Ke Aloha Aina, Volume XVII, Number 37, 14 September 1912 — NOIIIA KE KOI A KA ELELE KUHIO KUE IA FIRIA. WEHE HAMAMA O KOHINA FISHER KA NINANINAU ANA. NA AINA HOOKUONOONO KE KUMUHANA ANO NUI. NO KE KAI KA HALE, NOHO IA E KA PUNA, NO KA PUAA KA HALE NOHO IA E KE KAI,, MOHALA KA LAU O KA NIU, MOHALA KA LAU O KA NAENAE. [ARTICLE]

NOIIIA KE KOI A KA ELELE KUHIO KUE IA FIRIA.

WEHE HAMAMA O KOHINA FISHER KA NINANINAU ANA.

NA AINA HOOKUONOONO KE KUMUHANA ANO NUI.

NO KE KAI KA HALE, NOHO IA E KA PUNA, NO KA PUAA KA HALE NOHO IA E KE KAI,, MOHALA KA LAU O KA NIU, MOHALA KA LAU O KA NAENAE.

P<J3.ono Septa 7, La hana ekahi. . Oka Poaono oka pule i haia, he 1& i», e hoomanao poiaa ole ix a|ia e Uhui HiwaU» jaja an > o ka la ia i hooinjiksv m»ja ia ai ka loheia &n» 0 kfv koopii a ki E!vlc i waiho aku al iiu'ia, o keeoa oke Aupuai Maku* Dja, no ka | heoko paewaewa a pololei nle ana a! Kia,aij\a wa. mau luwe-i mliitelehele ana a hooka'i puu auH i uā am'a Aupuai, i roau ' hst>Ußoaflw>no no na kauaka j Atu«rik». 1 ' t W Kto ka i - « ky ana ma le puo. o 'ka' Mana H<>oko o ke Teritori o Uawaii: 0 ka loio nmj ka aoao § t}o.?pu, a o C-.t. W»t f?n ; ?aV. | 0;soa o kafsl<H I/iigV|^"rjle£ame; ] . 8 hoiie aku ALOHĀ At-i NA m* n« me? s\oo nui i bwetawe : naawli ia imua okeia AtraNiiwnw«]jj _ i aoho hooa>a]oia« a, noho k«OAwai ia boi, ma keknhi olelo anal e keknhi lunvAupuni Ki*kie ioi o ke ArjHim Ft?--ratH o AmerSka. i hfe«nx po!olt i ia mni P t "rrs : - elena Taft. He -moolelo ano : nuv keia, a, na hiki }# to«koitt ke ohi pau uial i na mea apau nn kii nokn ame *ka w& pono ōle o na. koW o keU pepa uo 1a man mea s pau U» mahoiain keia hana, raaloko oka Aha Senat«- TTa piha pu o| loko o ia keena a hoeji i ua puka: komo a haaie mawaho ak« o iai wahi ka nui o i «Jtoafeoa aku ] j uialaila no ka Uoōlohe ana i na raea '|a,h«nata aua. Ala ka hqra 10 poaol, ua hoomakai» na haia. TT& fioakaka ffiai la 0 Kuhin* Fisher I ke kahiw ano nui 1 ku a\ k.i hann, wa k:a hoike ana m&i (a o k« ano nu! hoi. u» like !ia) petw: | Aole iiaaopopo ia v u, he mea ponn palia ia'u ke olelo ae i kabi mau olelo nq ke ano o ka wehe ana i na halawai akea ana o keia ano, aka nae, he mea nohoi o ioaa mai ai he kokua afta ke ike kakou ī ka nunao nui i ku iho ai ua man haliwai sa. 1 0 n* aoao elua i komo m» keia han», «a maopopo pono ia lau* ke komu o ko'u hoea anft mal i» nei. E hoike pokole ae avi, na hde. m»i an ia nei ma ke kni ana m*i a ? ke Kiaaina ame ka Klel? i ka Ahaloklo Ī4khni, a, m* oke k*uoha *ra& ke a'o ana m»i a ka o; Amcrik& Iluipui», 'no ka hoomao- j popo tna, *Hke rae ka hiki ia'u, no k* w« mu* lo» no na kn3»na hana' m* kpia Aina. o ka oi akn Tia«>, i i kaiwa no is? pili «na i kal lihookohu ana i Ki.-uuna. oka ma-: n*w«. ok« Kiaaiua e noho noi, uai pau U i k«lr wa li'uh'u i kai> hopo' a*> nei> ao ka hope * noho ako an» ma kona wahi» soK 4 ia i hookohviU ! Ok«k*bi knwili v> k*uUia #na,J rm»muh no i« o ka waiho sna ae o. ik* Eteio lahui imua o ! u he kue qo, i kt* h*vakohu hou t* aw* o Ki&sin& 'Kim. * «* pw«iwa, h«? >ono ke noonoo 1 ii kvla ktinio : ku-» nvatuuv o ka luawi &u& i k-oka- ( ī tū hookohu. ? R «Wo *ko an. o ka ' kne aka Ēloh- i >vsiho «e si, .u>*i A jav>U, uia k«k*hi »iw l , i pili > i kttU(M hnw>Ui*> h*w* <cor*tow4* w* k» tm§ o k* KiMina 1 lv*wli so 1 Ua; Ut* «in» i ko ka, . ..v ~.

hoakaole aua maī. m i ke anoi laala, ke ano pilikiao pili i ke j pop. o ka palapala kue iealua.1 o kc f kuoau kula, oia Uo_i ko t ke Kiaaiaa j kakoo piln eieu »aa aia ka ika aua,e houlilo aku i na aina 4.upuai, a pela pa hoi nae ka hoopouopono aua ame ka wehe ana i na mra , e holouiua «i k& oihana lawe a halijhali an-i i ua kumu Ii>aa e pijoo ai. |ia uaau aina, , , j Ua koi aku au i ka e ho» jp-«ulw i k.uUua r pono o. j ua am, ia i ua m<-a aua i m8,naQai.,,he ,iyau ia, |fk.%koo aua i apala t f j a ke pna oei j raa ko'u Iima he kope i p.»'i imeli jia.i kai>aia he na]npj>h I kujana Hoopopojg>au "auspuui, j; / M><- i . »ku UQ _k£ia:. | ur\ A ual hol Hkh il- iiu :n • n, -1 no a | »Ub£JK, \aua mai.ol |]apaU,e ae n„0 i īa māi| | <? fiku • >I,a*Fehii«ajt6 UA. jraino■: 1» o,W,K k Ki^1O;qo pMe h« b*..ikj?\a i pi'nao] ii#, he l>inai ia n > tcs pilapala hoe- j Jl>H 5 pa'i m«oI? v», a o <a palapi'a j Tcne hoiia ] ©nohi, » \ . maopopo ako I ka manao nui o kt- { I kahinopunaoWo haala'h, a da uo' ' | ! "īna lie pha makahiki hoo aku o • *ko Kiaainahoohua ole ana mal !«« hopena oi aku mnnina o na mep ] !i iīoko o na ma'Hahiki rha 5 • |ha!a ae n<>i, he mea m»«p Ioa e ? |ko?a aku ana o Hawaii i-oko o na* ī)oho ana s Tinohsahaa5a llio | |si ke kulana Aupuni T; r!lri a Vahi| hoonele madli ia ai kona lahui, e' Ihoopo'nopono no lakou Iho ma ke? kihn ba!ota ana, ina ro ma ua h inr * kuloko iho, a e HIo aiisnM ia i niuauola." hopuna niai au b? k?pe r keia "palapaH i ke Kisa*na nei, »• f* 1 o Maraki aku ne', h<«-; JQn&'ae oia ia'u he pane 'no ka p&īa-' I»'* hoopii pakui. Ma Me raki 12, | **iho ae ka lvtele 0a«e 4>nkai n «; k* paiapala pane & KUsma, s j aole «*« i maopopo ia'u, ua loasJ *ku paha koia i ke aoJepAh*. ,, ! I kei* pne koke aku !& k«| "A«4e i \.*u U mea, aoie uo hoi au i ike." | "K.« h«uwi aku iwi »u k i k< kj wali a Mr. FUlur >. |AU* UMt «i, ! Maawi, Muhehi o Mt. S jFiaher i nakuunu hoopH a Ss Ek>, | |a )»q«I kd «no »ui: * i | P« iK«ho n»na ?a o *h- ; e * h>a mahiko—a o jh-> n- »NV'> ua* Kwanwlalo o m uaH sH>! ' \w x>?\ a Un* r^oj hooponojwiv> o Ki*-J Uim—* lilo iw heiko akoa *;ujj jw?i kak*v\ a ano e so, * fci> ' »ms, ks o >1 | u 4 au nv* oiaio ok —V ofe koia, t* hikl ol»» 4i īj «fee kt» iko (4« a\tt> i ka «>*(; 'Mwio ka Ion\i u'ao-*, a 'fct x * 'ioko' | nā !ima o k»f p kai»!-' 1 | k khi, HoW «m& i»»«u av?«» oui aolo i \a! (»««* > tta kupa wft%aaii a\>AJI ;«V»v * U*a OWk-WWiU hoXe b«4ttjonootie. i

| oka pilikU &jū, ua makapo naa|.oli oa maka o ka ooe na lakou [ akkai nei ke ola pili hoohla waiwai |coa Hawaii nei, m&muli o ka mau-mau-a loihi o ka ohi ana 2 na" po-" maikai ame ko lakoo m&a ina ka lioopuka ana ina me& * v feHke aae ko lakou manao kou hoomaopopo ole he;itaW jie ia e xaak« maoli ai ka jpomaikaf j faoioiaoa 0 keia Terit*wi sa*hope ke ia a hoomaopopo ia |ke kuiaoa 4 ma ke ano o ka lahui j uiai o a e. . 0 ke Kiaaipi Firia kej kahi mea i Jtomo iloko "0 keia 'kulai oa hana —a u& kakm> maoli oia 1 e hoomauia aku nei hana —Makenaa jke io nooUi, e lcvaa na home hoo-j'k'a<finof»nb-i -makeraake ōia e ioaa tia lllōīne *~lcīiokoa t aka, ) i !oaa iaia k*" uhane piha eī«o to& ia man manaft'ona, f> hlk? >»t iain k* hookaawale 1 Ttis\ 'na hnna kahiko loa mai, ma ka -J hOfskun ana Kk-ii'i ti» hom?i hooknon*HMKf KiHi, e htw>ulu mai i na poniaikui, e like me ka toea i ikeia ma na Mokoainā i loaa na hooponopono m&lkai ia ' Aobe o'okue (wahi a ka olelo tht*>pii a k& EMp, i hooman mal ai 0 Mr. Fisher i ka hel»ih«'U ana) i ika t>ihana mahiko; oi»\ oihana e [hooia nei i ke Tt"iton ma na wahi !« paa, 1 ok< pnupua ool<-a e kuiia jaka anai na mahlko, he mea ia e

j ulmu&i aī he popilikia nui taa m jaoao t a jpau a i na k. j n%k"a hoi «, pau joi aku ko;u e [ka hapanui o na loa» c(jki loWn : o ka o!han&*tna ! bika ) e tno ka hooikaika ana e T\a ftYrtf | hook«onobnoo mai c ō" Uina.»' ' " | Ma Vfia wahi i' h»v>Yf ?Fish<?r i ksm» m'a? 1 i na ōlelo ans \ at» 'mai, ttt«Uoko m»i oYa'~|Sil*j>aT» IhoopU a Va Kis!<>, al(»i?a, 'KooiinilEi I mat la ia <t> >)oa\aka Tw\i V " T ' ' ! "Ma ko'u hoom»opo|Ky l "* , * ! ana, o like "at Ikeia i>««« maf»utt o "ōtsl<VKrtt Hkaka a* U, ni h "»&inia miT"'tv4 rfī ! īuo *faka? iiuli, txa k.- fW '«na t ka h*n« 'i hikl * iiweiawn* ! akn e k» «s*n»; hooko r>m 'BTv«sh\ ; «w* k« hana 4 p<Mao p hooiroia ak\i j * ia, me ka n»na ana s kn * ka mau/hiK>ko. ko'u j i**»Ui*opQjx> K>i»a ia'u he . uj»rtas «sjiv»ai t o loVu« m&ī *n<v )|i % vi |tc« >1* ? nia? ia'o Vtc9KVtn»U- -[ rso Vs% \n* a Vltaf{t &?i v.. St | aku 0 n,t m?* #• '«r 1 n.i KaWā'"" ; £•.. *■ "■••*.' ■■« i'" » I « Vv. '■ % '»>• » ■* h ;; V . a \?1» »l«.u'. t Wl „ i. i- . .?• -,*&m

iKāiiWā %e«a* e k«bl bea la i hanl« bope al ke Kiaaina e ntAo nei 1 feeii wi m& k% hooko ana i kana bana, s oia ke ktfnm olrb A firfcc^ i &<Vi'ku ia qakott ® n& keonimana e he?f"iaSs f kel» 'māā h«fkwiT*na*. # ® ~~ • mni oia (Sfr, Frgh«r) n%koon rr,alemak« e īoaa aku* īāīa na plelo hoike maopapo' ro»l k» leiiwleliu »kn j> e Tnki #i [ftji ke Rshp; iVn.n i kAa a *«ift »TO. noa<i. o'i» ti-'l r r o kon* kali»4 anaff' h-i!aVnl Vifn'ftnln»v k holke m» riso mai ka !ehtt|chu akn.' Mawftho' ae o tia fbēfc Viftsopor>o ko o na paiapala a na aoao elaa i waiho #ka ai Imaa one, he makema k« tio ia e loaa hou ako na hoakūfc tou. A ma kona tnari&o, ua~ like no na manao o ka lehulehu me kona, e loaa n?aolī ka om?o. Hai eoaī la oia ī lEonā holkeia ana asu ma§iolf o' ka *na o ka ~othanV maMko oiaanēī, he'meala e aku afi k^i^hi p<»ē i 4'a h<Sfc kaa«frCan?f rrfifl l 'ka miniīo 'ma na h*Tfā#«! akea 0 k«ia ano. He oiaio rio paha it, mhi aMr PishvV i hoomau miii

m i kp feanwl}<> no he lihu Uhu wale ,ua pjWi hoonnōpōpo, h»> toe« e hoopil'iUia ai £0 lakōu ooaw ppmaik&i pilikino iho, n na "hīki o!e ia lak.)U k.e hoakaka mal i kn laion Makeniake au e fkē iku U knUua elike me kahiki, a ma lā tfiHtrai^"h6dkahi Tiō hoi eoialama ab i«*u Iho i ole &ran>"lconaV *Ttfale ia oaai me na olela v eloaaok ai is*u he e tati palo ak« ai Hanao au, e hiki no ke oleloia, oa oi aka ka hilinai ia o na_ alelo a kckahi kspaka, i aa e ku irpua o k« q3ftt»ua o ka na gon, e lkw« aoa.i ke hana holo'paiapaīi xaav?ialfvl9 o oa inoa honahona. * Xīana, Jboik.e maV la oiaJ kona kuka Vamai!io aoa me ke " Kiaainla anie ka Elēle 110 k'e kahaa ano nif pIU i iva ©§a_ana 5 hoakaka mai ai Xuaap.6jpolike na aoao elaa', a tu ia laiia, e waiho akt iaia i inoa o k-' ; a laoal ai, e laaa mai tia ko£cia ana 1 ni hana haliwai uT maūmaia aua. tīa hoakaka mai la o Mr. Fisher nō 1« oTjl(i & 1010 cr ts •X£rfs,'», aō iā Iwina, e'nee anā ns %Stta 'b?ia leekahi Imlana e ae, Tf m b«H mai la oMr. Fisher, » nioai 4Kial la i ka Eleie, tna p<iha makemake oīa e ho&kaka mai i mao manao e kakoo an* i kaoa mau kurot hopii aku ai mi ka aoae knei ke Kiaaiua. Ba pan§ aku ka aohe oia makankan no ka hoike ana aku oielo hoakaka mamuli o ka hiki dt aoanaai o kona loio. Ka kona lo'i epaaenona. Alwiai hali o Pisher ninau i k< Kiaaina, ina paha he m&nao haaka ka-kooa. Pane ke Kiaaina aol( oia itaaka\3kau e pane. A.ka, ui hoakaka no nae oia, aa īkeia kon« taau manao maloko o na naea i pai i ka palapala, kana imua < ka AU&olelo aoje kana, <S*sĪ? pana kakauia no na j\oopii a k» Klelp, A hoakaka hoo «<?hoi k< Kiaaiaa. . "M* ko'o manao, ma aole i Iswj iela mau k*ehioa hana i Jaw?taw< mu&īa, akiU, o ka hana e hani aku ai oia keia, na ka poe i kna i: \ mau keehina hana e hoomaka tnt« i k& ho&kaka $na, a na lakon hoij hoakaka toa? 1 mau aha?lel? oi altu : {?o keia manawa, «oha a'a mm hoikeaku ai. Makemake an e lohi mai na pw e naai." "Makemake au e ninau aku i ki Elele, M wahi a Mr Fishcr i pan< enaiaī," e hoakaka mai imua < "kakoni kana i manao" ai, o ia ki aiahele haawi homs hookuonoon! kopono iDa keia man Mok«ptiti!? + " Pa«e ka ,4 Aola au \ t»a k»nk*u « fun< akn i kfia #a. 1 t T i mūho ak\t *<a ī ka'« hoop>i kue i jt< Kiwaina. No ku'u hoike ana aku kwia manai»a i ka'u alahele i raa.iai; fo ti,« ptjßo e UwelaweU, e aho ai « kap.'ie a» ia mea, a & hoolohe ake ko ka lehuieha manao, !T« niat ponoi w<> ko'n ruT ? i* moi «ka, «ole na<p i anaopopo loa va hik ia'a ke hoike aku k hiki i ko'\ 4oha ann i n» ra«t ba aku ? m#» m* i» w«v * hiki Ki ia'u k< iwa&hoio i k<»'u «ka> ck> k*-i? *a» aoW au i malta\ikA)ov" Af*ao*t i kamailia Kui mal ai < Mrs«*h»!r i ka Ei?!c, nm ka Shk>. ma«H>.w ana iV .=> i-. ,* ,k o ka h.wpii a ka *KltK t kw »n* i k* o!han& m*W, ,- lS * ,■ ka hana «.>* u < !-IVhWo ai I ta nih"iffc«>ah;*o « M*\% Pa* #***» ] kekahi jv»; no nu ? k trt*»a« mai tsohol Ve Ku\\\ na i ka IS«4*,'iea ma ?a maoawa, u* ai*WWite>i » hoakaka pihi nui ī kv>a» nv4tW.o a\4sil; ma kona v a : ■:, oia h..\kt i iij t kaViii»

ts"feoftītaka tso kan* mia pti pili i ka oihāna lawe u\ra»i. Alailia, Difiāu hoa mai ke Jfuhioa he ninau hou,no.ka mea piii i ka aihaaa lawe akaii& ma ke k&i a mi "kē alihio "no hoi, oiai ( oa hoike ka tn£3ritcV ō~kāna hoopi:, aola noi e hiki- iaia ke hoalai mai i kekahi | a&M pemo al akā, l maiaio oka ooho Kiaama ana o t^rew str aoVlloa , 'e toaa"ii© 'aUhe!» <?' ; •" * 1 **& pehoa la, 1 ' WsHĪ ake KuhinV i iiln'alilīiai a!! V* "uh loaa anei Ifeoe ka makankau piha i keia w& no keia kumuhana i ko ka ws āQ i hoakkka ai iio ka mea piliTta oihana lawe ukana maloko o kau paiapāiā hoopii?" ttā pāoe ka Ēlele f m& ka hoākakā ana, nni 1 komo' ilo ko' o konā iioonōo, oia no~Tfa ? moa pfttfJfcHaawi ana" i tfa āiōa hookuonootvōt ka c 'na k*n*ktf uai Afc>rtka raai, ke hoōhallkeiike ia ae me fc& ninau haiwi I nalri>me hoōkuonoOno i nā k«nsVri'o ?bko Dfi ōltft aihi,;"" •'■'• "Maloko o o tfan tnaa pa[lapnia, eke Aiii' WwKio TToiiV

ma\ flt 1 Vefeahs 'manāo i'ano nu'enopo los ok« Oīa hoi, tß* "ka*n >>oomanao ana, Qa fjoTie"o>fci w, lia ap. no no oe ī ke keeliina liana 6 "Ve kono anaaku, k* hooTToihota'me ka lioeiiau ana ikāl)fhanrtoopae lima h«ffei maf Amēri*Jfa 'mai, aka, rria ;a I wa'hookahi no nae, aa o&īo*mai be ma koo noonoo' ana ' &ple ē' "noo)cntifeoaift na kanakaleamaaina naai k& pc« di&lAmeTika mai. Ua uoonoa nui ap' ma' ka hooiaaopopo &na, b keaba la ka mea ano nui o keia m&u aiea elua pili ika lehulehn, a e hiki an&' anei ke hele like_ keia maa niM elua ma ka wa hookahi, s j mea an§vV poino "ai^kahi alahele l keieahi. Ua poonoo apet oe.no keia raēa? "Ae" wahi aka EUle i pane a'. Alaila. olelo.miii ke j£uhina, makejn%k» oia |a manao hoakaka g k?, m*lqna o keia mau alahele eluA. "" _. . _ "• Mahopejho»kaheH o Mr.JP.M. Swany- ka_Peresidena ō* ka flTu! o $& Poe Kanu ko "eana" o Hawai) a lu.na aUkal n«ī hoi o ka T.jĒT Dj,vies, ka agena 'o keieaīi iij&u hui maliiko lehalehn . Oia ka hoike i ainamnaaīa al.