Ke Aloha Aina, Volume XVII, Number 23, 8 June 1912 — He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kaua Kerusade Eko lu ma Palesekina. [ARTICLE]

He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kaua Kerusade Eko lu ma Palesekina.

MOKUNA X. Ano, e wehe au i ba moolelo A'-e'ike iho ana: hoi, > Ko nnkou'miui noonoo kiimumn, I ka hohonu o ba ' popilikia. • HENRY IV. Part I Ua hoonuu iho .la 110 hoi na. hoa P j a ke Duke Leopplo o Austtnria i koao akuai i na ono a pau i hoolue ia iho e kona lokomaikai mahma '0 ka papa aHanina, T ka pau ana o k« ai ana a ua poe ahikanana nei o k:i pualikana Korusade, ua hoomak:i aku la lakou e inu i na mea inu, e laa ka waina, ka ela a me na mea ;nu e ae he nui. 0 ka hele ia o ua po« NaHaneia noenoo maikai i ka niumahiehie a na wai hoomalule kino, oia ka manawa i hoopuka ae h ka Makuiaa Maunakea i ka oleio, t! : ;i hoi: "Ua maikai na mea ii pau ako'u n.:vi maka e jke nei, a ua holopono ]! >i ku'u puu i na momona a me ni ono a kakou i hoonuu iho nei, akn, hookahi oiea hoehaeha loa unii i ko'u maka, oia kela hae o Enelani e kau mai la maluna o kela puu, me he mea la, e hoike ana ia h:ie, o Pelekāne ke alakai nui o keia piKilikaua Kerosade, a i o!e ia, o ko Enolani Moi ke alii maluna o na Moi a rae na'lii o Europaa pau. He Wiihi hana hoohaahaa loa kein a W.e'ani i hana toai ai maluna o ka kou a paa. "Nolaila, ke hoakaka aku nei au iiniia o oukou e o'u mau hoahanau i akoakoa mai nei ma keia papa j aiiaaina, e hapai ae knkou me.'ka lo kahioko kakou mnnao i kokaiii hae o kekāhi Aupuni o Europa i '„i.' e ku pu ai ma kela puu, i kok olua hoi no ka hae o Pelekane. r< hea ko oukon manao no keia, e v.n hoahanau?" Ua haawi lik« ae !a na hoa Naila a pau he huro ana raa ke ano he apono ana no na olelo i hoikeia mai e ka Makuiw o Maunakea. Ua lele aku lake olowalu ana o m r n ioo a lohe koliuliu mai la ka M >i ! Hikeke, a no kona manao he man Ifo uwauwa wale ia no na kanaka, e like me ka mea maa mau ana i lohe ai i kela a-mē keia la, aole i i.' .opiolokeia kona noonoo. I keia wa a Hikeke i lohe koliuliu niai ai 1 keia mau leo huro ā uwauwa o na NaUa piha waina'i akoakoa ma ka papa' almaina a ke Pnke Leopolo o Auseturlrt, he wa ii i !(.ia ai ka oluolu a uiohala maikai in ī?ikeke. Ua pau ka ana a fiva ma kpna kino —i\a maikai kona hanu —ua moliak \iolaelae k.>na noonoo a pau, nae fia i maopopo, o keia leo huro a wawa hoi ana 5 lohe mai ai, no ka liale aku ia o ke D ,>ke Leoffolo. Ano, e ka makamaka heluhelu, e hnomau kaua i ka nana ana no na Naita e akoakoa nei ma ka papa :'hasina a Leopolo ke Puke o An-e turia. "Aole anei o k'a hae aeto eleele o A«seturia ka kakou hae e haawi akn ai, e ha hoahannu, i keia hano h.ino? Na ke Duke Leopolo ponoi sio e lawe aku i kona hae a kuknlu , iho oaaluna o ka puuo ?sna Oeoki. i A ma ia wa kakou e ike ai i ke ka | naka narja e kulai at» i »ke'a pahu j hae niīu koou wahi i kukuloia iho . :ū. Pehea ko oukou manao no J ' - i-i?" i mna« mai ai ka Makul.<a ' Maunakea Pkona mau hoa. 1 Kokua!" wahi a na / N;uti i h mh ae ai, me ko lakou hoopuka pu an% ae i iia manao, e hoīke ana, o ke kanaka mua I<>a nana e uhuki ae i kā pahu hae o AuseUvr:a, he kanaka make ia, īa n,aiiawa j hemo like ae ai na pahikaua a ua poe Naiia uei a hulaii ana raa na lima o kela a me keia o lakou. E hoike ana poe. Naiīa nei ua mak&ukau mau lakou e kakoo i ka lakou olelo hoopaa i olelo ae ai. ī'k wa pane hou ae la no ka Maku T ?a Maunakea i ka i anaae:'

"Isa, e na hoahanau, he oielo kau. lana k.a na poe ku'i hao, oia hoi, e ku'i ka hao oi wela. 0 ka wa pono keiā a kakou e hooko ai i keia [hnna." ; P.okalaki liou ae la no ua <>.v N-i- -| ita nei. Lele hou aku la no keia j leo a lohe hou mai la no o Rikeke, |. a -ia wa niPnau aetew i kouE kana- | ka, oia hoi irSir Thomas : , "Ea, heaha hoi keia mau leo.h.au I walaau e ikuwa mai He keu jke kupinai mau mai o keia mau j leo? Aole anei e hiki ia oe ke hoo j una aku i kekahi kanaka, e hele | akn e nana i ke kuiuu o keia hau- | walaau," > | la wa i haalele iho ai o Sir Tho- . mas ia loko o ka. halelole a puka 1 aka la iwaho* Halawai aku la oia me kekahi koa kiai, a haawi aku la i iaia i ke kauoha, e hele aku e hul* i i ka Naita Leōpaki, a ina eloaa oia, alaiia, e hoike akn laia, ua makema i keia oia, e hele aku e hoolohelohe 1 pono i ka hāuwalāau naaa i hoopuiwa ika Moi Rikeke. I kona wa hoi, e ike ai i ka poe no lakou ia mauleo pukalaki a me ke ano o ka i lakou mau hana, o kona manawa ia e hele pololei mai ai no ka hale lole oka Moi Rikeke. Ua ae māi la ke koa, a ua hele koke 'aku la oia ma kana misiona i hoounaiā aku ai. Hoi aku la o Sir Thomas no loko o kahi e waiho ana ka Moi Rrkeke, a e hakilo pono loa ana no hoi kuhi kahuna lapaau Arahia. Ika ike ana mai o ua wahi kahuna lapaau nei i ke komo ana aku o Sir Thomas, ua ku ae la oia iluna a hele mai 1a oia me na kapuai mama loa a hui me Sir Thomas, I ua wahi kahuna lapaau Sarakena nei i halawai mai ai me.Sir Thomas, pane mai la ia ma ka Oleio Beritania awiliwili me ka Oielo Farani, i ka i ana mai: "E Moncsiu o Gileselana, ua pomaikai loa au, ua loaa i ka Moi Rikeke, he hiampe hou ana i keia wa. O ka'u keia i makemake loa ai., Ina e ala ole mai ia a piha ka hap&ha hora, he nani loa hoi ke piha ka hapalua hora okoa, alaila,' e oaa «na iaia ke ola ikaika o kona kino, aka, ina e piha pono ole ka umikumamalima minute o kona hia,moe aua, he hopohopo ko'u, aole

oia.e ola ana. "Aka, e Monegiu Thoraas, owai ia kau i hoouna aku nei e hoomaka kiu uku i keii miu leo hauwalaau , a kakou i iohe aku nei'?" . | Pane aku la o Sir Thoma3 iua kahuna Karakena nei i ka i ana'ku: "Ua hoouna aku nei au i kekahi ; ° huli aku a loaa ka Naita Leoj poiii, a e hoike aku hoi ke koa iaia, ua makemakeia oia (Naita Leo- ( paki) e hele-aku e hakilo pono i ka poe no lakou kela mau leo hauwalaau. Ina e maopopo iaia, alaila, o hele m'ai oia ia nei a hoike mai i | na mea ana i lohe ai, a i ike ai." i "E Monesiu TUooiai>, niawaena j ou a me a'u, i hai akq au ia oe, he j la keia" o kekahi hakoko weliweli. j Ano, e Sir Thomas, e hoike aku au | imua ou, a e ike uo oe me ka hoohe . wahewa ole i na mea e hauaiā ana ! ma keia la. A penei: E haka pono kou mau maka i ka Moi, e hiamoe mai la me he lx-i>e la, a e ike no oe ina mea a pau. Ano, e Moueāiu Thomas, e naaa i kou Moi." ta manawa i nana aku ai o Sir Thornas maluaa o liikeke. He mea oiaio, ua ano eae la na heleheiena 0 Sir Thomas. He aneaue ho-15 minilte o keia haka pono anao na,j maka o Sir Thoraas nei maluna o : ka Moi Rikeke e moe mai ana, j Wehe ae I» ke kahuna lapaau raken.\ i kekahi wahi ku'i dala tnaij j loko ao o kana wahi eke Ui ao. Ala- j ! ila, hoani mai la oia i ua ku'i dalft j { nei om na maka oSir Thomas. Eha ■ j a elima paha aua hoaui aua mai {\ tua wahi ku'i Uaia nei, pane mai la I oia ja Sir Thouoas i ka i ana imai: \ # J "E hoike mai oe ia'u i kau mea i ike. A e haiia oe iahapa.maka ieo u.uku i ole o puiwa mai ka Moi a puoho mni oia mailoko mai o kona hiamoo ana. Ke ike nei anei oe, e Monesiu Thomas, i kahi moa?" Okala «e la na lauoho o Slr Thom«s, a-aaela kona mau maka, a pauo uhū la ia uie ka leo nialie loa 1 ka Kla Hakimu kupaianaha: "Ke ike nei au i kekahi puali Nait3, e holomama ana iluna o ka puu o Sana (A\>ki. Ko ike ako k au i ke Duke Leopolo, ekukuiu ana ' \ ka hae o Au3ctura ffi* knh!

ibe loa ika hae alii o Pelekane. A ke'ike nei ua ala ae ka Moi Rikeke mai kona wahl mpe ae, a ke holo b oia me.ka mama loa, e ukaHia ana oia e ka Naita Leop:ki a ii"! a'u uei, a me kekahi. poe koa he lehulehu wale. Ua hoea aku la ma kou a pau iluua o ka puu n Sana ■(.{-eoki. Ua huki ae la ka Moi Rike ke i ka pahu hae o Auseturia mai kona makalua i kukuluia iho ai— ke hehi iho la kona mau kapuai i ua hae la o Auseturia. Ua hala aku la ka hihio, a ua pau ka'u ike ana i kahi mea. Ua pau —Ua hala aku la." Hoani hou mai la ke kahuna lapaau Mura i ke ku'i dala mamua mai o ria maka o Sir.Thomas. Ua pau ae la ke kunahihi okalakala a nanaina ano e o SirThomas, AlaiLa,' pane mai la ua Ela Hakima nei ma ka ninau ana mai ia Sir Thom<is: "Ua ike aku la oe e Mone3iu, ike akaku kamahao a kupaianaha?' Ae aku la eo hoi o Sir Tho mas, Pane hou mai la no ua kahuna lapaau nei:' "Oia mau moa a pau au i ike aku la ma ke akaku e hookoia ana ia mau mea a pau ma keia la no. E haalele iho ana ka Moi ika moeana e moe mai la. E lalau aku asa oia i kana pahikaua, a e oili aku ana oia mai loko aku o keia hale me he pnpule !a. -1 keia la e kuknlu ai ke Duke Leopolo ika hae o Auseturiā maluha o ka puu o Sana Oeoki, ma kahi kokoke loa i ka liae alii o Pelekane. Ē eaak"? ana hookahi kanaka i keia la. He la pioo keia ona alakai o ka pualikaua Nazareta. Aole loa e hoolohe mai ana o Eikeke ika leo o kekahi mea hookahiAole ia'u i kona kahuna lapaau, Aole i kona kai]aka i hilinaiia. A i hai aku au ia oe e Mqnesiu Thomas, aolie fiva i koe maloko o ke kino o Rikeke. Ua ola,. aua palekana oia, a e ike ana na maka nunui ame na mak'a liilii o na koa Nazireta, ua haalele iho o Eikeke i I kona wahi moe. oka mana ia o ka Laau Kupaianaha a ka Ela Hakima o iia waoakua oka Hikina."