Ke Aloha Aina, Volume XVII, Number 41, 12 October 1912 — "E NANA I KA ILI." [ARTICLE]

"E NANA I KA ILI."

O na olelo maluna ae, pela ia e loheloheia nei me kau wahi no o ka oiaio, ke pakaukau hele ia nei iwaena o ka lehulehu koho balota e na moho o ka aoao Repubalika. He mauna keia e lu hele ia nei a o ka Alii Elele no a kakou kekahi o ia poe. Ea, heaha la ka lakou i manao ai e loaa mai ana mamuli o nei ano hana, koe he hookahi wale no, o ka hooulu ae i na manao houluku iwaena o ka lehulehu. He aha ka nana ana i ka ili? @ia no ke Alii Elele a kakou , ua hilinai oia i kona kokuaia e ka lahui ma kana ku-e ana i ke Kiaaina. Heaha ka mea i ikeia? Aole oia i kokuaia— oia hookahi no ia e paio nei. Ua kohoia he papa lunakiai Repubalika mamua aku nei, i ka wa Meia ole, he poe Hawaii ka hapanui (he eono lakou) i kohoia a he hookahi no haole. A heaha ka mea i ikeia? ua lilo ka haole hookahi i lunahoomalu no ia papa. Aole anei o ka manao o nana ana i ka ili o ka nanaia mai o ka lehulehu, eia nae hoi, o ka kakou e ike nei iwaena o na Repubalika— o ka haole no ka oi. Ua hala ke au o ka nana i ka ili, no ka mea, ua pau kau hana, a hookahi no mea nui, e laulima ma ka hana. Nowai ka hewa e nana ole ia nei ka ili? No kakou oiwi no, aole no hai aku. Oiai, eia no ia kakou oiwi ka hapanui o na balota, heaha ka kakou e ike nei? Aole he nanaia iho o ka ili. Iloko o na aha elele, o ia ana no ka mea ikeia nei. Ua olelo o Kuhio aohe ona makemake holo balota hou malalo o na dala a ka poe mahiko. A eia no oia ke alualu balota nei me ia mau dala paumaele kupaa no, aohe a ka ili. Aka nae hoi, ke wale waha nei oia i ka lehulehu e nana aku ka iaia, i pono ai ka ka lahui. Auwe no ka hoi e, aia a loihi kana haahea ana, uwe mau ae la oia— e nana i ka ili. O na Hawaii no ka hapanui iloko o ka Ahaolelo, eia nae, aohe i ikeia mai ka ili o ka lahui, holo na kanawai hookaumaha lehulehu, lukuia ka maia a hapala haukae ia ae ka poi. Na ka ili no nei mau hana a he poe Repubalika no ka hapanui loa. He hookahi no a makou ao, e nana ma ke kupono, he mea ole ka ili. No ka ili makou i na wa a pau, ke ikeia nae hoi kupono a nolaila hoi, he poe kupono wale no ka na Demokarata poe moho a pau loa. E ai i ke dala. O ka makou no ia ia oukou, e ai no i ke dala a na repubalika e lu mai nei, aka, e koho elike me ka kou lunaikehala i manao ai he pono, oia hoi, koho no na moho Demokarata apau, mai luna a lalo, mai ke poo no a ka hiu. O ko na Demokarata kau nei ma ka aina makua, aohe ia he mea ku o ka hoopaapaaia; nolaila, pehea kakou o nei welelau Pakipika? Koho i na Demokarata, mai no a hoohewahewa i kahi mea hookahi iwaena o na moho apau i wae pono ia. "E alu ka pule ia Hakalau." I aha ai? I ola ai ka lahui. Aia iwaena o na moho Demokarata ka poe e ola ai na iwi a mai no no [pn] a hoohemahema mai. Alu like mai apau hui lakou i ka puka. Nawai i hooholo ke kanawai haawi i ka mana i ka Papa Ola e luku i ka makika? Na na Repubalika no ia a oukou no, e ka lahui, i koho ai. He lono telegarapa ka i loaa mai nei i kekahi Repubalika alakai no ka pili ma Kapalakiko no na moho holo Peresidena. Aia ka ke haawiia la ka pili malaila he $10 no Wilisona a he $4 no na moho e ae, aohe he loaa o ka poe lawe i ka pili. Pii ino no ke Demokarata!