Ke Aloha Aina, Volume XVII, Number 29, 20 July 1912 — He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kaua Kerusade Eko lu ma Palesetina. [ARTICLE]

He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kaua Kerusade Eko lu ma Palesetina.

MOKUNA XI. oiv:ii hoi keia N«hesa oka po, K kolo aenei ma ka mahinaai o Edena? j

* I.ula, nana hnu iho la o Kenei-* i ke. kourioli;tia el'iiainna no kona h.ioin u>popa ana iho, 'in.i pahu ao'e ui.i i kiihihewa. A i ka uiaopopo uiiii iaia, aole i alnk;ii howa ia koiia noonoo e ko komo ann o ,-:a»a iho ana, n o ka elelo hoike !n>i a !<ana ipo elnha i hoouna mni •\i n;i\ o kahi ppkeMa, i;i wa i pane ,\:;i :n. oia in Manenokahu: "K- kn hoa'loln raaikai; .pehpa la k:i loihi a ka t»anu\va i. makf-niakt-ia ai Hii, t» haawale akn &u mai luna a's.i nei oka pua o Sana Oeoki?" il.ilo'ulo'u ae la ka akaakā ana a Ka ii .\Liii(iiitkabu; lele ae la no hoi «i ! luiua a pai-pai ae la kona mau l, .!ii, nie k« olelo ana raai: "Kupanaha! Liw ole ke kupaianalia! MaJsolu p<?peekae- no, hoi : ka naaupo o ke k;inaka i kaena iaia ih >. he ike* a .ho-naAiiao oia; he ! a'mmai ahe nooau hoi, Te, te, teī ! M mae anei oe e nei hupo ua kau- ! p *k> ia ka manawa oīanipa he launa an:i oke aloha'a mo ke aloha. o!

ke kuiu wai amo ke k;i!u wai, he k; npaie auei ko liua ko hooknkoke i:i iHU.i i kahi a me kahi? līo, h— —o! Uoie ana lana i knhi ame k:\hi, a e milo ia ana ko laua raau huoa!»una iloko oke apo o ke kuik ihi oluolu, oia hoi, he launa ana, Aia ko Uua kaawale hou ana a kou] 'hia ia e ka nialuiiilu!ii. A ke niuau mai nei oe c ka ho!oho!oua i?<*kotia,-pehea k» loi'hi o ka manaw> c kaawale aku ai o-> niai keia P'm: lepo aku? He loaa no kau o ko':', puu lepo?" Maanei heomaha iho la ua wahi Manenekahu nei i kana oleīo ana, a hala'he mau aokona, kainailiohon aku la oia i* E«ne(e; (

"Heaha ia 'mea he Manawa? Au* hea i:i mea? "Ke nana sku nei au i:k uii- i, aoho nae o'u mea ik« aku i.iu? Aoho .oua pa ako i kun'liua. Ke knhihewa m*i oe e ke Sokotia, < i:t he «innawa, oia kn l'Uli .ina 0 ka po i ao, a o ke ao hoi i ms!aiiiii|«iua, 0 lia ninini ana q ka ipu i na h»fis Oiie i! k.) ona, a hoaliuli hou ia ae, he man*vra ift. '0 ii:\ kaui ke aua o ka haku o ka hele m;ii kshi wa a knhi ira o ke aa ame ka manawa, no !:a hoomanao ana i ka Angelus, he ia. 0 ke aka o ka ia e nmalu ana maluna o k.kuhi pakeleawe i hoailonaia me na huahelu Roma, he- menawa ia. Heie pela! Hc hupo ia noaiioo an'a pela, "0 ka Manawa, ea. he mea kino oie ia. A o ka manawa o ka Nai"(a oiaio, oia kona.wa e hnawi ai iaia iho e hooko i na kanoha a kona Akna a me na hoounauna ana a kana a!oha mawaena o ke kihapai pua rose 0 S»ror.R, O ka manatra 1 piha s roe na hana kaulana, he manawa ia i piha me ka inoa hauoha- : ii'>- o ka manawa i psha ine na rao« : h«i iuia ma ke kuahu mea ala o ke J aloha, be manawa ia i piha me na , haawina maemae mai loko niai o ; ka pnuwai maemao, 0 ka Manawa heaha ia? He ia hookahi no ia, O ke kau o hookahi lauaani makahīki ■ lie h\ W»okahi no ia. Maa!o mai, maalo aku, a pela »ku a piha ka hu hu! helii 0 hookahi %-\v<s\itu he hoo kahi wale no ia la. Na hookahi i hanau aku ta hookahi.; .» na hookahifa me hookahi hoa aku, loa.a hou he hookahi, O ka Manawa he hoo* kahi m », O ks Umui ia o nā honinohala ana o kona kuiohookahi aoa, Ijoheoi?? "I« oe i honi ai i kela nmu p«a rose nialoko o k:\ halelaa o Eneprc!i, | ua ninau no op ia wa no ia mea he Nfa | nawH? K, mai noonoo ma na m-1 i'uiu naaupo. K noonoo ma na hailoaa waiwai, Auo, e noho oe e ninau i ko« manawa; s « hoi anft lUi Mki $tu I ka Mi'iwhiue o m

IW, ai'i k.i ! np-, k n'nau 3a i ka M»nawa m )Juna* oka pun ]epo i kau .\velu, i kapa ia be Hae no lUnelani." Manenf-kabu! : . !;i !■ ii naai hoopuka hou mai ,«• ; kela hua olelo.'welu' no ka hap alii o Enela-! ni," wahi a Kenete i pane mai ai i kahi pe-ke. I He oiaio anoi ua makemake o j Eilil i i:i : u, i-kana wahi kauwa nei, . j e hele aku au imua ona no kona haa |Wj ji).i iiieii i<i 4 ī kekalii .kauoha, e hana au i kekahi hana no ka hanohnno :> kona inoa? Aole anei hoi e hiki e hoopaneeia aku ia hana a i J hooa i kakahiaka?" j "īīe mea. eno kou poo paakiki ' Ino ka hanohono o kona inoa? Aole i j anei hoi e hiki e hoopaneeia aku ia ' I hana a hoea i kakahiaka?" i He mea e no ka nui o kou poo pankiki a me ka nui no hoi o kou hupu! Maiiiio anei oe, e hoike mai ana ia\i ka Naui o Enegeti i ka m*a > huua <u\a i makemake ai e kii mai | au ?a oe? He momi kiola wale ia auei kn men Ihuih i miloia iloko ona ra~p«.ii—aohe a'u raoa i koe. E iioike alu au ia oe e kaKaila pakola naaupo, ua olelo mai oia ia'u, penei: 'E hai aku ne ike kanaka, a'u e hoouna aku nei ia oe, no ke kii ana : ku, oka lima nana i kiola iho i na pua. rost maloko o ka luakini o Enegedi, oia lima hookahi no auanei ka mea nana e papa.hi iho \ maluna o kona poo i ka lei karaunu . oka hanohano.' " . i

Alaila, nonoi aku la ua wahi peke nei e haawi mai o Kenete i ke komo da?niau!i ana i -haawi aku ai iaia; "E haawi DJa,i oe i kela komo a'u i haawi aku nei ia oe. Aole kupoho e paaia kela komo e na lima o keka hi kanaka naaupo e like me oe ke ano. Hekunohoikau mau olelo | loloiahili ika hoonaukiuki. E haa ; wi mai oe i kela komo. I īa manawa pane mai la o Kem ie ! iua wahi peke. nei: "Auhea oe! 0 kau wahi e alakai aku ai ia'n, o' ko'u wahi ia e hele aku ai. ma no | ke ola ano ka make paha. Ano, i ua makaukau au £ hahai akn ia oe. Ano, e hel« knua " Man"'Ua hoi o ka haaiele ana iho o Kemte i kana wahi e ku kiai ano, kahea aku la oia i kana ilio, ia R«isavela. Ika hoea ana māi oua ilio nei a mamua pono ona:

1 "E kuu hoa'loha, kuu hoapili, e • Rusavela e! Eia au ke hele nei ma j muli o ke kauoha a kuu onohi dai- ; mana. E haalele iho ana au ia oe a me ke kauoha a kaua mai ka Moi \ mai o Enelani. E hala ana paha : ia'u he hapalua hora, & i ole, ne j hookuhi hora okoapaha mai ka puu ■ aku nei o Sana Geoki. Nolaila, ke ' ; hoonoho nei au ia oe, e kuu hoa'lo- ] «' h'i hoomanawanui, e kiai i ka hae o 1 Enelani. Ke wehe nei au i kuu ' i kuka, n ke nei au iaoaea me : [ oe. Mai ae oe .I kekahi mea e hoo- j j kokoke mai ma keia wahi. A> le hoi oe e ae e lawe flku kekahi mea i' j ka hae mai keia wahi aku, a i ole, 1 | e hana ino p:».ha isi:i." I A pau ke kamailio ana mai *-Ke» j ' nete i kana ilio, ia wa i hahai mai! | ai oia mahope o kahi peke, e kaukoe j lapa. mamaa. ' ' 0 Rusawela hoi, ka ilio punahele ! a na Nafta Leopnki nei, noho iho la' ia ilalo ma kahi kokoke i ka pahu hae a hu'i mai la kona alo'nanamai i īa i kona haku e kaalo aku ana ma ! ke kiekiena pali b Geoki> ! E waiho kauae kamakamaka he-1 luhelu i ke kamailio ana no ka Hio Rusarela, e"kiai ana i ka hae, a ie ! nana'kana i nei wa na Kenete, e j htle ana me kahi Manenekaha. ! 1 ka hoea ana'ku o Keneie a mo ; kahi peke so ke ka-honua malalo ! aku o ka puii, a u haele aku la lai» - ma ke alahele a Manenekahu i kuhi j

kiīhl mai āi la KonetP, ike iho la tia Xaita ī.oopaki nei, aole hikl i kah* peko k6 J!ele pu oiai, hookahi moau wawae e kiola ai. o!a ma ka heloana; a he eono peklpeki a kahi Manenekaha. Noiaila, ma peia ke ano ololohi haalele o mi nee ana a kahi peke, al&Ua, e ao ana i» po, eole paha la«a e hoea aku i kshi a oa >v3hī peke ne? i kii mai ai iaia. | N'onnoo iho Īb o Keuete i kana mea e hana ai i hikiwawe ai kana Uelo a«a; nolaila, hopu iho h ia a hii ae l.v i ua vrahi peke nei ma kona maa lima, e Hke roe ka hu ana o kekahi pnpa i kana keiki IhW. H<sjO mabft ae !n o Manenekahu e walaaoi, pahe iho la o Kenete: Mas walaan oe, I hop\i iho 1« au i i* m « hil»« 1* i bik)ir«w« «i Stau*

ke hele. Penei kaua ( e hana aila'u na K-aws<j: o kHiin, ia ne bov na niaka a me ke alakai ana aku ift fkaua a hoea i kahi au r makemake ;m ia'u e hooko nkn i ka hana au i kii ae nei ia'u." "Ina hoi ha pela, e Sir Naita maikai," wahi Manfcnekabu 1 olelo ae ai, "e hoohaliu pono aki» oe i ko'u alo imua i hiki ai ia'u kq ike aku ike alahele a kaua, e he!e aku 'ai. Ae ae mai oe ia'u' eka Naita, e haawi aku an ia oe i ka'u mau mah&lo kiekie ana no keia hanohajno i haa i ka Moi Manenekahu. ! Akahi a maopopo ia'u, aole oe, e j Leopaki, holoholona "naaupo. ■ 0 oe ka mua Ipa o na kauaka maka i hanohano oke ao nei i hiipoi ae ■ ia'u, e like me kekahi hehe i aloha j ia. Aole hoī he oleio ana no ko'u wahi uiama me ko'u wahi papa, o ko huia kuleana no hoi ia, o ka laua . mea o ka boopuka-a-mak& ana mai ;ike ao nei. Nolaila, e like mp kau j maikai i hana mai ai no'u, pela hoi ka'u maikai e panai aliu ai ia oe e ka ĪKopaki," "īhea kaua ehole ai?" i ninau ihō ai o Kenete i ua w'ahi Manenekabu nei, Ia wa i kuhikuhi aku ai ua wahi peke nei i kekahi liale pohai e ko kokoke ae ana ika halelole o ka M(:i Rik(.'ke. Aole i liuliu ia hele | ana'ku a Kcncte, hoea ana laua 'i !ua hale nei. Hookuu iho la o Ke'nte i kahi peke ilalo. Hele aku !a I j oia majVnua me ka peapeahiana mai i j o"Yona lima mahope ia Kenete, e j lliahai aku iaia. t ! E hke me kekahi kapen'a akamai ! ' lia 5 ka hookele ana i kona moku ' ' ni\waena o na pukoa ku kinikini ō 1 Ike kai hohonu, pela oia i alakai i hele aku ai ia Kenet.e mawaena «ku j 0 kekahi niau halelole lehulehu a hoea ma kekahi !ioao mai o ka hale pohai, oia hoi, ka hale i noho ai ka Miiwahine o Enelani me kona hai-a-wahine. Eia laua ia wa ma ka lihilihi kawaho o-ka halelole o ka Moiwahine. Kulou iho la o Manenekaha ilalo a hn'p ao la ika lihi o ka pea e hoopuni ana 5 ua hale nei, a kuhiknhi J mai !a ia KenHe, e kolo oia malalo ! oia wahi a komo iloko o ka hale ! pōhaī. E like nae ke kuhikuhi a J ua wahi peke nei, pela i hooko akū | 'ai o Kenete. A komo oia iloko, j hookuuia ibo la ka lole ilalo, lohe j aku la oia i ka hawanawana ana J mai a Manenekahu mawaho mai: ( "Malaila ōe eku ai a hiki i ko'u j kii hon ana mai ia oe.*> J Eta o Kpneto, ka Naita Leopaki o ! Sftkotiā", ke ku nei maloko o ka hale ! pohai o ka Moiwahine o Enelani, 1 oia hookahi wale no, e kali ana o I ka ltora mai oka manawa e kii ia J mai ai oia e Manen«k»bu no kona j hele ana'ku e hui nie ba Lede ana | 1 aioha si. Ua kaawale o Kenete, ' ka Naita Sekotia, mai ke kahua mai o kana hana. tla kapae oia i ' ke kauoha a ka Moi Kikeke. Ua ' honnoho aku oia ia Rusavela, kana ilio .i kiai no ka hae o Enelani. Eia o Kenete ma ka paviliona, oia hoi, ka hale pohai lolē oka ; Moiwahine o Enelani, a aia o Ru- ! Bavela me Bana Geoki puu. Ke j kial nei o Kenete o ka ike aku i ka i hae ake aloha, a o Rusavela hoi i ; ka haekauoha ake aiii o Enelani. ; MOKUNA XH. ] E krhi ana hoi au a he pono keia, I A ka uahesa e malimali nei me ka niaalea; > He mea e ka hilahila e wow«?la u 1 !, Ē koele nei i ka pahu-kaui, ! Lalama i ke kumu popoiao. | Ua puni au i kahi | I ka oiali leo ana ae ia'u, 1 Aki, ua lohe i ka īeo ua .ae la. ' ; j - \ OLI) PLAY. | ' i

| . : | I Oi*i o Kenete e ku ana ma kona ; wahi i koio aku ai a ku-iho, e Jik« ; moka kaua i ike «e la, e knu rfta- ' i kfimaka hēlohela, ma ka Moknna i ! haia, ke ike ak« la ia i k* ma!amalama maloko o kar hale. pohai ' iho mawaena ona a me kahi ana e ike aku nei i ka lama, ! 1 Aole i iiuliu mahope iho ike Rk« la ia i ka ms»loaso mai o kekahi ; man aka (shi>viows} waloko o wahi nei. A mahope iho, lohe aka ln is i ka walaau mai a kekahi poe tnaloko o m wahi nei. Lohs ako j ]a ia i ke kena ana ae a kekahi < hiki oie i«ia, ko hoomaopopo, he , kin* r ,s ' iā ; wMw» psh$ f

j.ma kft hgopuka ana ae i kn'a "tnjiiv iiua» ]«!o; . " . f "E kahea «ku oukou i ka le<l3 e he?« iuai oia a bni pu me kakou. K iiuulilo ana kakou ia Manenekahu Lelele knhina hanoliano loa." ' ■Ai» wa i iehulehu ]oa ae »i na ; leo walaau mnloko o Ua hale pohai n«i. He KiBU leo akēaka nnō pfib'e- : nehem kekahi aaā i lohe aku ai | mawaena o putila lā, ka poē ho|' : !no lakou na aka (shadowa} ana e' ' ike aku ana, '*' v ■ Lohe hou aku la oī^__i kekahi leo : i ka olelo aua ae:" " , Ua hooko pono o Manenekal?u i kaoa hoouoaia . aku nei ,oia e kakou; Ba hoea mai kela.Naita , mawa'no aku Rei o keia hale pohai; a o ka īiinaH, pehea la e hiki ai ia kakou ke kipakn aku I nei uhane iapu oka keia wahi ako>' ! 'ua la no hoi lo k'akou 1 makemake? ; * Pane wahine i ka i ana mai: '. .. "E hoolohe inai hoi oe e ka makuahine Moi, i ko'u wahl manao; aohe paha mea kupono o ae a kakou e hoounia aku ai no ke kipaku ana aku i keia kanaka a ka mahaoi launa ole o ka oiQi>ahine papaliua pua rose no ia a Manenekahu.' 7 Hoomaopopo iho la o Kenete ō ! ka mea nāna oia i kapa mai he ulia I ne lapu n"o ka po, oia no ka"Moīwa. ' hfne o Enelani. Ta''a i Ik7i~ ai { kfīia ' mea, aole i kana mai kona hilahila. ; A oiai oia e uumi mn i Vona liilaKii la, lohe aku la ia i ka pane ana.mai 1 a kekahi ]eo ika i ;uia mai: _ 1 "Na Maoenekahu, ke koa, ka ] hopo ole ame ka wiwo ole i noke aku nei i ka pelo a nie ka wakawai i kela kanaka i kaena iaia iho, he Naita oiaio, a loloa ana kona mau wawae ika hele mai ia nei. He keu no hoi ka hilahila o!e o iiei kanaka." E iike me ka maka o kekahi pV hikaua oi lua io ia mai a feāpoo I ana iloko o feo Kenote puuwai» pela j iho la ka weleoia o nei mao huaolelo i i hou uaai ai iaia. Aole i kana mjii ka niua welenia oia mea hilahila i hue ae me ka ikaika iloko I Ia wa i hooholo iho ai oia, he oi j »ku ka pono e haalele oia ia wahi: me kaliikiwawe loa, a ehoi afeu oia ! ma ke alahele ana i hele mai ai me ' ka haawe ana ika hilahila i kau mai maluna onii". A iaia i makau-' kau ai, e huli ae no ka hoi 'm'ai, ia ' wa oia i loho aku ai i ka pan& hou"; ana ae o ka Moiwahuie, nolaila, ku ' hou iho la ia. | "Aole pono ia kakou ke hookuu e aku i keia N«ita uae maopopo mua ole ia Edrta, ko mo&kou ! nau i aloha nui ia. He meapono J iaia o ke kans!ta ana i piha mahalo nui ai no kona puuWai kupaa a koa oiaio hoi; hie kanaka ia i piha me na haawina okft hohe wale. E hiki mai oia maanw rpakeia hora o ka po, a o ike no oia me kona mau maka ponoi iho no ka oiaio o ka kakou mau leo iaia; 0 ke koa ana i mahaloai, he kanaka ia i piha me ka uhanjē lole lua. O ko'u mauaoio ua mako]uk*.<lu maoli na hoohilu ana s¥omotlokoo Ētiita uo keia kanaka. i ku loho aa* aku o Kenote i keia īuau huaolelo i. hoopuk&ia e ka Moiwahīne k& «ahiue a ka Moi liikeke, ike iho la ia, aole o Kiiit»a kekahi i komo pu 'iloko o fceia puulu w&hme e pahenehene iaia. Ano ia mea.ua nui ia kona uoouoo; Hoomaopopo pu iho ia no hoi i», aole o kana ipo aloha kekahi r#alaila ma ka w& i hoopukaia ae ai na huaolelo nana i hoeh&eha « i ; o<;;veieni* »U\ i 'kon» puuwai. O Edita, ka ?ua Rose ī.ani o Fne gedi', inihea la \a i kei* wa? Oiai o Kenete o hoomau aku ana 1 ka^*. ku ana tao ka hMonolono bou ana aku o k& paTTe houia uifli o na leo hauwalaau maloko maL ia wa oia i ik« afcu *i i ka maalo aua mai o ak* i> kekahi wahhw. lAoloipau,) Owai k hoi nei lio helhei hou o ka rina poliiika hoopaa \« mai m v it K nlnaii kMU nu» KalahikioU, na Usa o Kohala makaui apaapaa, ai-piia nnp k4tnoa # ■ : i