Ke Aloha Aina, Volume XVI, Number 17, 27 April 1912 — O KA MAOPOPO PONO KA MEA E HIKI AI KE HANA [ARTICLE]

O KA MAOPOPO PONO KA MEA E HIKI AI KE HANA

Hii n t-a ule ioa no kekahi . kai.nKa ka ho;uht.lu ana i kekalu ] n.anao hor>kaka, a pH» hoi me ka e ->• ja i kekahi haioieio enaluna o :;wai kalnaiiia, a, awai luakini piiiia, a, ano e ae nohoi, ma e hiki d!r i ka ni<-a i lohe ke hoomaopopo p na huaolelo ame na manao i puka mai loko mai o ka m»ahaioleo. Oia ano like no me.. na manao kaiai olelo akea i hnnpukaia maloko i o na a roa na huke hoonaau, ao o kela'ame-keia ano. | O ka maopopo pino ana o na .-ia nao alak -i o luko o kekahi haiolelo a manao hoakaka akea paha ka mea e koaio ai ka manaoio han'a iloko o ke kan.-ika, a . mamuli auanei o ift manaoio, e hoouluia ai ka manao

hana iloko o ua kan.-ika !a, a hooma ka no oia e hooko aku i na alakai a ; me na kuhikuhi o n» manao ana i . ike ai me kona mau maka a 1 lohe ] ! a'i hoi rua kona mau pepeiao. | ' Nolaila, eia imua o ka lahai ke | kahuahar.a aka Aoao Deoaakalaka j 0 Hawaii nei i apono ai ma ka nōho t ana a ka Ahaelele Teritore oia aoan. maloko o K. P! Hall, ma ka Poakahi, Aperilft lō aku nei. Oia Kahua hana, ua pili wa!e no ia tio na hana 1 makemakeia ai ka Elele Lahui O ka Aoao "Oemokalaka, ma kona lanakila ana, e lawelawe aku iloko o ka Ahaolelo Lahui ma Waßlnetotia; • a, ua lilo pu nohoi na komuhana i ' hoikeia maloke o laila, i mau kumn ] aiakai nui na na Eīele eono o ka Aoao Demokalaka, e hele atiā i ka Ahaelele Lahui e noho ana ma T>alj timore iloko ae nei o īune, a, na lakou e hooikaika ma ia Ahaelele, e hookomoia maloko o ke Kahuahana lahui a k Ahaelele e hooholo ai. A ke lana nei ko makou manao, e haa wi ana keia poe E'ele a poē paahana hoi a ka lahui i ka lakou mau hooikaika ana, e komo kekahi maii ku muhana anonui i ikeia maloko ō ko ko kaaoao kalalainakahuahana pili r oRt) sa ftraxicaia ; no na mea e hoalaiamai ana e kela : Ahaelele Lahui, me ke ano he mau _aoea ia e hoopilikia a e hoopoino ana i na hana holomua pomai k&i o loko nei o ke Teritore. O ka heluhelu ana i ke Kahuaha na a ka Ahaelele Teritore, Aoao De mokaJak«'i, elike me. ia i aponoia ai e ia Ahaelele, uie ka hoomaopopo po no ana i ka manao ame ka io o kela ame ktia mahele kumuhaoa, he mea ia uo ke kanakk koho balota, e ike ai i ka waiwai ame ka waiwai ole o j ia mau kumuhana i kooa kulana no l honamakaainana Amerikaana. Aia , mamuli o kona ike ana i ka waiwai ■ o na kumuhana i makemakeia ai e !

I ka Aoao Kalaiaina nana ia hana i ; hooulu ae, e hoopuka ai kela kanaka j koho balota i kana olelo hooholo, e j haawi ana oia i kona balota no ka i Aoao Kalaiaina nana i hapai ae ia ! kumuhana pomaikai. I He mau mea kekahi o loko oke Kahuahana o ka Aoao Demokalaka i apono ai, i kupono ke hoomoakaka ;ia a wehewehe piha ia ko lakou ' mau ano ame na manao, elike me ' keia: ' 'Kanāwai pili hookumumua —Tnitiative. Ui hooponopono ana—Eeferendum. I Kahea hou sna —Keeall. I

i 0 ka moakaka pouo o keia mau mea, oia ka mea e ike ai ka mea ko ho balota i ka waiwai ame ka waiwai oie o kona kakoo ana i ka Moho Klele Lahni a ka Aoao Pemokalaka. He nui rio na kuaiuhaoa i kupoao, e hoakaka pono loa ia a maopopo ko lakou ano, A ma keia wahi, ke hoomaka nei makou i ka hoakaka ana no ia mea, be Initiative, Referendum ame ka Reeail. » IXIT[ATIVE. O ka Initi«tive. i unuhiia **hoo- - kumu ra«a" oia ke kanawai e haawi ana i ka aiana i ka poe koho balota, na lakeu e hoolala, e hooulu ae, a e waibo aku i kekahi kanawai iloko o ka Ahaoielo a mana kaukanawai paha iloko o ke kulanakāuhale. Nolaila, mamnli o keia mana i loaa s ka pot> k-iho haloi'i, Ua nuho 1 mana aku lakou maluaa u ka Elele I Lahul B«natCft, j

a Lunakiai palia, kea'oae a ke hooko ole hoi i ka pakt make o na poe na lakou i kohp ia lakou. Ma ka wa c Imna oleAi, a e hooko nle ai keia pee ka>/wa a ka lehulehu vka mA.kenoake/o na poe koho ba!ota, i hoikeia mk fce kanawai a olelo hooholo soono av, ua hiki loa i poe koho balota ke hōopau ita noho ana o kpkahi Senatoa, a 1 ole

Lonamākaainaha paha iloko oka j Ahaolelo, a pela no ka K'ele Lahui . ma Wasīnr'ti">n!J, 8 M«a, a Lonakiai . iloko o ka PapilAinakiai o kahi Ka lana a Kolanakanhale paha. J Ōia mana i loan i t)« ponknho ha- < !ota no ka hoopau hikiwawe loa ana i i ka Elele Lahui, i ke Ronatoa, Tai- | īiatnakaajn3na a Lnnakiaī, i hooko ole ika makemake o na poe koho ■ bslota, aole lakon a o kekahi paha 0 lakoa, e noho hou maloko o ka Ahaolelo a Papa Lnnakiai paha, no ka hooko pono ole an* i ka makeI Eaake oka poekoho haloli. Aiano ; | ia iloko o ka mana Kanawai i loaa i 4 na poe koho, i|kapaia he "Recill." j | referendDm. j | Oka R"ferendum, i unuhii'a "he j i ui hooponopono ana." oia ka mana ' | Kanawai i loaa i na poe koho halota j e hnike i ko lakou manao apono a ; ! hoole i ka hooholoia ana o kekahi < j kanawai a olelo hooholo paha i lioo- ; komoia e kekalii Elele Lahui ma ka Ahaolelo ma Wasinetona, Senatoa paha a Lunaeoakaainana paha malaila, a ma ka A v aolelo paha ma oawaii nei, e koho 'halola maoli lakou, ma ka aoao 4, Ae" a "Hoole" nohoi, elike la me ke koho balota ana a ka lahui ma ka ninau hooka--1 pu waiona ma Hawaii nei, i ka makahiki 1890 paha. Ina e lilo ka hapa nui o na balota ma ka Ae, alaila, ua ikeia ae la, aia jkabapanuio ka poe koho halota tna ka aoao e apono an'a i ke kana- | wai; a ina lilo ka hapa īiui ona ba- ; lota ma ka aoao Hoole, ua haule ke {Kanawai. Ma keia kulana, e hiki ole ai i ka I Elele Lahui, Sc.natoa a Lunamakaainana, ma ' WāsinetQnā, a ma Ha- ! waii nei nohoi, ke hoakomo aku : ! kekahi Kanawai mamuli o kona ma i ka okomo naalu ana ae a kekahi poi ■ mooopoH. A ina e hana ana ka Eiele Lahui, Senatoa a Lunamakaainana, i kuleana ai ko Hawaii nej poe koho balota ma ke koho ana i kaoawai i apono ole ia e lakou, alaila, ua hiki ialakou ke hoopau i ke la poe kauwa hana a lakou ma ka hapai ana i ka mana *'RecaH." RECALL. O ka Reeall, oia hoi, "ke kahea hoi'ana," oia ka mana ma ke kana I wai i loaa i na poe koho haiota, e , hoopau i ka Elele Lahui, a i , Senatoa a Lunamakaaioana ma ko j kakou n€i Ahaolelo, a Lunakiai pa- | ha, aole e noho hou ma ka oihana i j kohoia ai ia kanaka, no ka hana ole ana a hooko ole ana i ka makemake oka lahui. O keia ka piana nana 1 hoopau hikiwawe loa j ka Meia 0. ke Kulanakauhale o LO3 Angeles, ma Kaleponi, iloko no o ka maka" hiki hookahi i kohoia ai oia.

Ua like keia mana tna fea lima o ka poe koho balota me ke koī-llpl e waiho ana ma ke kumu o kela ame keia laau politika, e laa ka Elele La hui, Seriatoa, Luaamakaak>aQ.a a Lunakiai paha, a, o ka laau o lakou c hoohua ole mai ana i ka hua 0110 a uaoaioaa ku ika makemake ame ke apono aoa a ka poe kobo balota, e kua ia akt» nei ialaau, a kiola ia

j aku iloko oke ahi polltika o kona ! j hoomanao hou ole ia ana. * j I Ke ike ae la oukou e ka lahui, i tā wafwai nui o keia mau oiahele kumuhana i hoalail'ae e ka Ao." 0 Oemokalaka, e haawi ana he mana ! nui i na poe koho ba!ota o loko keia ; Terltore e rula a e uoho mana aku j maluua o na wahaolelo lahui i pih fi ; me na uaanao holokw a 'uaua inaka | i ka poe na iakou i hoohauohauo ! aku ia lakou me ko lakou mau halo- ■ ! ta. Mai hoohala na makamaka ike kipa ana ae mn ke Keena kuai lei o ] Julia Kalakieln, koleoko tn;i ke kihi j <> na Alanui Nuuanu a me Pauahi. Malaila e loaa'i n3 lei pepa uaui o ke ! au paikioi hou e jite uei, & malaila ! no e ioaa as na }x)-k« pita moani j aala t,uia.>ua. E kipa ao »y 0 ike, a j fnm i aaoii j