Ke Aloha Aina, Volume XVII, Number 31, 3 August 1912 — He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kaua Kerusade Eko lu ma Palesekna. [ARTICLE]

He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kaua Kerusade Eko lu ma Palesekna.

'MOKUNA XL "K kn'ni aiia hni au a he po'no keia \ hii nah«-sa e maliniali nei me ka manlra; ilo mea eka hiiahi]a e wewela nei, <■ koole uei i k'a pahu-kani, L.ilania i ke kumu pepeiao, [ ~ pani au i kahi nuh<-<n, 1 k;i mnlLleo ana ae ia'u, a\ka, ua lohe i ka leo ua maha ae la, ~ OLDPLAY. ",\!oha vvale no ka hoi ke kanaka i i-M-nakaia aikona hilinaiame kona aiiH i ka Mdi o Enelaui, e \.a hana kamalii a ka Moiwahine o Kn> iHni,' 1 wahi a Edita i pane ae ai i: " !<:v puUi ana ae o kona mau lima r::a kōna" umauma, a haloi ae la hoi r,:i waioiaka ma kona mau maka- ' K lila īua'u vra!e aua ke ola oke kiina'Āa i a'a eku kiai ika liae ,o kr.i\ aina aloha mamuli o keia mau iMua ano ole au, elkuu Moiwahine, i "oana iho nei. Ke hoike aku nei ;ik ia oe noe ka oiaio, e kuu Moiwa'.••n.-, he aliiwahine oo no ka hale o N'i(\urd, a he Kaiua'Hiwahine hoi au iu) ka liale 0 Pal.-Uenea, ake 1..;.) mai uei ka uhane wanana o kiiii mau kupuna maluna o'n, aule 1 ia e lilki i ka Moiwahine o Enelani kr pale ae i ka poino a me k:i hilahila nui aka Moi o Enelani e kau mai ana malona o ka Naita Jjt opaki. . Aole —aole." la wa i pane koke mai ai o Bere. negaria, ka Moiwahine a Ilikoke, i ka i ana uaai me ka leo kuoo: "10 Edita, aole oe i ike i ka nui o ko H\keke paulele ana maluua" o'u nei, ka wahine a kona puuwai i «ioiia ai me kona ikaika a pau. K iiiee me ka hoohihi ana o ka nalo JUfii inu wai moeoona i ka ono o na pua, pftla ka inu ana o na h • - h:hi kaupale ole ia ana o Hikoke o ini liele o PalateHfia, i ka ui o ka ■pua lilia (i ka hale o Navare. Ua iiiki ia'u ke hoomaiielie aku i na ooloku ana o ko Rikeke mau noonoo —<i ke ahi e puke laiapa ana iloko o kona houpo, ua liiki i ke kiaha puaniki i piha ika wai mapunapuna o Enepedi ke hoomaalili aku ia enaeim. Ina be poino kekahi a Kikeke e kau mai ana malnna o k*ix-i Xaita, ua hiki loa ia'u ko pale ae ia mea a kaawalo mai ka Naita Ijeopaki aku." . » / Kau aku la na lima o imua n?e ka hoohuli aua ae i na hoaka 0 kona man lima a waiho maopopo āīiU.'i p<->noi o ka Moiwahine Beg?nēpiris), hnli hope ao la kana nana ana, e kulou ana hoi kona poo ilalo. a luhe iho la kona māu lauoho aoae, e like me ka "lipalawai' 1 nia kona mau kipoohiwi a ma kona K!;a, a olelo akn la ia: Eka Moiwahine o Enelani, ka pnuhonua o na manaohwa he nuii he iuea pohihihi loa kau i hoike tnai !a imua o'u, Aole oe i ike ike ano ■-> kuu kaikunane, oia ka Moi Rikeke. Ano itpua ou, e kuu aliiwahi- , ke haulo iho noi keia maukuli iialo," 1 kela wa i huli ao ai o Edita a 1 ana aku la i ka Moiwahine eku iuai ana, a na waimaka e hiolo s,a iuk kona mau papalina, kukuli i a) ia oia (Blita) ilalo, puili ae la «■••na mau Uoia mamua ona, a pane ui Ih e ; a ika Moiwahine i ka i aua'ku: "Ma ka iuoa Heniolele o Maria a me ua Saneta a pau, e kuu Moiwahine, e akaliolo loa oe no kau e iiana aku ai iniua o Uikoko, ka puuwai liona. Aololōaoeī iko i toßikekoano. l'a poko!o loa kou :v. \u la o kou liookamnaina ana mo ia. Aole o Kikoko he kanaka niamake walo i na 01010 waipahe a «Si waliine, ke ike o Rikeke he mau oieloi* e .houha&haa ana i kana hooluki, Ua like oo mo ke kueuulaau . nii ioa eku aua mamua o kekahi Miilieii a kilihī kĪHilō ifel-

- ! ka raai ke.KUKuiu ak«u iuai. A< le loa. « liilīi i kou nani a me eou hanohano kiekie ke ' hoopiU^ t): ,i u jby i ka iiiiau uahoa o Ku 1 a Kuuane, t makalahia ae oia i kf I i , knnaka i ImhnM i ka rul;i ~ ] rm I'elekaii», Ano, k an ia oe, e ka e hookuu afeu oe i kda kanaka poino, i alakai hewa i.i r»ai nei oia ia -nei. mamni; 0 'kauo'ha, e kuu Moiwahine Beivr.cgaria.?' wa i l'Mp.uiho ai ka Moiwahine r»ereiifg;uia i n-a lima o Edita, a huki ae la iaia iluna, me ka olelo ana ih6: E ku ae, e kuu hoahanau. E hoomaopopo iho hoi oe me ■lua ole' o kou noonoo na'u ponoi nei na kou kaikoeke, e imi aku i na mea a paii e loaa ai ka huikala ana mai fca Moi mai no ka Naita au i paulele nui ai. Mai hookaumaha oe i kou mau noonoo ana ma keia mea. Malu'na nei o'u kou hoahanan, na ahewa aria a pau o ka'u i hana iho nei. Ano, e hoouna aku au ia Manenekalui, e hai aku i keia Naita, e hoi aku oia no kona wahl i hele mai nei. Hq la no hoimakeia hope aku, e papahi aku ai au i ria ana no kona hooluhi ma'uwaie ia ana ma keia hele ana mai nei ōna ia nei 3 keia po," la wa i haawi aku ai o Berenegaria i ke kauoha i kekahi ai-alo ona, e kahea aku ia Manenekahu. Tka hoea ana mai hoi oua wahi peke nei o Enegedi a ku mailaimua o ka Moiwahine, ia wa I ninau aku ai ka Moiwahine iaia: "Auhea la kela Na?ta Leopaki i hahai naaupo mai nei iaoe??" Eka Moiwahine maikai, nja ka hanohano a ihi kapu o kuu lei kalaunu pua lilia o Sarona a me ka mana hoi o kim kookoo lau kaluha mai loko mai oka muliwai o Nile ma Aigupiia, ka aina i piha ina iuakika a me na uhini, i knkala afcu au i'mna o ko ke a-> nei a pau, oka holoholona Leopaki au, e lra Moiwa hine, i hoohuoi mai nei ia'u, no kahi a ua holoholona 'la i hele mai nei, aia oia ma ka mamao i oi ole aku kona kaawale mamua o ka hiki ana ika pepeiao o keia anaina e noho uei ma keīa wahi, ke lobe i ke kāhi leo hawanawana uuku loa uiaī waho mai o keia hale pohai, a pela hpi ko waho mai pepeiao e lobe mai ai ina liawanawana leo liilii a ko loko nei poe.'' No keia pane a Manenekahu, us ino ae īa ka puiwa iloko o ka .u.. J ..vahine pela no hoi me E<lita a iu& na haiawahine o ka Moiwahine*. Ta w:<. ninau aku Ta ka Moiwahine me ka 'piha hoihoi nui: "E slanenekabu, e olelo mai ana | anei oe, eia kela Naita Leopaki ma! kahi e hiki ai iaia ke lohe i na olelo! a pau a makou i kamailio iho | nei?" , "Aia kala holoholona ke moe oni j ole uaai Ja iaawaho aku o kela pa|u» e pale nei ia loko uei o keia hale pohai a me ka pale o waho loa o keīa halelole. ona olelo a pau au, e ka Moiwahine, i olēlo iho nei, a pela me ka ko kaikoeke i hoopuka ae nei, a pela hoi me ka nei mau wahi wahine waiwai ole i-k:amailio ae nei, " wahi a Manenekahu i pane mai ai . "Alaila, oa aiakai mai nei oe 1 kela kanaka a knmo iloko nei o ka hale pohai o ka Moiwahine o Enelani; aua lohe mai nei hoi oia i na huaolelo a pau a makou i hoopuka ae nei?" i nininui*irtr'ai ka Moiwahino. "Aohe a'u hana pono e ae e hana ai, oia wale iho la no, e ka Moiwahine," i pane mai ai ua wahi Mane nekalm nei'me ke kuoo, Me ka piha i ka inaiua & me ka huhu launa ole, kipaku aku la o Berenegaria 'ia Manenekahu me ka olelo ana'kn: "Ē ke keiki a ke diabolo, e hoo nalowale koke aku oe i kou helel\e lena (laiuioniō iuai loko akui nei o keiawahi. Aole o'u makomake e ike h«u i kou mau maka." - Me ka leo nui launa ole, uwa ae la kahi pfke, lele ae la oia ilana he holoholona ahiu la, a holo kiki aku la iwnho mailoko aku o ka hale pohaL Mo ka pioo nui hu!t af> k ka Moī wahine a nana mai la in Edita, kona kaikoeke 3 hnli ae la no hoi a nana aku k i kona ma« wahine lawelawe, alaiīa, ninau ae la oin i ninau, penei: "Heaha la auanei ka kakou hana pono i keia wa? Eia ka hoi, ua pupule māi nei kela wahi Mane-

nmi i fc«i-N.ait& Leopaki a komo loi iloko nui o ka hale pohai. He meE m..opi.»-po,jn.a he oiaio ka kela wahi (]amionio i hai mai nei ia kakou, nlaila, auhe huaolelo i puka ae ma ko;k;jkou mau waha i loliō ole ia e k"'u Naita." "E Edita, kuu hoahanau, e oluolu oe e hai mai ia'u i kahanapoue a kakou e hana aku ai me keia Naita?" I kela wa pane aku la o Edita i ka-Moiwahine Berenegnria me ke kuoo ma ka olelo aoa aku: 'Nani ia, e ke Aliiwahine* ua oinjfu tsiai la oe i ko'umanao, nolaila eia ka'u pane: "E halawai aku kaua be alo ahe alo me keia keooimana i konaohia iloko o kekahi popilikia nui, a e nonoi aku kaua i kona kala ana m&i ia kaua." Ia pau ana no o nbi mau olelo a Edita, o kona hele mai la no ia e weha i na pine hoopaa i omauia iho ai ka pale veleveta ulaula, e ipaku ana mawaena o kahi a ka Moiwaliine e noho ana me kona mau haiawahine a me ka pale waho loa o ka hale pohai, 0 ka wa ia a Bercnegaria i nee mai ai me ka awiwi nui a kaomi mai la kona lima akau ma ke kipoohiwi o Edita a hawanawana mai Ia oia iaia i ka pane ana mai: "E kuu hoahanāu aloha, e akahele mai ana paha oe ia kaua. Ke ike mai la no oe i ko kaua ano oloholohe e ku nei i keia wa. 0 keia wahi an.hu silika lahilahi wale no ke uhi nei maluna o ko'u kino. Aohe o'u wahi pale ili hou iho maloko. A pehea auanei e pono ai ko kaua a-na'ku me keia Naita E noonoo iho o<> o knu hoahanau, eia kakou i ke aumoe e hele nei i keia wa." Aka, nole i hoolohe aku o Edita i na olelo mai a ka Moiwahine. Hemo ae la ka paku veleveta, a oka wa ia i ibe mai ai ka Moiwahine Be renegaria i ke ku aku a kekahi Naita a ka hanohano nui wale. Eia nae, mo ka hikiwawe loa a me ka puoho ana ae o kekahi leo hooho, ua holokiki aku la p Berenegaria ka o Ēnelani a komo iloko o kona koena, a o Edita hoi, ka Hu hui Waina o Ēnegsdi, oiaikona ma« iauoho e luhe aiīa ma kona mau kipoohiwi, a i maewa iho ai hoi ma kona mau papalina, a he wahi kapa ?ilika lahllahi wale no kana e komo ana, lele āku la ia a hopu aku lā i na lima o Kenete, a me ka leo ākahele kuōo, pane aku Ja oia: ' "E ka Naita puuwai hopo oie, e haalele koke mai oe i kalii au i hoowalewaleia mai nei, a e hoi aku oe no 'ka hana i kauohaia ai oe e k» Moi o Enelani Mamua o ka hiki ana iaia (Edita) ke hoomau hou aku i kana kamailio ana, aia hoi, lohe aku la oia i ka leo o kekahi ilio e hae mai ana mai kekahi kukulu mamao mai. 0 Kenete kekahi i lohe aku i ka leo hae o ka ilio a hoomaopopo koke iho la ia o ka leo no ia o Rusaveia kana ilio punahele. Alaila, pane hou aku 3a o Editar "E ka Naita, ka hooilina o a'u mau pua rofe elua i liaawi ilio ai ma ko a!o, maloko o ka halepule o Enegedi, ke hea m*i la ka leo o ke kiai o ka po. Ē hooloheaku, e Keneie, aole anei kela o ka leo o kou hoa'loha? Aole anei oia i komo aku la iloko o kekahi hakoko weliweli? E hoolohe i kona nunulu ana. Mo he mea la, ke lohe n«si au I ka nehe aua o kekahi nxea e kalialako ia ai(a maluna o ka ili o ka honua lepo. E Kenete, e ae mai ia'u, iloko o kuu hilahila ia oe, no'u ka\i wahi o ke aloha." - He kunou ana'ku na ke poo o Edita, he uina ana na kekahi mukl,: he oni ana na na mea kino elua, aia hoi poha hou ana ka leo o ke kiai di ka po mailuna mai o ka Pou oSana Geoki, a ma ia wa i niaau akn ai o E3ita ia Kerietē- * "Ua lohe mai nei auei oia i na olelo a pau i kamailioia iho nei maloko nei o keia wahi?" Ae mai la o Koiveto. l\ou: aku la o KiiiU ia Kenet*?: "A no keaha oe e houlolohi nei.ia oe iho maanw. Ke hea tttai la ka !«o o kou hoa'loha ia oe. 0 kela a eoe: kea sekona m o ku a? maanei, he mau « v kona Ws(lo no ia e hoomahua hua aku ana i ka nui o koa hoohaahaaia ana, a i oU\ o komo ana iloko o kekahi pilikia a*poino nui hoi.' 4 , "Ua lohe au i ko'u hoohaahan'A

ia Edita, mp ka hoomau ana mai hoi i ke amailio ana, "ua loaa ia'u ua pala. a. a me na ehaeha a ka hilahila». ka, ua hoolaia nae ia mau palapu ?'u a me ia ehaehii ana o'-u*»e kou aloha no'u, e Edita. Ke ike uei au o feia hoai au ,i haawi mai uei ia'u,.e like mo ka aua ana kulil kehau o ke kakahi&ka, oia ka mua loa ame ka hope s'u i ike ainaai aoe ma». Ua houi iho la au i ka Iloae o Enegedi no ka wa hope loa a lilo aiku kuu kino i [uahi naka.popo. Aloha oe eka hiwahiwa. a kuu puuwai. Aoie au 3 ike hou ia oe. Groodhye lear." .. . Me na e hiolo ana ma la papaliua o Ēdita, pane aku la )iaiaKenete: