Ke Aloha Aina, Volume XVII, Number 37, 14 September 1912 — He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kaua Kerusade Eko lu ma Palesekna. [ARTICLE]

He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kaua Kerusade Eko lu ma Palesekna.

MOKONA Xril. Ika ike an-i'ku a ki Moiwahin i ko ku nni ;i E lita mn ka ]>;xka liol« nkn I;i oiri, 0. ka puuka hoi knia, uolip ;in;i olelo mai & wa, Ua kn lomaloma wale iho la tio ia 1110 ka iki> ole i kan; l . mea o liana ai K«)n\o aku la ka Moiwahiaie Bereno! galia, a mahope aku no lioi oua o Edita, a ia va i iku aku ai laua e kamailio aku aua o Kikeko i kekahi kanaka nui puipui i ;mhuia me kekahi kuka ulaula, a he pahikaua nui palahalaha ka kona .lima akau e paa ana, Aole nae i pau pono na olelo a Rikeke i makeinake ai e kamailio aku i ua kanaka kuka ulaula nei, aia 'wa i Inili ino mai ai oia a ske mai la i ke komo ana'ku aka Moin-ahine me Edita Palane- ... . ; .. lawahoi i palop;Uepono ;w ai kona iuUu liuia ī kona mau lauoho kiwalao e pukalaki ana nia kona poo, a lioihoi iki iho la oia (Rikeke) i kona kino, maluna o kona wahi moe, a ke kuhuia kupono. I ka hoea ana'kn o ua Moiwahine Bersnegaria nei ma ka aoao o ka m<x> a kana kane e moe mai aua> kukuli iho ia.oia ilalo, lalau iho la oia i ka ljma akau o ke kaīie a hookau niai la maluna o ka a-i, a oka iiiiia liema puili mai la oia-a paa i kona mau lima me ka honi ana iho a me ka olelo pu ana ilio hoi; "0 ka lima keia o kuu aloha, ka lima hoi i ku pololei i kona puuwai. Ano, e kuu aloha, e kauoha aku oe i kela kanaka palnle ulaula, e haalele mai oia ia loko nei o kou wahi e moe nei, e kuu alii." Haawi koke aku la o īlikeke me kn hikiwawe loa ike kauoha i ke kauaka palule ulaula e hele koke aku oia iwaho, a puka pu aku la hoi keia iuau hua<ilelo mai ua Liona Pelekanonei; "Aole i hiki i kou mau maka ke nana i na hiohiona okeiamau lede. E hele koke oe iwaho. E wiki. 2 * Me ka mama e like me kekahi kao ahiu, aia hoi , oili pulelo aku la ke kanaka palule. ulauiā." 0 keia kanaka,' e kuu inakamaka heluhelu, oia no ke kanaka nana; f akn i ke kauoha ho ko lteneto make, e like ino ka Eikeko i hooholo ai. Kamaiiio mai la o Hikeko i kana Moiwalnne, ma ka oielo ana mai: : Kka waliine hupo, heaiia kon makemake o ka hoea ana mal i kahi o ke kanaka nawaliwaii, a iloko hoi; o ka haie i holapnia e na hunahuna o ka ma'i fi\~v weiiweli o ka Hikina uei?" • v :1' m Oiai o Rikeko i ui mai ai i koia ninau, eia hoi ka' Rei\v negivria ke hoomaumau loa iho la i ka ht»kaawiii ana ma ka lima hema j o Eikeke ana i huki mai ai « piii i kona man ioheleiie paa rc«t\ ama ' ia lima i kuiu iho ai lie man kulu waimakh, e like mō na kulu hou aiai o Heremo«a, nialuua o ua Hma noi o Kikeke. He mea oiaio. akahi no o Beroneparia, ka Ui o Navare a ike I kana kane mahoj>« 4 iiio o kona hoi ana! mai, mai lCue.gA<ii mai, kahi hoi ana me l'Mita a me kona man haia- 1 wahino i hele aku ai no ka noiio a\»a iloko o ka mihi, ka pule a nu> ka iny»ko-ai atui uo ko ola o Rikoko, kahi iioi a kaua. e ka niakannka i ik»» ia K<me!«? t $ kv.ku-; - ■»"- m

['i ana maloko a Ica i a, a honi malu ai i aa pu» a EJita i lioohaule malu iho ai ma koua a)o. • ; A pau ka Berenegaria nookuj5 ana i na inanao aloha makamua no kana kane, holoi ao la oia i na kulu waijjiak;i, e kilieaHea ana ma kona mau papalina, .a i ka.pan apa, ea qe la kona poo iluna. a nana aku la oia i na maka a me na heīehe(epa o ke kane. Ike.aku la ia. ua help ,e ka pili ili kanaka, a ano kanaka 110 hoi mai k« kan« Hooniaopo po iho la oia ia wa i k& ikaika lauole o ka-hoomailo ana a ka m'a'i fiva maluna o Kikēke." , v 0 kela kino nui pu|pui a kulanā hieliie nani o Rikc'ce, he opeojye iwi wale 110 ia iloko o ka 'laulau iU 0 paa ana niawalm ae, \ A uwe hou iho Ia no ua Moiwahine nei, no kona ike aku i na hel'ehelena o ke kanu, ua hulea ano e. A i;i M'a ninau hon niai la o liikeke iaia: ' E ka onohi o kuu puuwai, heaha kau huakai o kēia kakahiaka mii o ka hoea ana mai nei o onei?" E kala mua mai oe i.i'u, e kuu l an i alii—e —e haawi mua mai oe 1 kau mau kal.i ana mai ia'n." 'Heaha ka'u mea ē kaln aku āi iaoe?" i nimu mai ai o Eikeke. A'ia no na maka o da Moiwahine hei k(j kau la imua o ka Moi Rikeke, a pane aku la oia: "Kamua, no keia liewa nui a.'u i kouio mai noi i kon hale nei, m® kou kauoha ole ana ae nei ia'u, e kuu Lmi alii. 1 ' Ha-ha-ha!.":i akaak a ae ai o Rikeke me ka leo nui, a kamailio mai la : "E nonoi mai anei ka La i ke kanaka nona kekahi pupupu hale, e h-.uwi aku ia i ua huika.la ana iaia no ke komo ana mai okon a mau kukuna iloko o ka halo o ua kanaka Ia? la.oo e kuu Aliiwahiiie i komo mai nei, ua lilo loa ia au nia kekahi hana i leupono o'u ai kou noho pu ana mai ma ia anaiua. A o kekahi no hoi, aole o'u makemako ia oe, e ke aliiwahine, iloko u<ji o keia walii, oiai, ua piha pu nei wahi i k'e ea ma'i fiva weliweli Joa i.) ka Hikina nei." "Aka, e kuu Haku Moi," walu a ka Moiwahine Berenegaria i paiie aku ai ia Rikeke, nie ka hoomau ana'ku hoi i ke kamailio ana'ku iaia. "Ke ik'o nei au, na maikii loa oe. Ke hoike rnai nei koumau helehelena a pau, ua loaa ia oe ke ola o kun Iiaku Lani. Ano, e Itmi Mo1 o ke anaina au i hoike mai- nei, ke aiiaina hoi i kupono ole ai ia'u k»? noho pu aku me oe malaila, q!a a;nei ke anaiua a kela kanaka aahu ulaula i ku iho nei ma keia wahi?" 1 ka hwpuka ana'ku'o Berenega* ria i kn mea e pili ana i ktv kanaka aahu ulaula. ua mipūno tho la kn lae o Rikeke. Aole oia i hoo£vtkfi mai he huaolelo pili no ia nihao ,n kana Aliiwahine i waiho aku ai imu$ ona."aka, no ka mēal>v!vt maikai o kona ola kino, ē "Bke rtix ka Peronegeria i hoopiika kana i pane mai ai. penei: 7"Ua inaikai io no'au. tfa haalele mai ka fiva i;f'u. 170, maikai o ko'u ola kino i wa, no ka hiki ana ia Kikeke ke «uiu ae .i kana laau ihe a hoolele he olapaananaka .uwila maluna « ke kanaka e aa ana e ku tniai a jwio me ka Moi o na Pelokafte s ke kaliaka hoi e Iuwle ana, aole 6 Oe, e kiw Rerenegaria, ko pookeia hookahi 0 na wahine ui o ke ao pau. ,V Alaila, minoaka iho Ia tfa Kikeke nei; ka minoaka hoouT\unahit s hiti no hoi a aloha i ke aloha. ka ipo hoi i ka ipo. Me ku leo olu tral-. pahe, me na hioliiona t poniia n\e ke onaona. Kau pono aku la no ua maka o Berenegari;v uuihma o Rikeke, a p;\no aku laoia: "Alaila, o kuu Haku Lani, e hoolo niai ana anei oe t ka'u e noi akn nei ia oo? M v Pane m.ii la o Kikeke: "E hoike mai i kou manao, kmt Aliiwahine. Heah;i kon niakfetnaket ,r "I hole mai la aVl !im.Ud ou, e kuu Haku nokamoa e pili iUia i ka. Kaiui S$kotuv," wahi u i pane ;vku ai, "Auwe! "' i hoooho &e ai o Rikeko, a haikea pu 'ae la mau hekhelena a pau, a mai la oia i ka olelo "Mai kamailio mi« no ko ksJaka l ka\ua ahewa maluna $aa koi\a nialuna qfia, 0 k$ua 1km>- \( «haw aha ana o Knelani, oia kona hoow&®*wi\Ju* a me kena kumakaia ana k<>sja Aupuni a ino kona Ua kwli ia aku hai 5 o kv%ulu lī<na 1 - i " *

efeefploa,/i ]^pelani." ; " " ; ./ s - j Aole hoi pela, e kuu Efafcū La-1 w*le Ho tU i tifo afeu ia ma! 1q«« aku o ka Pau o Sāna' 00okf, a hē ola hoi 9 ka kanaka ka'u i hele mai la imaa ōu, e kmj jMoi, •Ua hikī eo ia'u, ia Bbtej|eg«ria pei ka hapa i hae ailika hQ,u,.a.ma oia ha&, e onpu iho &i pau mo.mi a pau oja ,4jio kela a me keia poha ku momi hōoktktu.a'u e kioohiuohi ilio #i maluna o*ka hae ellika hou a kuu mau līma e hana aku ai no ka hāeo Enelani, e hoopulu iho no axi la pohakn! nani mākāmāe' me hooteāhi kulu an* o kuu -waimaka, a" pela a pau na pohaku momi a'u e ' hoohiwahi.wa iho aj malnua o ka hae nani hou, o Eu^lani." "E ka.wahine," wahi a Rikeke i pane mai ai. "Ua ike bo anei oe i kau uiau olelo o ka walaau ana īnai. E hiki ana anei i oa; momi a pau o ka īlīkijv* nei ke holoi i ke kiko e1eel-s i kau iho maliina o ka inea maikai o' Enelani, niamuli 0 na hana kipi Moi. kipi aina, a kipi lahui a ke kanaka nona ka imi kala ana i hoea mai nei oe, e kurt Aliiwahinei imua o'u? E hiki anei i n& kulp Waimaka* a ppu o k«k*t» <: .:!9»llit$.. Jj* .:h9!loi...«ej ,ke kijaa'una.'9 ihp malupa o ka inoa o o kaa v kaū|| Aoo a e mai oe $ pie|a' e lipi. ākrf oe n6 ay i hele nei, a e maīaiiia h'ōi oe i k'ou wahj ponoi! iho, a e noho ftoiw»lSjne mau oe | maīoko o kou pohai iho a ilo'ko hoi cjkoo kuleana. " Ano, ! keia wa he | hana'k» &keke, e hiki .ok ai i ka| Momahine ke lilo mai i hoa-kuka. 'Se Johe pu ae la no kaua i ka pane a ka Moi. 0 ka hoomau a iioopaakiki aoa akp i ka hookuikui olelo ar& aku Jaia, he mea hoona- ] ukiki walehoTāi&.'\ | Me ka hawāuawana" no nol, pahe| mai la o Eāita i ka SCoiwahine; 1 "Heaha la hol. Owauliol 'o kaua ke i k&*u wahi pono, a i ole maf ub hol,.oia' iboJla ao I» #a I nee *k.u ai & IdEa a,ma k*hia ka. Moissaluao_ JBexeatigaria 1 kakuU oiai , ua ku |e 1h oia ikL%X 5 J>ope,_. , iho.la kd mau kt»!i ilalo, a pane me ka wiwo ole: ' ' " " v '. ■; - -*■ ■-■" f : ■. -'■ ■ "E kuu Haku! Owau no nei o kōu piīikānk kaiknahlne, ke noi nei sfti I ka ponoame ke kaulike. 0 ka leōwalo aku no ka pono ame ke iauKke daio maoli, aole ia he leo e hoolohe ole ia mai e ka mea e noho aoa he makua majuaa q ka lahuii8HU&ka- E hooiohe mau ana ,<?r& ia. māa leo poi m% na wa >paii e; hoe.a aku ai irnua ona, īna paha oiā mah»ta o ka noh&alii, * i o!e, ma kek»hi wahi e ae paha." Me ua helehelena i uhi ia ae e n* hiohionā hauoli, nana mai Ta oia ia Edit», a pahe mai la: "Hal Ooe iae Edita, ka makou kaukini [oouain, he kaikuahiue hoahanauJ Ua lo,he aku la au i kou leo ame na olelo h$akaka mua' no makemake. Heaha kan e noi roai uo kou 4 ma ka lima o Bikeke, kou kaikunaue ohana? "K knu Hakn 5foiwahi a Ēdit«, ka tT5 i(> Enegedi i pane aku ai, e hoolohe mai oe i 0 waiho aku ttei iuiua ou. 0 nqna | ke ola e laweia a|a an\ mal a !āi« f aku, e like mekau kanolia. 'e kelii | ka Moi, e hoomanao iho oe e kou I alii, .u» aie nui k,e ao Ka > rietiano nei no kana mau liana koa! !oa ole i h«na ai. *A uona ani liele! maila. Ua kau mai kou nhwa! aua e kuu Haku kaikunane j ona, mamuli o kekahi pahele i hana [ 1a* aku iwuu ooa. Ua hoounaia akn | ke kauoha jlaia ma ka po nei, a o ua kauoha la ua hai ia aku JaiaJ oiai oia e ku kiai ana maluna" o ka] puu o Sana Oeoki, no ka palēkana! 0 ka hie alH o ke anpuni o kaua,' m'a ia kauoha i hoouna aku i on»} la. A na U kauoha i ku ole iluna o k* oiaio i kono aku iaia e haalole 5' k& mauna oSātva Ge;>ki. A i ha-' pal ae »u i k«ia n!r\au, e kuu Haku j kaikunaue, owai la ka naila hooka- ] hi m& ke ao Kamliano nei apau, o[ kapae ole ana i kekahi kauoha no . kona manaoio ana.o ka teo heal! hoaa aku imua olai oia e hoo- ■ k° aaa i kana kauoha m\ja, he Ieoj ia t koi aoa iaia ehoopakele ik«{ ola o kekahl waMno opīo, nona ke * ho1»1>a haahaa e liko ko'u uel. t>iid wae iw ka ohana alii ao o rala|.«*#etat». . | ! M« ka leo ano oloolu amaikai,; , pane mai la ka Moi Eikoke ia EuiU: [ ma ka «inau aha luai: ] "Aliili wa ike oo i keia NaUa ma fte po nei?» »" | 1 Ua ik» au iaia, a kuu Haku: I Alii, v walu a £>liu mo ka hoomau! i&ua %ku hoi \ ka oleh ana aV« ;! | "Aolo koi* he wa pono np*n e Iholk^ 1 ai 1 na w«a apam o' ike a»« *i ua T)aita i k.a po t «mu. Aoie uo o'u hikhila no ko'o ( jhoiko i\na,aku 'iaiiu o« 4 e knu 'ku kaikuuaw, no kohi'hM *n* i«e $ia eiamui» o ko ■ Ua hoea mai ia »o au imua ou v ej i ka Mt>i, at>I« me ka manao o huna | ; ij;0 i ko'u he\t», a o §mUiaTa ak* 1 l W%,> ' 1