Othana Uooko o k»ia ' k<« k«<? ana i k«i« mau ij«libfc'.! | ka h ke kanawal, oik hoi, |booka&WAt* aaa t na. afa* , bui«a mai ka eli&a a kn ekakauui. K« muMAlo &t£ *ftr nsī e nftiij ' s;v.s ma ka holna eValsjin TJSK ,< * V? :\u> ka aiakerQake ,toW|ilOflQ a ' ,Vhao)t>b NVK Ks koi hou akwi aaakou I 3p|_ ' AhwWoS»i . b»fe|^i Kumu V UŌ% V . na W I. , Uo4*»a Uitei e *t4* tta k« lehuleh» * ko&>j basgst 1 tw i v Apa O.haii* Aupuai, * liW m , a hoi suii hookoHu m I JhM«UtWT&SL . no Kanua Qx>ula L**u o Ha.. , Oihaaa Mahiai Ftsier*la » , iīUU hou «o ke Kula N«i fi> Hwwlk * * ka maUu\a aaa I aa KW^ * hoaK mahUi ma k*ta a w<s W Ju t na iaoVapu-.;t eioieha, , p?<? Iwopaa nei uiakou t U makiMl. Moho lAhui i ka AHaoJblo ? ' V«.v: h,VMka;ka ;io aa haa* a *fct |ra ia l Vui*k t* r - . - : : ~fii