Ke Aloha Aina, Volume XVII, Number 45, 9 November 1912 — He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kaua Kerusade Eko lu ma Palesekina. [ARTICLE]

He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kaua Kerusade Eko lu ma Palesekina.

1 ko kokoke ana'ku o ua kanaka \-il.ia nei ma kahi a Moi Rikcke ... mai ana, ua haulo Koke ilio ■ i k"tia mstu kuli Ualo, kiilou iho la ,!i'i poo ti pa i ka ili honua, alaila, e i 1» kona poo ī una, a hikl i : ]v.ilolei nna 0 kona kino, me ka ; ,u .ina no o kekahi wawae onu j i;,' Kukuli ana, a o kekalu wawao : ii-'i hoala ae Uia ilo,na a liapa I ! , wa i haawi aku ai oia i kekahi silib<t unku ia liikoke. LaUiu iwi iua pu- , ii, i n ke kanaka Nnhia i hnawi : :■ i ;n iai.«. :-lio ao ia ua Jfoi Puuwai Liona : : ! k:i lole silika i uhiia iho mn- <> kek&hi-opeope iho. i honiu aua aō, aia hoi, ike ih,> .> I'ikeke i kekahipalapala. Nana . ];i oia i iia palapaKi nei, ua ka !;!.■! nia ka olelo -.i\rdhia. Loaa ' !;i no hoi iaia, he palapala okoa . \,mia m"a ka olt-lo Norcniana- , kmip, n pei)ei ke ano uui o ua : uei;. .■:■. - . '<) ka Mi>i <> na M»u, >' ' 'eli-liik, ka ī.i,»-". .. K'ieluii ! !:u, m ltma mai i;v makou ka ī" .»mafiix>p»a Atia mai nia ka pala:....a* h<t]Mi miU.nm mai aoo niai, vh-Kik, ua koho <«:• iko kaua . k;:hi o ka nialuhia, niawa.-na .! mo uiakou. .Ua makaukau 00, ■; ■'»Rik e hoala ae ika nohona iii !n:nvaona ou a uie niakou, i o hoomau loa ia ana o ka :;a alohu a, niukauiaka ana ma- !.; uu-a we niakou. L*a uiaojv) ;i «a hoopoulua kou ' a hoomakapoia hoi kou maii maka t e ,k<? kuliihewa no ko ii ano maoli, e Meloch-Rik, ;; :a kou uiakeuwko, ako i makou ia oc t ua makuUknu koii mau ]>ualiki)a, na kanaka !ole o>na ma ua waoakua mo : ..ig makika la e luhuui ana ma ' ■ ■ i o ia. lakou poo e kiko aku ;u_ :.a puulu nalo moli o ka Hikina . ua mnkaukau l.dru. m» ka h-i- -! !nai maluna o na poo hooinaa ia Aīahe « nio Mahomeeia^ ■ i'H knuia. (•a makaukau «> Alahp a mo - iia kaula o Maliom.Mi;!, o kokna i ko iuakuu īmm koa. a na ''ai;o no d hooix>no}>ono i ka ana o- ko makou mau k«>a u:oka makon liiau mahalo ana ■ na ma}caiui hivs - aliiwa au i ho«v a mai ai ia makou, 1 panai no ' . makou hoiko ana'ku ia 00, e 'ui.'U'k.Ric.V'i ka uiakou mau luxmiai a< iio'ia mau lunkaua, eia makou - o.oouna nei i ou la i kanaka w.uwa Nvt r bia, nona ka moa o Zohna mainana tx», e Meiok Ric ma 'o'iia ilt> aka, o lea waiwai makaniao 1 nooweia ilftko o kona mau lala, ui;'..i ka manemai o konu pooahooa ' k:i poli o kona mau waw;u\ Ho i' īio kanaka oīa i piha me na haa;»a oka jkaika « me ko oolw». ho kanaka niaka«kau ma ka inwoiawo ■ )ia ike kipuka ih. Ho vo.au ououi niat«.kona o liko rac ko ko ujja k;i makaala. 0 keia kauwa Nuhia m inakou, e haawi aku noi nau. o a e Ihhm k«>ko mai anit 'i» ka mB3S9-WU, o Inwiaio ai oia i )tia kupau a inakaa'a mamuli o i»no. Nolaila, oia 110 k:i mea oana e lawe aku noi koia palapala ot% e l ' Hplek Hio. E pialama niaikai oe lala. A na Alaho, ko Akua o Mahome<?a, o kaupaona ma "\".ena oU a tno niakou nin ko kahua kaua,'" ':;■■■■: l T a kakauiuonia lieia palapaln, o Moi $nlotana o na Ma 1 'uioia, ajia "ilai.i ih«> hoi i ke uui o koīia 'Aupuni. Mahope iho o ko Rikoko nann |hvuo ana i ua jvdapala noi a ko Su lotaim, huii ruai hi oia a mna inai la i ke kanaka. Nuhia, nio kn h. <>- puka ol« am tnai i keknhi iiua.'loi". h'ia nao ua Ku'aa no\ ko ku ' 'iu uii, me ke kulou ana o kona ilalo, a Oa ojk-A ae hoi oia i kooa mau lima kona km, &O ko ano « pau <> ua Nylmv wi» ua Hke loa ia un* kokahi kiu p*Mu»ku i h.a u;un iw ka jv«v;\u Vn. 4. ninaU luni hi o Hikoko »»a tKn: "H» 1 mr=»na «nH

aluila, hapai uo la oia i k< m; im»n manamanao ka lima akau a r Inihiknhi ae la i ka hoaiWa o kr knt ma kona «11 W.i uniainua a ma na kipoohim iiema aine akau, u lioike aku ana oia, nm i u ) nm »»ua «> ka iMoi Rikek,. h c KWiano oia, aolo hoi ho pcgana. „ Alaila - " "'i'i 1" o Rikf'k(>■ He ouio, hi; N'uluu Kamtiano oe, aua hiki o],. hoi i a oe ke kaniailio niai, ni.uiiah o ke okiia ana o koua alelo r kola poe kanaka pcgana o ka Moi .Salatlina." Luliluli a<? la no.ke poo o ua Nuh)a !nr!i . a kuhiknhi ae Ia kona manamanalima kuhi iluna i kn lani, a kuhikuhi iho la oia i kona alolo. ' la o Kikoke i ka i ana mai : Ko- īke.nei au-, ua hiki o]f maoh ia oe ke Kamailip mamuli o ka hana «10 ia ana eka lima o ke kanaka lokoino, aka, ma oka hoo■iwi ana ;a no īa a ke Akua. Pohea la, w.ih.l :i Rikekf. .i ■ ninau mai ai i ka Nul.ūa, "he hiki no anoi ia .<>e ko hooinaemae i kekahi aahu kila a pela hoi nie ko, kahei pahikaua a nie ka pal.-kmia, i h.iki mai ia i ka manawa o ka hanā, ua ma-k-iiukau ia niau inea a pau'"' Kunon aku Li ko poo o ua Nuhia ni i, a ma ia wa koko no i huli ao ai ua N"uhia iu i, .i- iko aku la i ka palo kaua kila oka Moi Rikokc o ku ana ma kekahi P'..m laau nui, ia wa aia i lalau aku ai i ua palekaua nei mi> he wahi moa liilii loa la, kaikai akir la ia niea mo ka mama loa a waiho ma kalii i knpono i kona nno noo ana. oia kalii maikai ana e )>\ welawe ai i ka hana i liaawiia mai iaia. Alaila, naho iho la ua Nuhia nei. īloohuli mai la ua kanaka eleele noi o Aperila i kona kua i kahi a ka Mni Ilikoko, o noho ana, a noke ilio la oia i ka anai i ka palekaua oka M<n Kikoke me ke akamai, nio lie niea Ut, ho kanaka no oia i maaniaalea mua ma ia liana. Aia hoi ma kahi a ka !Moi Rikeke e noho ana mo kekalii man Naiia hanoha--110 ona a me knhi a ka Nulwa o noho ana a lawelawo i kaaa haua, he iwku 1010 velevota ke kuuwelu iho ana. Eta nae, ua ano paewa ae ka Imi ana ona a<>a<i ehia o ua paku velevota la i kahi a nie kahi, aj maloio m u oia kowa e 1010 mai a ko aka maalo o kokahi nioa kiup. kanaka, e hookokoke ue ana i kani a ka Moi Hikeke e noho ana, a ike moakakaia maloko o ka papalina oka palekaua kila a ka Nuhia o noke ana i ka hoomaikai. Aole iioi i manao imia \ia Nuhi; nei. <v hoea mai ana he manawa, e lilo ai: ke aiai hulali palahinu o ka pale-1 kaua ana e hana ana ia wa i 1110,1 e loaa ai iaia he hnna ahi-kanana lua oie, e pakeie ai ke o!a o ka Moi liikeke. la wa, aia ka Moi Kikekekei nana "3a i na hauoli ana a kona inan koa ma na ano hana he nni.l A oiai hoi ua poe koa nei e lawela-1 we ana ms na hana hooikaika kino —ke kaka Innu, ka hakoakoa, kol kaka pahi, ka lelele palm pu, a pela wale aku, ia wa i komo mai ai iloko oia hnikau ana ho wahi kanaka Tuveko wiwi, onohi maka ahiu, a pilia leleiona. A oiai. \ia maa no na koa Pelekane i ka huikau pu ana mai oia ano kanaka Tureke, nolaila, 11 a hookuu wale mai la no lakou 1 nei wahi kanaka Tureke wiwi ano; opulepule, e maau liele ma ia| wahi. j Aia ua walii kanaka opulepnle! nei, ke hookokoke mai la \ kahi e j •ikoakoa ana ho puuln koa Peleka-! ne> ma ka olelo hookikina ana'ku i! ua walu Tureke noi. 0 hulahula j oia, aina sole oia ohnlahula, alaila, • e uhauia no kona kikala ina lanu hahau oolea. Noko aku la ua pw ko;i IVlokano nei i ka hou-hou i ka *ao c« ua wahi kanaka nei me na oīoi o na hwu kcx>koo a lakou e paa na nia ko lakou mau lin.a, e liko hoi i»o ka pahupahu ana a na kahu .oijfi i ka lakou mau"!iipi kauo na laau. I ka ike aua 0 kahi kanaka Tureke, e mahualma loa mai auakaohin hni a nie ka hou-hou i:i ana i>j. kona ui'ii! wahi iwi ao;>o o kona waj ro i i i ku ao ai iluna me ka hikiwn j we loa. a liaawi ih.o la i k(»kahi hu-| lalm'a o kona aina i oi akū ke! kiwn'ao maiuua o na kiwalao a{WU j i ikohi ma ka le-le-lo ana a kekahi| hohena a pupulo hoi. | He auoaue ha|x\lua hora ekoa ka i ■nup-m ana o ua wahi Tnreke nei, | •i liihoia ae la kona uwo ana ne me| he liH» hipi ahiu ta. lele oiai iiuna. a i kona haule ans ilu\ xia| 1 ao l\ oia a hoea i k* puka jv- j k-i halelole aliī, * tna!ie| p, (1 h 010 kaoui ole. Hele mai la| kekahi m.<u koa Pt4ek»ne, * hoo- f makn iho h. 0 'a'm i ua w*hi ham-j ka •' ; ' * 'i* -jt* V V'f 1M 1 1 n J* ni " --•»* »»»•«»* •* l "' * M ' 1

1 j an;i mai; i j "E wuiho ilio i kahi kanaka Tu- •; n.-k(; pela. La hooholo iho nei au a i ka Haku N;is!ivi]l 0( ma i a wahi ■ "UPLu-noL.ai. Mnlia ua kaea 1 !": 1 ' aua Hoi, nolaila, eliookuu ■ j iaia (; liooluolu.'' | ka iiioe hoi i a oua wahi Ture. | np„ i\ hala paha iie man minu- , te luilii, onioni ae la oia mo ka hoo loii'j]ouo a.na o kon<i mau pepeiao o ka lohu ae ina kamailio a ka poe Pelekane, ekū kiai ana ma ke alo; ponm o ka halelole o ka koi Hikeke.' laia i hana ai pela, aole o na loho a<= i kekalii lianwalaau; nolaila. aea iki ae la kona poo iluna, e liko me ke ala ana ae o ke poo ō kekahi moo naheaa mai waena ae o kekahi opu mann, a ala-alawa koke ae la kona mau maka nia o a maanei, e nana ana i kahi ana koa Pelekane 1 ku ai, a i nolio ai paha. Ike ae la ia, he kakaikahi loa na wahi koa Pelekane e lulana ana no ma kahi, aole no i mamao loa aku mai kahi ana e nana aku ana. oua poe koa la nae, ua nanea loa lakou i ka nana ike kakapahi a kekahi mai,i wahi koa Pelekano. oke koa kiai hoi vna ke alo pnnoi o ka puka'o ka halelole o ka Moi, aohe ano makaala loa o kona kiai aua. I ka hoomaopopo ana o na wahj Tureke nei i keia mau niea a kona nuiu niiika e ike aku nei, 'aia hoi, | emi hou iJio la kona pao ilalo, a hoompe 1010 lo hou iho la. A hala paha he niau minute o ka moe ana 0 ua wahi Tureko nei, oni ae la ia a hookakaa aku la i kona kino, e ! like me ke ano o ka hookakaa ana aka mea no hoi ua he"e ka ona a kawaina a hawele pono iloko o kona kin<i. lua wahi Turoke nei i kakaa akn ai raa ia ano, ua oili i>ono aku la ia mawuho iho oka puka o ka halelole o ka M i Kikeke. Aia wa i ike mai ai ka Moi Rikeke i ke ki\vo wiwi o ua wahi kanaka Tui*eke nei. 0 ke koa kiai puka hoi, iaia 1 ike inai ai i ka waiho o ke kino o !ke kanaka Ttirek*\ helo awiwi mai 11« ia a p k«ivku mai la nie kona ! kaniaa nia ka aoao o na wahi kanaika la, aka, pane mai !a o Hikeke, I i ita koa nei: " : • | "ī T a hiki no kahi kanaka T'ureI Ve, o moe ana ma ia wahi. Hoo|kuu no hoi iaia, e liiamw a hiki ' j ka pau ana o leona kaumaha waina, alaila, nana no oia"e ala ae, a kaikai aku iaia iho mai ia wahi aku. O kahi ano kanaka auanei kena e hopohopo aku ai o Rikeke." Mtunuli o keia olelo a ka Moi "Rikeke, ua .waiho iho h ke koa kiai i tka hana■ pokupeku wawae i kah'i !Tnreke, nie kahililuli ana no naō o kona poo, oiai, ua komo maoli ihola no iloko oua wahi koa ka manao hoohuoi no ke ano hana a keia wahi Tutx>ke, aolo nae e hihi o ka leo kauoha hoi aka Moi, nolaila, ua hiki ole iaia ke hana iho, e me kona makemake. Ke moe la no ua wahi Tureke nei. Aohe wahi mea a onioni. 0 kahi mea kupanaha nae i ua wahi kanaka nei, oia ka huli ana iho o kona alo ilalo, a hoopili iho la kona popeiao akau ika honua. E lioolonolono ana o-a i ke pahupahu o na ka-int kapuai o ke koa kiai nana i pekupeku niai i kona iwi aoao. I ua \\-ahi kanika Turoke nei no palia ka ike ika wa kupono iaia, e hooko liou aku ai i kekahi o na keehina hana i hooholo ai oia iloko o kona noonoo, nolaila, ea malie ho» ae la no kona īkio iluna, a iiana hou ae la no oia tna o a ma o._ Ike aku la ia, ua kaawale aku kaln koa kiai ma kahi e, nolaila, kokolo malie loii aku la oia maluna o kona opu, e like no me ke kolo ana aka iuoo. Ile pahe<> hoi kaU oia noo ana'ku a ua .wahi Tureke noi, iKiiamiino ana iloko o ka halo *pea oka Moi Hikeke, me ka īke ol« ia mai o kahi mea. Aolo o. ka Moi Kikoko, oi;u, nia ia wa, u» lilo loa oia ike kamailio ino kekahi o kona rnau a)ihikaua alakai makaukan loa; aole no hoi o kahi koa kiai, oiiU, ualiuli akn kona &Io i kahi e ma ka wa a ua wahi Turoke nei i elemimo aku ai komo iloko. . ' - 1